Σοφία Νικολαΐδου

Απόψε δεν έχουμε φίλους – Σοφία Νικολαΐδου

Δεκέμβριος 2008: Πορείες και συνθήματα. Μια μεγάλη φωτιά σε μια μεγάλη σχολή. Και μια φράση εκτοξεύεται με δύναμη: “Απόψε δεν έχουμε φίλους”.

Οκτώβριος 1981-1989: Ένας ανυποψίαστος -μα αποφασισμένος- ιστορικός ερευνά το απαγορευμένο θέμα των δωσίλογων και τις γερμανοφασιστικές οργανώσεις στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Από παντού, πέφτουν να τον φάνε.

1934-1944: Ναζιστική Γερμανία, κατεχόμενη Θεσσαλονίκη. Εβραίοι, Έλληνες, Γερμανοί. Μαυραγορίτες, κατηχητικά, φυλακές και συσσίτια. Προδότες και πατριώτες.

Ένα μυθιστόρημα για τρεις γενιές Ελλήνων που προσπαθούν να ζήσουν τη ζωή τους, την ώρα που η Ιστορία δείχνει τα δόντια της.
Γονείς και παιδιά, φοιτητές, μαθητές, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, μπακάληδες και αλάνια, γιαγιάδες και υπάλληλοι, συνδικαλιστές και ουδετερόφιλοι μαθαίνουν μια και καλή πως πρώτα κοιτάς που χύθηκε το αίμα σου και ύστερα διαλέγεις πλευρά.

Ποια είναι η σωστή και ποια η λάθος απόφαση, όταν ο κόσμος γύρω καίγεται;
Πώς τσακίζεται η θεωρία στην πράξη;

Και ποιος μας βεβαίωσε παρακαλώ, πως αυτή η χώρα ποτέ δεν πεθαίνει;

Αφήγηση: Σοφία Νικολαΐδου
Διάρκεια 7ω. 02λ.
Τεχνικές προδιαγραφές: e-Audiobook
Athens Prize of Literature 2011

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2022, 0 σελ.

VOR Πέρα από τον νόμο – Σοφία Νικολαΐδου

Οι Vory V Zakone είναι µια εγκληµατική οργάνωση που απλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσµο. Όταν η Σοβιετική Ένωση έσπασε σε κοµµάτια, στη Μόσχα οι Βόρι έγιναν οι νέοι Ροµανόφ. Έχτισαν µια αυτοκρατορία µε γερανούς, πετρελαιοπηγές και καλάσνικοφ.
Όταν ο Πατερούλης της φατρίας αποφασίζει να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους στη Θεσσαλονίκη, η Ασφάλεια της πόλης αρχίζει δουλειά. Μια οµάδα αστυνοµικών τους καταδιώκει. Τα στοιχεία µοιάζουν µε ρώσικες κούκλες. Η αλήθεια κρύβεται πίσω από πολλά πέπλα, τραβούν το ένα, πέφτουν πάνω στο άλλο κι αυτό µοιάζει να µην τελειώνει. Ο Vor V Zakone µπορεί να κολυµπήσει σε µια θάλασσα από ψέµατα και να εξαφανιστεί.

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2021, 296 σελ.

Το χρυσό βραχιόλι – Σοφία Νικολαΐδου

Αληθινοί άνθρωποι αφηγούνται τις ιστορίες τους
Ένα βιβλίο ντοκουμέντο: αληθινοί άνθρωποι αφηγούνται τις ιστορίες τους και ζωντανεύουν μια χώρα και μια εποχή. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν οι πρώτοι στην οικογένειά τους που πήραν πτυχίο, το “χρυσό βραχιόλι”, και άλλαξαν ζωή.

Το οικογενειακό απωθημένο που διαμόρφωσε μια ολόκληρη χώρα. Ένα πτυχίο για το παιδί.
Η Σοφία Νικολαϊδου παίρνει συνεντεύξεις και μας παρουσιάζει με τα δικά τους λόγια αυτούς που έφυγαν από το χωριό και ήρθαν στην πόλη. Αυτούς που γεννήθηκαν στη φτώχεια από γονείς που ήξεραν λίγα ή ελάχιστα γράμματα.

