Γιάννης Ζέρβας

Ο έφηβος στο υπόγειο – Γιάννης Ζέρβας

Πρώιμα, σπασμένα και κρυμμένα
1976-1983
[Remastered and remixed 2020-2021]

« Όταν μετακόμισα στο καινούργιο μου σπίτι, κατέβηκα να δω τι υπήρχε στο υπόγειο… δεν
βρήκα τίποτε τρομαχτικό και γύρισα να φύγω, μόνο για να ανακαλύψω ότι η πόρτα δεν ήταν
πια εκεί… »
Sherlock ( Βρετανός ντετέκτιβ )

« Δεν έπρεπε να κατέβεις εκεί κάτω, αγάπη μου… »
Anjali ( Ινδή ηθοποιός )

« Μπορεί να βρίσκομαι στο υπόγειο.
Θα πάω επάνω να κοιτάξω… »
Escher ( Ολλανδός σχεδιαστής )

Ποίηση, Άγρα, 2021, 72 σελ.

Οι μικροί μου ήρωες – Γιάννης Ζέρβας

Το 8ο ποιητικό βιβλίο του ποιητή, μεταφραστή και ψυχιάτρου Γιάννη Ζέρβα, ανασκαλίζει την παιδική του ηλικία συχνά-πυκνά, επειδή, όπως του γίνεται (σταδιακά) όλο και πιο σαφές, είναι πιο διάσπαρτη και αποσπασματική απ’ ό,τι μπορούσε να φανταστεί, και το γεγονός (προσφάτως) του έχει προκαλέσει σύγχυση.
Αντί άλλης περιγραφής, παραθέτουμε τους τίτλους των ποιημάτων της συλλογής:

Ποίηση, Άγρα, 2017, 96 σελ.

Τζούλια 2 – Γιάννης Ζέρβας

Κάτω από τον τίτλο “Τζούλια 2” στεγάζονται σε ένα τόμο δύο βιβλία του Γιάννη Ζέρβα: το έκτο του έργο “Τζούλια 2” και η επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου “Τζούλια” (1981). Οι δύο αυτές ποιητικές αφηγήσεις έχουν κοινό κεντρικό άξονα την διερεύνηση της φύσης του έρωτα. Τις χωρίζει όμως περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα με όλες τις διαφορές στη γραφή, στην ψυχολογία και στα κοινωνικά δεδομένα που αυτό συνεπάγεται.

Η αρχική Τζούλια ήταν μια γυναίκα-μούσα σε ένα διαρκές παιχνίδι εμφανίσεων και εξαφανίσεων, ενίοτε παρούσα αλλά κυρίως φευγαλέα. Η σημερινή Τζούλια είναι απολύτως γήινη, σαφώς παρούσα, αλλά ανάμεσα σε αυτήν και στον ποιητή συσσωρεύονται τόσα φίλτρα της πραγματικότητας που τελικά κι αυτή κάπως του διαφεύγει. Ανάμεσα στην επιθυμία και στο αντικείμενο του πόθου στην πρώτη Τζούλια παρεμβάλλεται η νεανική εξιδανίκευση και οι αναστολές της. Στην “Τζούλια 2” επικρατεί μια πάλη ανάμεσα στη φαντασίωση και στην πραγματικότητα αλλά μέσα από μια διακαή επιθυμία συγχώνευσής τους. Ταυτόχρονα η “Τζούλια 2” είναι και μια τοιχογραφία της σύγχρονης Αθήνας. Οι εικόνες της πόλης οι οποίες στην πρώτη Τζούλια συνιστούν ουσιαστικά ένα οικείο εσωτερικό ημι-φανταστικό τοπίο, στην “Τζούλια 2” χαρακτηρίζονται από μια αναπόδραστη πραγματικότητα σε σημείο ωμότητας. Έτσι η ίδια η πόλη μετατρέπεται σε ένα ποιητικό τοπίο μέσα στο οποίο ο ποιητής είναι ουσιαστικά χτισμένος. Ενώ η Τζούλια είχε τη διάρθρωση μιας εκπομπής ραδιοφωνικού θεάτρου, η “Τζούλια 2”, στο έπακρο μετα-ποιητική, μεταμοντέρνα, σαρκαστική και αυτο-αναφορική έχει τη διάρθρωση ενός κινηματογραφικού σεναρίου που ο αναγνώστης το παρακολουθεί σαν την περιπέτεια μιας εμμονής και συγχρόνως την περιπέτεια μιας ενηλικίωσης.

