Τα θεατρικά του έργα έχουν παρασταθεί στο Εθνικό Θέατρο (Wolfgang, Vitrioli), στο Φεστιβάλ Αθηνών (Κωλοδουλειά, Μετατόπιση προς το ερυθρό), στο Φεστιβάλ Επιδαύρου (Κρεουργία), σε σκηνές και φεστιβάλ της Ευρώπης.
Το 2013, το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας τού απένειμε τη διάκριση Chevalier de l’ Ordre des Arts et des Lettres.
Συμπεριλήφθηκε στην έκδοση του Routledge, Contemporary European Playwrights (2020), ανάμεσα στους Elfriede Jelinek, Peter Handke, Lars Noren, Sarah Kane, Jon Fosse, Mark Ravenhill, Yasmina Reza, Vasilii Sigarev, Marius von Mayenburg και άλλους, σ’ ένα βιβλίο που «παρουσιάζει σειρά σημαντικών συγγραφέων που έχουν αναδιαμορφώσει ριζικά το θέατρο, βρίσκοντας νέους τρόπους έκφρασης της μεταβαλλόμενης φύσης της κοινωνίας και του πολιτισμού της Ευρώπης».
Σακραμέντο (2020), Οδός Πανός
Χαρράν (2022), Οδός Πανός
Θεατρικά έργα
Το τυφλό σημείο (2005), Νεφέλη
Wolfgang (2006), Νεφέλη
Κωλοδουλειά (2007)
Vitrioli (2013), Οδός Πανός
Μετατόπιση προς το ερυθρό (2014), Οδός Πανός
Το τυφλό σημείο (2014), Οδός Πανός
Κωλοδουλειά (2015), Ο Μωβ Σκίουρος
Η επίκληση της γοητείας (2018), Ο Μωβ Σκίουρος
Κρεουργία (2021), Νεφέλη
Χαρράν – Γιάννης Μαυριτσάκης
«Η ισορροπία των επίπλων βάραινε προς το παρελθόν, διατηρούσαν όμως μια γυαλάδα όχι καταθλιπτική, αφού τα χαρακτήριζε κάποιος βαθμός καλαισθησίας. Στην περίμετρο του δωματίου υπήρχαν τοποθετημένες καρέκλες, όλες της ίδιας κοπής, τακτικά βαλμένες η μια δίπλα στην άλλη για την εξυπηρέτηση των πολυάριθμων συναθροίσεων που, εκτός από τις τετ α τετ συναντήσεις, λάβαιναν χώρα εκεί με σκοπό την επίτευξη υπερφυσικών φαινομένων.
»…μετακινήσεις αντικειμένων και παραγωγή ήχων, αιφνίδιες διαβαθμίσεις της φωτεινότητας ή μεταβολές στη θερμοκρασία, ανυψώσεις και αιωρήσεις, φασματικές εμφανίσεις, ακόμη και υλοποιήσεις –τόσο υλικές, που μπορούσαν, εκτός από την όραση, να ικανοποιήσουν και την όσφρηση, ακόμη και την αφή πολλές φορές των πιο δύσπιστων– ήταν κάποια από τα φαινόμενα που εκδηλώνονταν σ’ αυτό το σαλόνι.»
Οι ήρωες του Χαρράν υπακούουν στη νομοτέλεια του κόσμου τους· όλοι, εκτός από έναν, που επιστρέφει από την επικράτεια της σιωπής διεκδικώντας το καινούργιο του πρόσωπο.
Μυθιστόρημα, Οδός Πανός, 2022, 260 σελ.
Κρεουργία – Γιάννης Μαυριτσάκης
Carnage – Yannis Mavritsakis
Δίγλωση έκδοση, Ελληνικά-Αγγλικά
Εμπνευσμένος από τις “Βάκχες” του Ευριπίδη, κι ακόμα περισσότερο από το σκοτάδι και το αίνιγμα του πιο τελετουργικού έργου της αρχαίας θεατρικής γραμματείας, ο Γιάννης Μαυριτσάκης παραδίδει ένα νέο αίνιγμα. Ένα σύγχρονο, τεχνοκρατικό σύμπαν, με κυρίαρχη μια οθόνη προβολής στη θέση του παλατιού του Πενθέα, γίνεται χώρος τέλεσης ενός δρώμενου που αποτυπώνει το εύθραυστο όριο μεταξύ εικονικού και πραγματικού, ονείρου και βιώματος, πολιτισμού και φύσης, καθώς επίσης αρσενικού και θηλυκού, όπως ανθρώπινου και θείου, με τη γλώσσα να κρατά στο έργο τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Inspired by Euripides’ “The Bacchae”, and, even more importantly, by the puzzling darkness at the heart of the most ritualistic ancient Greek tragedy, Yannis Mavritsakis delivers another enigmatic play. A strikingly modern, technocratic universe, prominently featuring a projector screen in lieu of Pentheus’ palace, serves as the space for a theatrical event that walks a fine line between the virtual and the real, dream and actual experience, culture and nature, male and female, human and divine, with language taking centre stage.
