Έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Το 1962 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του μόνιμα στην Αθήνα. Σπούδασε ιατρική στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Αθήνας, Παρισιού. Πρωτοπαρουσιάστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1960 με το αφήγημά του “Ο Πεισίστρατος” που δημοσιεύτηκε στη Θεσσαλονίκη και κέρδισε το Λογοτεχνικό Βραβείο του Δήμου Θεσσαλονίκης. Εξέδωσε ακόμα τα πεζογραφήματα : “Η εκδρομή” 1964, “Μυθιστόρημα” 1966, “Ο Γιατρός Ινεότης” 1971, “Ο γάμος” 1974, “Ο αδελφός” 1975, “Οι χτίστες” 1979, “Τα ταξίδια μου” 1984, “Ο εχθρός του ποιητή” 1990. Ακόμα έχουν εκδοθεί τα δοκίμιά του : “6 μαθήματα για τον Λόγο” 1984, “Έβδομο μάθημα για τον Λόγο: Λόγος, ο Χρόνος και το Σύμβολο” 1984, “Η δύσθυμη Αναγέννηση: Όγδοο μάθημα για τον Λόγο” 1987, “Τα όνειρα της αϋπνίας” 1994, “Ένατο μάθημα για τον Λόγο” 2001. Επίσης μετέφρασε την “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή, τις “Βάκχες”, τη “Μήδεια” και τον “Ορέστη” του Ευριπίδη, τον “Άμλετ” και τον “Μάκβεθ” του Σαίξπηρ. Έγραψε το λιμπρέτο της όπερας “Πυλάδης” που ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία Διονύση Φωτόπουλου και μουσική Γιώργου Κουρουπού. Έφυγε από τη ζωή στο Παρίσι, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, στις 27 Φεβρουαρίου 2000.
Πεισίστρατος (1981), Ύψιλον
Ο γάμος (1987)
Μυθιστόρημα (1990)
Ο αδελφός (1990)
Τα ταξίδια μου (1990)
Πυλάδης (1992)
Η εκδρομή (1993)
Οι χτίστες (1993)
Ο εχθρός του ποιητή (2000)
Μυθιστόρημα (2001), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Η εκδρομή (2001), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Οι χτίστες (2002), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Ο αδελφός (2002), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Πεζογραφήματα (2005), Εκδόσεις Καστανιώτη
Χειρόγραφα από το αρχείο του Αλέξανδρου Ισαρη (2006), Ίκαρος
Πεισίστρατος (2006), Κέδρος (E)
Τα ταξίδια μου (2008), Κέδρος
Οι χτίστες (2008), Κέδρος (Ε)
Ο εχθρός του ποιητή (2008), Κέδρος (Ε)
Ο γάμος (2008), Κέδρος (Ε)
Η εκδρομή (2008), Κέδρος (Ε)
Μυθιστόρημα (2008), Κέδρος (Ε)
Ο αδελφός (2008), Κέδρος (Ε)
Αγάπη σαν ακολασία (2016), Κριτική
Άπαντα τα πεζά (2019), Εκδόσεις Πατάκη
Δοκίμια-Μελέτες-Ψυχολογία
Eξι μαθήματα για τον λόγο (1984), Ύψιλον
Η δύσθυμη αναγέννηση (1987), Ύψιλον
Ο γιατρός Ινεότης (1990)
Ο λόγος (1991), Κέδρος – Ράππα
Τα όνειρα της αϋπνίας (1994), Πλέθρον
Ποιον φοβάται η Βιρτζίνια Γουλφ; (1995), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το ένατο μάθημα για τον Λόγο (2001), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο γιατρός Ινεότης (2001), Εκδόσεις Καστανιώτη (Ε)
Ο γιατρός Ινεότης (2008), Κέδρος (Ε)
Συλλογικά έργα
Το βλέμμα (1994), Γνώση
Δεκαοχτώ κείμενα (1994), Κέδρος
Πορτραίτο ενός πρίγκιπα (2000), Ίνδικτος
Νάνι, τ’ άνθι των ανθώ (2005), Ίνδικτος
Destroy Athens: μια αφήγηση (2007), Futura
Outre tombe (2008), Εκδόσεις Πατάκη
Παλίμψηστο Καβάλας (2009), Εκδόσεις Καστανιώτη
