Σούλα Ροδοπούλου

Δασκάλες της Μικρασίας, της Πόλης και της Αν. Θράκης – Σούλα Ροδοπούλου

Ιστορική μελέτη


Μια μελέτη για τον σπουδαίο ρόλο που έπαιξαν οι Ελληνίδες δασκάλες στη Μ. Ασία, την Πόλη και την Αν. Θράκη. Η συγγραφέας αναφέρεται στις μορφωμένες δασκάλες, σ’ αυτές που ήταν απόφοιτες του Αρσακείου και σε άλλες, που είχαν βγάλει παρθεναγωγεία και διδασκαλεία αλλού, κυρίως στη Σμύρνη ή στην Πόλη.

Με συγκίνηση προσεγγίζει όλες αυτές τις νεαρές δασκάλες, θαυμάζοντας το κουράγιο και τον ηρωισμό τους. Αναφέρονται οι δύσκολες συνθήκες του ταξιδιού και της διαβίωσής τους, μακριά απ’ τα σπίτια τους και τους δικούς τους ανθρώπους. Με πόσο θάρρος κι αποφασιστικότητα ξεκινούσαν απ’ τη στεριανή Ελλάδα και τα παράλια της Μ. Ασίας, για να πάνε στον Πόντο και στην Ανατολία…

Στάθηκαν πυγολαμπίδες της εκπαίδευσης τα πολύ δύσκολα εκείνα χρόνια.

Μελέτη, Αγγελάκη Εκδόσεις, 2019, 138 σελ.

Ελληνίδες και ξένες πριγκίππισες και αρχόντισσες – Σούλα Ροδοπούλου

Ιστορική μελέτη


Από μικρή με γοήτευε η ιστορία. Ένιωθα βαθιά συγκίνηση, όταν διάβαζα μερικά πράγματα γι’ αυτές, τις νεαρές υπάρξεις που θυσιάζονταν για το συμφέρον της χώρας και της οικογένειάς τους. Ήταν το άμεσο διαπραγματευτικό χαρτί του αυτοκράτορα πατέρα ή του πρίγκιπα αδελφού. Αδιαφορούσαν για τα όνειρά τους. Έπρεπε να υποταχτούν στη θέληση των δικών τους δίχως αντίρρηση.
Για τις ξένες, που ήρθαν στην Ελλάδα ήταν πιο καλά τα πράγματα. Ζούσαν μες στην άνεση. Αποκτούσαν γνώσεις και καλούς τρόπους. Γνώριζαν έναν σπουδαίο πολιτισμό. Για τις δικές μας αρχόντισσες και πριγκίπισσες ήταν πολύ δύσκολες οι καταστάσεις. Βρέθηκαν ανάμεσα σε βάρβαρους λαούς κι απολίτιστους Δυτικούς. Εκπολίτισαν τις χώρες, όπου βασίλεψαν. Διέδωσαν τις τέχνες και τα γράμματα.
Δεν ήταν εύκολη η ζωή τους ανάμεσα στους Τατάρους και τους Τουρκομάνους. Πεντάχρονες, δεκάχρονες και δεκαπεντάχρονες το πολύ ταξίδευαν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, για να παντρευτούν άντρες συχνά πάρα πολύ μεγαλύτερους. Αρκετών καταστράφηκε η ζωή.

Μελέτη, Αγγελάκη Εκδόσεις, 2018,218 σελ.

Έρωτας υπό διωγμό – Σούλα Ροδοπούλου

Θαύμασα το θάρρος και την αποφασιστικότητα της Μελίνας. Δεν άφησε την απελπισία να την κυριεύσει. Αν την άφηνε; Δε θα μπορούσα να γράψω αυτή την ιστορία, που την πλαισιώνουν ωραίοι χαρακτήρες. Η συμπαράσταση, η φιλία, η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά δίνουν συγκλονιστικές εικόνες. Άραγε πραγματικά τους τολμηρούς βοηθάει η τύχη; Η Μελίνα θα μας το μάθει.

Μυθιστόρημα, Αγγελάκη Εκδόσεις, 2016, 232 σελ.