Θεατρικό, Νεφέλη, 2021, 112 σελ.
Σακραμέντο – Γιάννης Μαυριτσάκης
Οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος ζουν σ’ ένα ιδιότυπο ινφέρνο, μέσα στα όρια μιας περιοχής που ελέγχεται από τους ίδιους· εκπαιδεύονται, ψυχαγωγούνται, αναλαμβάνουν καθήκοντα. Από τον κυνισμό και την αχαλίνωτη σεξουαλικότητα, περνούν στην εκδήλωση εκτροχιασμένης βίας και στον διάλογο με την υπερφύση.
Οι ήρωες του “Σακραμέντο” δεν είναι ούτε Αμερικανοί ούτε Ευρωπαίοι, ούτε όμως πρόκειται για πρόσωπα φανταστικής δυστοπίας· το παραισθητικό τους αποτύπωμα είναι χρόνου πραγματικού.
Μυθιστόρημα, Οδός Πανός, 2020, 358 σελ.
Η επίκληση της γοητείας – Γιάννης Μαυριτσάκης
“Επειδή πιστεύω ότι πάντα στο τέλος κερδίζει το καλό. Το κακό βέβαια έχει τον τρόπο του να κρύβεται, να εξαφανίζει τα ίχνη του, να ξεγλιστράει. Σε κάνει να πιστεύεις ότι είναι ασύλληπτο, άτρωτο, αυτή είναι η μεγαλύτερη δύναμή του. Έχω δει τόσες φορές το κακό να διαφεύγει που, αν δεν με εμψύχωνε η ιδέα μιας κοσμικής δικαιοσύνης, θα κινδύνευα κι εγώ να πέσω στην παγίδα του και να χάσω την πίστη μου. Θα ήμουν τότε διπλά ένοχος, όχι μόνο γιατί θα είχα λιποτακτήσει, αλλά και γιατί θα είχα βοηθήσει το κακό να εδραιώσει τη φήμη του. Έτσι εκτρέφεται αυτό το θηρίο. Με τρομοκρατημένους λιποτάκτες”.
Θεατρικό, Ο Μωβ Σκίουρος, 2018, 64 σελ.
Κωλοδουλειά – Γιάννης Μαυριτσάκης
“Κωλοδουλειά” ή εισαγωγή στη σύγχρονη κανονικότητα της δυστοπίας… Ένα έργο για την κανονικότητα και τη δυστοπία, ένα έργο για το έργο της κανονικότητας και για το έργο της δυστοπίας, με εστίαση στη δουλειά της βιομηχανοποιημένης εστίασης… Είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς σήμερα για το φαγητό, την υγεία ή την εκπαίδευση, χωρίς να εγείρει συνάμα μείζονα πολιτικά ζητήματα. Στην πλάγια γραφή της “Κωλοδουλειάς”, στη δύναμη του μεταφορικού της λόγου, υπάρχουν φράσεις της Βοηθού που θα μπορούσαν να είχαν διατυπωθεί αυτολεξεί όχι από υπάλληλο ταχυφαγείου, αλλά από κάποιον πολιτικό, στρατιωτικό ηγέτη, καναλάρχη, ακόμα και τραπεζίτη: “Οι πελάτες (οι πολίτες) με εμπιστεύονται. Τυφλά. Ό,τι τους δίνω το τρώνε. Την ώρα της μεγάλης πείνας δεν υπάρχει χρόνος για καχυποψίες. Προέχει το στούμπωμα, η γλυκιά νάρκη της πέψης”… Αυτό δεν σημαίνει ότι με την ανάδυση του τόπου της ζωικότητας διαρρηγνύεται το πλέγμα της επιτήρησης και της πειθαρχίας, σημαίνει όμως ότι στον τόπο αυτόν μπορεί να προκληθεί μια ρωγμή. Στον ετεροτοπικό, ευφορικό τόπο του ταχυφαγείου ο Μαυριτσάκης βλέπει στην αρχή μια συγκεκαλυμμένη δυστοπία· κοιτάζει προσεκτικότερα και βλέπει (ή θέλει να δει) αυτήν τη ρωγμή”.
(από την Εισαγωγή του Γιώργου Π. Πεφάνη)
Eπιμέλεια: Γιώργος Π. Πεφάνης
Θεατρικό, Ο Μωβ Σκίουρος, 2015, 70 σελ.
