Θ. Πετσάλης – Διομήδης (1904-1995)

Ελληνες λογοτέχνες
Ο Θανάσης Πετσάλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας του Νικόλαος ήταν γιατρός και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό τον Αλέκο. Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, όπου παράλληλα σπούδασε και στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Ταξίδεψε στην Ευρώπη για σπουδές (1920-1924) και στη συνέχεια επέστρεψε στην Αθήνα, όπου φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου (1924-1928). Το 1928 διορίστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος, όπου εργάστηκε στο τμήμα μελετών και στο δικαστικό τμήμα ως το 1946. Το 1932 πολιτεύτηκε με το κόμμα του Γ.Καφαντάρη. Το 1941 παντρεύτηκε την Αιμιλία Γεωργίου Τριλίβα – με την οποία απέκτησε ένα γιο το Νίκο – και το 1952 σε δεύτερο γάμο την Ελισσάβετ Κωστακοπούλου, με την οποία απέκτησε τον δεύτερο γιο του Αλέξανδρο. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1923 με δημοσιεύσεις ποιημάτων και το 1925 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Μερικές εικόνες σε μια κορνίζα, με έντονες επιρροές από το χώρο του γαλλικού νατουραλισμού και του αισθητισμού. Ακολούθησε μια συνειδητή στροφή του προς το είδος του αστικού μυθιστορήματος, ενταγμένου στα πλαίσια της λεγόμενης μυθιστορηματικής τοιχογραφίας, μιας κατά το δυνατό αντικειμενικής θεώρησης της κοινωνικής ζωής και αληθοφανούς αναπαράστασής της, εντάσσοντας τα μυθιστορήματά του σε μεγαλύτερες, χρονικά διαδοχικές ενότητες. Για το λογοτεχνικό του έργο τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1950 και με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1956 και 1963). Το 1948 αναγορεύτηκε μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Λογοτεχνών (θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1950), το 1977 μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1994 επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά και αγγλικά. Πέθανε στην Αθήνα.

Οι Μαυρόλυκοι
Το χρονικό της Τουρκοκρατίας 1565-1799 – Ιστορικό μυθιστόρημα
“Xρονικό της Tουρκοκρατίας” χαρακτηρίζει ο συγγραφέας του το μνημειώδες αυτό έργο που εκδίδεται σε συλλεκτική έκδοση σε μονοτυπία και πραγματοποιείται τιμητικά για τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από την εκδημία του συγγραφέα. Οι “Mαυρόλυκοι” ξεπερνούν κατά πολύ το χρονικό: είναι το έπος και το πάθος ενός λαού που οραματίζεται την ελευθερία του κι αγωνίζεται γι’ αυτήν. O Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης προσέφερε με τους “Mαυρόλυκους” μία από τις αρτιότερες συνθέσεις της νεότερης αφηγηματικής λογοτεχνίας μας. Oι “Mαυρόλυκοι” αποτέλεσαν σταθμό στα ελληνικά γράμματα. H Aκαδημία Aθηνών βράβευσε το έργο κατά την πανηγυρική συνεδρία της 24ης Mαρτίου 1950 και απέδωσε επιγραμματικά το μέγεθός του: “Eδώ η τέχνη και η Iστορία σφικτά χειροκρατούμεναι παρουσιάζουν ως εν πανοράματι τας περιπετείας του Γένους”.

Μυθιστορήματα
Γερές και αδύναμες γενεές – Ο προορισμός της Μαρίας Πάρνη (1933)
Γερές και αδύναμες γενεές – Το σταυροδρόμι (1934)
Γερές και αδύναμες γενεές – Ο απόγονος (1935)
Ανθρώπινη περιπέτεια – Η ανθρώπινη περιπέτεια (1937)
Ανθρώπινη περιπέτεια – Ο μάγος με τα δώρα (1939)
Μυθιστόρημα ενός έθνους – Οι Μαυρόλυκοι, Χρονικό της τουρκοκρατίας 1565-1799 Α (1947)
Μυθιστόρημα ενός έθνους – Οι Μαυρόλυκοι, Χρονικό της τουρκοκρατίας 1565-1799 B (1948)
Μυθιστόρημα ενός έθνους – Η καμπάνα της Αγια Τριάδας, Μια ιστορία 1304-1883 (1949)
Ελληνικός όρθρος Α-Β (1997)

Διηγήματα
Μερικές εικόνες σε μια κορνίζα (1925)
Παράλληλα και παράταιρα (1935)
Η κυρία των τιμών, Διηγήματα (1944)
Πέρα στη θάλασσα (1944)
Τα δικά μας παιδιά – Χρονικό της σκλαβιάς (1946)

Δοκίμια – Μελέτες
Σκέψεις επί των μεταπολεμικών τάσεων συγκεντρώσεως της εξουσίας (1930)
Συμβολή εις την φιλοσοφίαν του δικαίου (1930)
Η δημοσιονομική αντιμετώπισις του προσφυγικού ζητήματος (1930)
Το δάνειον παραγωγικών έργων και τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδος (1931)
Αποστάξεις – Επτά δοκίμια (1967)
Η άγνωστη Κάλλας (1997)

Χρονικά
Εξαρσις της γλυκείας χώρας Κύπρου (1956)
Δεκατρία χρόνια 1909 – 1922 (1964)

Θεατρικά
Προμηθέας – Μύθος (1947)
Στη ρίζα του μεγάλου δέντρου (1952)
Η λύκαινα (1953)
Η γυναίκα με τα σπασμένα φτερά (1954)
Η σφαγή των μνηστήρων (1955)
Χέρια πάνω στον τοίχο (1966)

Μεταφράσεις
Τζων Γκάλσγουωρθ, Το τελευταίο καλοκαίρι (1952)

Πηγές:
Θ.Ροδάνθης, Μαλλιάρης Παιδεία και Πάπυρος Larousse Britannica, ΕΚΕΒΙ