Το χρώμα του πάθους – Σούλα Ροδοπούλου

Απελλής


Όταν όλοι έφυγαν και η οικία τυλίχτηκε στο σκοτάδι και στη σιωπή, ο Απελλής πήρε στην αγκαλιά του τη Λαΐδα και τη φίλησε τρυφερά. Εκείνη σφίχτηκε επάνω του κι έµειναν έτσι αρκετή ώρα. Του στοίχιζε που την άφηνε, έστω για λίγο, αν και βαθιά µέσα του ανησυχούσε. Με τον Φίλιππο, κανένας δεν ήξερε, πώς θα έρχονταν τα πράγµατα! Ήταν απρόβλεπτος. Της ζήτησε πάλι να τον παντρευτεί, αλλά η νεαρή αρνήθηκε, όχι βέβαια κατηγορηµατικά. Ήταν πολύ νωρίς ακόµη ν’ αποφασίσει, ήθελε να µην παντρευτεί τόσο νέα. Δεν της άρεσε η ζωή των παντρεµένων γυναικών. Αγαπούσε τα βιβλία και τη µάθηση. Η µουσική τη µάγευε. Ο ελεύθερος χρόνος ήταν γι’ αυτή σηµαντικός.
Την κοιτούσε µε λατρεία. Ήταν δεκαοχτώ χρονών περίπου κι αυτός 37 και… τόσο νέα! Φαινόταν κοριτσάκι στην αγκαλιά του. Η ζωή της ανήκε.
Θα κατόρθωνε να την κερδίσει ολοκληρωτικά; Την περνούσε αρκετά χρόνια, αλλά αυτή η διαφορά τώρα δεν φαινόταν. Μετά; Ποιος νοιάζεται για το µετά;

Μυθιστόρημα, Αγγελάκη Εκδόσεις, 2014, 444 σελ.

Σε φιλώ η μάνα σου Σιμέλα – Σούλα Ροδοπούλου

Από ένα κιτρινισμένο και φθαρμένο γράμμα και δυο-τρεις σελίδες ημερολογίου, θυμήθηκα τη μάνα-Σιμέλα. Έτσι τη φώναζαν σ’ όλο το χωριό. Ήρθε από μακριά στον τόπο μας. Έγινε η καλύτερη φιλενάδα των γιαγιάδων μας. Συγκινούμαι όταν γράφει “Μάνα” με κεφαλαίο Μ, όπως γράφουμε το όνομα του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων. Και η μάνα πρέπει το ίδιο, γιατί είναι το Α και Ω της ζωής μας.
Μια ύπαρξη διψασμένη για αγάπη η μανα-Σιμέλα. Πολύ τη στερήθηκε, ζώντας σε καιρούς δύσκολους, κάνοντας το καλό στους άλλους. Έξυπνη και δημιουργική, δε γονάτισε στις δυσκολίες κι αγωνιζόταν με νύχια και με δόντια να τις ξεπεράσει. Αγαπούσε τα παιδιά και λαχταρούσε για ένα δικό της. Δεν μπόρεσε να τ’ αποκτήσει, γι’ αυτό υιοθέτησε δυο και τρεις φορές από γειτονικές περιοχές. Άλλο της πέθανε κι άλλο της έφυγε. Έμεινε κοντά της το τελευταίο.
Καμιά απ’ τις φίλες της δεν έμαθε ποτέ όλη την ιστορία της ζωής της. Κομματάκια της μόνο η κάθε μια. Μου ήταν αρκετά δύσκολο να την αναπαραστήσω, γράφοντας τα υπόλοιπα γράμματα και τις σελίδες ημερολογίου, παίρνοντας δάνεια από πολλά πρόσωπα, που άλλα τη γνώρισαν κι άλλα άκουσαν γι’ αυτήν.

Μυρσίνη – Σούλα Ροδοπούλου

Τα διηγήματα αυτά άρχισα να τα γράφω απ’ το 1960 ως το 1982. Σε πολλά η έμπνευση ξεκινάει από γεγονότα πιο παλιά. Ήθελα να δώσω χαρακτήρες γυναικών και ιστορίες, που ξεκίνησαν απ’ ένα αληθινό περιστατικό.
Όπως τό ‘χουν πει κι άλλοι η πραγματικότητα, ξεπερνάει η φαντασία.

