Χρύσα Κοντογεωργοπούλου

Η Χρύσα Κοντογεωργοπούλου (Μαγκλίνη) γεννήθηκε στην Αθήνα.
Είναι πτυχιούχος και διδάκτωρ του ΕΚΠΑ, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Έχει εκδώσει τέσσερις ποιητικές συλλογές, εκ των οποίων η τέταρτη «Λύπη ένα Φτερό» τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών «Αικατερίνης Σταθοπούλου» 2021, «ως μία εκ των καλυτέρων συλλογών της τριετίας». Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί σε ηλεκτρονικά και έγχαρτα λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες (Hellenica, Το εντός και πέραν της γλώσσας, Ποιητές γεννημένοι μετά το 1965, Ό,τι χαρτοκόπτει εν τω άμα χαρτογρα φεί), ενώ το ποιητικό της έργο έχει παρουσιαστεί στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (Modern Greek Studies Association, New York΄s University-Οκτώ σύγχρονες Ελληνίδες ποιήτριες). Έχει παρουσιάσει εκπομπές στην Ελληνική Ραδιοφωνία για τη Μουσική και την Ποίηση (Α’ Πρόγραμμα, «Μια πόλη που τη λέγαν μοναξιά») κι έχει εκδώσει μεταφράσεις έργων του Λ. Πιραντέλο, του Ραϊμόν Ραντιγκέ και του Τζ. Λεοπάρντι. Στιχουργήματά της έχουν μελοποιηθεί για τη δισκογραφία και τον κινηματογράφο (Δ. Παπαδημητρίου, «Το Φως που σβήνει» κ.ά). Έχει απασχοληθεί ως ερευνήτρια και διδάσκουσα στο ΕΚΠΑ και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ενώ σήμερα εργάζεται ως ξεναγός με διεθνείς διακρίσεις (Iberia 2016, για το πρόγραμμά της «Του Υμηττού το Μέλι»), και ειδίκευση σε εναλλακτικά προγράμματα που συνδέουν την Ποίηση με το Τοπίο και την Ιστορία.

Ποίηση
Μαρία θάλασσα (2001), Ιωλκός
Άνθη του Άλατος (2005), Μελάνι
Τ’ Άχυρο Χρυσάφι (2007), Μελάνι
Λύπη ένα φτερό (2021), 24 γράμματα
Ἀγρῶστις (2022), 24 γράμματα

Συλλογικά έργα
Hellenica: Το καινούργιο εντός ή πέραν της γλώσσας: Ανθολογία νέων Ελλήνων ποιητών (2009), Γαβριηλίδης

Βραβεία-Διακρίσεις
Λύπη ένα φτερό – Βραβείο “Αικατερίνης Σταθοπούλου” Ακαδημίας Αθηνών 2021

Ἀγρῶστις – Χρύσα Κοντογεωργοπούλου

Της είπε, ότι αν φάει όλο της το παραμύθι,
η τσιπούρα θα της χαρίσει την ουρά της.
Αυτά, και άλλα «Παραμύθια με τ’ ασήμι», συνθέτουν μία «παραμυθία»
«γραμμένη με στάχυα»· παραμυθία, δηλαδή παρηγοριά, με τον μοναδικό
τρόπο που η Φύση, η Ποίηση, η Τέχνη γενικότερα μπορούν να μας
προσφέρουν…αλλά μπορούν, είναι αλήθεια αυτό;
Θα μου πεις, τί να σου κάνουν κι οι αγροί / τί η τέχνη, το ποίημα τί; / Έχει
αυτή τον τρόπο, έχει τον τρόπο αυτό / να γυρίζει την οβίδα πίσω στον καλό της;
Μήπως τελικά τον έχει;
…Κι όμως, ίσως να είναι / όπως όταν διψάμε / που κόβουμε στα δύο τη λέξη
λεμόνι / και ξεδιψά η ψυχή μας».

Η ποιήτρια υπόσχεται «να τραγουδήσει» για εκείνο το απερίγραπτα λεπτό
αίσθημα… / μικρό σπαράγγι ανάμεσα στ’ αγκάθια / του ίδιου του του θάμνου,
αφού πρώτα όμως με στάχυα θα ψάλλει / τη σιτωδία των αγρών. Λεκτικά
παιχνίδια, ονειρικοί συνειρμοί και συμβολισμοί ενορχηστρώνουν μια
παγκόσμια, πανανθρώπινη κραυγή, επίκαιρη όσο ποτέ (σιτοδεία-σιτωδία)
που «σβήνει» μέσα στην απόλυτη ομορφιά ενός πρωϊνού ή μιας νύχτας
πανσελήνου, πάνω από έναν αγρό με στάχυα: σα τον θόρυβο του ανέμου
ανάμεσά τους διατρέχει τη συλλογή -Ω φανταχτερή Πανσέληνε / με όλα τα
στάχυα στην κοιλιά σου- και μέσα από μια εγγενή θρησκευτικότητα, οδηγεί,
όχι σε μια φυγή προς τα άστρα, αλλά πολύ περισσότερο στο να φτάσουμε
να γίνουμε «διασώστες τους», όπως το μικρό αεράκι ανάμεσα στα φύλλα της
μηλιάς όταν ξεκρεμά ένα ετοιμοθάνατο άστρο που σώζεται στη χούφτα μας.

Ποίηση, 24 γράμματα, 2022, 174 σελ.

