Ράνια Καραχάλιου

Σκλήθρα – Ράνια Καραχάλιου

Η “Σκλήθρα”, με τον αμφίσημο τίτλο της, είναι η πρώτη λογοτεχνική απόπειρα της Ράνιας Καραχάλιου. Αμφίσημο είναι και το περιεχόμενο του βιβλίου, καθώς κινείται αβίαστα από τη σφαίρα του αυτοβιογραφικού-μυθοπλαστικού στη σφαίρα του μεταμοντέρνου σουρεαλιστικού λόγου, επιτυγχάνοντας μια ενδοσκοπική και συνάμα εξωστρεφή γραφή. Το χιούμορ -ενίοτε σκοτεινό- και φυσικά ο αυτοσαρκασμός καρυκεύουν το κείμενο και χαμογελούν συνωμοτικά στον/την αναγνώστη/τρια.

… Ήμουν μικρή, πολύ μικρή, όταν μου πρωτοψιθύρισες θα σε συντροφεύω εσαεί. Καθότι λόγο δεν μ’ άφησες να ‘χω στη δήλωση αυτή, ούτε ήξερα ακόμη τι σημαίνει ε σ α ε ί, ξεκίνησα να συλλέγω αντιπερισπασμούς. Στην αρχή γραμματόσημα, χαρτιά αλληλογραφίας, αρωματικούς φακέλους, μολύβια με φαγωμένη μύτη, ή χωρίς.

κι ύστερα λέξεις
λύκαινες λέξεις
να τις θηλάζω
σε κάθε σου επίσκεψη

ΤΟ ΜΗΛΟ ΚΑΙ Η ΑΜΑΛΙΑ
Στη γκαρσονιέρα της κυρίας Αμαλίας, εμφανίστηκε μήλο υπερμέγεθες. Από τη μια, εκείνη αφράτα παχουλή, απ’ την άλλη το μήλο ακραία στρουμπουλό, δεν χωράγανε να κοιμηθούνε και οι δυο, ούτε στρωματσάδα. Έτσι, η κυρία Αμαλία που ‘χε να κοιμηθεί πάνω από βδομάδα, πιάνει ένα δρεπάνι και μ’ ένα σκέρτσο, ένα σάλτο, χραπ, κλαδεύει το κοτσάνι. Το μήλο, θιγμένο για τον αιφνίδιο αποκεφαλισμό, βγάζει απ’ τη σάρκα του σκουλήκια και βεντουζώνει πάτωμα, τάβανι.

Μη έχοντας πού αλλού να πάει, η κυρία Αμαλία στο μπαλκόνι μετακόμισε, φόρεσε κάγκελα κι άρχισε να κελαηδάει.

Επιστολή 5η
Μηχανεύομαι τρόπους, στύβω το κεφάλι τι σκιάχτρο να σου στήσω να σε σκιάζει. Δεν εμπιστεύομαι την ομοιοπαθητική, μα ίσως στην περίπτωση αυτή, το όμοιο να θεραπεύεται μοναχά μ’ ό, τι του μοιάζει.

Λογοτεχνία, Εκάτη, 2018, 74 σελ.

Η προσφώνηση στις συνομιλιακές αφηγήσεις – Ράνια Καραχάλιου

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον τέταρτο τόμο της σειράς Μελέτες για τον Προφορικό Λόγο που εγκαινιάστηκε το 2015 με υπεύθυνη τη Θ.-Σ. Παυλίδου. Αντικείμενό του είναι το φαινόμενο της προσφώνησης με τη βοήθεια κλητικών μορίων (π.χ. ρε, βρε, μωρέ) και κλητικών προσφωνήσεων (π.χ. παιδιά, Μαρία μου, φίλε) στην καθημερινή επικοινωνία. Η χρήση των προσφωνητικών εκφράσεων διερευνάται στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου κειμενικού είδους, της αφήγησης, γεγονός που συνιστά μία όψη της πρωτοτυπίας της έρευνας.

Ειδικότερα, στο βιβλίο εξετάζεται η συμβολή της προσφώνησης στη συγκρότηση ταυτοτήτων τόσο στο πλαίσιο της αφήγησης όσο και της πραγματικής διεπίδρασης. Με άλλα λόγια, το κεντρικό ερευνητικό ερώτημα είναι πώς βοηθούν οι προσφωνήσεις να δομηθούν οι αφηγηματικοί χαρακτήρες και να προβληθούν τα αφηγούμενα πρόσωπα καθώς και οι ακροατές/τριές τους ως άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το θεωρητικό κλειδί για την απάντηση αυτού του ερωτήματος αναζητείται σε προσεγγίσεις της ταυτότητας μέσω της ‘τοποθέτησης’ του εαυτού σε διάφορα επίπεδα (αφηγηματικός κόσμος, αφηγηματική πράξη, κοινωνικοϊδεολογικό πλαίσιο μιας κοινωνικής ομάδας). Πρόκειται για άλλη μία πρωτότυπη πτυχή της έρευνας που παρουσιάζεται εδώ.

Η κοινωνική ομάδα – ακριβέστερα: η κοινότητα πρακτικής – από την οποία αντλείται το υλικό της έρευνας είναι μια θεατρική ομάδα, μέλος της οποίας είναι και η ίδια η ερευνήτρια. Τα μέλη της ομάδας γνωρίζονται πολλά χρόνια, συναντώνται σε τακτά διαστήματα κυρίως για πρόβες αλλά και άλλες δραστηριότητες, και διατηρούν μεταξύ τους σχέσεις οικειότητας ή/και φιλίας. Με τον τρόπο αυτό, η συγγραφέας είχε τη δυνατότητα όχι απλώς να συγκεντρώσει συνομιλιακές αφηγήσεις από αυθόρμητο προφορικό λόγο αλλά και να γνωρίζει έσωθεν τις αξίες/νόρμες που διέπουν τη συγκεκριμένη κοινότητα πρακτικής.

Eπιμέλεια σειράς: Θ. – Σ. Παυλίδου

Ελληνική γλώσσα, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2018, 228 σελ.