Το τυφλό σημείο – Γιάννης Μαυριτσάκης
Θα γυρίσεις. Χρειάζομαι μόνο λίγο χρόνο. Ζαλίζομαι και χρειάζομαι χρόνο. Θα σου φτιάχνω τ’ αγαπημένα σου φαγητά. Το κρεβάτι θα ‘ναι πάντα στρωμένο. Θα κοιμάμαι στην άκρη. Μέχρι να γυρίσεις. Θα σε αναστήσω. Θα κάνω το θαύμα. Εγώ θα κάνω το θαύμα. Γιατί θέλω να γυρίσεις. Γιατί η αγάπη μου είναι πιο δυνατή, πιο δυνατή απ’ την τυφλή ζωή που δεν έχει ιδέα πού κατευθύνεται. Εγώ ξέρω. Κατευθύνομαι σ’ εσένα. Θα διώξω την ομίχλη και θα σε ξαναφέρω. Δεν θα συνθηκολογήσω ποτέ. Ας έχεις γίνει και σκόνη. Θα ενώσω τους κόκκους της σκόνης και θα σε φτιάξω από την αρχή.
Θεατρικό, Οδός Πανός, 2014, 104 σελ.
Μετατόπιση προς το ερυθρό – Γιάννης Μαυριτσάκης
Προσεχτικά, μην πλησιάζετε. Τώρα ξεκινάει η νέα περιπέτεια του πλήθους γυρισμένη στα μεγάλα στούντιο της δύσης και της ανατολής, με μαχητές σκληρούς, με ορδές πρόθυμων να θυσιαστούν, με συνωμότες, με μαφιόζους, μαθητές πιστούς, με οπαδούς, με πορνοστάρ ευέλπιδες, μ’ εργάτες, με παιδιά, μ’ εμπόρους, με αρχηγούς τυφλούς, πλανόδιους πωλητές, θεόπνευστους δασκάλους, με αγιασμένους πάνσεπτους νεκρούς, με συγγενείς, με φίλους, θαυμαστές, με την παρέλαση των λιονταριών στους λασπωμένους καρόδρομους, όλοι, όλοι σ’ αυτήν τη νέα, μεγάλη περιπέτεια αντίδοτο της πλήξης, σ’ αυτήν την αιωνίως κινούμενη άμμο που ξεβράζει όστρακα, όστρακα, όστρακα, όστρακα, όστρακα, όστρακα, όστρακα, αστερίες, αστερίες, αστερίες, αστερίες, αστερίες, αστερίες, αστερίες ανεξερεύνητες εκδοχές.
Θεατρικό, Οδός Πανός, 2014, 96 σελ.
Vitrioli – Γιάννης Μαυριτσάκης
Κοίταξε γύρω σου και θαύμασε την τελειότητα της κατασκευής, την ακρίβεια, την αρμονία, την κίνηση και τον ρυθμό, τίποτα δεν μπορεί να γλιστρήσει εκτός χρόνου , όλα τα μυστικά είναι κρυμμένα εδώ μέσα, αν είσαι πιστός και υπομονετικός, ίσως έχεις την τύχη να σου αποκαλυφθούν, όχι όλα, κάποια από αυτά, όσα επιτρέπεται να ξέρεις, γιατί υπάρχει ένα σημείο που δεν πλησιάζουμε ποτέ πολύ κοντά, είναι σαν μαύρο άπατο πηγάδι, όποιος πέσει εκεί μέσα θα πέφτει για πάντα.
Θεατρικό, Οδός Πανός, 2013, 79 σελ.
Το τυφλό σημείο – Γιάννης Μαυριτσάκης
“Θα γυρίσεις. Χρειάζομαι λίγο χρόνο. Ζαλίζομαι και χρειάζομαι χρόνο. Θα σου φτιάχνω τα αγαπημένα σου φαγητά. Το κρεβάτι θα ‘ναι πάντα στρωμένο. Θα κοιμάμαι στην άκρη. Μέχρι να γυρίσεις. Θα σε αναστήσω. Θα κάνω το θαύμα. Εγώ θα κάνω το θαύμα. Γιατί θέλω να γυρίσεις. Γιατί η αγάπη μου είναι πιο δυνατή, πιο δυνατή απ’ την τυφλή ζωή που δεν έχει ιδέα που κατευθύνεται. Εγώ ξέρω. Κατευθύνομαι σ’ εσένα. Θα διώξω την ομίχλη και θα σε ξαναφέρω. Δεν θα συνθηκολογήσω ποτέ. Ας έχεις γίνει και σκόνη. Θα ενώσω τους κόκκους της σκόνης και θα σε φτιάξω από την αρχή.”
Επιμέλεια: Δήμητρα Κονδυλάκη
Θεατρικό, Νεφέλη, 2008, 140 σελ.
