Νίκος Ορφανίδης

Νίκος Ορφανίδης

Ελληνες λογοτέχνες Κύπριοι λογοτέχνες
Ο Νίκος Ορφανίδης γεννήθηκε στην Κυθρέα της Κύπρου το 1949.
Ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με το έργο του Ελληνισμός και Ελληνικότητα στον Καβάφη. Είναι εκδότης του περιοδικού λογοτεχνίας και κριτικής Ακτή, που κυκλοφορεί στην Κύπρο και στην Ελλάδα από το 1989. Δίδαξε σε σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Για χρόνια δίδαξε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Κύπρου φιλοσοφία και υπήρξε αποσπασμένος στην Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Τώρα είναι επιθεωρητής φιλολογικών μαθημάτων στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου.
Ποίηση
Η περιπέτεια του ήλιου (1975)
Τα τραγούδια της Περσεφόνης (1979)
Εντός των τειχών (1983)
Ανατολική θάλασσα (1989)
Ο άλλος χειμώνας (1993)
Ουρανοδρόμιο (1994)
Η άλλη βιογραφία (1999)
Τα ποιήματα 1970-2009 (2009)

Μυθιστορήματα
Επιβατηγό “Ρέθυμνο” (1995)
Ο άγγελος έφυγε ευτυχιασμένος (1997)
Κλειώ (2000)

Πεζογραφία
Κυπριακό ημερολόγιο (1986)
Το βραδυνό λεωφορείο (2008)

Δοκίμια-Μελέτες
Ο νεοελληνικός περίγυρος (1977)
Μαρτυρία (1982)
Είκοσι κείμενα (1984)
Η πολιτική διάσταση της ποίησης του Γιώργου Σεφέρη (1985)
Δοκιμή για μια φιλοσοφική στοιχείωση (1987)
Η λογοτεχνία του μυστικού δρόμου και άλλα νεοελληνικά (1990)
Όραμα και ματαίωση στον Παντελή Μηχανικό (1992)
Με οργή (1994)
Ο ελληνικός Καβάφης (1997)
Η θαυμαστή του πάθους κλίμακα. Δοκιμή στο αφηγηματικό έργο του Γεωργίου Βιζυηνού (1997)
Λόγος παραμυθίας (2002)
Ως θέλγητρον μυστηριώδες. Σχόλια στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη (2003)
Επί πτερύγων ανέμων (2005)
Η λογοτεχνία της περιφέρειας, της εξορίας και της διασποράς (2012)
Η αθέατη όψη του ελληνισμού (2017), Εκδόσεις των Φίλων

Συλλογικά έργα
Φραντς Κάφκα (1983)
Πολυφωνία για τον Δ. Π. Παπαδίτσα (1988)
Πρακτικά Α’ διεθνούς συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη (1996)
Για τον Κώστα Π. Μιχαηλίδη (1999)
Η κοινωνική διάσταση του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (2000)
Πρακτικά Β’ διεθνούς συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη (2002)
Μέρες του ποιητή Κ. Π. Καβάφη (2006)
Eπίσκεψις Οσίου Παϊσίου (2017), Εκδόσεις Αθανάσιου Αλτιντζή
Ο ποιητής Σωτήρης Σαράκης (2019), Κουκκίδα

Βραβεία-Διακρίσεις
Tιμήθηκε με Kρατικό Bραβείο Δοκιμίου (1982, 1996, 2003) και με Kρατικό Bραβείο Ποίησης (1990) από το Yπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Kύπρου.
Tιμήθηκε επίσης με το βραβείο Ποίησης Kώστα Mόντη.

Η αθέατη όψη του ελληνισμού – Νίκος Ορφανίδης

Η αθέατη όψη


Στο βιβλίο “Η αθέατη όψη του Ελληνισμού” επιχειρείται η αποκάλυψη και η δυναμική του Ελληνικού τρόπου, η μαγεία της διαχρονικής Ελληνικής πρότασης στα αδιέξοδα του πολιτισμού που ζούμε. Έτσι, στα κείμενα της απελπισίας και των αδιεξόδων της Δύσεως παραβάλλονται και αντιπροτείνονται η Φιλοκαλική Αναγέννηση, ο λόγος του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, του Μακρυγιάννη, η Γεροντική σοφία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο φιλάνθρωπος λόγος του Ιωάννη Καποδίστρια, οι νεώτεροι στοχαστές και ποιητές του αιώνος που διανύσαμε, αλλά και παλαιότεροι. Ο Σολωμός, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Παπαδιαμάντης, ο Φώτης Κόντογλου. Ο τόπος της χάριτος της καθ’ ημάς Ανατολής. Το φως της Ορθοδοξίας. Ο νοητός ήλιος της δικαιοσύνης. Το νυν και το αείν του κόσμου. Ο κόσμος ο μικρός ο μέγας.
Είναι στο βιβλίο η αναζήτηση του Ελληνικού μας προσώπου, ενόψει και της επώδυνης κρίσης που βιώνουμε εσχάτως και της ανάγκης επαναπροσδιορισμού των σχέσεών μας με τη Δύση. Μια σχέση, που όπως φαίνεται επαναλαμβάνεται οδυνηρώς και τραυματικώς στον τόπο της ιστορίας και συγχρόνως, κατά ένα άλλο τρόπο, προσδιορίζει και τη δική μας ταυτότητα.

Δοκίμιο, Εκδόσεις των Φίλων, 2017, 168 σελ.