Αυτούς που διάβασαν, πέρασαν στο πανεπιστήμιο, απέκτησαν αξιοσέβαστο επάγγελμα και άνετη ζωή. Αγροτόπαιδα που έγιναν γιατροί, εργατόπαιδα που σπούδασαν δικηγόροι. Κορίτσια που πάλεψαν για το αυτονόητο: μια δουλειά και το δικό τους πορτοφόλι. Ελεύθεροι επιχειρηματίες και δημόσιοι υπάλληλοι, απόφοιτοι του δημόσιου σχολείου ή υπότροφοι των μεγάλων ιδιωτικών. Παιδιά που σπούδασαν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.

Στην Ελλάδα του 20ού αιώνα ζήσαμε μια ειρηνική επανάσταση: μια επανάσταση με όπλο τις σπουδές και τα γράμματα.

Ένα πανόραμα του 20ού και του 21ου αιώνα σε μια χώρα που άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει. Τρεις γενιές Ελλήνων αφηγούνται την ιστορία τους και φτιάχνουν ένα μωσαϊκό από φωνές – σαν τα παλιά μωσαϊκά στα σπίτια που μεγαλώσαμε.

Ένα τραγούδι που το ρεφρέν του το ξέρουμε καλά. Είναι η φωνή που λέει, εμείς μπορεί να πεινάσουμε, αλλά το παιδί θα σπουδάσει.

Αφηγήσεις, Μεταίχμιο, 2020, 384 σελ.

Απόψε δεν έχουμε φίλους – Σοφία Νικολαΐδου

Δεκέµβριος 2008: Πορείες και συνθήµατα. Μια µεγάλη φωτιά σε µια µεγάλη σχολή. Και µια φράση που εκτοξεύεται µε δύναµη: Απόψε δεν έχουµε φίλους.

Οκτώβριος 1981-1989: Ένας ανυποψίαστος -µα αποφασισµένος- ιστορικός ερευνά το απαγορευµένο θέµα των δωσίλογων και τις γερµανοφασιστικές οργανώσεις στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Από παντού, πέφτουν να τον φάνε.

1934-1944: Ναζιστική Γερµανία, κατεχόµενη Θεσσαλονίκη. Εβραίοι, Έλληνες, Γερµανοί. Μαυραγορίτες, κατηχητικά, φυλακές και συσσίτια. Προδότες και πατριώτες.

Ένα µυθιστόρηµα για τρεις γενιές Ελλήνων που προσπαθούν να ζήσουν τη ζωή τους, την ώρα που η Ιστορία δείχνει τα δόντια της. Γονείς και παιδιά, φοιτητές, µαθητές, πανεπιστηµιακοί δάσκαλοι, µπακάληδες και αλάνια, γιαγιάδες και υπάλληλοι, συνδικαλιστές και ουδετερόφιλοι µαθαίνουν µια και καλή πως πρώτα κοιτάς πού χύθηκε το αίµα σου και ύστερα διαλέγεις πλευρά.
Ποια είναι η σωστή και ποια η λάθος απόφαση, όταν ο κόσµος γύρω καίγεται;
Πώς τσακίζεται η θεωρία στην πράξη;
Και ποιος µας βεβαίωσε, παρακαλώ, πως αυτή η χώρα ποτέ δεν πεθαίνει;

Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 2010
Βραβεία: The Athens Prize for Literature – Περιοδικό (δέ)κατα 2011

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2018, 256 σελ.

Στο τέλος νικάω εγώ – Σοφία Νικολαΐδου

Ιστορία δεν είναι οι απόψεις των ιστορικών, είναι οι ζωές των ανθρώπων.

