Στέλλα Πριόβολου

Dario Fo – Στέλλα Πριόβολου

Ένας σύγχρονος goliardus
Mistero Buffo
Carmina Burana


Ο μεγάλος Ιταλός θεατράνθρωπος Ντάριο Φο, ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης, που πρόσφατα τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, στο έργο του Mistero Buffo εμπνέεται από τη μεσαιωνική παράδοση της κοινωνίας των goliardi που έχουν συνθέσει τα ηθικά-σατιρικά, ερωτικά και βακχικά Carmina Burana. Όπως εκείνοι εναντιώθηκαν στη διεφθαρμένη παπική εξουσία, έτσι και ο Ντάριο Φο καυτηριάζει τη σημερινή εξουσία, αποκαθιστώντας την αξιοπρέπεια των καταπιεσμένων ταπεινών ανθρώπων.

Δοκίμιο, Περίπλους, 2001, 48 σελ.

Μήδεια – Στέλλα Πριόβολου

Dario Fo: Venticinque monologhi per una donna
Medea: Από τη Μήδεια του Ευρυπίδη και του Σενέκα στη Μήδεια του Dario Fo και της Franca Rame


Το έργο του Dario Fo και της Franca Rame “Venticinque monologhi per una donna” περιλαμβάνει πέντε κύκλους κειμένων γραμμένων με τέσσερα χέρια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Fo στην εισαγωγή του, προσθέτοντας ότι πολλά από αυτά τα κείμενα δεν έχουν δημοσιευθεί ούτε παιχτεί στη σκηνή. Κλείνοντας την εισαγωγή αυτή, ο ίδιος κάνει ένα χαριτωμένο υπαινιγμό για τη γυναίκα, συνεργάτιδα και σύζυγό του, που σήκωσε το κύριο βάρος των μονολόγων, αναφέροντας την παρακάτω ρήση του Γάλλου κωμωδιογράφου Φεϋντώ: όταν γράφεις κείμενα για άνδρες ηθοποιούς, η γυναικεία αναπαράσταση είναι μια δουλειά τεράστια, γιατί είναι δυσκολότατο να επιτύχεις τη μεταμφίεσή της, καλτσώνοντας εκτός από το δέρμα και το μυαλό. Για μένα είναι μάλλον εύκολο, γιατί το μυαλό το είχα ανέκαθεν στο σπίτι μου, άνετα: είναι αυτό της Franca… (από την σελ. 9. του βιβλίου)

Ερμηνεία και κριτική, Περίπλους, 2005, 55 σελ.

Rosa Fresca Aulentissima – Στέλλα Πριόβολου

Το μεσαιωνικό ερωτικό ποίημα με το μάτι των φιλολόγων και του Νομπελίστα Dario Fo


Ένα σημαντικό για την ιστορία της Ιταλικής Λογοτεχνίας ερωτικό ποίημα του Λατινικού Μεσαίωνα, πάντα επίκαιρο και θελκτικό, που δεν περιορίζεται σε ένα χαριτωμένο ερωτικό διάλογο αναδεικνύει κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής του.

Για πρώτη φορά αποδίδεται στην Ελληνική ένα ποίημα ελάχιστα γνωστό στη χώρα μας, μέσα από στίχους ελεύθερους με ρυθμό άλλοτε εμφανή και άλλοτε εσωτερικό, προκειμένου να διατηρηθεί η φρεσκάδα και ο αυθορμητισμός του ποιητή.

Γράφτηκε από τον πολυσυζητημένο ποιητή Cielo d’ Alcamo με τίτλο Contrasto, όμως έγινε γνωστό από το πρώτο ημιστίχιο ως Rosa Fresca Aulentissima. Επιλεκτικά αναφέρεται σε αυτό και ο Δάντης στο έργο του “De Vulgari Eloquentia”.

Στο ποίημα αναφέρεται επίσης ο Dario Fo στο έργο του Mistero Buffo, που του χάρισε το Νόμπελ. Βλέπει με το δικό του θεατρικό μάτι ένα ποίημα για το οποίο χύθηκε μελάνι πολύ από τους φιλολόγους, προκειμένου να εξιχνιάσουν την ταυτότητα και την προσωπικότητα του ποιητή και να ερμηνεύσουν τους υπαινικτικούς στίχους του. Χαρακτηριστικά ο ίδιος επισημαίνει ότι “είναι ένα από τα πρώτα κείμενα του σατιρικού -γκροτέσκο- θεάτρου”.