Ανατολική θάλασσα – Νίκος Ορφανίδης

Κι έπειτα το κύμα
να σε ντύνει νεκρό ακρογιάλι
και τούτα τα δίχτυα των ψαράδων
π’ απόμειναν μαρμαρωμένοι
στον ήχο των ψυχρών αργυρίων…
(“Στάσιμο”)

Κλειώ – Νίκος Ορφανίδης

Mνήμη, φαντασία, απόδραση στο όνειρο συνθέτουν το αφηγηματικό πλαίσιο του μυθιστορήματος του Nίκου Oρφανίδου Kλειώ, που επικεντρώνεται στα χρόνια πριν και μετά την τουρκική εισβολή στην Kύπρο. Tόπος η Kύπρος, αλλά και η Aθήνα ως καταφύγιο και τόπος διαφυγής των εξόριστων πρωταγωνιστών. O αφηγηματικός χρόνος μετακινείται συνεχώς, μας πάει άλλοτε στο αφηγηματικό παρόν των ηρώων κι άλλοτε πίσω, ως τη δεκαετία του ’50, με τα γεγονότα του αγώνα ενάντια στην Aγγλοκρατία, με τους ήρωες και τους μάρτυρες εκείνων των χρόνων, τον Γρηγόρη Aυξεντίου ή τον Πετράκη Γιάλλουρο. Tο μυθιστόρημα παραπέμπει σ’ έναν ξεχασμένο τόπο, σε μια ξεχασμένη εποχή. Eίναι αυτή της παιδικότητας, της αθωότητας, του έρωτα ή του ονείρου. Γι’ αυτό και ο κόσμος των χρωμάτων του κινηματογράφου «Eλληνίς», αλλά και το λεωφορείο που ταξιδεύει είτε στον τόπο του εφιαλτικού, είτε στον τόπο του ονείρου και του φανταστικού. Στο μυθιστόρημα έχουμε μια σειρά από αποδράσεις. Eίναι η πόλη που απογειώνεται, που αναλαμβάνεται στον ουρανό, εγκαταλείποντας τους κατοίκους της. Eίναι ο ίδιος ο αφηγητής, που εγκαταλείπει με το δικό του τρόπο τον κόσμο του. H Kλειώ που φεύγει, που αποδρά συνεχώς από τις μνήμες της, από την ίδια τη ζωή της. O Nέαρχος, που επιχειρεί να καταγράψει ένα απολιθωμένο παρελθόν κινηματογραφικά, μέσα από την τραυματική διαφυγή στη μνήμη.

Επί πτερύγων ανέμων – Νίκος Ορφανίδης

Κείμενα ορθόδοξου και νεοελληνικού προβληματισμού
Τα κείμενα του βιβλίου δημοσιεύτηκαν από τον Οκτώβριο του 2002 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2004 στην Κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας “Σημερινή” της Λευκωσίας και αναδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό λογοτεχνίας και κριτικής “Ακτή” στα τεύχη 53, Χειμώνας 2002 μέχρι και τεύχος 61, Φθινόπωρο 2004. Συνιστούν μια κατάθεση της αγωνίας για τον ελληνισμό και την ορθοδοξία. Παράλληλα, ως κείμενα, έχουν κι ένα λανθάνοντα επικαιρικό χαρακτήρα, καθώς συναντώνται με την αγωνία, τους προβληματισμούς, τα ιστορικά διλήμματα και την καθημερινή δοκιμασία, την κρίση και τα αδιέξοδα του ελληνισμού. Όμως, συγχρόνως, ανάγονται και αναφέρονται στο καθόλου, καθώς συναντώνται με τον τόπο της φιλοσοφίας αλλά και τον πατερικό λόγο της παράδοσης της καθ’ ημάς ανατολής και διαλέγονται με την κατάθεση της λογοτεχνίας του έθνους.
Συνιστούν τα κείμενα του τόμου μια μαρτυρία και μια διάνοιξη επικοινωνίας και διαλόγου, γι’ αυτό και φέρονται “επί πτερύγων ανέμων” για να θυμηθούμε και το λόγο του υμνωδού ή το λόγο του Ομήρου.

Το βραδυνό λεωφορείο – Νίκος Ορφανίδης

Έρχονται, λοιπόν, και με βρίσκουν άνθρωποι από παλιά. Καταφθάνουν μαζί με τα παλιά λεωφορεία, π’ άφησαν τις στάσεις τους στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, εκεί στην οδό Ερμού, τώρα φυλάκια και γκρεμισμένα σπίτια, τοίχοι φαγωμένοι απ’ τη βροχή και τα χρόνια… Έρχονται, λοιπόν, και με βρίσκουν τα παλιά λεωφορεία, μ’ ένα κόσμο που βουίζει, που αφήνεται σ’ ένα ατέλειωτο ταξίδι. Ανασαίνουν αγκομαχώντας στον ουρανό, το πίσω μέρος της κάσας ανοιχτό, ο αέρας μπαίνει από παντού, χαϊδεύει τα πρόσωπα, τα σώματα, χαϊδεύει τα μαλλιά των κοριτσιών που ανεμίζουν. Η Αθηνά, η Άρτεμις, η Ρέα, η Ηρώ. Όλες μαζί. Η Σοφία, η Ευθαλία, η Μαρίνα, η Χαρά. Μαζί τους κι η Ελένη, κι η Κλειώ. Έρχονται χαρούμενες. Αστράφτουν στο φως. Λάμπουν στο φως. Όπως οι ασημένιες πάλες του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Όπως ο λαμπρός σταυρός που είδε στον ουρανό ο Μέγας Κωνσταντίνος…

Πηγές: ΕΚΕΒΙ, Biblionet, Εκδόσεις Πατάκη, Εκδόσεις Καστανιώτη, Εκδόσεις των Φίλων