Ένας ζαχαροπλάστης που φτιάχνει την καλύτερη κρέμα στην πόλη.
Ένας Κρητικός χωροφύλακας που κάνει σαματά.
Μία παρέα από φοιτητές και ο παλιός τους δάσκαλος.
Ένα Γάλλος γιατρός που έζησε πολλά.
Μία αρτίστα που κεντάει γιασεμιά στον ποδόγυρο.
Ένας απότακτος Πελοποννήσιος με σχέδια κρυφά.
Γονείς και παιδιά, φίλοι και συνεργάτες, αδέλφια, μοναχικοί λύκοι, ερωτευμένα ζευγάρια. Ένας φόνος, μία παρ’ ολίγον κατάχρηση και μερικά μυστικά.

Από τη Θεσσαλονίκη του Μεγάλου Πολέμου ως τα capital control, οι ήρωές μας παίρνουν φόρα και προχωρούν μπροστά.

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2017, 304 σελ.

Χορεύουν οι ελέφαντες – Σοφία Νικολαΐδου

1948-1949: Ένας αμερικανός δημοσιογράφος δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη. Η κυβέρνηση αναστατώνεται, ξένοι διπλωμάτες επεμβαίνουν. Ένας αθώος μπαίνει φυλακή. Η υπόθεση κλείνει.

Σχολικό έτος 2010-2011: Ένας μαθητής αρνείται να δώσει Πανελλαδικές. Ο αγαπημένος του καθηγητής του αναθέτει να ερευνήσει την παλιά υπόθεση. Ο πρώην άριστος μαθητής αρχίζει να ψάχνει.

Πόσο έτοιμοι είναι οι ενήλικες να ακούσουν τι έχει να πει;

Το “Χορεύουν οι ελέφαντες” συνδυάζει ιστορία και επινόηση. Αναφέρεται στη δίκη και την καταδίκη του Στακτόπουλου, στον οποίο αποδόθηκε ο φόνος του αμερικανού δημοσιογράφου Πολκ, έγκλημα που συντάραξε τη χώρα την περίοδο του Εμφυλίου. Παράλληλα, το βιβλίο χαρτογραφεί τη σύγχρονη καθημερινότητα στην Ελλάδα του 2011. Ιδίως στο σχολείο. Αποτυπώνει την ελληνική περιπέτεια, σε μια πόλη με πολλά και αιματηρά ιστορικά στρώματα, όπως η Θεσσαλονίκη.

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2016, 343 σελ.

Καλά και σήμερα – Σοφία Νικολαΐδου

Το χρονικό του καρκίνου στο δικό μου στήθος
Ένα ημερολόγιο που καταγράφει εν θερμώ όσα έζησα, όσα έμαθα, όσα σκέφτηκα, όσα φοβήθηκα και όσα έλπισα τους μήνες που πάλεψα με την αρρώστια.
Διαγνώστηκα με καρκίνο του μαστού στις 22 Σεπτεμβρίου του 2014. Έκανα μαστεκτομή την 1η Οκτωβρίου και άρχισα χημειοθεραπεία στις 29 του ίδιου μήνα. Αυτό είναι το χρονικό του καρκίνου στο δικό μου στήθος.
Μέχρι να νοσήσω, είχα την αλαζονεία του υγιούς. Δεν πίστευα ότι μπορούσε να μου συμβεί. Είχα φίλες που νόσησαν. Νόμιζα ότι καταλάβαινα τι πέρασαν. Δεν είχα ιδέα.
Άρχισα να γράφω αυτό το βιβλίο από την πρώτη μέρα που έσκασε η βόμβα. Ήταν το φάρμακο και η θεραπεία μου. Αν κάτι μου έμαθε η αρρώστια (και μου έμαθε πολλά), είναι ότι η καθεμία από μας είναι η ατομική της περίπτωση. Το σώμα βιώνει την ασθένεια και τη θεραπεία με τον δικό του τρόπο.
“Δεν υπάρχουν ασθένειες, υπάρχουν ασθενείς” είχε πει ο αρχαίος ημών Ιπποκράτης. Πέρασαν αιώνες, για να καταλήξουμε, ξανά, σ’ αυτήν την τόσο βαθιά -και τόσο αυτονόητη- φράση.

