Κώστας Γ. Παπαγεωργίου (1945-2021)

Σωσίβιο χώμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

… Μονήρης και διαρκώς αυτοπυρπολούμενος, θύμα της γνωσιολογικής του οδύνης γύρω από έναν κόσμο a priori κατεστραμμένο και αποκρουστικό, παρηγορεί τον εαυτό του και τον αναγνώστη μόνο με την άτεγκτη Αλήθεια που κομίζει. Κι ακόμα βέβαια τον παρηγορεί με την τεχνικό-τατη, δονούμενη μουσικότητα της εκφραστικής του.

Ένας ποιητής που ασκείται υπέροχα επί χρόνια στο χείλος του γκρεμού, σε ύφος, κατά την αρχαία έννοια, υψηλόν, και με αυστηρότατους τους όρους του παιγνίου του προς τον αναγνώστη, μας προσφέρει έναν μαύρο μα και ολάνθιστο λειμώνα ενδοσκόπησης∙ ενδοσκόπησης της οποίας, σύμφωνα με την προτροπή του Μάρκου Αυρηλίου, ο Παπαγεωργίου είναι ακέραιος και εντατικά οπαδός: “Ένδον σκάπτε∙ ένδον γαρ η πηγή του του αγαθού, και αεί αναβλύειν δυναμένη, εάν αεί σκάπτης”.
Διαβάζω τον Παπαγεωργίου ως έναν, κατά Εγγονόπουλο, “ελεύθερο, γενναίο και δυνατό”.
Γιάννης Βαρβέρης
(Αυγή της Κυριακής, 21.11.2004)

Ποίηση, Μελάνι, 2020, 64 σελ.

Έκτακτο δελτίο καιρού – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Έκτακτο δελτίο καιρού: “ανεπανόρθωτα νέα”. Για ένα πολυφίλητο κορίτσι. Νέα μιας απουσίας που η ποίηση επιχειρεί – επί ματαίω; – να μετατρέψει σε παρουσία. Διάλογος ανάμεσα σε ένα ερημωμένο “εγώ”, διπλωμένο στις κοιλότητες της λύπης, και ένα “εσύ” με το αίμα υπ’ ατμόν, που ανταποκρίνεται στο πρώτο κάλεσμα φτερών, “πηλός ευπροσάρμοστος στο φως (που) δυστρόπησε(ς) στο άγγιγμα του αέρα”. Χώρος καθολικός, όπου μέσα ανοίγεται ο χρόνος της αποδημίας, ο χώρoς μιας τραγωδίας προσωπικής και μαζί πανανθρώπινης, που εικονίζεται με πολλαπλά στιγμιότυπα, χώμα και ουρανός, γη μαζί και αιθέρας, “αρκεί η πιο αθώα συμπαιγνία φωτός και σκοταδιού για να γίνει η πάνω γνάθος ουρανός και η κάτω γνάθος γη”.

Ποιητική του ύψους και της πτώσης· αναρριχώμενα φιλιά και ουράνιες αιώρες κι αστέρια-αμνοί που βελάζουν αδιάκοπα, αθωότητα και πένθος, σε ένα “τοπίο απροσπέλαστο στις λυσσώδεις επιθέσεις των λέξεων”.

Υποδυόμενο τη θραυσματική αφήγηση ονειρικών-εφιαλτικών ελάχιστων σκηνών, όπου υλικά και μορφές μετουσιώνονται αναλόγως και οι παρενθέσεις υψώνουν τείχη ανάμεσα στο α’ και στο γ’ πρόσωπο (προσαρτημένο από το α’) και στο β’ πρόσωπο, ανακόπτουν τη δύναμη της ροής ενός λόγου μαθημένου να κυλάει, τουλάχιστον, ανεμπόδιστα, το ποίημα σημαίνεται ρητά ως ανώφελη διεργασία πένθους – αφού η μεταστοιχείωση έχει δημιουργήσει μια σκοτεινή πλευρά της τέφρας και του πόνου σε όλα τα πράγματα και όλα τα αισθήματα δεν είναι παρά ανήμποροι αστερίσκοι και οι κραυγές δεν είναι παρά πνιχτά αναφιλητά. “Στους λευκούς κροτάφους της λύπης θροΐζει εφτασφράγιστο πένθος” και δονεί υπόγεια τον τραγικό, με την πλήρη σημασία της λέξης, λόγο της νέας συλλογής του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου. Κι είναι αυτό ακριβώς το αίσθημα, συγκρατημένο, τιθασευμένο στις γραμμές που σχεδιάζουν μια ζωή χωρίς και μια ζωή αλλού, αλλά διαφυγή καμία, αυτό το αίσθημα που πλαισιώνει τη διαρκή στο έργο του υπαρξιακή αγωνία μπροστά στο “θαύμα του θανάτου”, που γυρίζει το ποίημα το μέσα-έξω και αγγίζει, παρά τη διακριτική του εκφορά με όρους αυστηρά αισθητικούς, το πιο βαθύ και ανυπεράσπιστο φύλλο της ψυχής.
Τιτίκα Δημητρούλια

Ποίηση, Μελάνι, 2017, 66 σελ.

Των Αγίων Πάντων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

… Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια και το ακατάσχετο κουτσομπολιό δεσπόζουν στο μικρόκοσμο τον οποίο ορίζει η αφήγηση. Γι’ αυτή την αντιστικτική συνύφανση έρωτα και θανάτου, σεξ και φόβου, απόγνωσης και ελαφρότητας, πρέπει κυρίως να πιστωθεί το αφηγηματικό εγχείρημα του Παπαγεωργίου…
Σπύρος Τσακνιάς, περιοδικό Η ΛΕΞΗ, 1993

Πεζογραφία, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2017, 208 σελ.

Εγώ το μαύρο θα κρατάω έως θανάτου – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Αν δύο πνιγμένοι από φιλιά γυμνοί επιπλέουν σε στεκάμενα νερά εγκαταλειμμένου ονείρου αλλά πνιγμένοι από φιλιά και αναίτια τόσο νοσταλγούν τον χωρισμό είναι νομίζω προτιμότερο και από την αυταπάτη ακόμα το τάμα ενός κεριού σε εικόνισμα καταργημένου αγίου.
Όλων των ρολογιών ο διανυμένος χρόνος αν επέστρεφε κι εκεί που πρωί σημαίνοντας έκοβε τ’ όνειρο στα δυο και το ποδοπατούσε ή αργά με των βημάτων του εκκρεμούς τη σταθερότητα να ερχόταν λέει μ’ ένα φως έστω αμυδρό να δω τουλάχιστον κι εγώ λίγη πραγματικότητα.

Ποίηση, Κέδρος, 2016, 56 σελ.

Ποιητικοί διάλογοι-μονόλογοι – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Κείμενα δημοσιευμένα σε εφημερίδες και περιοδικά τα τελευταία δέκα χρόνια αποτελούν αυτό το βιβλίο. Μάλλον εκτενείς σημειώσεις κρατημένες -κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης- στο περιθώριο κάποιων ποιημάτων που με συγκίνησαν ως ομότεχνο αναγνώστη περισσότερο παρά ως κριτικό και με παρακίνησαν στην αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων της ύπαρξής τους. Ας μη διαβαστούν λοιπόν ως κριτικές αλλά ως απόρροια της ειλικρινούς πρόθεσής μου να επικοινωνήσω -“συζητώντας” ή μονολογώντας- με νέους και νεότατους ποιητές που εμφανίστηκαν στα ποιητικά μας πράγματα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. K.Γ.Π.

Ποίηση, Ερμηνεία και κριτική, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2015, 256 σελ.

Κική Δημουλά – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Χρονικογράφος του εφήμερου


Ό,τι κυρίως επιχειρείται σ’ αυτό το βιβλίο είναι η επισήμανση των υποκειμενικών και των αντικειμενικών συνθηκών που συνέβαλλαν στη διαμόρφωση και στην παγίωση της “στάσης ζωής”, της υφολογικής ταυτότητας και της “ποιητικής” μιας σημαντικής ποιήτριας όπως η Κική Δημουλά. Η ιχνηλάτηση της συναρπαστικής, επίπονης και κάθε άλλο παρά ευθύγραμμης υπερ-πεντηκονταετούς πορείας της από την ερεβώδη κόσμο των συναισθημάτων και των διαρκών εσωτερικών και εξωτερικών αντιπαραθέσεων της νεότητας (“Έρεβος”, 1956) έως τη νηφάλια – αν και μονίμως εκτεθειμένη στις εξαίσιες επιθέσεις του αιφνίδιου – εξομολογητική, απολογητική και συνάμα απολογιστική στάση της ωριμότητας (“Τα εύρετρα”, 2010).

Ερμηνεία και κριτική, Κέδρος, 2013, 157 σελ.

Παιδικό κουρείο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

“Όσο για μένα εγώ αξιώθηκα να δω τα πράγματα να σπαρταρούν πιασμένα στο αγκίστρι του ονόματός τους.”
Με ένα “εναρκτήριο τέλος” ξεκινά η νέα συλλογή του Κ.Γ. Παπαγεωργίου. Με την αποδοχή του κύκλου, που ξεκινά από έναν ουρανό χωμάτινο για να καταλήξει στο τέλος στα κομμένα μαλλιά στο παιδικό κουρείο, στην παιδιάστικη άρνηση του κύκλου. Σ’ αυτόν τον κύκλο, που αγκαλιάζει όλους τους άλλους που σχεδιάζουν πενήντα κοντά χρόνια τώρα τα ποιήματά του, περιέχεται ο κόσμος: οργανική κι ανόργανη ύλη που μεταμορφώνεται διαρκώς, δρόμοι και υπαινικτική συνύπαρξη, Ιστορία και ψίθυροι, νεκροί και ζωντανοί, χρώματα, μουσικές κι αρώματα που επενδύουν ορίζοντες, λύπες και μνήμες ξαμολημένες και πικρές μες στην αδυναμία τους, πράγματα και ονόματα ματωμένα και κενά, γράμματα ένυλα, πεζά και κεφαλαία, αισθήματα και φυσικά φαινόμενα. Μέσα στον κόσμο αυτό, τον οποίο το ποιητικό υποκείμενο περιγράφει αποστασιοποιημένα στις πιο κρυφές του συναντήσεις, μεταλλάξεις και στιχομυθίες, παίρνει και το ίδιο θέση: “όσο για μένα εγώ, λέει και ξαναλέει, για να ξεχωρίσει τη δική του διαδρομή από τα αξεχώριστα κι αυτά που για πάντα θα μείνουν ενωμένα -της θέας συμπεριλαμβανομένης-, καθώς “ακροβατεί στα πιο απόκρημνα σημεία του αίματος” και χάνεται, εν επιγνώσει, στα “καταγώγια του ύπνου”· αξιώνεται να δει “τα πράγματα να σπαρταρούν πιασμένα στο αγκίστρι του ονόματός τους. Και άδεια ονόματα ύστερα να σέρνονται παρασυρμένα από τη δύναμη ενός τίποτα”· αρνείται τη μνήμη, αυτό “το ξέφωτο του μαραμένου λυρισμού, με νοσταλγίες απάνεμες μιας εποχής που με κατάντησε”. Σ’ αυτόν τον κόσμο περιφέρει λυπημένος ο ποιητής ό,τι έχει από αυτόν απομείνει, όπως λέει, τον κόσμο του χρήματος που σημαίνει “το ξεψύχισμα του νοήματος”, όπου “ένας ευαίσθητος άνθρωπος δεν μπορεί παρά να λιμοκτονεί στη θέα του φθινοπώρου, όταν η κάθε ιθαγένεια ταλαντεύεται ανάμεσα στη στέρηση και την ιδιοτελή φιλανθρωπία. / Ή ανάμεσα στο σαν ψεύτικο όμορφο και στο αληθινό ηλιοβασίλεμα της μακρινής πατρίδας του άστεγου.”, όπου “χρόνια τώρα στοιβάζονται ακατάστατα των ηττημένων τα διανυμένα χιλιόμετρα”.

Δέντρα, ρίζες, κλαδιά, χώμα σε ένα τοπίο που αναπτύσσεται προς όλες τις κατευθύνσεις του πλανήτη, πατημασιές που μόνο σε ίχνη ξέρουν να γυρνούν, πέτρες που κυκλώνουν τα φύλλα και τα νέμονται, νερά που δεν τρέχουν και στάλες βροχής που, μετέωρες, γίνονται φθόγγοι ή ορίζουν ποιητική. Πόλη ρημαγμένη με ανθρώπους νεκροζώντανους, χρόνος έξω από τον ανθρώπινο και πάλι ανθρώπινος κι αυτός, διεσπαρμένος σε μια ύλη αναβράζουσα. Δρώμενα στημένα με τα ελάχιστα, που ούτε καν αυτά δεν διασφαλίζει η σύγχρονη πολιτική συνθήκη. Αποδραματοποιημένη ελεγεία και λόγος ο παντοδύναμος, αυτό που κανείς δεν μπορεί να πάρει από τον ποιητή, ακόμα κι όταν είναι σιγή, κενό στη σελίδα, αποσιώπηση: πένθος για μια ζωή που κλείνει τον κύκλο της μαζί με την Ιστορία, ακολουθώντας πάντως την αέναη περιστροφή των άστρων και μετέχοντας, εκούσα άκουσα, στα παιχνίδια της ανίκητης ύλης.
Τιτίκα Δημητρούλια

Ποίηση, Κέδρος, 2013, 60 σελ.

Νερό – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Πού μπορεί να οδηγήσει μια αρρωστημένη φαντασίωση; Ποια είναι τα διαχωριστικά όρια ανάμεσα στην πνευματική ισορροπία και στην παράνοια και πώς αυτά τα όρια μετακινούνται, δημιουργώντας απρόβλεπτες καταστάσεις; Μπορεί το νερό να υποσκάψει και να συμβάλλει στη διασάλευση αυτής της ισορροπίας;

Στην προκειμένη περίπτωση αποδεικνύεται ότι μπορεί, αρκεί να βρει το πρόσφορο ψυχικό και πνευματικό έδαφος· τότε, αποκτώντας υπέρογκες διαστάσεις και υπερφυσικές ιδιότητες, οδηγεί τον μοναχικό και ανυπεράσπιστο άνθρωπο -όπως είναι ο ήρωας αυτής της ιστορίας- σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, πράξεις και αντιδράσεις. Κυρίως τον φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό του και τον μετατρέπει, ερήμην του, σε έρμαιο του χρόνου και σε παθητικό ωτακουστή της ίδιας του της ζωής.
Βραβείο Διηγήματος – Περιοδικό “Διαβάζω” 2012

Νουβέλα, Κέδρος, 2011, 129 σελ.

Η λύπη των άλλων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Πρώτα η λύπη, αυτή προηγείται και έπονται οι άλλοι, δίβουλοι, πότε υποκείμενα και πότε αντικείμενά της, οι άνθρωποι που έτσι κι αλλιώς πληθαίνουν μόνο ως σκιές στον κόσμο του Κ. Γ. Παπαγεωργίου. Μια λύπη όμως που δεν κάνει διακρίσεις εμβίων και μη, που ριζώνει στα πράγματα και στις λέξεις, στο μελάνι που δρα και στο χαρτί που σωπαίνει – όπως υπογραμμίζει ο ποιητής σε έναν από τους αφορισμούς του. Στην τελευταία του συλλογή, ο Κ.Γ. Παπαγεωργίου έχει επιτύχει σε ύψιστο βαθμό το στόχο που έθετε από τα πρώτα του ποιήματα, το 1966: να δημιουργήσει έναν ενδιάμεσο κόσμο, ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, τον ύπνο και την εγρήγορση, τον πόνο και την απόλαυση, τη ζωή και το θάνατο. Να πειραματιστεί με τις λέξεις που τον συγκρατούν και τον διαλύουν ανά πάσα στιγμή, που τον εκθέτουν στις δυνάμεις της εντροπίας κυρίως, αλλά και της ενθαλπίας, με έναν παράδοξο τρόπο είναι αλήθεια: μέσα από τις διαρκείς μεταμορφώσεις των υλικών, που δοκιμάζουν τις αντοχές της αναπαράστασής τους, μέσα από εικόνες-σύντομα δράματα που απεικονίζουν τρυφερά το αποτρόπαιο, το άσπρο που τρέφει το λευκό, αγκαλιάζει το μαύρο σε μια κίνηση παραδοχής της συνεξάρτησης, της επώδυνης διαλεκτικής του λόγου και του κόσμου.

Οικεία τα σημεία αναφοράς. Ο ύπνος κι ο άνθρωπος ως ναυαγός στη μέρα, που μπορεί να είναι μπαλκόνι, και στην πραγματικότητα. Το νερό, η σταλαγματιά που μετράει το φως και το σκοτάδι, και η λίμνη, το βύθισμα μες σ’ ό,τι υγρό είναι ή μοιάζει. Η παρουσία-απουσία σε όλες τις εκφάνσεις της, η λάμψη του πόνου και το μούδιασμα της έκπληξης μπροστά στη διαρκή μεταστοιχείωση των πάντων: ο χώρος γίνεται χρόνος, ο χρόνος αντικείμενο, το εντός εκτός, οι μουσικές θεριστάδες σαν το θάνατο. Τα χρώματα άηχα ηχούν, καθώς γίνονται φωτιές και πληγές και ο πυρετός καταλαγιάζει σαν τρυφερό πουλί. Καταλύτες οι λέξεις αυτές, βασανισμένες και πάντα άλκιμες, εμβαπτισμένες σε διαλύματα κρυφά για να αντέχουν να σχεδιάζουν «των σπλάχνων τα τοπία» τα ανείδωτα, τις γοερές συναιρέσεις του εδώ και του εκεί, τη φύση που απλώνεται σαν τις ρίζες του Βαν Γκόγκ και αναδέχεται τη συνέχειά της, το σώμα, που όπως αυτή μονίμως είναι και δεν είναι.

Στην τελευταία συλλογή του Κ. Γ. Παπαγεωργίου, οι λέξεις και τα πράγματα, ο κόσμος και ο άνθρωπος συναιρούνται σε αδιάλυτα σχήματα και μορφές που δύσκολα διασπώνται. Η συμπαγής υλικότητά τους, της φαντασίας γέννημα, κατεργασμένη στα λατομεία του λόγου και της σκέψης, γεννά με τη σειρά της την αναλαμπή μιας απαρηγόρητης ποίησης, που στη σκοτεινότητά της, εντέλει, παρηγορεί. Τους άλλους και τη λύπη τους.

Ποίηση, Κέδρος, 2009, 73 σελ.

Το μαύρο κουμπί – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

«Εξομολόγηση»
Το μαύρο αν μίλαγε “μη με φοβάστε”
Θα έλεγε “χτενίστε με στο φως, στον ήλιο
Απλώστε το αίμα μου να δείτε
Πώς πονάω για σας όταν με ντύνεστε· δεν
Είμαι εγώ το σκοτεινό που σας τυφλώνει
Δεν είμαι εγώ το σκοτεινό μα το ένδυμά μου”.

Ποίηση, Κέδρος, 2006, 64 σελ.

Ποιήματα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

1972-2000


“Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου είναι ένας από τους ποιητές εκείνους που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’40, μεγάλωσαν σε ψυχροπολεμικό κλίμα, χωρίς προσωπικές τραυματικές εμπειρίες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, και γαλουχήθηκαν με έντονη την αίσθηση της αμφισβήτησης για έναν κόσμο που κληρονόμησαν και δεν τους κάνει, με αποτέλεσμα αυτή η απαρέσκεια να δημιουργεί ποικίλες αντιδράσεις και επομένως ένα πολύκλαδο θεματικό και εκφραστικό δέλτα. Στο είδος και στον βαθμό αντίδρασης και του συγκεκριμένου ποιητή οφείλεται και το μεγαλύτερο μέρος της ιδιοτυπίας του. Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, καταδιωκόμενος από τον εφιάλτη του σημερινού του περίγυρου, αντί να τον αμφισβητήσει ή να τον απορρίψει, θα προτιμήσει – αφού πρώτα τονίσει τη δυσμορφία του – να του στρέψει τη ράχη και να καταφύγει στην παράδοση, εκεί όπου κείτονται ακρωτηριασμένες μορφές του παρελθόντος”.

Ποίηση, Αλεξάνδρεια, 2004, 319 σελ.

Μονόλογοι και χειραψίες – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Κείμενα περίπου μιας δεκαετίας -της τελευταίας που μας άφησε εδώ και τρία χρόνια- συνθέτουν αυτό το βιβλίο. Κείμενα γραμμένο για βιβλία, για πρόσωπα και για ζητήματα ποιητικά -ή οιονεί ποιητικά-, με τα οποία ο συγγραφέας τους προσπάθησε, αυθορμήτως ή ευκαιρίας δοθείσης, άλλοτε νηφάλιος και άλλοτε συναισθηματικά ή αλλιώς εμπλεκόμενος, να συγκεφαλαιώσει σκέψεις, εντυπώσεις και αισθήματα που αποκόμισε από τις αναγνωστικές ή τις περιδιαβαστικές, στο χώρο της λογοτεχνίας, ενασχολήσεις του.

Ερμηνεία και κριτική, Αλεξάνδρεια, 2003, 243 σελ.

Αντί σιωπής – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Επιστολική νουβέλα


Μία επιστολή που δεν γράφεται με την προοπτική να επιδοθεί σ΄ αυτόν προς τον οποίο νοερά απευθύνεται· που θέλει απλώς να ψηλαφίσει το κενό της απουσίας του, να συναρμολογήσει λόγια που ειπώθηκαν ή υπονοήθηκαν, κινήσεις ανεπαίσθητες και χειρονομίες που έμειναν για μια στιγμή μετέωρες στον αέρα, μία τέτοια επιστολή δεν υποκαθιστά παρά τη σιωπή του αποστολέα. Καλά καλά δεν υπάρχει ούτε αποστολέας· υπάρχει μόνο μία απροσδιόριστη, έντονη ωστόσο, ανάγκη για επικοινωνία με τον “άλλο” που κρύβεται μέσα στον καθένα και που κάποτε διεκδικεί επιτακτικά το πρόσωπό του – ή το προσωπείο του.

Νουβέλα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, 62 σελ.

Το Γιοτάπατο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

…Ωπωσδήποτε, διαβάζοντας το περίεργο αυτό κείμενο, ακούς μια φωνή που περνάει από βαθιά υπόγεια στρώματα της λαλιάς μας, ξεχασμένα και αδρανή. Είναι η Βίβλος γενέσεως ενός ορεινού χωριού και η γενεαλογία των κατοίκων του. Αυτά τα υπόγεια στρώματα της λαλιάς μας βγάζουν ακριβώς βιώματα του ελληνισμού, που μετατοπίζονται σταθερά στο απωθημένο της κυρίαρχης ιδεολογίας και κουλτούρας. Π.χ. στο ρόλο που έπαιξε η πατριαρχία, η βία, η εθνική μας Πενία στη διαμόρφωση της κοινωνικής μας πραγματικότητας, το χρώμα και τη γεύση του αίματος που έχουν ήθη, δοξασίες, προλήψεις και προπαντός τα υλικά τους θεμέλια πάνω σ΄ αυτή την πέτρινη γη.

Αφήγημα, Ελληνικά Γράμματα, 2002, 68 σελ.

Των Αγίων Πάντων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

“Αθέατο ζώο το μίσος μου κουβέντιαζα μαζί του σαν με τον εαυτό μου και με ακολούθαγε παντού όπου πήγαινα μουγγρίζοντας βουβά μην προδοθεί σε ανήξερους για να είναι έτοιμο τη μέρα εκείνη που το αίμα θα υψωθεί τεράστιο κύμα το περίμενα εγώ πότε θα υψωθεί και υπάκουα έτρωγε ό,τι του έδινα από το υστέρημά μου σαν τετράποδο και οι φίλοι μου που δεν ήταν ακριβώς γιατί δεν είχα φίλους οι γνωστοί της γειτονιάς γελούσανε μαζί μου όταν μ’ έβλεπαν να σκύβω που επίτηδες το έκανα και έσκυβα συχνά δήθεν να το χαϊδέψω αλλά δεν το έβλεπαν και με περνούσαν για τρελό έτσι όπως μ’ έβλεπαν με το βελούδινο γιλέκο μου το κοροϊδεύανε κι αυτό”.
Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια και το ακατάσχετο κουτσομπολιό δεσπόζουν στο μικρόκοσμο τον οποίο ορίζει η αφήγηση.
Γι’ αυτή την αντιστικτική συνύφανση έρωτα και θανάτου, σεξ και φόβου, απόγνωσης και ελαφρότητας, πρέπει κυρίως να πιστωθεί το αφηγηματικό εγχείρημα του Παπαγεωργίου. – Σπύρος Τσακνιάς, Η ΛΕΞΗ, 1993

«Ένα αγόρι στην αρχή της εφηβείας, καθώς οδεύει ακάθεκτα προς την ενηλικίωση, επιδιώκει απεγνωσμένα να γνωρίσει το σώμα και την ψυχή του μέσα από την αφύπνιση των αισθήσεων, ενίοτε με ιδιαιτέρως δραματικό τρόπο.
Με αυτές τις προϋποθέσεις, το αγόρι-έφηβος έχει αναπτύξει βιωματική σχέση με το άμεσο περιβάλλον και με ό,τι θετικό αλλά πρωτίστως αρνητικό ή τραυματικό αυτή η σχέση συνεπάγεται, επιχειρεί να χαρτογραφήσει τη σύνθεση του ανθρώπινου τοπίου μέσα στο ατομικό μικροσύμπαν του και κάτω από το βάρος των παραγόντων και των καταστάσεων της ευρύτερης κοινωνίας, εντέλει αγωνίζεται να επικοινωνήσει με την εξωτερική, αντικειμενική πραγματικότητα που συνθέτουν καταστάσεις, όπου κυριαρχούν το δέος, ο φόβος, η προδοσία, η βία, η αγωνία, ο πόνος, αλλά και οι λεπτές ισορροπίες αφενός ανάμεσα στον άνθρωπο και στο περιβάλλον και αφετέρου ανάμεσα στον εσωτερικό άνθρωπο και στη φυσική/κοινωνική παρουσία του. Στο πλαίσιο αυτό, ο έφηβος έρχεται σε άμεση, σωματική επαφή με έννοιες, όπως: η συνοδοιπορία ζωής και θανάτου, ο έρως και η αμηχανία, η απόκλιση από την κοινή λογική, τα πάθη και οι πόθοι, οι δεισιδαιμονίες, τα όνειρα και οι εφιάλτες, τα ανθρώπινα όρια, η ροή του ατομικού και του γενικού χρόνου. Τα δεδομένα αυτά συνθέτουν τον κειμενικό κόσμο του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, όπως αναγνωρίζεται στη νέα έκδοση του βιβλίου του με τον τίτλο “Των αγίων πάντων”.» – Άλκηστις Σουλογιάννη

Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2001, 173 σελ.

Άννα, τώρα κοιμήσου – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Το ερωτικό παραλήρημα ενός άντρα που, ανάμεσα σε δύο γυναίκες, συνειδητοποιεί ότι η αγάπη του “άλλου” αποτελεί το συνεκτικό ιστό του σώματος και της ψυχής του· και ότι η απώλεια αυτής της αγάπης τον βυθίζει σε ένα τεράστιο κενό, όπου οι διαστάσεις του χρόνου, καθώς και τα όρια ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα καταργούνται. Κι ακόμα, συνειδητοποιεί ότι δύο είναι, εντέλει, οι στιγμές κατά τις οποίες ο έρωτας έχει την ανυπέρβλητη δύναμη που, συνήθως, του αναγνωρίζουν: η μία είναι η στιγμή της γέννησής του και η άλλη αυτή του θανάτου του· το μεταξύ αυτών των στιγμών διάστημα δεν είναι παρά ένα διάστημα χειμέριας νάρκης, στη διάρκεια του οποίου τον πρώτο λόγο έχουν η ψευδαίσθηση και οι αυταπάτες.

Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2001, 166 σελ.

Κλεμμένη ιστορία – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Ριγμένα εκεί κάτω στο πάτωμα με το άδειο τους να χάσκει ολάνοιχτο – ανοιχτό με ατμούς ονείρου αλλά και ανάσαιναν σαν μέσα σε ύπνο τόσο τρυφερά τα δύο παπούτσια όπως τα κοίταζα απ’ τη θέση μου του κρεβατιού χωρίς να βλέπω εξ άλλου ακόμα ήταν νωρίς. Και σαν μακριά γιατί η απόσταση χωρίς να ήτανε μεγάλη απλώς φαινότανε ότι…

Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2001
Βραβείο Ποίησης – Περιοδικό “Διαβάζω” 2001

Ποίηση, Κέδρος, 2000, 73 σελ.

Πήρε φως – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Αλλά τι σκάλα είναι αυτή με τα σκαλιά της τόσο στο ύψος αλλά και στο πλάτος τους διαφέρανε ανεβαίνοντας από το ένα στο άλλο ώστε πολλές φορές κινδύνεψα να τσακιστώ επειδή σκαρφάλωμα σε απόκρημνο γκρεμό έμοιαζε περισσότερο αυτό παρά με ανέβασμα -κυρίως γιατί το πλάτος των σκαλιών ήταν πολύ μικρό ώστε πλαγίως μόνο και αν- χωρούσανε τα πέλματά μου αλλιώς -αν έκανα ότι ανεβαίνω εγώ κανονικά θα τσακιζόμουν προς τα πίσω- χώρια η κουπαστή με σάπια όλα τα ξύλα της δεν άντεχε να με κρατήσει αν στηριχτώ και απαίσια έτριζε σε κάθε μου άγγιγμα.

Αφήγημα, Κέδρος, 1998, 102 σελ.

Πατρίδα το αίμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Εκδόσεις Καστανιώτη, 1996, 63 σελ.

Ποιήματα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

1972-1990

Κανάκη, 1995, 229 σελ.

Τα άδεια γήπεδα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Ποιητικές κριτικές δοκιμές

Σοκόλη, 1994, 263 σελ.

Άννα, τώρα κοιμήσου – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Το ερωτικό παραλήρημα ενός ώριμου ματαιωμένου άντρα που ανάμεσα σε δυο γυναίκες – μία συνομήλική του και μία πολλά χρόνια νεότερή του· μία διαρκώς παρούσα, παρά τη σωματική της απουσία και μία απούσα, παρά το γεγονός ότι συμμετέχει ενεργά όσο διαρκεί η αφήγηση – βυθίζεται στα επικίνδυνα και σκοτεινά νερά της μνήμης, φέρνοντας στο φως πολύτιμα κομμάτια της περασμένης ζωής του. Προσπαθώντας να συναρμολογήσει σκόρπιες στιγμές και εικόνες μιας τελειωμένης ερωτικής ιστορίας, προκειμένου να δημιουργήσει ερείσματα ύπαρξης στο παρόν και να δικαιωθεί στα μάτια του άλλου. Και συνειδητοποιώντας, όσο διαρκεί η καταβύθιση και η αφήγησή του, ότι το θαύμα του έρωτα δεν μπορεί να έχει διάρκεια· ότι ο έρωτας, ερήμην των εκάστοτε πρωταγωνιστών του, αυτοπυρπολείται ανάμεσα σε δύο στιγμές. Η μία στιγμή είναι αυτή της γέννησής του και η άλλη του θανάτου του· το ενδιάμεσο διάστημα δεν είναι παρά ένα διάστημα χειμερίας νάρκης, κατά τη διάρκεια του οποίου τον πρώτο λόγο έχουν η συνήθεια, η ψευδαίσθηση και οι αυταπάτες.

Μυθιστόρημα, Γνώση, 1994, 176 σελ.

Των Αγίων Πάντων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

… Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια και το ακατάσχετο κουτσομπολιό δεσπόζουν στο μικρόκοσμο τον οποίο ορίζει η αφήγηση. Γι’ αυτή την αντιστικτική συνύφανση έρωτα και θανάτου, σεξ και φόβου, απόγνωσης και ελαφρότητας, πρέπει κυρίως να πιστωθεί το αφηγηματικό εγχείρημα του Παπαγεωργίου…
Σπύρος Τσακνιάς, περιοδικό Η ΛΕΞΗ, 1993

Κέδρος, 1992, 188 σελ.

Ραμμένο στόμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Κέδρος, 1990, 55 σελ.

Η γενιά του ’70 – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Ιστορία, ποιητικές διαδρομές


Όταν πρωτοεκδόθηκε αυτό το βιβλίο το 1989 θεωρήθηκε ως η πρώτη συστηματική και, όσο το επέτρεπαν οι περιστάσεις, ολοκληρωμένη προσπάθεια προσέγγισης της ποιητικής γενιάς του ’70 από ιστορική, κοινωνική και αισθητική άποψη.
Όπως επισημάνθηκε από πολλούς, ερχόταν να ρυμοτομήσει μια σχεδόν παρθένα έκταση, οριοθετώντας και ταξινομώντας πρόσωπα, έργα και καταστάσεις. Από τότε ως σήμερα γράφτηκαν πολλά γι’ αυτή τη γενιά, περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά, ρίχνοντας φως σε σκοτεινές ή σε ελάχιστα φωτισμένες πτυχές της, επισημαίνοντας και αξιολογώντας την προσφορά του κάθε εκπροσώπου της χωριστά.
Παρ’ όλ’ αυτά, η παρούσα εργασία δεν παύει να αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια προσέγγισης και ερμηνείας της, γεγονός που δικαιώνει την απόφαση για την επανέκδοσή της.

Ερμηνεία και κριτική, Κέδρος, 1989, 148 σελ.

Κάτω στον ύπνο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Κέδρος, 1986, 60 σελ.

Ιχνογραφία – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Α’
Τυχαίο να ‘ναι λες
Που μόνο ο Κανένας γύρισε στην Ιθάκη;

Γιατί δεν είναι ο νους για να θυμάται
Ούτε η μνήμη που κλοτσάει τον πεθαμένο
Μέχρι μετέωρα να κινείται το σκουλήκι
Άλλο μη βρίσκοντας τροφή από κρέας
Ούτε έχει ο θάνατος ποδάρια να στεριώσει
Και δε θυμάται ακόμα το όνομά του
Που έχουν συνήθειο και του δίνουν οι άνθρωποι
Φτέρνα για να κατέχει δρόμους
Μάτια να κρίνει το σωστό και το άδικο.

Κέδρος, 1984, 44 σελ.

Το σκοτωμένο αίμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

ΣΤ’
Φωτιά στο δάσος φώναξε πριν
γίνει δέντρο
Τα έπιπλα είναι υπάκουα ζώα στην
αρχή
από τη θέση τους ακίνητα σε
παρακολουθούν
σε αποστηθίζουν μες στη στιλπνή
ή θαμπή
γυαλάδα τους
τραβούν κινήσεις μέλη εικόνες απ’
το σώμα σου
ταΐζουν μ’ αυτές τα ξύλινά τους
σπλάχνα
τα έπιπλα αγριεύουν με τον καιρό
ξυπνούν τη νύχτα τρίζουν ή
γαυγίζουν σα σκυλιά
με δόλο από την κλειδαρότρυπά
τους σε κοιτούν
ή ουρλιάζοντας γυρεύουν τη φωτιά
θέλουν να ξαναγίνουν δέντρα η
μνήμη τους
κοιμάται πράσινη παντού
— ξυπνάει
όταν τινάζει τα μαλλιά του ο
ξυλοκόπος

Ποίηση, Κέδρος, 1982, 37 σελ.

Το οικογενειακό δέντρο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Ποίηση, Κέδρος, 1981