Το εξώφυλλο του βιβλίου φιλοτέχνησε ειδικά για την παρούσα έκδοση ο Ανδρέας Βούσουρας, και στην έκδοση περιλαμβάνεται ένα σχέδιο που είχε φιλοτεχνήσει το 1981 για την εικονογράφηση της “Τζούλιας” η μεταφράστρια Μελίνα Παναγιωτίδη.

Ποιητικές αφηγήσεις, Άγρα, 2010, 168 σελ.

Η πυξίδα της άνοιξης – Γιάννης Ζέρβας

Είναι η πέμπτη ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζέρβα.

Περιεχόμενα:
Το σώμα του ποιήματος

EX
: Του αέρα

Βορειοανατολικό παράθυρο ( 1-9 ): Της επιστροφής
Νοτιοδυτικό παράθυρο ( 1-9 ): Της αφής
Βορειοδυτικό παράθυρο ( 1-9 ): Της νοσταλγίας
Νοτιοανατολικό παράθυρο ( 1-9 ): Του πένθους

ORIENTE
: Της φωτιάς και του νερού

Νότιο παράθυρο ( 1-9 ): Του παλιού κόσμου
Δυτικό παράθυρο ( Ι-ΙΙΙ ): Του νέου κόσμου
Βορεινό παράθυρο ( 1-9 ): Του μέσα κόσμου
Ανατολικό παράθυρο ( 1-9 ): Της κοινής γλώσσας

LUX
: Της γης

( 1-9 ): Της άνοιξης

Ποίηση, Άγρα, 2001, 127 σελ.

Κλειδωμένος στο γραφείο – Γιάννης Ζέρβας

Η τέταρτη ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζέρβα μας μεταφέρει σ’ ένα κόσμο περίκλειστο στο χώρο και στο χρόνο […] όπου […] παρατηρεί, αναπολεί, τέμνει, ανατέμνει και επιθεωρεί τους έγκλειστους κόκκους του καιρού που τον έφεραν ως εδώ, σε ένα σημείο μηδέν (αλλά και άπειρο), σε μια διακοπή της ύπαρξης (ή της ανυπαρξίας). Μια ελάχιστη ρωγμή, ένα γλίστρημα, και το ένστικτο επικρατεί της αυτοσυγκράτησης, το απρόοπτο εισβάλλει και δημιουργεί το δικό του σύμπαν. Χιούμορ, μινιμαλισμός και μια ιδιότυπη σαφήνεια σε μια ποίηση που επιτυγχάνει κάτι διόλου εύκολο: να κατεσκευάσει ένα αμφίσημο περιβάλλον χωρίς να χρησιμοποιεί καμιά αμφισημία.”
Αλέξης Σταμάτης, Διαβάζω, Δεκέμβριος 1997, τχ. 380