Κρατικό Βραβείο Βιβλίου που Προάγει τον Διάλογο σε Ευαίσθητα Κοινωνικά Θέματα (2016)

Προσωπικές αφηγήσεις, Μεταίχμιο, 2015, 344 σελ.

Η δημιουργική γραφή στο σχολείο – Σοφία Νικολαΐδου

Οδηγός εκπαιδευτικού


Ένα βιβλίο για τη δημιουργική γραφή στο σχολείο που λειτουργεί ως χώρος συνάντησης και συνομιλίας κειμένων, προσώπων και διδακτικών πρακτικών.

Περιέχει:
– κατατοπιστικές εισηγήσεις για τη δημιουργική γραφή και τη διδασκαλία της,
– ένα πολυφωνικό συγγραφικό εργαστήριο διακεκριμένων δημιουργών,
– φρέσκες και εύκολα εφαρμόσιμες διδακτικές ιδέες και διδακτικά σενάρια για την αξιοποίηση της δημιουργικής γραφής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, μαζί με τα οικεία φύλλα εργασίας, αλλά και παραρτήματα με κείμενα μαθητών.

Η δημιουργική γραφή είναι το καθαρό αεράκι που θέλουμε να πνεύσει στο σχολείο, να ανακατέψει τις σελίδες των βιβλίων, να ξεσηκώσει τα μυαλά των παιδιών. Να τους δείξει στην πράξη πως η δημιουργία μέσα από τις λέξεις, η συγγραφή και η ανάγνωση λογοτεχνίας μπορούν να τους μάθουν πολλά κι ενδιαφέροντα πράγματα για τη ζωή και τον κόσμο.

Σπουδή και διδασκαλία, e-book, Μεταίχμιο, 2015

Πώς έρχονται οι λέξεις – Σοφία Νικολαΐδου

Τέχνη και τεχνική της δημιουργικής γραφής


Η λογοτεχνία είναι πράξη. Εδώ δε μετράει η προϋπηρεσία, η επετηρίδα, ο ΑΣΕΠ. Όποιος γράφει καλύτερα κόβει το νήμα. Τρομακτικό – και την ίδια στιγμή παρήγορο. Στη λογοτεχνία, είμαστε αυτό που κάνουμε. Όλα τα υπόλοιπα είναι προθέσεις. Και οι προθέσεις δεν αφορούν κανέναν, ούτε καν τον συγγραφέα.

Το συγκεκριμένο βιβλίο απευθύνεται στους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τη συγγραφή. Δεν αριθμεί οδηγίες ούτε δίνει χρησμό. Προσπαθεί, με έναν πιο ελευθεριακό τρόπο, που ταιριάζει στη συγγραφική πράξη, να προσφέρει ιδέες, να προτείνει ασκήσεις, να ερεθίσει τον αφηγηματικό δόλο, να ανοίξει τη βεντάλια πολλών και διαφορετικών συγγραφικών λύσεων.

Σπουδή και διδασκαλία, Μεταίχμιο, 2014, 200 σελ.

Χορεύουν οι ελέφαντες – Σοφία Νικολαΐδου

1948-1949: Ένας αμερικανός δημοσιογράφος δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη. Η κυβέρνηση αναστατώνεται, ξένοι διπλωμάτες επεμβαίνουν. Ένας αθώος μπαίνει φυλακή. Η υπόθεση κλείνει.

Σχολικό έτος 2010-2011: Ένας μαθητής αρνείται να δώσει Πανελλαδικές. Ο αγαπημένος του καθηγητής του αναθέτει να ερευνήσει την παλιά υπόθεση. Ο πρώην άριστος μαθητής αρχίζει να ψάχνει.