Η ζωή και η ανάστασις ημών (2012), Παρρησία
Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (2018), Γαβριηλίδης
Μεταφράσεις
Σοφοκλής, Ηλέκτρα (1994), Εκδόσεις Καστανιώτη
Shakespeare, William, Μάκβεθ (1996), Κέδρος
Ευριπίδης, Ορέστης (1998), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ευριπίδης, Βάκχες (2000), Εκδόσεις Καστανιώτη
Shakespeare, William, Άμλετ (2000), Κέδρος
Shakespeare, William, Άμλετ… (2003), Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας
Ευριπίδης, Μήδεια (2006), Εκδόσεις Καστανιώτη
Λεμπέση, Λίτσα, Μονόλογοι της Ηλέκτρας Σοφοκλή (2008), Νικολαΐδης Μ. – Edition Orpheus
Βραβεία
Λογοτεχνικό βραβείο Δήμου Θεσσαλονίκης (1960)
Α΄Κρατικό Βραβείο διηγήματος (1985)
Άπαντα τα πεζά – Γιώργος Χειμωνάς
Όλα τα πεζογραφικά έργα του Γιώργου Χειμωνά – του συγγραφέα που -“σημαδεμένος εξαρχής με τη σφραγίδα της ιδιοφυΐας”, σύμφωνα με τη διατύπωση του Δ. Ν. Μαρωνίτη- “βρίσκεται ανάμεσα στον μύθο και στην ιστορία, στην τελετουργία και στο τετελεσμένο γεγονός, στην πεζογραφία και στην ποίηση” και “έχει κάτι το αγγελικό αλλά και το δαιμονικό συνάμα. Είναι ένας εξερευνητής της αβύσσου”, όπως έχει σημειώσει ο Παναγιώτης Μουλλάς.
Ο τόμος περιλαμβάνει άπαντα τα πεζά του Γιώργου Χειμωνά – Πεισίστρατος, Η εκδρομή, Μυθιστόρημα, Ο γιατρός Ινεότης, Ο γάμος, Ο αδελφός, Οι χτίστες, Τα ταξίδια μου, Ο εχθρός του ποιητή-, εισαγωγικά κείμενα του Ευριπίδη Γαραντούδη, της Μάρως Δούκα, του Γιώργου Βέλτσου και του Αλέξανδρου Ίσαρη, καθώς και Παράρτημα με αποσπάσματα κριτικών για το έργο του.
Πεζά, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, 589 σελ.
Αγάπη σαν ακολασία – Γιώργος Χειμωνάς
Η “Αγάπη σαν ακολασία” (η φράση παρμένη από το έργο του Γιώργου Χειμωνά “Η εκδρομή”) συγκεντρώνει, ακολουθώντας τη χρονολογική σειρά έκδοσης των έργων, ορισμένα μόνο αποσπάσματα από την πεζογραφία του Χειμωνά για την αγάπη ως ανάγκη του άλλου, ως ανάγκη για συντροφιά, ως ανάγκη για αναπάντεχες χειρονομίες. Για την αγάπη ως αναγκαία πράξη μέσα στη μοναξιά, την απελπισία, τα αδιέξοδα του νου. Για τη συμφιλίωση του εαυτού με τον εαυτό.
Ανθολόγηση: Αργύρης Παλούκας
Εισαγωγή: Αργύρης Παλούκας
Πεζά, Κριτική, 2016, 128 σελ.
Τα ταξίδια μου – Γιώργος Χειμωνάς
Αυτή η ψυχική μου ένταση πετύχαινε μια προσωπική ανακούφιση χάρη στα θλιβερά έργα μιας πρόχειρης εκδικητικότητας. Ερασιτεχνική εκδικητικότητα. Αυτός ο θυμός κι η εκδικητικότητα είναι ολικές και αναίτιες εμπάθειες. Ποτέ κανένα συγκεκριμένο γεγονός της ζωής μου ποτέ δεν θα τις εδικαιολογούσε. Γιατί η μορφή που πήρε η ζωή μου από μια σκοτεινή εύνοια είναι από τις πιο ευλογημένες κι ωφελημένες. Δεν παρέλειπα να εκδικούμαι. Χωρίς κίνητρο καμμιά συγκίνηση. Ο θυμός εμπνέει μιαν επιτηδευμένη καχυποψία και σε κάνει να αποδέχεσαι σχεδόν με ευφορία αποδέχεσαι και την ελάχιστη πρόκληση. Η πρόκληση από την μητέρα μου ήταν η πιο μηδαμινή ίσως. Καμμιά αγάπη κι αντιπάθεια δεν μας ένωνε. Η βαθειά αίσθηση της υπερβολικής αδικίας της ζωής μου με είχε κάνει δίκαιο. Ήξερα πως κανέναν δεν μπορούσα να κατηγορήσω. Τίποτα στον κόσμο ολόκληρο δεν ευθύνεται για το τι είμαι…
