Γεννήθηκε το 1970 στην Έδεσσα. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην ιστορία της τέχνης (“Λόγος και Εικόνα στα χρόνια του Μοντερνισμού – Η ελληνική περίπτωση του Οδυσσέα Ελύτη”). Εργάστηκε ως εικαστικός επιμελητής στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, και δίδαξε ιστορία τέχνης και λογοτεχνία στη Δραματική Σχολή του Κ.Θ.Β.Ε. και σε άλλες σχολές. Πρωτοδημοσίευσε ποίηση το 1991 στο περιοδικό “Εντευκτήριο”, από τις εκδόσεις του οποίου εκδόθηκε το 1999 το πρώτο του βιβλίο ποίησης “Υπνωτήριο – Εννιά νυχτικές παραβολές”. Από τότε έχει εκδώσει άλλα επτά βιβλία ποίησης [πρόσφατα: “εσύ: τα στοιχεία”, Νεφέλη, 2017 (Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης), “μ_otherpoem: μόνο λόγος”, Νεφέλη, 2014, 2η έκδοση: 2015, “7: ποίηση για video games”, Νεφέλη, 2011 (υποψήφιο για το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού “Διαβάζω”)], καθώς και τις συλλογές διηγημάτων “Ο σκύλος της Χάρυβδης” (Καστανιώτης, 2008), “Μη με φας” (Καστανιώτης, 2005), και τη συγκεντρωτική -αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη- επανέκδοσή τους στον τόμο “Πλαγκτόν: οι ιστορίες” (Νεφέλη, 2019). Δύο θεατρικά έργα του παίχτηκαν στη Θεσσαλονίκη, ενώ από το 2007 παρουσιάζει και ο ίδιος τα κείμενα και τα βιβλία του στο κοινό, με επιτελεστικές αναγνώσεις και λογοτεχνικές περφόρμανς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αξιοποιώντας χειροποίητα υλικά, τη σύγχρονη τεχνολογία και τη συνέργεια των υπόλοιπων τεχνών (“Τρικυμία: ένα video game”, “μ_otherpoem: μόνο λόγος”, “εσύ: τα στοιχεία”, “_μ_otherlands_”). Ασχολείται με τη διδασκαλία της ποίησης ως δημιουργικής γραφής (μέσα από τη διοργάνωση μαθημάτων και σεμιναρίων στην Ελλάδα και στην Κύπρο), καθώς και με την επιμέλεια εικαστικών εκθέσεων και εκδηλώσεων λόγου και επιτέλεσης (“Μετα_σύνορα / Post_borders” – Ινστιτούτο Goethe και LABattoir, 2018, “3ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών” – 13η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, 2016, “Exulat: poeta in terra” – 50ά Δημήτρια, 2015, “Αιδώ/Εδώ” – Action Field Kodra, 2013). Ασχολείται, επίσης, με τη μετάφραση πεζογραφίας (Witold Gombrowicz, “Κόσμος”, Νεφέλη, 2012, έργα του Isaac Bashevis Singer κ.ά.) και ποίησης [E. E. Cummings, “[μόνο με την άνοιξη] 44 ποιήματα”, Νεφέλη, 2010 (υποψήφιο για το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του ΕΚΕΜΕΛ), έργα των Bertolt Brecht, Russel Edson, Anne Carson κ.ά.]. Ποίηση και πεζογραφία του έχει δημοσιευτεί στα κυριότερα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ δημοσιεύει δοκίμια και κριτική ποίησης σε εφημερίδες, λογοτεχνικά περιοδικά και ιστότοπους. Το 2018 συμμετείχε στον συλλογικό τόμο δοκιμίων “Μια συζήτηση για την ποίηση τώρα” (εκδόσεις [φρμκ]). Είναι σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού “Εντευκτήριο” [όπου διατηρεί τη στήλη “μπονζάι” κριτικών “1x3x201 (λέξεις)”], μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού “[φρμκ]” (https://frmk.gr) και της διαδικτυακής πλατφόρμας “Greek Poetry Now” (www.greekpoetrynow.com), και εμπνευστής-επιμελητής του -ατελείωτου- ψηφιακού πρότζεκτ “λ_ink” (https://fairead.net/link). Από το 2014 είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ ποίησης, ενώ κείμενά του έχουν μεταφραστεί σε δεκατέσσερις γλώσσες και έχουν συμπεριληφθεί σε περιοδικά και ανθολογίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στα ρωσικά κυκλοφόρησε η δίγλωσση επιλογή ποιημάτων του “Ο λαγός και η εξοχή” (Stella Art Foundation, 2008), και στα γερμανικά βιβλίο με επιλεγμένα διηγήματά του [“(Ihr) Weinen”, Nefeli, 2014].