“Το ιδιάζον της μικρής αυτής συλλογής εδράζεται στην ίδια της τη στεγνή κι ανέλπιδη υπόσταση ενός υποτυπώδους προσώπου. Έχεςι κατορθώσει με την απουσία της τυπικής ρητορικής ή την στο έπακρο απάλειψή της να δημιουργήσει το χώρο της ως αναγκαίο και ικανό διά-κοσμο κι ένα αντίστοιχο αίσθημα παρεμφερούς εργασίας. Κατά μείζονα τρόπο έχει μεταφέρει, δίχως τη συνήθη μεταφορά, την εσωτερικότητα του γράφοντος στην εξωτερικότητα του χώρου, τον οποίο ΄ρεχει καταστήσει κέντρο ποιητικό, ισοδύναμο μ’ ένα βλέμμα στη θάλασσα ή μ’ ένα περίπατο στην πολύβουη πόλη. Τα μέσα του είναι απλούστατα αλλά καλοζυγισμένα, οι λέξεις σαν να περιφέρονται σ’ ένα δωμάτιο, ο απόηχός τους ακόμα κι όταν αναφέρονται σε αγαπημένα βιβλία… δεν ανασαίνουν παρά τη σκόνη του ίδιου αυτού χώρου”.
Νίκος Λεβέντης, Πλανόδιον, Ιούνιος 1999, τχ. 29

Απόσπασμα

5. ΤΟ ΜΟΛΥΒΙ
Σχολαστικά με το μολύβι
Τη θέση της ευθείας εξερευνά
Σε σχέση με τον κύκλο
Στη μέση κάθετη
Φωλιά φανάρι φινιστρίνι
Από την άκρη κρεμασμένη
Πόπτρο και ράπισμα, ρολόι
Λοξή να τον δοασχίζει απ’ άκρη σ’ άκρη
Το σήμα του κενού
Στην κορυφή οριζόντια λυγισμένη
σύστημα σταθερά συντριπτικό
Και από κάτω ασύνδετη όταν χάσκει
Ωμέγα
Ωραία
τέλος.

Τώρα
Στη μέσηκαρφωμένη
Φωνήεν του Θανάτου.

Ποίηση, Άγρα, 1997, 52 σελ.

Τοιχογραφία – Γιάννης Ζέρβας

Πρόκειται για την τρίτη ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζέρβα.

“…Πρόκειται για έναν ποιητή που ξέρει να οργανώνει συστηματικά το χώρο και το χρόνο της σκηνικής δράσης όπου παράδοξα υποκείμενα-σκιές τελούν κατ’ οικονομία την πιο φυσική πράξη: την, ευτυχώς λυσιτελή παρανάγνωση του πολιτισμού, μέσα από τα λεκτικά του σπαράγματα και τα γνωσιολογικά του απόβλητα… Η Τοιχογραφία από την άποψη αυτή αποτελεί μια ηθελημένη παραβίαση των κανόνων της τάξης του λόγου, μια παρατοποθέτηση του πάθους, προκειμένου να ξανακερδηθεί το δικαίωμα της επιθυμίας του πρωταρχικού κενού “σε άλλο χρόνο αμόλυντο”… Ο Γιάννης Ζέρβας, με επαρκή εμπειρία στον ποιητικό χώρο, θα μπορούσε ασφαλώς να γράψει μια σειρά από ευπρόσωπα, ημιλυρικά, ψευδοεξομολογητικά, κομψά τονισμένα κομμάτια που θα συνιστούσαν μετριοπαθή σχόλια στα περιώνυμα άγχη του καιρού μας. Αντ’ αυτού προτίμησε κάτι σαφώς απαιτητικότερο: να σπουδάσει τη νοσταλγία του απολεσθέντος κέντρου και να προσκτήσει αυτό που κατ’ απάγγελμα λοιδωρεί η αγορά: έκσταση βάθους. Πιστεύω, για όλους τους λόγους που προανέφερα, ότι το αποτέλεσμα τον δικαίωσε”.
Γιώργος Βέης, Ποίηση, φθινόπωρο-χειμώνας 1993, τχ. 2