Πόσο έτοιμοι είναι οι ενήλικες να ακούσουν τι έχει να πει;

Το “Χορεύουν οι ελέφαντες” συνδυάζει ιστορία και επινόηση. Αναφέρεται στη δίκη και την καταδίκη του Στακτόπουλου, στον οποίο αποδόθηκε ο φόνος του αμερικανού δημοσιογράφου Πολκ, έγκλημα που συντάραξε τη χώρα την περίοδο του Εμφυλίου. Παράλληλα, το βιβλίο χαρτογραφεί τη σύγχρονη καθημερινότητα στην Ελλάδα του 2011. Ιδίως στο σχολείο. Αποτυπώνει την ελληνική περιπέτεια, σε μια πόλη με πολλά και αιματηρά ιστορικά στρώματα, όπως η Θεσσαλονίκη.

Eπιμέλεια: Ελένη Μπούρα

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2012, 345 σελ.

Απόψε δεν έχουμε φίλους – Σοφία Νικολαΐδου

Ένα μυθιστόρημα για τρεις γενιές Ελλήνων (1934-2008) που προσπαθούν να ζήσουν τη ζωή τους, την ώρα που η Ιστορία δείχνει τα δόντια της. Γονείς και παιδιά, φοιτητές, μαθητές, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, μπακάληδες και αλάνια, γιαγιάδες και υπάλληλοι, συνδικαλιστές και ουδετερόφιλοι μαθαίνουν επώδυνα πως πρώτα κοιτάς πού χύθηκε το αίμα σου και ύστερα διαλέγεις πλευρά.

Ποια είναι η σωστή και ποια η λάθος απόφαση, όταν ο κόσμος γύρω καίγεται;

Ένα πολυπρόσωπο, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα, που διαβάζεται μονορούφι. Μια καλοδουλεμένη αφήγηση με αριστοτεχνική δομή που θέτει τον σύγχρονο έλληνα αναγνώστη μπροστά στο παρελθόν του.

Eπιμέλεια: Ελένη Μπούρα
Βραβείο The Athens Prize for Literature – Περιοδικό (δέ)κατα (2011)

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2010, 280 σελ.

Ο μωβ μαέστρος – Σοφία Νικολαΐδου

Ένας ζωηρός μπαμπάς. Μια κόρη που παρατάει τις σπουδές της. Μια σχέση με πολλά χρωστούμενα, συγκρούσεις και στριμωγμένη αγάπη. Ένα οικογενειακό στοίχημα. Μουσικές και πάρτι. Νύχτα και μπαρ. Φίλοι που παραστέκονται στα δύσκολα. Ένα σατέν στρώμα. Και κάτι λόγια που δε λέγονται ποτέ κατάμουτρα.
Ένα μυθιστόρημα για τους δικούς μας ανθρώπους. Που θέλουμε να τους κάνουμε να πονέσουν. Πολύ. Ένα βιβλίο για τη ζόρικη ενηλικίωση των παιδιών και την ατελείωτη εφηβεία των γονιών τους. Ένα βιβλίο γι’ αυτό το δύσκολο πράγμα που λέγεται οικογένεια.

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2006, 236 σελ.