Wolfgang – Γιάννης Μαυριτσάκης
“Σε διάλεξα. Ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους διάλεξα εσένα, θα μείνεις εκεί κρυμμένη. Τώρα δεν κινδυνεύεις. Είσαι προστατευμένη και ασφαλής. Κανείς δεν μπορεί να σ’ αγγίξει, θα μείνεις καθαρή. Όσα χρόνια και να περάσουν. Δεν θα γεράσεις ποτέ. Ακόμα κι όταν θα ‘χεις γίνει γυναίκα, θα είσαι πάντα κορίτσι. Μέχρι να γίνεις κομμάτι από μένα. Μέχρι τίποτα να μην μπορεί να μας χωρίσει.”
“O “Wolfgang” του Γιάννη Μαυριτσάκη βασίζεται στη γνωστή ιστορία που συντάραξε πρόσφατα τη Βιέννη, όταν η τότε 18χρονη Νατάσα Κάμπους κατάφερε ν’ αποδράσει μετά από οκτώ χρόνια αιχμαλωσίας, έγκλειστη σ’ ένα υπόγειο κελί. Ο απαγωγέας της, 40χρονος Wolfgang αυτοκτόνησε, ενώ η ίδια δήλωνε στους δημοσιογράφους: “ήταν μέρος της ζωής μου και κατά κάποιο τρόπο θρηνώ γι’ αυτόν”.
Μια επιπόλαιη ανάγνωση θα κατέτασσε ίσως το έργο στο είδος θέατρο-ντοκουμέντο. Ο Μαυριτσάκης όμως, δεν περιορίζεται στην απλή καταγραφή των αληθινών γεγονότων, αλλά ιχνογραφεί την αφώτιστη, σκοτεινή πλευρά τους. Κατορθώνει να αποσπάσει την ιστορία του απ’ τα πραγματικά της πλαίσια και να την αναγορεύσει σε αυθεντικό έργο τέχνης, που ανοίγεται μάλιστα σε γόνιμο διάλογο με τον “Άμλετ” του Σαίξπηρ.
Κάτω απ’ το πρίσμα του κρίσιμου αμλετικού ερωτήματος, “να ζεις ή να μη ζεις”, ο Μαυριτσάκης επαναπροσδιορίζει τις έννοιες ελευθερία, ζωή, θάνατος, φως και σκότος, αθωότητα, ενοχή, αμαρτία και τιμωρία, για να φθάσει σε μια “ψυχανάλυση” του σύγχρονου, διαφωτισμένου ανθρώπου της εποχής μας, με τη συνείδησή του αναδιπλωμένη, σκιώδη και κλειστή, παρά τις αντίθετες διακηρύξεις. Ο Wolfgang του, όπως ο Άμλετ, αδυνατεί να σκοτώσει συμβολικά τον “πατέρα” και να περάσει απέναντι, στην ανδρική του υπόσταση και ταυτότητα. Αντί για αυτό, φυλακίζει το αγαπώμενο, κυρίαρχο θήλυ, την εν δυνάμει γυναίκα Οφηλία-Fabienne (μια εικόνα μητρική) σ’ ένα υπόγειο άντρο σκοτεινό, για να την προστατεύσει (από τη ζωή), για να την εξουσιάζει, για να την έχει πάντα “δική του” και για να μείνει “καθαρή”. Όταν εκείνη δραπετεύει στο φως και στον πόνο του υπάρχειν “έτσι” ως ον με ανεπτυγμένη, αυτόνομη, ανοιχτή στον κόσμο συνείδηση, όταν αναδύεται ολόκληρη μετά το μυητικό της ταξίδι στο σπήλαιο του Άδη, ο Wolfgang επιλέγει τον αντίθετο δρόμο. “Σβήνει” εντελώς τη συνείδησή του και ακολουθεί τυφλά το φάντασμα του πατέρα στα σκοτεινά του βασίλεια.
Αυτή, πιστεύω, είναι η βαθύτερη ratio του έργου, να ξαναδώσει τον λόγο στη χαμένη θηλυκή persona, κάνοντας να “μιλήσει” η αμίλητη ως τώρα εικόνα μιας Οφηλίας.
Ένα έργο σπουδαίο, που αρθρώνει γλώσσα οικουμενική και διακινδυνεύω την πρόβλεψη ότι θα κάνει μεγάλη καριέρα στο εξωτερικό… ”
(Λέανδρος Πολενάκης, κριτική θεάτρου στην εφημερίδα “Η Αυγή”, 23.11.2008)
Eπιμέλεια: Δήμητρα Κονδυλάκη
Θεατρικό, Νεφέλη, 2008, 168 σελ.
Πηγές: Biblionet, Νεφέλη, Οδός Πανός, Ο Μωβ Σκίουρος