Συμφωνία της σιωπής – Σούλα Ροδοπούλου

Το μυθιστόρημα αυτό γράφτηκε το 1978. Περισσότερο είναι ένα χρονικό. Είναι το είδος γραφής που προτιμώ, για να παρουσιάσω αληθινά γεγονότα με μυθιστορηματικό τρόπο. Αλλάζω τα ονόματα και την εμφάνιση των ηρώων για να μη γνωρίζονται.
Πιστεύω πως πολλά έχουν αλλάξει σήμερα, προς το καλύτερο βέβαια.

Με τόλμη – Σούλα Ροδοπούλου

Μονογραφίες ξεχωριστών γυναικών
Τα κείμενά μου αυτά δεν είναι μόνο για τους ειδικούς, αλλά και για τους απλούς ανθρώπους. Στηρίζονται πάνω στις πηγές και στην ιστορική αλήθεια, δίχως παραπομπές μέσα στο κείμενο, που κουράζουν τον αναγνώστη ακόμη και τον ειδικό. Θέλησα να δώσω τα πορτραίτα μερικών σπουδαίων γυναικών μέσ’ απ’ τη σκέψη και την ψυχολογία της γυναίκας.
Η προσφορά τους θάφτηκε και μερικών συκοφαντήθηκε. Έκαναν πράγματα πολύ σπουδαία, αλλά πολύ λίγο τους το αναγνώρισαν.

Στην καρδιά της μεγάλης Ελλάδας – Σούλα Ροδοπούλου

Χιουμοριστικά, ταξιδιωτικά διηγήματα
Ο εικοσάχρονος Θεοδόσιος, ταξιδεύει στη Μεγάλη Ελλάδα. Μέσα απ’ τα τοπία, που χαίρεται, παρατηρεί και τους άλλους της παρέας με χιουμοριστική διάθεση, καταγράφοντας τις αντιδράσεις τους.
Υπάρχει δίπλα του μια ποικιλία ανθρώπινων χαρακτήρων, που σε προέκταση εκπροσωπούν μια κοινωνία. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Σ’ αυτούς που θέλουν να δουν και σ’ αυτούς, που ταξιδεύουν έτσι, για την παρέα. Για να διώξουν τη μοναξιά τους.
Μερικοί κάνουν αυτό το ταξίδι, για έναν ορισμένο μνημείο ή τοπίο. Είναι η Ιθάκη τους. Οι πιο λίγοι, για όλα, όσα αντιπροσωπεύουν αυτό το χώρο και τις μνήμες του.
Οι χαρακτηρισμοί των προσώπων είναι συμβολικοί. Τονίζουν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους. Διασκεδάζει και ευχαριστιέται, όποιος διαβάζει, για τον Ασβό, το Μαύρο Μαλλί, το Ξεπλεκούτο, τη Μεγάλη Πένα, την κυρα-Μόσχω και άλλους. Απολαμβάνει μαζί με τη συγγραφέα, αυτό το περιδιάβασμα στην Καρδιά της Μεγάλης Ελλάδας.

Ο Κωνσταντής και το περιστέρι – Σούλα Ροδοπούλου

“Κάθε γειτονιά είχε το δικό της κεχαγιά, τον μπόγια των ζωντανών. Ο επάνω μαχαλάς το Γιώργο το σαρδέλα, ο άλλος το Νίκο το χελώνα, ο πιο πέρα το Σπύρο το φαγάνα. Μερικοί ακόμη πιτσιρίκοι όχι τόσο σκληροί, τους ακολουθούσαν. Έτσι κι έσμιγαν όλοι αυτοί, γινόταν θρήνος στον κάμπο…”
Μερικά περιστατικά, που συμβαίνουν όμως, όπως ένα περιστέρι που σώζει τη ζωή του Κωνσταντή, τους κάνουν να αλλάξουν γνώμη για τα ζώα. Κι έρχεται η γαλήνη στις καρδιές όλων των παιδιών του χωριού μας.