Υπνωτήριο. Εννιά νυχτικές παραβολές (1999), Εντευκτήριο
Σπίτι από πάγο όλο (2001), Κέδρος
Τριαντατρία (2003), Γαβριηλίδης
Καλοκαίρι στο σπίτι + Έξι αποδείξεις ικανοτήτων (2004), Μπιλιέτο
4-D : Ποιήματα τεσσάρων διαστάσεων (2006), Γαβριηλίδης
7: ποίηση για Video Games (2011), Νεφέλη
μ-otherpoem (2014), Νεφέλη
Εσύ: τα στοιχεία (2017), Νεφέλη
∞: Αποκατάσταση (2022), Νεφέλη
Διηγήματα
Μη με φας (2005), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο σκύλος της Χάρυβδης (2008), Εκδόσεις Καστανιώτη
Πλαγκτόν: Οι ιστορίες (2019), Νεφέλη
Συλλογικά έργα
Τα ποιήματα του 2006 (2007), Κοινωνία των (δε)κάτων
Α, όπως Αμερική (2007), Μαγικό Κουτί & Fata Morgana
Karaoke Poetry Bar (2007), Futura
Τα ποιήματα του 2007 (2008), Κοινωνία των (δε)κάτων
Hellenica: Το καινούργιο εντός ή πέραν της γλώσσας: Ανθολογία νέων Ελλήνων ποιητών (2009), Γαβριηλίδης
Ελληνικά ονόματα (2010), Κέδρος
Τα ποιήματα του 2011 (2012), Κοινωνία των (δε)κάτων
Τα ποιήματα του 2014 (2016), Κοινωνία των (δε)κάτων
Μια συζήτηση για την ποίηση τώρα (2018), ΦΡΜΚ
Μεταφράσεις
Γιάννης Γκούμας, ποιητής, Ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα (2003), Μπιλιέτο
Monica Bohm – Duchen, Σαγκάλ (2004), Εκδόσεις Καστανιώτη
Joyce Carol Oates, Το κορίτσι με το τατουάζ (2006), Εκδόσεις Καστανιώτη
Isaac Bashevis Singer, Εχθροί, μια ερωτική ιστορία (2009), Εκδόσεις Καστανιώτη
Edward Estlin Cummings, [μόνο με την άνοιξη] 44 ποιήματα (2010), Νεφέλη
Simon Mawer, Γυάλινες ζωές (2011), Modern Times
Witold Gombrowicz, Κόσμος (2012), Νεφέλη
Isaac Bashevis Singer, Εχθροί, μια ερωτική ιστορία (2013), Έθνος
Isaac Bashevis Singer, Ένας φίλος του Κάφκα και άλλες ιστορίες (2013), Εκδόσεις Καστανιώτη
Donald E. Westlake, Parker: Ανάφλεξη (2013), Νεφέλη
∞: Αποκατάσταση – Βασίλης Αμανατίδης
Yπάρχει πάντοτε η εκδοχή το μοιραίο να μην έχει, ίσως, περιστασιακό ένδυμα. Δηλαδή, μπορεί να μας εμφανίζεται ή να πρόκειται αναποδράστως να μας εμφανισθεί κατ’ αναγκαίον τρόπο. Είναι δυνατόν να αποτελεί στοιχείο ή και θεμελιώδη κόμβο ενός αιτιο-κρατικού (ή άλλου) προκαθορισμού. Ενός προκαθορισμού στον οποίον δεν είχαμε παρελθοντική, ως προς το μοιραία κυοφορούμενο, πρόσβαση. Από την άλλη μεριά (και τούτο ισχύει και για το περιστασιακά μοιραίο) είναι δυνατόν αυτό που συνέβη, συμβαίνει ή θα συμβεί να έχει όχι μόνον κακές αλλά και καλές συνέπειες για μας.
Ποίηση, Νεφέλη, 2022, 112 σελ.
Πλαγκτόν: Οι ιστορίες – Βασίλης Αμανατίδης
Παράδοξες ιστορίες κανιβαλικής τρυφερότητας για “καθημερινούς” ανθρώπους που συναντούν, στη στροφή του δρόμου, το θαύμα που τους αναλογεί. Απροσδόκητες αφηγήσεις για τις αστείες και τις δραματικές μεταμορφώσεις της ταυτότητας, αλλά και για τις σχέσεις εξουσίας και αλληλεξάρτησης μες στον κλοιό μιας οικογένειας ή μιας κοινωνίας ολόκληρης. Ευφάνταστες παραλλαγές πάνω στη σκληρή αναζήτηση της επαφής και της ένωσης, μέσα σε έναν ρευστό και μεταβαλλόμενο κόσμο, όλο και πιο αποσπασματικό, σπασμένο, θρυμματισμένο.
