Εύα Μοδινού

Μικρά Ασία – Εύα Μοδινού

Ο κύκλος των ωρών


Πριν από χρόνια βρέθηκα στο αρχαίο θέατρο της Αντίφελλου, στα ΝΔ παράλια της Τουρκίας, απέναντι από το Καστελλόριζο. Ο ήλιος έδυε··το κοίλο του θεάτρου θέρμανε το τελευταίο φως για λίγο κι έπειτα βυθίστηκε και πάλι στην παγερή σκιά. Σκέφτηκα τα λόγια του Γιώργου Σεφέρη: «Σε τούτο το θέατρο παίχτηκε για σένα μια τραγωδία χωρίς συντέλεια, γιατί δεν της δόθηκε να βρει την κάθαρσή της. … το ξέρεις πως ο κύκλος δεν έκλεισε· πως οι Ερινύες που εξαπολύθηκαν σε τούτον εδώ τον περιορισμένο και απόμακρο τόπο για τους μεγάλους και τους μικρούς της γης, δεν κοιμούνται».

Η Μικρασιατική Καταστροφή, ο ξεριζωμός των χιλιάδων Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες, υπήρξε η μεγαλύτερη καταστροφή του Ελληνισμού στην πρόσφατη Ιστορία. Ξένοι αυτόπτες μάρτυρες συνέδεσαν αυτήν την Καταστροφή με τις ρίζες της ελληνικής περιπέτειας στη Μικρά Ασία – με τον Τρωικό πόλεμο. Ο Έρνεστ Χεμινγουέϊ, πολεμικός ανταποκριτής στη Θράκη, την εποχή εκείνη, γράφει: «Οι Έλληνες στρατιώτες ήταν πολεμιστές πρώτης κατηγορίας … Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας της Τροίας». Και ο Μέλβιλ Τσάτερ, πολεμικός ανταποκριτής στη Σμύρνη, γράφει: «Μπροστά σ’ αυτό τον εφιάλτη των 300.000 ψυχών που ποδοπατιούνταν στην προκυμαία χωρίς ελπίδα διαφυγής απ’ τον κλοιό της φωτιάς και της θάλασσας, οι περιγραφές του εμπρησμού της Τροίας ωχριούσαν».

Αναρωτήθηκα τι είναι αυτό που συνδέει αυτή τη μαύρη σελίδα της Ιστορίας μας με τις απαρχές της. Και τι είναι αυτό που κάνει τον άνθρωπο τελικά απάνθρωπο. Ο πόλεμος μήπως; Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο μυστήριο που είναι τελικά ο άνθρωπος. Η τέχνη και ιδιαίτερα η ποίηση, επιχειρεί μια ανατομία σ’ αυτό το μυστήριο αιώνες τώρα, από την αρχαία τραγωδία έως και σήμερα. Έχει βρει άραγε κάποιες απαντήσεις; Ο μεγάλος μας γλύπτης, ο Γιαννούλης Χαλεπάς, όταν τον ρώτησαν τι είναι η νέα τέχνη απάντησε: «Η νέα τέχνη είναι η ψυχολογία της αρχαίας».

Αυτή η ποιητική σύνθεση, ξεκινώντας από τα πρόσωπα του Τρωικού πολέμου, και καταλήγοντας στην πρόσφατη τραγωδία, στον Ξεριζωμό, με τα χιλιάδες ανώνυμα θύματα, επιχειρεί να διατρέξει ένα χρόνο σχετικό, που άλλοτε είναι σαν μια κεραύνια άπειρη στιγμή κι άλλοτε σαν μια φευγαλέα αιωνιότητα. Επιχειρεί να φωτίσει ένα κομμάτι της Ιστορίας του ανθρώπου και μέσα απ’ αυτό, το μυστήριο της καρδιάς του. Όπως μόνο η Ποίηση μπορεί να φωτίσει το μυστήριο: χωρίς να παραβιάζει τον άβατο πυρήνα του. Γιατί εκεί μόνο η σιωπή…

Ποίηση, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2022, 136 σελ.