Αγαπημένε δάσκαλε δεν ξεχνώ – Σούλα Ροδοπούλου

Είχαν περάσει πολλά παιδιά απ’ τα χέρια του. Πότε έτσι, πότε αλλιώς, μάθαινε νέα για τα περισσότερα. Παραβρέθηκε στους γάμους τους και στα βαφτίσια των παιδιά τους. “Τα πνευματικά μου εγγόνια”, έλεγε για τα παιδιά τους και καμάρωνε. Για τον Αποστόλη και τον Ασημάκη δεν είχε μάθει τίποτα, γιατί κανένα μαθητή του δεν είδε από κείνη την περιοχή. Στις μετακομίσεις του έχασε ένα δέμα, όπου είχε βάλει κάτι τετράδια σημειώσεων για την πορεία στις διδασκαλίες του και το σημειωματάριο, όπου κρατούσε τις διευθύνσεις των μαθητών του…

Καλώς τα ελληνάκια – Σούλα Ροδοπούλου

…οι γιαγιάδες κι οι παππούδες, ζούσαν με τη νοσταλγία της επιστροφής. Αυτή η νοσταλγία περνούσαν στα παιδιά του κι ύστερα στα εγγόνια. Όσο καλά κι αν έβρισκαν έξω, όσο καλά κι αν ζούσαν, όλα ήταν κατώτερα απ’ της πατρίδας τους. Πάντα θυμόνταν με λαχτάρα το πατρικό τους με τα πεύκα στην αυλή του ή την ελιά. Με την κληματαριά να σκαρφαλώνει σαν κατακτητής και να ζώνει το σπιτικό τους. Με τα γιασεμιά και τ’ αγιοκλήματα να ντύνουν τις μάντρες. Ένα κομμάτι ελληνικού, γαλανού ουρανού ήταν ασύγκριτο, μπροστά στους ουρανούς που έβλεπαν. Κι η γαλανή θάλασσα κυρίευε το μυαλό τους και τους καλούσε μυστικά, μαγικά. Στις γιορτές σήκωναν το ποτήρι με το κρασί κι εύχονταν: “άντε και καλή πατρίδα”. Πολλοί πέθαναν χωρίς να γίνει πραγματικότητα αυτό το “καλή πατρίδα”…

Άκουσέ με παλικάρι μου… – Σούλα Ροδοπούλου

Νεανικό μυθιστόρημα
Ο Παντελής τα είχε όλα, όμως διαρκώς ζητούσε κι άλλα. Ήξερε μόνο να παίρνει απ’ τους άλλους, χωρίς να δίνει τίποτα. Νόμιζε, πως είχε μόνο δικαιώματα και ότι ο κόσμος όλος φτιάχτηκε γι’ αυτόν. Κανέναν δεν υπολόγιζε από τους δικούς του και προς τα έξω παρουσίαζε ένα άλλο πρόσωπο, για να είναι αρεστός.
Ένα φοβερό γεγονός, τον άλλαξε και η ζωή του πήρε άλλο δρόμο. Πολλοί αναγνώστες, ίσως πουν, πως είναι απίθανη η ιστορία μου. Πως έχει υπερβολές και πως δε συμβαίνουν τέτοια πράγματα. Και όμως… έχω γράψει πολύ λιγότερα απ’ όσα έχουν γίνει. Ως δασκάλα έζησα από κοντά πολλές περιπτώσεις. Τρεις χιλιάδες παιδιά πέρασαν απ’ τα χέρια μου. Πολλά έχουν δει τα μάτια μου κι έχουν ακούσει τ’ αυτιά μου. Έμαθα να μην εντυπωσιάζομαι απ’ τη βιτρίνα μιας οικογένειας και να βλέπω το πίσω μέρος των πραγμάτων και των γεγονότων.
Η ιστορία μου διαβάζεται από παιδιά 11 χρονών ως 111.