Στο “Πλαγκτόν: οι ιστορίες” συγκεντρώνεται σε ενιαίο τόμο η ώς τώρα πεζογραφική εκφορά του Βασίλη Αμανατίδη (όλα τα διηγήματά του, γραμμένα την τελευταία εικοσαετία), και συστεγάζονται -κατά τόπους αναθεωρημένες- οι ιστορίες των βιβλίων του “Ο σκύλος της Χάρυβδης” (2008) και “Μη με φας” (2005), με την προσθήκη επτά αδημοσίευτων ή καινούριων ιστοριών. Ενοποιημένη και τελική επανέκδοση -με συγγραφικό επίμετρο- ενός ολιστικού κόσμου με υβριδική αντίληψη για την καθαρή λογοτεχνία.
Διηγήματα, Νεφέλη, 2019, 344 σελ.
Εσύ: τα στοιχεία – Βασίλης Αμανατίδης
“[ έχω νέα ]
ένα καλό κι ένα κακό:
όλοι τείνουμε
στο αν
άπειρο”
Το όγδοο βιβλίο ποίησης του Βασίλη Αμανατίδη είναι ένας σπονδυλωτός αποχαιρετισμός μέσα από μία ανοιχτή σύνθεση 110 μικρών (συνήθως) ποιημάτων. Θέμα του: η εξοικείωση με τον ερωτικό (μα και
με κάθε) αποχωρισμό και, μαζί, η καταβύθιση στην κραταιά αγάπη.
Ξεκινώντας in medias res, από την αρχή του “τέλους” μιας ερωτικής σχέσης, το βιβλίο παρακολουθεί τη μακρόθεν παράτασή της, διαστέλλει με κοφτό slow motion την ανέλιξη του επώδυνου αποχωρισμού, και μετατρέπεται -με μικρά βήματα, με τον τρόπο του μεθοδευμένα ελάχιστου, χωρίς βία, μα προς μια έξοδο- σε υφαντό πολλών νημάτων. Καθώς τα τέσσερα (συν ένα) στοιχεία της φύσης και τα αποδεικτικά στοιχεία και τεκμήρια ύπαρξης μιας σχέσης αναμειγνύονται με τα ρομαντικά στοιχειά που κατοικούν ανάμεσα, το εσύ: τα στοιχεία εξελίσσεται καθ’ οδόν από βιβλίο σιωπηρού θρήνου και μινιμαλιστικού λυρισμού σε μία χαμηλόφωνη διακήρυξη μετατόπισης, πολλαπλότητας και ελευθερίας: Από το προηγούμενο μ_otherpoem σε αυτό το “εσύ_ποίημα”, από το δαιμονικό των μητρικών ματαιώσεων και απαγορεύσεων προς την απελευθέρωση των νέων ταυτίσεων και των ολόδικών μας αποχωρισμών, από τα κοινωνικά σχήματα και την εξομοίωση προς τον ανοιχτό αέρα του ατομικού και του διαφορετικού.
Βραβείο Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών (2017)
Ποίηση, Νεφέλη, 2017, 128 σελ.
Σπίτι από πάγο όλο – Βασίλης Αμανατίδης
11 διπλές ή τριπλές ιστορίες
Πλάσματα που καταψύχονται αργά. Παραμιλούν. Παραληρούν για λίγο. Μέχρι που ο πάγος να τους φράξει το στόμα. Αγκυλωμένα τώρα. Κατακάθισαν σε μη κατοικημένο πλανητικό σώμα που τα καταδέχτηκε. Είπαν λοιπόν να διασκεδάσουν. Αυτό το βιβλίο είναι το σώμα και το κέντρο αναψυχής τους.