Λύπη ένα φτερό – Χρύσα Κοντογεωργοπούλου

Ο δέκατος τρίτος ουρανός και
η χρυσοχοΐα των Αζτέκων
Πρελούδιο
Δεν ξέρω, αλλά απ’ την κορφή της Παντάνασσας
Πάντα γκρεμίζεσαι
στις εντός σου χαράδρες και
Πάντα
όρθιος σηκώνεσαι.
Το φτερό του Άγγελου
να προσέξουμε
μη
και στο τέλος του φύγει το φτερό
από τη Λύπη
Και μετά
του λείπει
Και μετά του
Λύπη
Ένα Φτερό
Αλλά Περισσεύει ένας Άγγελος
Ένας Άνθρωπος
Ένας Θεός
Λύπη.
Τουλάχιστον μη φοβηθεί
ή βαρεθεί ο
Άγγελός μας
και κατεβάσει την τρομπέτα του.
Και τότε, ποιος θα μας κρατά το ίσο;
Και δεν είναι μόνον αυτό….
είναι που κι η Μούσα θ’ αρχίσει να παίζει τη λύρα της
με χορδές τ’ άντερά μας
κι όμως ∙ εσύ ακόμη την καλείς,
γιατί τα βράδια που απαλά χαϊδεύει τα ματόκλαδά σου,
εκείνη την αιώνια στιγμή που φυσιούνται
ανάμεσα στα στάχυα των Ενυπνίων και
τις θημωνιές της Ανατολής,
όταν ο Ύπνος κι ο Όνειρος παίζουν
την τελευταία τους παρτίδα ακουμπώντας την πλάτη
στο μεγάλο δέντρο του Εγκεφάλου, λίγο πριν
τινάξει τα κλαδιά του πάνω από τις μαντανίες,
σου ψιθυρίζει λέξεις…
κι ας σε πονά,
ένα αντίδωρο της το οφείλεις:
λέξεις δεμένες με ασήμι και χρυσό σε ποίημα – δαχτυλίδι
με τον ορίζοντα στο λίθο του
και την ουρά του παγωνιού – Φτερό σου στη σφενδόνη.
Πάει να πει, κι ουρανό να μη σου αφήνουν
εσύ θα τον φτιάξεις από εκείνη τη γαλάζια πέτρα
που θα σπάσεις σε δεκατρία κομμάτια…
κι αυτό έχει σχέση με τη χρυσοχοΐα των Αζτέκων:
που θα νικάς δώδεκα χαλασμένους ουρανούς
για να φτιάξεις αυτόν που από την αρχή
θα τους αρμολογήσει.

Βραβείο “Αικατερίνης Σταθοπούλου” Ακαδημίας Αθηνών 2021

Ποίηση, 24 γράμματα, 2021, 120 σελ.

Τ’ Άχυρο Χρυσάφι – Χρύσα Κοντογεωργοπούλου

Η καινούργια ποιητική συλλογή της Χρύσας Κοντογεωργοπούλου συνδέει το Λόγο με τη Μουσική και την Εικόνα. Πίνακες ζωγραφικής δύο μεγάλων ελλήνων δημιουργών (“Βάζο με άσπρα λουλούδια” – σχόλιο σ’ έναν πίνακα του Χρίστου Καρά, “Ανθισμένο ποδήλατο” εμπνευσμένο από το “Ποδήλατο με Τριανταφυλλιά” του Γ. Κόττη), αλλά και λεκτικοί πίνακες ή κινηματογραφικά πλάνα (“Το Απέναντι Δέντρο” – Ταινία μικρού μήκους σε τρία πλάνα) ή ποιήματα που “χορεύουν” σ΄ ένα χορό θανάτου (“Οι μαύρες τουλίπες της Ερατώς” – Χορόδραμα σε τέσσερις πράξεις), προεκτείνουν τα ποιήματα πέρα από τα σύνορα μιας απλής ποιητικής συλλογής, αποδεικνύοντας εμπράκτως το ένα αλλά και ανήσυχο πρόσωπο της Τέχνης που δεν είναι ποτέ το ίδιο… Άλλωστε, το διαβάζουμε και στην πρώτη κιόλας σελίδα της συλλογής: Παράλληλα λειτουργεί μικρή έκθεση ζωγραφικής, με ζωγραφικούς και λεκτικούς πίνακες, ανοιχτή και επισκέψιμη τις μέρες και ώρες των ποιημάτων.
Από την άλλη, ένα ονειρόδραμα-παραμυθόδραμα σε τρεις πράξεις, που είναι και το ομότιτλο (“Τ’ Άχυρο Χρυσάφι”), βασισμένο σε μια σύνθεση παραμυθιών που ξεκινάει από ελληνικούς και βαλκανικούς θρύλους και παραλογές για να περάσει από το γερμανικό παραμύθι των Γκριμ (“Ροτυμπελστίνσκιν”) και τους σκανδιναβικούς θρύλους με τα ξωτικά και τον Πέερ Γκυντ, αντιστρέφει το ερώτημα “ποια είναι η αντιμετώπιση της Φύσης από τον άνθρωπο” και το μετατρέπει στο “ποια είναι η αντιμετώπιση του ανθρώπου από τη Φύση” Γραμμένο σε μορφή διαλογική, σχεδόν πεζή, το παραμύθι αυτό, είναι ένα παραμύθι με Φυτά και Δέντρα, Γυναίκες που μεταμορφώθηκαν σε Πικροδάφνες αφού στοίχειωσαν στεριώνοντας γεφύρια. Τα Φυτά αυτά τρώνε ανθρώπους χωρίς να είναι σαρκοβόρα, είναι άγρια τριαντάφυλλα που συναντάμε σε μια βόλτα στο δάσος, απλά, ξυπνάνε και φτιάχνουν “ένα παραμύθι τρομακτικό, κι ας παίζουνε λουλούδια” ένα παραμύθι για να κοιμηθούμε; Όχι, μάλλον για να ξυπνήσουμε: