Έγραψε τουλάχιστον 29 μυθιστορήματα, 15 νουβέλες, 6 συλλογές παραμυθιών, 6 ποιητικές συλλογές και 26 θεατρικά έργα αλλά και σενάρια για τον κινηματογράφο, θεατρικά έργα για το ραδιόφωνο, μεταφράσεις και εκατοντάδες άρθρα και μελέτες. Είναι διεθνώς ο γνωστότερος Φινλανδός συγγραφέας και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες. Τα δυο τελευταία μυθιστορήματα του Βάλταρι έχουν ως θέμα τους την πρώιμη ιστορία του χριστιανισμού: το Valtakunnan salaisuus (Το Μυστικό του Βασιλείου, 1959) και το Ihmiskunnan viholliset (Ο Ρωμαίος, 1964). Ως μέλος της Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων, καθοδήγησε τους νεότερους συγγραφείς. Αναμείχθηκε επίσης στην επανέκδοση και επιμέλεια των πρώιμων έργων του και έδωσε εκτενείς συνεντεύξεις στην Ritva Haavikko, οι οποίες αργότερα κυκλοφόρησαν σε βιβλίο. Ο Βάλταρι έλαβε το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας πέντε φορές: 1933, 1934, 1936, 1949 και 1953. Το μετάλλιο Pro Finlandia του απονεμήθηκε το 1952. Έφυγε από τη ζωή στις 26 Αυγούστου 1979 στο Ελσίνκι από καρκίνο.
Η 100η επέτειος από την γέννηση του Μίκα Βάλταρι εορτάστηκε με την επιλογή του συγγραφέα ως βασικής φιγούρας σε ένα νόμισμα, στο τιμητικό νόμισμα Μίκα Βάλταρι των €10, που κυκλοφόρησε το 2008. Δυο αστεροειδείς έχουν πάρει το όνομα του Βάλταρι : n:o 4266 Mika Waltari και n:o 4512 Sinuhe.
God in the Fall (1925)
The Grand Illusion (1928)
Orange Snail (1931)
Emperor’s Teeth (1931) as Leo Rainio
Red Madonna (1932) as Leo Rainio
Do not shoot the pianist! (1932) as Leo Rainio
City of Sorrow and Joy (1936)
Love in Persecution Time (1943)
Ο λευκός Τσάρος – Dancing Over The Tombs (1944)
Σινουχέ, ο Αιγύπτιος – The Egyptian or Sinuhe the Egyptian (1945)
Ο Αιγύπτιος – The Egyptian (1949)
Σειρές
Helsinki Trilogy
Man and Dream (1933)
Soul and Flame (1934)
Burning Youth (1935)
A Stranger Came to the Farm
A Stranger Came to the Farm (1937)
Secondary Show (1938)
The miraculous Joseph, life is an adventure (1938)
The Adventurer
The Adventurer or Michael The Finn (1948)
Ο περιπλανώμενος – The Sultan’s Renegade or The Wanderer (1951)
The Nail Merchant at Nightfall (1949)
Secret of the Kingdom
Το μυστικό του βασιλείου – The Secret of the Kingdom (1959)
Ο Ρωμαίος – The Roman (1964)
The Dark Angel
Ο μαύρος άγγελος ή Ιωάννης Άγγελος – The Dark Angel or Johannes Angelos (1952)
Ο Ετρούσκος – The Etruscan or Turms, immortal (1955)
Feliks Happy (1958)
Young Johannes (1981)
Commissar Palmu
Ποιος σκότωσε την κυρία Σκρουφ – Who murdered Skrof? (1939)
Το λάθος του επιθεωρητή Πάλμου – The Commemoration of the Palm Tree Massacre (1940)
Gas, Inspector Palmu! (1961)
Νουβέλες
Antero no longer returns (1940)
Fine van Brooklyn (1941)
Moonscape (1954)
The Tree of Dreams (1965)
Never Tomorrow! or Spring in the Shadow of the New World War (1942)
Something in man (1944)
Such is not the case or Forgiveness Swirl (1944)
Gold Cage (1948)
Ο λευκός Τσάρος
Το 1809 ο Αλέξανδρος Α’ της Ρωσίας (ο τσάρος του μυθιστορήματος «Πόλεμος και Ειρήνη») υπογράφει ανακωχή με τον Ναπολέοντα, και το γεγονός του επιτρέπει να επιτεθεί απερίσπαστος στη Σουηδία και να αποσπάσει τη Φιλανδία, σουηδική επαρχία επί επτά αιώνες. Θέλοντας να αναγνωριστεί από τους Φιλανδούς ως ελευθερωτής, επισκέπτεται τη χώρα τους. Εκεί γνωρίζει τη δεκαεπτάχρονη Ούλλα, που με την αθωότητά της και την άδολη και αληθινή αγάπη της, αναστατώνει τον τσάρο και τον οδηγεί σε σύγκρουση με τον εαυτό του…
Σινουχέ, ο Αιγύπτιος
“Εγώ, ο Σινουχέ ο Αιγύπτιος, είδα ένα αγόρι να χτυπάει τον πατέρα του στην άκρη του δρόμου και να τον σκοτώνει. Είδα φτωχούς να ξεσηκώνονται ενάντια στους πλούσιους, θεούς ενάντια στους θεούς. Είδα έναν άντρα, που έπινε το κρασί του από κύπελλο χρυσό, να σκύβει μέσα στην αθλιότητα και να πίνει νερό με την παλάμη του απ’ το ποτάμι. Αυτούς που ζύγιζαν χρυσάφι να ζητιανεύουν στους δρόμους και τις γυναίκες τους να πουλούν το κορμί τους για μερικές δεκάρες σ’ ένα νέγρο με βαμμένο πρόσωπο για ν’ αγοράσουν λίγο ψωμί για τα παιδιά τους.”
Ο περιπλανώμενος
“Η Ευρώπη του 16ου αιώνα ήταν ένα απέραντο πεδίο μάχης, όπου οι άνθρωποι σφάζονταν για την πολιτική και τη θρησκεία. Αγανακτισμένοι, αηδιασμένοι, είπαμε να αναζητήσουμε τη γαλήνη της ψυχής μας στους Άγιους Τόπους. Και πέσαμε στα χέρια των πειρατών του Μπαρμπαρόσα. Καθώς ο Σταυρός μας είχε εγκαταλείψει, αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε το Μισοφέγγαρο. Κι έτσι εγώ, ο Μιχαήλ από τη Φινλανδία, και ο αδελφός μου, ο Ανδρέας, βρεθήκαμε στο Αλγέρι, στην Κωνσταντινούπολη, στη Βούδα.
Ακολουθήσαμε τις ορδές του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς στην πολιορκία της Βιέννης και πολεμήσαμε στο πλευρό των Μουσουλμάνων πειρατών, όταν ο αυτοκράτορας Κάρολος πολιόρκησε το Τούνεζι. Εκεί που τα κανόνια μούγκριζαν κι οι ετοιμοθάνατοι βογκούσαν και ούρλιαζαν, εκεί που ο Σταυρός και το Μισοφέγγαρο χτυπιόνταν σε μάχη θανάσιμη που έκρινε την τύχη Ανατολής και Δύσης, εκεί αντρώθηκε κι ωρίμασε η σκέψη και η ψυχή μου. Μα πάντα, είτε στις όχθες του Βοσπόρου βρισκόμουν, είτε στις πεδιάδες της Ουγγαρίας, είτε στα παλάτια της Βαγδάτης, η προδοσία σερνόταν πίσω μου με τη μορφή της Τζούλιας, της Ιταλίδας γυναίκας μου με τη διαβολική ομορφιά και τα παράταιρα μάτια, που είχε κατορθώσει να γίνει η λατρεμένη του χαρεμιού της Κωνσταντινούπολης. Και τώρα, κυνηγημένος, προγραμμένος χάρη σ’ αυτή και παραπεταμένος σ’ αυτό τον μεντρεσέ των δερβίσηδων, εδώ στο Κάιρο, κάθομαι και ξεκουκίζω το κομπολόι της περασμένης μου ζωής. Χάντρα τη χάντρα.”
Ένα από τα αριστουργήματα του μεγάλου Φινλανδού συγγραφέα Μίκα Βάλταρι, όπου η μυθοπλασία πλέκεται αριστοτεχνικά με την ιστορική πραγματικότητα, κάνοντας ένα ταξίδι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στα χρόνια του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.
Το μυστικό του βασιλείου
Ο Μάρκος Μεζέντιος Μινιλιανός, Ρωμαίος ευγενής που ζει στην Αλεξάνδρεια, μαθαίνει ότι στην Ιουδαία γεννήθηκε ο Βασιλιάς του κόσμου και βεβαιώνεται ότι ετοιμάζεται μεγάλη αναταραχή. Όταν φτάνει στην Ιερουσαλήμ, βλέπει να δεσπόζουν στην πόλη τρεις σταυροί και πλήθος να είναι συγκεντρωμένο γύρω τους. Αρχίζει να ερευνά. Αναζητά τους μάρτυρες της ζωής του Μεσσία και συγκρούεται με την αδιαλλαξία των Αποστόλων, με το βίαιο Θωμά, τον ευγενικό Ιωάννη, τον αυταρχικό και υπερόπτη Πέτρο. Συναντά τη νεαρή Ελληνίδα χορεύτρια Μύρινα και αρχίζει καινούργια ζωή, εγκαταλείποντας την όμορφη Τούλια που τον περιμένει στη Ρώμη. Η σκεπτιστική και ταυτόχρονα συναισθηματική αντιμετώπιση της αναζήτησης του “Μυστικού του Βασιλείου” από έναν Ρωμαίο έχει δομηθεί από τον διάσημο συγγραφέα ιστορικών μυθιστορημάτων Μίκα Βάλταρι σαν ρεπορτάζ, κι έτσι το έργο δίνεται σε εξαιρετικά ζωντανό ύφος.
Ο Ρωμαίος
Ο Μινούτους είναι γιος του Μάρκου, ήρωα του βιβλίου “Το μυστικό του βασιλείου”. Γεννημένος στην Αντιόχεια, ο Μινούτους έρχεται σε νεαρή ηλικία στη Ρώμη και μένει με τον Λούκιο Δομήτιο, που αργότερα έγινε ο γνωστός Νέρων. Η συνάντηση αυτή θα σημαδέψει τη ζωή και την προσωπικότητά του.
Έπαρχος στη Βρετάνη, έκανε γιο με μια πριγκίπισσα, έγινε διοικητής των ρωμαϊκών λεγεώνων στην Αρμενία, κατάσκοπος του στρατού του Σενέκα, μόνιμος διαπραγματευτής ανάμεσα σε Ιουδαίους και Ρωμαίους και γενικός διευθυντής του αυτοκρατορικού οίκου, των παραστάσεων της αρένας.
Έφτασε μέχρι το σημείο να ελπίζει ότι ο γιος του θα ανέβαινε στον αυτοκρατορικό θρόνο.
Ιωάννης Άγγελος
“… Είδατε με τα ίδια σας τα μάτια πως δεν ήρθα ως κατακτητής αλλά ως ελευθερωτής, γιατί θα ελευθερώσω τον ελληνικό λαό της Κωνσταντινούπολης από τη χιλιόχρονη σκλαβιά των αυτοκρατόρων και των ευγενών. Εσείς φταίτε για τα βάσανα της πόλης σας, που δεν πετάξατε από πάνω σας το ζυγό και δεν με καλέσατε να σας ελευθερώσω. Σε λίγο όμως τα βάσανα θα τελειώσουν…”
Ο “Ιωάννης Άγγελος” είναι οι ημερολογιακές σημειώσεις ενός μυστηριώδους ξένου κατά τη διάρκεια της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Μέσα από τις σελίδες του μια φλογερή ιστορία αγάπης γεννιέται και ανθίζει ενώ συντελείται η καταστροφή του κόσμου, μια καταστροφή την οποία τα γεγονότα της δικής μας εποχής κάνουν άκρως επίκαιρη. Ο “Ιωάννης Άγγελος” θεωρείται το καλύτερο μυθιστόρημα ενός μεγάλου πεζογράφου και ένα από τα λαμπερότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας στο είδος του.
Ο Ετρούσκος
“Είχα βρει καταφύγιο στην Έφεσο, με είχε μεγαλώσει ο Ηράκλειτος και είχα πολεμήσει τρία χρόνια στην Ιωνία. Είχα ακολουθήσει τον Δωριέα, είχα χύσει αίμα και είχα πληγωθεί για τους Έλληνες… Οι πόλεις τους πολεμούσαν η μια την άλλη. Μισούσαν τους άριστους και τους εξόριζαν. Μόνο η τυραννία τους κρατούσε πειθαρχημένους στις μεγάλες πόλεις της Δύσης… Ρωμαίος δεν ήμουν και την ελληνικότητά μου την είχα χάσει. Ήμουν ξένος πάνω στη γη και δεν γνώριζα καν την καταγωγή μου”.
Πήρε μέρος στην επανάσταση της Ιωνίας, ζήτησε χρησμό από το μαντείο των Δελφών, πολέμησε στη ναυμαχία της Λάδης στο πλευρό των Φωκαέων, περιπλανήθηκε σαν πειρατής στη Μεσόγειο, έζησε στην Ιμέρα του τυράννου Κρίνιππου και στα σικανικά δάση, βρέθηκε στη Ρώμη, πολέμησε τους Έλληνες στο πλευρό των Καρχηδονίων του Αμίλκα, αγάπησε, προδόθηκε, πόνεσε και τελικά βρήκε τη λύτρωση. Ακολουθώντας τον Τουρμς που αναζητεί την ταυτότητά του, περιδιαβαίνουμε μαζί του ολόκληρη τη Μεσόγειο της εποχής των Περσικών Πολέμων.
Το μυθιστόρημα “Ο Ετρούσκος” παρουσιάζεται στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό για πρώτη φορά χωρίς περικοπές, μεταφρασμένο απευθείας από τη φινλανδική γλώσσα. Το 2011 το Υπουργείο Πολιτισμού της Φινλανδίας απένειμε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης στη Μαρία Μαρτζούκου, η οποία έχει μεταφράσει στα ελληνικά αρκετά φινλανδικά έργα, μεταξύ των οποίων τα πέντε μυθιστορήματα του συγγραφέα Mika Waltari, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καλέντη.
Ποιος σκότωσε την κυρία Σκρουφ;
Μια ηλικιωμένη γυναίκα βρίσκεται νεκρή στο κρεβάτι της. Αρκετοί άνθρωποι έχουν σοβαρούς λόγους να επιθυμούν το θάνατο της: ο πλέι μπόι ανηψιός της, που ελπίζει να την κληρονομήσει, η καταπιεσμένη ανηψιά της, που θέλει να ζήσει τη ζωή της μακριά από την τυραννική θεία της, ο γιατρός που φροντίζει την υγεία της, ο δικηγόρος που έχει αναλάβει τις υποθέσεις της, ένας τυχοδιώκτης καλλιτέχνης, μια χορεύτρια ελαφρών ηθών, ένας άνθρωπος της εκκλησίας. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο κυνικός επιθεωρητής Πάλμου, ο οποίος, με τη βοήθεια του νεαρού και αφελούς συνεργάτη του, θα καταφέρει να λύσει το γρίφο και ν’ αποδώσει δικαιοσύνη.
Η αστυνομική νουβέλα “Ποιος σκότωσε την κυρία Σκρουφ;” -η πρώτη μιας σειράς με ήρωα τον επιθεωρητή Πάλμου- μας γνωρίζει μια άλλη πλευρά του διάσημου Φινλανδού συγγραφέα Mika Waltari. Το βιβλίο γνώρισε μεγάλη εκδοτική επιτυχία και με ανάλογη επιτυχία μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, μεταφρασμένο απευθείας από τη φινλανδική γλώσσα.
Το λάθος του επιθεωρητή Πάλμου
Μια φθινοπωρινή μέρα στο Ελσίνκι ένας άντρας βρίσκεται πνιγμένος στην μπανιέρα του. Πρόκειται για ατύχημα ή μήπως για δολοφονία, αφού όλοι όσοι βρίσκονται στον κοινωνικό του περίγυρο έχουν λόγους να τον μισούν; Ο επιθεωρητής Πάλμου αναλαμβάνει να διαλευκάνει την υπόθεση, με τη βοήθεια πάντοτε το νεαρού και αφελούς συνεργάτη του, που είναι και ο αφηγητής αυτής της ιστορίας.
Το δεύτερο αστυνομικό μυθιστόρημα του διάσημου Φινλανδού συγγραφέα Mika Waltari γνώρισε την ίδια εκδοτική επιτυχία με το πρώτο και μεταφέρθηκε κι αυτό στον κινηματογράφο. Παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό μεταφρασμένο απευθείας από τη φινλανδική γλώσσα.
Πηγές: Biblionet, Wikipedia, Εκδόσεις Κάκτος, Καλέντης