Τριαντατρία – Βασίλης Αμανατίδης
Ένα αγόρι γεννιέται, μεγαλώνει και προχωρά. Μέχρι την καρκινική ηλικία των τριαντατριών, όταν κάθε αγόρι πάντα καταπίνεται απ’ τον άντρα. Μα αυτός ταλαιπωρεί τον εαυτό του δια βίου. Λέει ότι βαρέθηκε να μη βγάζει μύρο, και έτσι δυστυχεί. Γι’ αυτό ανοίξαμε τα τετράδιά του, αρπάξαμε λίγους στίχους του, σκαρώσαμε και μερικούς δικούς μας γι’ αυτόν, ψάξαμε, ρωτήσαμε. Κι είπαμε λοιπόν να ετοιμάσουμε μια γλυκόπικρη αναδρομή της παιδικής και, ως τώρα, ενήλικης ζωής του σε κομμάτια: μήπως τη δει, τη φτιάξει σε παζλ και ησυχάσει. Σκοπεύαμε να του την κάνουμε έκπληξη στα γενέθλιά του…
Η μητέρα του, η καταστροφική θεία Πολυάννα, αλλά και δύο ένδοξοι ποιητές του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα πρόσφεραν πρόθυμα τη βοήθειά τους στο εγχείρημα – όλοι, εμβόλιμοι, από κει που βρίσκονται. Τους ευχαριστούμε. Μα χάσαμε τα ίχνη του πριν μάθει για το ευγενικό μας δώρο. Κι αν στο μεταξύ ευτύχησε, το αγνοούμε.
Ένα βιβλίο με ποιήματα πολλών φωνών και τρόπων. Για αρχή, πρώιμα και σκοτεινά παραμύθια με οικογένειες, ζωάκια, και κακούς. Μελαγχολικές ιστορίες ενηλικίωσης μετά: για βουλιμικούς κι ευαίσθητους πολεμιστές των ορμονών. Ανάμεσα: τρία φυλαχτά, τρεις φόβοι, κι ένα σχεδόν happy end.
Μη με φας – Βασίλης Αμανατίδης
H σάρκα αυτού του βιβλίου: O καταπιεσμένος σύζυγος της Mαίρης. O Σταύρος με το βυσσινί αμάξι κι η Mαριάνθη που θα του δώσει να καταλάβει. H ονειροπαρμένη ερωτευμένη που αγαπά τα εξωτικά πτηνά. O Aνέστης που τον καλύπτει η λάβα και ο κύριος Θεοδόσης τρομοκράτης ξαφνικά. H Mυρτώ μπροστά από το νιπτήρα μόνη κι ο Λευτέρης που κοιτά… Kυκλωμένοι από το χάος. Tώρα δεν έχουν άλλη λύση. Eίδαν τη μούχλα πάνω τους και θα την ξετινάξουν. Ή θύτες ή άγιοι. Θα φάνε ή θα φαγωθούν. O σκελετός του: Άντρες, γυναίκες, μητέρες, παιδιά, που προχωρούν απόκρημνοι από το σκότος της ασφυξίας προς τη λάμψη μιας ελευθερίας, εν αγνοία τους και ανεπιστρεπτί, μαζί και μόνοι. Για λίγο ξαποσταίνουν μες στη φαντασμαγορία του ονείρου. Aς το πούμε διάλειμμα αναψυχής. Ύστερα παίρνουν πάλι φόρα και ετοιμάζονται για αναγκαστική απογείωση. Tο μεδούλι: Δεκατέσσερις παράδοξες ιστορίες κανιβαλικής τρυφερότητας για “καθημερινούς” ανθρώπους που συναντούν -στη στροφή του δρόμου- το θαύμα που τους αναλογεί.
4-D : Ποιήματα τεσσάρων διαστάσεων – Βασίλης Αμανατίδης
Τι είναι ένα ποίημα τεσσάρων διαστάσεων; Ένας απλός τρόπος για να διαβάσουμε ταυτόχρονα αυτοκόλλητες δράσεις, σκέψεις ή αισθήσεις, κρατώντας ακέραιη τη μορφή της καθεμιάς.
Δηλαδή; Σώμα, ψυχικές ουσίες, ύλη νοός -ξέχωρα κι αδιαχώριστα. Αλλά και: ένας τόπος, όπου ο χρόνος παγιδεύεται σε πολλαπλά fractals, χωρίς να αδικείται το αδυσώπητα αμορφοποίητο χάος του.
Τόσο πολύ; Ναι, ίσως, όχι.
Τι είναι το 4-D; Ένα βιβλίο με “τετραδιάστατα” ποιήματα, που διαβάζονται ως γλυπτά εν χρόνω, ή ολογράμματα. Ως αυτό που είμαστε, έξω-μέσα, όλοι μας: Μέρος και όλο. Rollercoaster παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος. Ποίηση σε μορφή περίοπτης τέχνης.
Καλά. Μα πώς ακριβώς διαβάζεται; Με ή χωρίς σημειώσεις, ή και μόνο μ’ αυτές. Αν ο αναγνώστης επιθυμεί να ζαλιστεί ευχάριστα, μπορεί να ακολουθεί τις σημειώσεις διαρκώς, ζωγραφίζοντας τη σελίδα με το βλέμμα του.