Βλέπω το βασανισμένο εκείνο πρόσωπο μέσα στο καθαρό φως της αυγής. Τον αναγνωρίζω. Είναι ο πατέρας μου. Τον είχα εγκαταλείψει πριν δέκα χρόνια. Έκτοτε ποτέ δεν τον μνημόνευσα. Σα να είχε κιόλας πεθάνει. Με μια μελαγχολία τον παίρνω στα χέρια μου με μία κούραση. Όπως αγκαλιάζεις ένα παιδί κρατώ το κεφάλι του πάνω στο στήθος μου. Τον κουνώ εμπρός πίσω λέω καμμιά αγάπη. Δεν μου έμεινε για σένα. Μονάχα με λύπη σε σκέφτομαι χωρίς καμμία έχθρα. Πόσο με έβλαψες. Πώς με κατάστρεψες. Θυμάμαι το λευκό σου στήθος το ευρύ. Κι εγώ το αναρριχιέμαι με κάτι σαν τον έρωτα μικρού αγοριού. Μετά εγέρασες μέσα σε λίγες νύχτες. Σερνόσουν και εσώπαινες. Με λάτρευες με θαύμαζες και τίποτα δεν ήξερες ότι εσύ. Ήσουν η μικρή μου μοίρα. Επέστρεφα συνέχεια σε σένα. Εκεί που έφθασες μέχρις εκεί θα έφθανα. Ό,τι μπόρεσες θα μπορούσα. Ό,τι ελάχιστο έκαμες ακόμα πιο ελάχιστο θα έκαμνα κι εγώ. Εγώ που ήμουν το άπειρο. Με έκλεισες με κράτησες στα χαμηλά στο χώμα και μόνο γιατί υπήρχες. Τίποτα δεν κατάλαβες από το θαύμα μου. Από πάντα κι από τότε που φάνηκα στον κόσμο. Ήσουν εκεί πάντα. Ήσουν το όριό μου. Εμπρός μου ήσουν από πριν και πριν η ζωή μου αρχίσει. Ήσουν το τέλος μου. Θέλω να πεθάνω με καρτερία έγειρα το κεφάλι μου επάνω στο δικό του. Πήγα στο παράθυρο. Είδα την έρημη άγνωστη χώρα. Η μέρα άρχιζε. Στον ουρανό εφάνηκαν ραγισματιές της ώχρας. Μ’ έναν αβάσταχτο κόπο αναλογίστηκα. Έπρεπε να βρω μια δουλειά να ζήσουμε εγώ κι αυτός…
Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 1985
Διηγήματα, Κέδρος, 2008, 39 σελ.
Πεισίστρατος
Ημουν έφηβος όταν πρωτόγραψα τον “Πεισίστρατο”, γύρω στα 1957. Εκδόθηκε τρία χρόνια αργότερα, χάρη στο χρηματικό έπαθλο του Δήμου Θεσσαλονίκης και με λίγες προσθήκες από τις εν τω μεταξύ εμπειρίες μου του φοιτητού Ιατρικής. Πιστεύω πως η διαδρομή μου αρχίζει με το δεύτερο βιβλίο, την “Εκδρομή”, γι’ αυτό και δίσταζα να τον ξαναεκδώσω. Τον κρατούσα πάντα σαν ένα νεανικό βίωμα, εξομολογημένο μ’ έναν “άξεστο” τρόπο. Αλλά αυτού του είδους η “άξεστη” γραφή θα συνεχισθεί και στα επόμενα βιβλία μου -και δίνω μιαν απόλυτα θετική έννοια σ’ αυτή την λέξη, “άξεστος”. Σημαίνει τον θαρραλέο, όσο και δύσκολο τρόπο, γεμάτο πέτρες και κινδύνους να χαθείς, να μιλάς για το πρόσωπο του ανθρώπου, τις αιματηρές σχέσεις του με τον άλλον και με το άλλο, για τα ανθρωποβόρα οράματα, τις “κατακόρυφες” θανάσιμε πράξεις. Πολλά από αυτά υπάρχουν ήδη στον “Πεισίστρατο”. Πέρα όμως από αυτά, ο Πεισίστρατος, συγκεκριμένα, είναι η ιστορία ενός εφήβου που αγωνίζεται να υπάρξει και να δικαιωθεί μέσα σ’ εκείνη την βουβή, εσπερινή Θεσσαλονίκη, με τη γνωστή της (για όσους την ζήσαμε από παιδιά) πολύτιμή αθλιότητα. Και όχι απλά να δικαιωθεί -αλλά να δικαιωθεί σαν μια δαιμονική ιδιοφυία. Το “υπερβολικό διήγημα” που, φαινομενικά, είναι όλος ο κόσμος κι όλη η μανία αυτού του εφήβου, είναι ο φοβερός κόπος και η ανήμερη μανία του να γίνει ο βασιλιάς της Καρθαγένης.