Πλανήτης Πρέσπα – Σοφία Νικολαΐδου

Μια μεγάλη ιστορία


Στα χρόνια του Βυζαντίου η Ευδοκία ήταν η Κυρά της Πρέσπας. Σήκωσε πόλεμο ενάντια στον αυτοκράτορα, το όνομά της σβήστηκε με επιμέλεια από παντού. Το 2001 μια αρχαιολόγος συνονόματη ψάχνει τα ίχνη της χαμένης αρχόντισσας. Τα περασμένα γεγονότα φανερώνονται σιγά σιγά: Μάγισσες ετοιμάζουν καταπότια, στρατηγοί βάφουν τα χέρια τους στα αίματα, καλόγεροι πατούν τα ράσα τους. Στο μεταξύ, στη σύγχρονη Πρέσπα χαμένα χειρόγραφα αλλάζουν χέρια στα κρυφά κι ένας έρωτας μπουμπουνιστός τραντάζει τη λίμνη. Τα χάλκινα κροτούν. Μαέστροι και δόκτορες, πανεπιστημιακοί καθηγητές, γιαγιάδες και μπόμπιρες στροβιλίζονται στο ρυθμό της ιστορίας. Ακούγονται και κάτι λέξεις: γκρίετσκα, λιομπλιού. Μα κάποια κυρά δε θα μάθει ποτέ τι σημαίνουν.”
Ποια είμαι εγώ; Με λένε Serratia Rubinea. Είμαι βακτήριο. Κι αν με ρωτήσετε τι διάβολο σας τα διηγούμαι όλα αυτά, θα απαντήσω πως από γεννησιμιού μου ήμουνα μια τεμπελορομάντζα που με συνάρπαζαν τα πάθη και οι ιστορίες των ανθρώπων.

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2002, 333 σελ.

Ο φόβος θα σε βρει και θα ‘σαι μόνος – Σοφία Νικολαΐδου

«Αλλά η άκρα ιδιοτυπία των διηγημάτων που απαρτίζουν την παρούσα συλλογή δεν οφείλεται τόσο στην επισημανθείσα θεματική τους ποικιλία, όσο στο ασυνήθιστο διευρυμένο άνοιγμα της οπτικής της αφηγήτριας…»
Κώστας Παπαγεωργίου, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

«Η Σοφία Νικολαϊδου έχει τη στόφα του συγγραφέα, μετράει με σύνεση τις λέξεις της, μετατρέπει τον απλό προφορικό λόγο σε καλή λογοτεχνία. Ασφαλώς πρόκειται για λογοτεχνία ποιότητας. Έχουμε να κάνουμε με νέο αίμα που ρέει στις φλέβες της σύγχρονης πεζογραφίας μας.»
Ντίνος Σιώτης, ΤΟ ΒΗΜΑ

«Με την υπόγεια ειρωνεία της, η Νικολαΐδου μοιάζει μερικές φορές να στρέφει τα βέλη της προς τον ίδιο της τον εαυτό: δεν ναρκισσεύεται διά της γραφής – κάτι σύνηθες στους νέους συγγραφείς. Ήδη με τα πεζά αυτά, όμως, είναι προφανές ότι πρόκειται για μία από τις γερές νέες πένες.»
Ηλίας Μαγκλίνης, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Διηγήματα, Κέδρος, 1999, 201 σελ.

Ξανθιά πατημένη – Σοφία Νικολαΐδου

Κι ακόμη 27 ιστορίες


“Η νύφη έμεινε στο ζόφο του Βορρά. Να’ ρθει στα συγκαλά της, να χωρίσει. Του ‘κανε κόρη. Μια ξωθιά. Του ‘φερε το παιδάκι στην Ελλάδα, να το δει. Και να του πει τα άλλα. Να κανονίσουν το διαζύγιο σαν φίλοι, έλεγε. Σφίγγοντας τη μικρή στην αγκαλιά της. Να μην τους ξαναδεί, να κάνει τη ζωή του. Άκουγε αυτός αμίλητος. Απότομα. Αρπάζει το παιδί απ’ τον κόρφο της. Το κανακεύει μια σταλίτσα μόνο. Τραβάει το σουγιά που κουβαλούσε πάντα για αντριλίκι και χαράζει το ζυμωτό μπρατσάκι. Τρέξανε αίματα, έσκουξε η μικρή. Η άλλη κοιτούσε. Αυτός μιλούσε μόνος του. Φτου σου, κοπέλα μου. Γυναικάρα σαν και τη μάνα σου θα γενείς. Φτου σου, κούκλα μου. Σαν και σένα καμιά. Φτάνει να μη σε κοιμηθώ. Να σε γνωρίσω απ’ το σημάδι.”

Διηγήματα, Κέδρος, 1997, 78 σελ.