Κατά τα άλλα; Ένα αέανο βιβλίο Πτώσεων και Αναστάσεων, με ποιήματα για τη φθορά και την επανόρθωση, γεμάτα με ζάχαρη – μουστάκια – φράουλες – χιόνι – Θεό – τσιμέντο – φύλλα – γραμματική – σώματα – και μια κερασιά.
Ο σκύλος της Χάρυβδης – Βασίλης Αμανατίδης
Μια γυναίκα “διαπράττει” θαύματα. Οι ορμόνες μιας πωλήτριας έχουν τρελαθεί. Ο κύριος Στέφανος αλλάζει όψεις συνεχώς. Ένα φάντασμα επιστρέφει. Η Χάρυβδη κλείνεται για πάντα στο σπίτι μαζί με τον ανώνυμο σκύλο της. Δωδεκάχρονοι σιαμαίοι θα χωριστούν. Κάποιος θρυμματίζει σαν βότανο τον άνθρωπο που αγαπά. Ένα σχολείο στην Αμερική αναστατώνεται από μακελειό. Ανάμεσα σε όλα αυτά τα πρόσωπα και τα γεγονότα στέκεται και ένας συγγραφέας, που επιβλέπει σαν χειρουργός τα πειραματόζωά του και με αόρατα νυστέρια ενώνει και διαιρεί: ανθρώπους, σαρκοβόρα φυτά, σκύλους, γάτες, μυρμηγκάκια, έναν κύκνο, ελέφαντες, τον Μπετόβεν στον ουρανό και άλλα οικεία και ανοίκεια. Κάποιες φορές εισέρχεται κι αυτός στην κινούμενη άμμο των ιστοριών. Όταν όμως περισσεύει, αποχωρεί.
Απροσδόκητες αφηγήσεις για τις αστείες και τις δραματικές μεταμορφώσεις της ταυτότητας, αλλά και ευφάνταστες παραλλαγές πάνω στη σκληρή αναζήτηση της επαφής και της ένωσης. Έντεκα σπασμένες φαντασμαγορίες της σημερινής ζωής, τόσο όμοιες και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, όσο ο ένας άνθρωπος από τον άλλον. Όσο ένας άνθρωπος από τον εαυτό του.
7: ποίηση για Video Games – Βασίλης Αμανατίδης
Το “7: ποίηση για Video Games” είναι ένα υβριδικό βιβλίο-αντικείμενο, με στοιχεία δραματουργικά, αφηγηματικά, οπτικά, τυπογραφικά, φωνητικά.
Ο λόγος εδώ είναι κυρίως “πεζός” ή “θεατρικός”, αλλά πυκνωμένος και επεξεργασμένος με τους όρους της ποίησης.
Βασικό θέμα: Οι πολλαπλές πραγματικότητες και η διαχείρισή τους, η όραση και η (επ)αφή μέσα σε έναν κόσμο πολύ διασπασμένο. Το βιβλίο μιλά για το πώς επιδρά ο ένας πάνω στον άλλον, οι ποικίλες γλώσσες πάνω σε κάθε έναν μας, όλοι μας πάνω στις ποικίλες γλώσσες.
Μαζί, ψηλαφεί και κάποιους τρόπους που έχουμε για να “μεταφραζόμαστε” μεταξύ μας. Στο “7” τα υλικά αναπτύσσονται ως levels-αναβαθμοί ενός οντολογικού video game πολλαπλών ταχυτήτων, με πρόσωπα, αντιμεταχωρήσεις ρόλων, “ήρωες”, εμψυχώσεις.
Αν και οργανώνεται με αρκετά σύνθετες ή και λαβυρινθώδεις υπερδομές, επιθυμεί ξεκάθαρα και μία έξοδο: την οριστική αποδοχή της πολυπλοκότητας, αλλά και ένα είδος συμφιλίωσης με την απλότητα.
Ένα διαδραστικά διασταλτικό ποίημα μαθητείας, που προκρίνει την ποίηση ως δραματουργία, και τη γραφή ως performance, ως μία ανοιχτή οδό – ένα διαρκές άνοιγμα.
μ-otherpoem – Βασίλης Αμανατίδης
Μόνο λόγος
Πρώτα παντρεύτηκε η μεγάλη.
Τοποθετήθηκε με τον άντρα της στον τρίτο όροφο.
Τελευταία παντρεύτηκε η μικρή.
Τοποθετήθηκε με τον δικό της στον πρώτο.
Η αδερφή η μεσαία παντρεύτηκε μεσαία.
Στον δεύτερο.
Όλα έγιναν όπως έπρεπε.
Πηγές: Biblionet, Καστανιώτη, Γραβριηλίδη, Νεφέλη, Μπιλιέτο, Εντευκτήριο, Κέδρος