Ο Λεωνίδας, η Λήδα και ο πράσινος παπαγάλος – Σούλα Ροδοπούλου

Η εξαφάνιση μιας γάτας, έδωσε την αφορμή, για να γραφτεί τούτο το μυθιστόρημα.
Μερικοί ήρωες είναι αληθινοί, όπως και αρκετά γεγονότα. Μες στην καρδιά της Αθήνας συμβαίνουν σχεδόν όλα. Στην πόλη αυτή, που οι πιο πολλοί άνθρωποι ζουν μόνοι. Η συγκατοίκηση στις πολυκατοικίες δεν τους δημιουργεί την αίσθηση της συντροφιάς και της ασφάλειας.
Η αναζήτηση της χαμένης γάτας, έκανε τους ήρωες να καταλάβουν, πόσο έχουν την ανάγκη ο ένας του άλλου. Πως υπάρχει δίπλα τους ο κύριος Σταύρος, η κυρα-Αριάδνη, η Ειρήνη και οι άλλοι γείτονες, που έχουν ανησυχίες και προβλήματα όμοια με τα δικά τους. Άλλοτε τους προσπερνούσαν, χωρίς ένα χαιρετισμό.
Ο Λεωνίδας, προσπαθώντας να βρει τη Λήδα, έγινε ο σύνδεσμος όλων των προσώπων της ιστορίας. Από κοντά κι ο Αργύρης με την Άννα ψάχνουν με αγωνία. Είναι ανάγκη, γιατί έχουν μείνει μόνα τα τέσσερα μικρά γατάκια, που γυρεύουν τη μάνα τους. Όλοι τους παραστέκονται κι έχουν γίνει φίλοι.
Άραγε θα βρεθεί τ’ αγαπημένο τους ζώο, η καλύτερη συντροφιά της γιαγιάς και του Άδωνη, του σιαμέζικου γάτου;

Εσύ, εγώ κι ο πέτρινος κόσμος μας – Σούλα Ροδοπούλου

Μου ήταν δύσκολο να γράψω ένα ερωτικό μυθιστόρημα. Υλικό υπήρχε άφθονο. Αμέτρητες ερωτικές ιστορίες έχω ακούσει καταπληκτικές. Η ζωή είναι η πιο συναρπαστική μυθιστοριογράφος. Ξεπερνά σε φαντασία και τον καλύτερο συγγραφέα.
Το πρόβλημα μου είναι, πως δεν μπορώ να περιγράψω καυτές σκηνές ερωτικές και να βωμολοχήσω ασυγκράτητα, γιατί ντρέπομαι. Φίλος εκδότης μου λέει συχνά, πως, αν δεν βάλω κρεβατοκάμαρα δεν κάνω τίποτα.
Σεξ και βία ό,τι καλύτερο σήμερα στην πεζογραφία. Για μένα όχι. Με απωθούν και τα δύο.
Υπάρχουν έρωτες που κρατούν μια ολόκληρη ζωή; Ναι, υπάρχουν. Γνώρισα τέτοιους ανθρώπους που τους βίωσαν. Ελαχιστότατους. Μου έκαναν όμως ζωηρή εντύπωση. Θαυμαστή. Μ’ ενέπνευσαν όμως, γιατί ζώντας σ’ ένα γκρίζο και πέτρινο κόσμο, γεμάτο απαγορεύσεις επέμεναν.

Κατά διαταγή της Ειρήνης της Αθηναίας – Σούλα Ροδοπούλου

Τα θέματα έρχονται και χτυπούν την πόρτα των συγγραφέων και διεκδικούν το ενδιαφέρον τους, παραμερίζοντας άλλους προγραμματισμούς και διαθέσεις τους. Κι αυτοί δεν μπορούν να ξεφύγουν. Από μια κόντρα με συγγενικό μου πρόσωπο, γεννήθηκε η ιστορία του προγονικού μου χωριού. Έκανα ένα γοητευτικό ταξίδι στο Μεσαιωνικό Βυζάντιο. Η αναδρομή αυτή, μου γνώρισε σημαντικά γεγονότα του πολύπαθου τόπου μας. Δεκατέσσερα χρόνια ερευνούσα και μάζευα στοιχεία. Ευχαριστήθηκα διάβασμα. Έγραψα και ξανάγραψα το κείμενο, προσπαθώντας να του δώσω μια εκλαϊκευμένη μορφή, ώστε να είναι ευχάριστο για όλους.