Το μάτι βέβαια των φιλολόγων και εκείνο του θεατράνθρωπου Dario Fo δεν είναι …ζευγάρι, και είναι συναρπαστικό να παρακολουθεί ο αναγνώστης τη διαπάλη των απόψεων.

Ερμηνεία και κριτική, Περίπλους, 2010, 142 σελ.

Οι ελληνορωμαΐκές ρίζες της Ευρώπης μέσα από τον στοχασμό ευρωπαίων μελετητών – Στέλλα Πριόβολου

Από τα χρόνια των σπουδών μου κράτησα βαθιά ­μέσα μου τα λόγια του μεγάλου φιλόλογου-διανοητή Gilbert Highet: “Θα άξιζε τον κόπο να γράψει κανείς μια καλή ιστορία της παιδείας από την άποψη του κλασικού περιεχομένου της, για να αποτίσει φόρο τιμής στους πολλούς σπουδαίους δασκάλους, που με τη βοήθεια της ελληνορωμαϊκής λογοτεχνίας απέδειξαν την ιδιοφυΐα τους δημιουργώντας λαμπρούς ποιητές και γόνιμους στοχαστές, αλλά και στους πατέρες που μύησαν τα παιδιά τους στα σπουδαία έργα και στις ωραίες γλώσσες της Ελλάδας και της Ρώμης, που μελέτησαν μαζί τους, και συχνά τα παιδιά αυτά έγιναν οι διάσημοι άνθρωποι τους οποίους θαυμάζουμε, λες και γεννήθηκαν εκ του μηδενός”.

Πολλοί ευρωπαίοι διανοητές θαύμασαν τον πολιτισμό που δημιούργησαν οι δύο ιστορικοί λαοί, ο ελληνικός και ο ρωμαϊκός. Σταχυολογώντας, λοιπόν, στο μικρό αυτό εγχειρίδιο τους στοχασμούς τους για την αξία και τη διαχρονική σημασία της κλασικής αρχαιότητας, και αναδεικνύοντας τους πολιτισμικούς δεσμούς Ελλάδας-Ιταλίας και τη σχέση τους με τον πολιτισμό της σύγχρονης Ευρώπης, προσπαθώ να μπολιάσω το δέντρο της γνώσης και να εξάψω τη φαντασία των νέων, με των οποίων τη συνεργασία μπορούμε να κάνουμε στο μέλλον τη σκέψη του Highet πραγματικότητα. Και για να μη λησμονούν οι νέοι μας ότι ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός, που δίδαξε και έδωσε σε κάθε εποχή ένα διαφορετικό μάθημα, δίνει και σήμερα στην Ενωμένη Ευρώπη ένα “μέγιστο μάθημα”, που θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με σεβασμό.

Πολιτισμός, Πεδίο, 2015, 144 σελ.

Στέλλα, μια ζωή δεν μας φτάνει – Στέλλα Πριόβολου

Από τη γιαγιά στην εγγονή


Τί είναι η ζωή;

– Είναι η γέννηση και η ύπαρξη σε τούτη εδώ τη γη;
– Είναι η προσωπικότητά σου και ό,τι δημιούργησες στον χρόνο που έζησες;
– Είναι αυτά που ήθελες και δεν μπόρεσες να πετύχεις;
– Είναι ο χρόνος που δεν αξιολόγησες σωστά;

Αυτές οι σκέψεις με οδήγησαν σε μια αφήγηση δεκατριών ιστοριών, οι οποίες αναφέρονται σε γεγονότα και πρόσωπα, που έπαιξαν ρόλο όχι μόνον στη δική μου ζωή. Είναι επηρεασμένες από τις ιστορίες του Βοκκάκιου στο Δεκαήμερο, όπου ο συγγραφέας ψάχνει επίμονα να βρει την ισορροπία ανάμεσα στην επιθυμία της προσωπικής μαρτυρίας αυτοβιογραφικής μορφής και στην επιθυμία αντικειμενοποίησης, απομάκρυνσης και πνευματικής αναζήτησης.

Τις ιστορίες αυτές μπορεί να διηγηθεί κάθε γιαγιά στην εγγονή της. Η σχέση αυτών των δύο είναι γοητευτική αλλά και μοναδική, καθώς η ζωή τους τρέχει, της μιας πίσω και της άλλης μπροστά με την ίδια ταχύτητα…

Αφηγήσεις, Ωκεανός, 2020, 192 σελ.