Η ηλικία της πέτρας – Εύα Μοδινού

Τι είναι αυτό που ρυθμίζει τη ζυγαριά ενός αυτόχειρα πριν από τη μοιραία απόφαση; Μπορούμε ποτέ να μάθουμε πραγματικά; Το να έρθουμε στη θέση του Άλλου είναι μια μακρά επίπονη διεργασία, όπως όταν δουλεύει κανείς ένα σκληρό πέτρωμα πασχίζοντας ν’ αποσπάσει μια μορφή. Όμως, “οι μακρές εργασίες είναι απαλές”, όπως λέει ο Gaston Bachelard στην “Ψυχανάλυση της φωτιάς”. Ενώ “ο πόθος της αλλαγής απαιτεί το σταμάτημα του χρόνου”. Ποια είναι η ηλικία της πέτρας; Είναι ο χρόνος που χρειάζεται να την κατεργαστεί κανείς μέχρι να τη λειάνει ή να τη μορφοποιήσει; Και ποιος μπορεί να επεξεργαστεί ένα βίαιο σπάνιο βράχο; Η ποίηση μπορεί να φωτίσει την πληγή της ψυχής που έγινε ένας τέτοιος βράχος; Ο Bachelard λέει: “Τον βίαιο, σπάνιο σκληρό βράχο δεν τον κατεργάζεται η φωτιά. Αυτός που επεξεργάζεται τον βράχο τον αγαπά…” Η ποίηση ίσως είναι μια αχτίδα φωτός στα σκοτάδια της καρδιάς, εκεί όπου ο συμπαγής πόνος έγινε βράχος. Είναι ένας τρόπος τελικά να ψηλαφήσουμε έστω και ελάχιστα το ακατέργαστο κρυμμένο πετράδι του πυρήνα της ύπαρξης – το ανείπωτο.

Ποίηση, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2017, 112 σελ.

Για πάντα – Εύα Μοδινού

Ποίηση σε επτά πράξεις


Αυτό λοιπόν είναι η ζωή;

Η αρχιτεκτονική Στιγμών μες στις σχισμές του Απείρου;

Ή ίσως η λίγη αγάπη το Λάξευμα το επίμονο ενός γλύπτη
στο Μαύρο Λίθο της καρδιάς;

Ποίηση, Εκδόσεις των Φίλων, 2012, 173 σελ.

Εκεί που τελειώνει… – Εύα Μοδινού

Δεύτερο τετράδιο


Πού πάνε οι ψυχές που χάνονται;
Σε μια στροφή του δρόμου ένα «αντίο» κι έπειτα ο μαύρος ποταμός.
Ίσως πίσω από το βλέμμα μας κουρνιάζουν
κάποτε μας κτυπούν το τζάμι, ατέλειωτη βροχή, ανοίγουμε κανείς.
Ή όταν κοιτάζουμε φευγαλέα εντός μας ένα όριο αδιαπέραστο
στιγμιαία μνημόσυνα, κι έπειτα πάλι μεροδούλι – μεροφάι.
Έπειτα είναι η γη που μυροβολά και καρπίζει, ανεξερεύνητη περισσότερο από τον ουρανό.
Ένα πλατύ στήθος ανεξάντλητο για να ρουφούν το φως της μέρας οι έκπληκτοι νεοσσοί
της καρδιάς μας που δεν αναγνωρίζουν τίποτα.
Μονάχα ανοίγουν τα φτερά τους και φωνάζουν μικρές κραυγές όλο απαίτηση κι ελπίδα.
Δεν είναι εύκολο να τους θρέψεις.
Δεν τρώνε παρά λάμψεις από ήλιο ή από λεπίδι
δεν ξέρουν να τις ξεχωρίσουν.

Ποίηση, Εριφύλη, 2005, 79 σελ.

Εκεί που τελειώνει… – Εύα Μοδινού

Πρώτο τετράδιο


ΠΡΩΙΝΗ ΟΜΙΧΛΗ
Βοριά μην πνεύσεις!
Να μη σκορπίσει η πάχνη του γκρεμού.

Ας χαθούμε σε τούτο το υγρό σούρουπο
μοναχικοί επιζώντες
το βάρος του άλλου φέροντας
σαν τραύμα στη μασχάλη.

Ας μη δούμε ποτέ το ύψος τ’ ουρανού
ν’ αγγίζει στο νερό τ’ οριστικό ενός τέλους.

Γδαρμένοι από τη ματαίωση
τι να την κάνουμε του ορίζοντα την αεικίνητη
και δίκοπη σπαθιά;

Καλύτερα ετούτη η πονετική ομίχλη
να μας πλανέψει
πρώιμα να μην ξεριζωθούμε από τ’ όνειρο.

Ποίηση, Εριφύλη, 2005, 68 σελ.

Το κοίλο της σιωπής – Εύα Μοδινού

Ο πόνος άφησε ένα άδειο πουκάμισο
έξω στις αυλές μας
κατάλευκο, καρφιτσωμένο στον αέρα
που τόσα χρόνια πασχίζουμε
να το φορέσουμε
χωρίς ν’ αγκυλωθούμε.

Ποίηση, Εριφύλη, 2003, 118 σελ.

Στιχομυθία – Εύα Μοδινού

«Ερήμην»
Η ράχη της άγνωστης θάλασσας
απλώνονταν στον ορίζοντα
όταν μας σκέπαζε πάχνη ορθρινή
κι ο κότσυφας τίναζε το κεχριμπαρένιο ράμφος
στο στερέωμα

τα πουλιά κατέβαιναν από τους λευκούς κορμούς
στην πηγή να δουν το καθρέφτισμά μας
της νιότης μας το λείο πέρασμα
ανάλαφρο ανάμεσα στον παράλληλο θάνατο

Ποίηση, Εριφύλη, 2001, 131 σελ.