Έλληνες σε θέσεις κλειδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορείας – Σούλα Ροδοπούλου

Εκλαϊκευμένη ιστορική μελέτη
Αφορμή για να γράψω τη μελέτη μου αυτή στάθηκε το πάθος μου για την ιστορία. Η δυναμική και πρωταγωνιστική παρουσία των Ελλήνων στην ανάπτυξη και στην επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Συχνά αναρωτιέμαι κατά πόσο κυβερνούσαν οι Οθωμανοί το πολυεθνικό κράτος τους, που έπιανε περίπου το χώρο, της αλλοτινής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Από τη βάση ως την κορυφή της κρατικής εξουσίας οι Έλληνες ήταν εκείνοι που διοικούσαν. Αρκετοί Μεγάλοι Βεζίρηδες, οι αρχηγοί του στρατού και του ναυτικού, οι διοικητές περιοχών, οι υπουργοί, οι πρεσβευτές, οι Μεγάλοι Ηγεμόνες, οι διάφοροι απεσταλμένοι, οι διερμηνείς ήταν δικοί μας. Το πιο επίλεκτο σώμα του στρατού, οι γενίτσαροι κατά κανόνα ήταν αίμα μας. Οι σπαχήδες, το ισχυρό ιππικό τους, πάλι ελληνικής καταγωγής. Των περισσοτέρων σουλτάνων οι μανάδες, οι γυναίκες, οι ευνοούμενες ήταν Ελληνίδες, όπως και των πιο πολλών αξιωματούχων και των κατωτέρων βαθμούχων. Πολλοί απ’ αυτούς εξισλαμισθέντες μυστικά βοηθούσαν τη φυλή τους. Στο μέλλον, θα υπάρξουν σίγουρα, ακόμη περισσότερα στοιχεία γι’ αυτούς. Το κείμενό μου δεν έχει αυστηρά δοκιμιακό χαρακτήρα, γιατί το θέλω ευχάριστο και προσιτό σε όλους.

Οι άσημες και οι ταπεινές του 21 – Σούλα Ροδοπούλου

Μαθητριούλα της Ε΄ Δημοτικού ήμουν, όταν διάβασα στο περιοδικό “Ελληνόπουλο, θησαυρός των παιδιών”, για την Πανώρια Χατζηκώστα και τη Σάββαινα. Θυμάμαι πόσο συγκινήθηκα!… Αργότερα έμαθα για την Τασούλα Κουρκουμέλη και την Κωνσταντίνα απ’ τη Σαμοθράκη.
Πολλές γυναίκες θυσιάστηκαν με τα παιδιά τους κι έγιναν ολοκαύτωμα. Εμείς ξέρουμε μόνο το Ζάλογγο και τις Ναουσαίες.
Πραγματικά η πατρίδα μας μαρτύρησε και μάτωσε απ’ τη μια άκρη ως την άλλη. Αν αποφασίζαμε να στήσουμε μνημείο για την κάθε περίπτωση, θα γέμιζε ο τόπος. Δεν θα είχαμε που να σταθούμε.
Έγραψαν για αρκετές περιπτώσεις κι άλλοι πολλοί, αξιόλογοι ιστορικοί και μάλιστα γυναίκες: Σωτηρία Αλιμπέρτη και Κούλα Ξηραδάκη. Μόνο που δεν έγραψαν για όλες τις γυναίκες.
Η δική μου έρευνα περιορίστηκε στην προσφορά των γυναικών κατά την περίοδο του ξεσηκωμού. Ανακάλυψα κι άλλες.
Προσπάθησα να βρω, όσες μπορούσα, περισσότερες αγωνίστριες. Είμαι σίγουρη πως υπάρχουν ακόμη μερικές. Στο μέλλον θα γραφτούν πάλι τέτοιες μελέτες, με περισσότερα στοιχεία, μόνο που εγώ δε θα ζω να τις διαβάσω.