Απόσπασμα:
Τ’ απόγευμα της έβδομης μέρας θ’ αρχίσει η πομπή. Απ’ το γκρίζο της πόλης θα προβάλλουν έκπληκτοι οι κάτοικοι. Στο πολύχρωμο τείχος θα πλησιάσουν ένας ένας να κρεμάσουν τα κειμήλιά τους. Το κορίτσι τις τιράντες του κι ο ερωτευμένος το κύμβαλο της τύψης. Γυναίκες με μαντήλες χρυσά τάματα για τα παιδιά τους. Ο λιμενεργάτης τα μάτια της γοργόνας απ’ το ακρόπρωρο. Τα στρόφαλά του ύπνου οι υπνοβάτες κι οι κουρασμένοι κάρτες με τ’ ανάκλιντρα της Θήβας. Οι φαντάροι τα δίκωχαα κι οι ραβδοσκόποι τις διχάλες τους. Οι κολυμβήτριες τα γυαλιά τους. Κι άλλοι ανώνυμοι, χάλκινες μέδουσες και σκαραβαίους, σταυρουδάκια και κιλίμια, θαλασσογραφίες, μετρονόμους, φλάουτα και κονδυλοφόρους.

Σαν λιτανεία έρχονται αυτοί που δεν ανήκουν. Ένα καινούργιο κόσμο φτιάχνοντας για να τους κατοικήσει.

Ποίηση, Άγρα, 1992, 52 σελ.

Ο μετανάστης – Γιάννης Ζέρβας

Πρόκειται για τη δεύτερη ποιητική συλλογή του Γιάννη Ζέρβα.

“Σύντομες πρόζες λόγου και σιωπής, καταγραφή συναισθημάτων, αισθημάτων εικόνων, παρατηρήσεων και διαλογισμών μέσα στην κοίτη μιας εξομολόγησης που εκβάλλοντας και σε ποιήματα μοιάζει να μην περατώνεται καθώς η βίωση μιας κάποιας ανεστιότητας κάνει το όν να γλιστρά μέσα στον κόσμο”.
Ευθύνη, 1986, τχ. 180

“Ό,τι πιο πολύ μ’ αρέσει προσωπικά στον Μετανάστη είναι αυτοί οι πίδακες ποιητικότητας σ’ αυτή την κάμποσο από μνήμης, κάμποσο από μούσι ονείρου και λίγο από σκέτη φιλολογικότητα ανάπτυξη. Οι κωπηλάτες που περνάνε απ’ το οπτικό πεδίο του ποιητή σαν καχύποπτοι αστυφύλακες σε πρωινή περιπολία, η Σφίγγα που ξέμεινε πια από αινίγματα και μυστικά… Πού βρίσκεται εδώ η λειτουργία της νοσταλγίας; Όλο αυτό το κλίμα είναι, μας λέει σήμερα ο ποιητής, από χαρτόνι, χαρτόνι που το στήνει στο τραπέζι του τόπου μετανάστευσής του με ψαρόκολλα και μαρκαδόρο. Σκοπός; αυτή η επιτραπέζια μητρόπολη να αναιρέσει το χρόνο… το φριχτό αδίκημα εις βάρος του που είναι η αλλαγή της ζωής του”.
Μάριος Μαρκίδης, Σημειώσεις, Ιούνιος 1994, τχ. 43

Απόσπασμα:
Ποιος ανάμεσα στα πλακόστρωτα των αιώνων
Και με προοπτική στα απέναντι παγκάκια
μοναχοί μας και
Ποιος σαν υδράργυρος γλιστρώντας
Και σαν ιδρώτας στην πλάτη του χρόνου
Ποιος λέω, και λέω με συνείδηση
– στα τριμμένα φτερά των μέσα μας αγγέλων-
Τις τύψεις θα στίψει στο χορτάρι
Και τα θαλάσσια δέντρα θα φωταγωγήσει
Με τις ανεστραμμένες μέδουσες
Ποιος κάτω από τα παλιά καφενεία
Τις κρύπτες θα ξεκλειδώσει
Μέσα στο χυτήριο μιας θολής μνήμης
Το αίμα του να δέσει με ατσάλι

Ποίηση, Άγρα, 1986, 71 σελ.