Ποιον φοβάται η Βιρτζίνια Γουλφ;
Εληξε η αμφισβήτηση. Αποφανατίσθηκαν οι επαναστάσεις. Καταγγέλθηκε η απάτη κάθε «πρωτοπορίας». Μια οργιαστική Σιγή εβλάστησε σε όλες τις ρωγμές. Κοιτάξτε αυτούς τους νεαρούς των δεκαπέντε-δεκαεφτά χρόνων. Κοιτάξτε τους καλά. Προσέξτε την Κατήφειά τους. Την νευρική τους απάθεια, την σιωπή τους, την δυσάρθρη ομιλία τους, την δύσθυμη σκληρότητά τους. Προσέξτε πόσο Ακίνητος είναι αυτός ο Νέος Άνθρωπος. Πόσον Αμίλητο Φόνο κουβαλάει μέσα του. Κι αν ακόμα δεν είναι αυτοί ο Συναγερμός, θα έρθουν παιδιά, έφηβοι που θα είναι προορισμένοι για τον Νέο Λόγο. Απλά, για τον Λόγο. Για λέξεις που ποτέ διαπράχθηκαν, για νοήματα που ποτέ δεν ορθολογήθηκαν, για εικόνες που ποτέ δεν μιλήθηκαν. Φοβηθείτε τους.
Το ένατο μάθημα για τον Λόγο
Ταξίδεψα με την ψυχή στο στόμα. Έκανε αφόρητη ζέστη. Μέσα στο νού μου σταθερά γύριζε μια πληροφορία. Ξέχασα που την χρωστούσα αλλά πάντα τις εμπιστεύομαι τις αναρίθμητες. Σκοτεινές πληροφορίες μου τις φυλάω μέσα μου και τις ακολουθώ τυφλά. Πώς το παιδί εκατοικούσε σ’ ένα μέρος που λεγόταν Άγιος Γερμανός ο Λάϊος. Δεν δίστασα πως εκεί θα κατοικούσε. Σ’ αυτό το μέρος πηγαίνεις με υπόγειο σιδηρόδρομο στα έγκατα της γης.
Μυθιστόρημα
Είμαι εικοσιεννέα χρονών. Τον Οκτώβριο του εξηνταπέντε ένα βράδυ αποφάσισα να πεθάνω. Τότε έγινε ησυχία ακούμπησα το κεφάλι στον κορμό της φυστικιάς κι έγειρα το κεφάλι αναπαυμένος… Σε λίγη ώρα θα κλειστώ για να κοιμηθώ. Θα πω να μην έρθουν το πρωί να με ξυπνήσουν. Είχα υποφέρει πολύ τον τελευταίο καιρό.
Η εκδρομή
Αυτοί είναι. Είχες χάσει την ελπίδα κι έλεγες και σε λίγο θα σε φτάσουν που πας μονάχος εκδρομή οι δρόμοι έξω από τις πόλεις είναι ερημικοί χάνονται μέσα στα βουνά και δεν υπάρχει γι’ αυτούς θάλασσα δεν υπάρχει να χυθούν νικημένα δέντρα χαίρεσαι λάμψη κι άσπρο πλατύ φτερουγίζει στον ίδιο δρόμο στον ίδιο δρόμο και ξέρεις πως δεν έρχονται για σένα και δεν έρχονται για κανέναν και ποτέ δεν ήρθαν… Οποτε κι αν ερχόταν πάντα υπάρχει αυτός κι αν ερχόταν πάντα θα έβρισκε αυτόν που πάει μονάχος εκδρομή.
Πεζογραφήματα
Η έκδοση αυτή συγκεντρώνει σε έναν τόμο τα εννέα λογοτεχνικά πεζογραφήματα που ο Χειμωνάς εξέδωσε σε αυτοτελείς εκδόσεις στη διάρκεια της ζωής του (κατά σειρά τα βιβλία “Πεισίστρατος”, “Η εκδρομή”, “Μυθιστόρημα”, “Ο γιατρός Ινεότης”, “Ο γάμος”, “Ο αδελφός”, “Οι χτίστες”, “Τα ταξίδια μου”, “Ο εχθρός του ποιητή”). Στα πεζογραφήματα του Χειμωνά επιτάσσεται εκτενές (300 σελίδες) “Χρονολόγιο βίου και έργου”.
Πηγές: EKEBI, Biblionet, Κέδρος, Ύψιλον, Πλέθρον, Εκδόσεις Πατάκη, Ίκαρος, Εκδόσεις Καστανιώτη
