Ο πατέρας της καταγόταν από την Κρήτη και η μητέρα της από τη Σάμο όπου η Άλκη Ζέη πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Παντρεύτηκε με τον θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη, Γιώργο Σεβαστίκογλου που πέθανε το 1990. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας στο τμήμα Σεναριογραφίας. Από το 1954 έως το 1964 έζησε σαν πολιτική πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση. Το 1964 επιστρέφει οικογενειακώς στην Ελλάδα για να ξαναφύγουν πάλι όλοι μαζί με τον ερχομό της Χούντας το 1967. Αυτή τη φορά ο τόπος διαμονής τους είναι η Γαλλία και συγκεκριμένα το Παρίσι.
Από πολύ μικρή ασχολήθηκε με το γράψιμο. Στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου ακόμα άρχισε να γράφει για το κουκλοθέατρο. Ένας από τους ήρωες που δημιούργησε, ο Κλούβιος, έγινε κατοπινά ο ήρωας του κουκλοθέατρου “Μπάρμπα Μητούσης” που εμπνεύστριά του ήταν η Ελένη Περάκη-Θεοχάρη. Αργότερα έγραψε μια σειρά διηγημάτων που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό “Νεανική Φωνή” ένα περιοδικό για νέους που ανάμεσα στους συνεργάτες του ήταν ο Τάσος Λιγνάδης και ο Μάριος Πλωρίτης. Κατά την παραμονή της στη Σοβιετική Ένωση, γράφει διηγήματα που τα στέλνει στην Ελλάδα και δημοσιεύονται στην “Επιθεώρηση Τέχνης” και αργότερα θα εκδοθούν σε βιβλίο με τον τίτλο “Αρβυλάκια και Γόβες”.
Πρώτο της μυθιστόρημα είναι το “Καπλάνι της Βιτρίνας” που το έχει εμπνευστεί από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο και είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό. Το “Καπλάνι” εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον εκδοτικό οίκο “Θεμέλιο” και ύστερα επανεκδόθηκε από τον “Κέδρο”. Έχει μεταφραστεί σε 20 γλώσσες και στα Ελληνικά βρίσκεται στην 49η έκδοση.
Μετά το “Καπλάνι” συνεχίζει να γράφει πάντα για παιδιά. “Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου” βρίσκεται στην 61η έκδοση και έχει μεταφραστεί σε 14 γλώσσες. Ακολουθεί το “Κοντά στις Ράγες” 33η έκδοση. Μεταφράστηκε στα αγγλικά και στα ιταλικά.
Άλλα βιβλία της είναι: “Ο Θείος Πλάτων” 24η έκδοση. Μεταφράστηκε στα γαλλικά. “Μια Κυριακή του Απρίλη”, μεταφράστηκε στα γαλλικά, ισπανικά και στα καταλάνικα. “Τα Παπούτσια του Αννίβα”, μεταφράστηκε στα γαλλικά. Τελευταίο της βιβλίο “Η Μωβ Ομπρέλα”, Κέδρος 1995.
“Το Καπλάνι της Βιτρίνας”, “Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου” και το “Κοντά στις Ράγες” έχουν πάρει στις Ηνωμένες Πολιτείες το Βραβείο Μίλντρεντ Μπάτσελντερ – 1974, 1974, 1976 που δίνεται για το καλύτερο ξένο παιδικό βιβλίο. Όλα αυτά τα βιβλία είναι από τις εκδόσεις Κέδρος.
Στον Κέδρο εκδίδει το 1987 το πρώτο της μυθιστόρημα που δεν είναι για παιδιά, την “Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα” που έγινε μπεστ σέλλερ και έχει πουλήσει 135.000 αντίτυπα. Έχει μεταφραστεί στα γαλλικά, γερμανικά και δανέζικα. Η Άλκη Ζέη έχει μεταφράσει πολλά βιβλία από τα ιταλικά, γαλλικά και ρωσικά. Έχει ακόμα γράψει δύο θεατρικά έργα για παιδιά. Τον “Κεραμυδοτρέχαλο” διασκευή από το μυθιστόρημα της Σουηδής συγγραφέως Άστριντ Λίνγκριντ, που ανέβασε παλαιότερα και ξανανέβασε το 1992 η Λήδα Πρωτοψάλτη στο Θέατρο Στοά και τον “Βασιλιά Ματία τον Πρώτο” διασκευή από το μυθιστόρημα του Πολωνού συγγραφέα Γιάνους Κόρτσακ που ανέβασε το 1982 η Ξένια Καλογεροπούλου στην παιδική της σκηνή. Η Άλκη Ζέη πήρε το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας για το έτος 1992. Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της.
Έφυγε από τη ζωή στις 28 Φεβρουαρίου του 2020 σε ηλικία 97 ετών.
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (1987)
Achilles’ fiancée (1992), Κέδρος
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (2008), Κέδρος
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (2011), Μεταίχμιο
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (2013), Μεταίχμιο
Achilles’ fiancée (2016), Bookboom
Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; (2017), Μεταίχμιο
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (2023), Μεταίχμιο, Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Διηγήματα
Νεανική φωνή (1996), Εκδόσεις Καστανιώτη
Σπανιόλικα παπούτσια και άλλες ιστορίες (2010), Εκδόσεις Καστανιώτη
Πεζογραφία-Αυτοβιογραφία
Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα (2001), Εκδόσεις Καστανιώτη
Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο (2013), Μεταίχμιο
With a Faber Number Τwo Pencil (2015), Ιδιωτική Έκδοση
Η συνισταμένη των ανοησιών της υφηλίου (2016), Μεταίχμιο
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία
Το καπλάνι της βιτρίνας (1963)
Ο κόσμος του παραμυθιού (1967)
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (1971)
Αρβυλάκια και γόβες (1975)
Ο θείος Πλάτων (1975)
Μια Κυριακή του Απρίλη (1978)
Κοντά στις ράγιες (1984)
Τα παπούτσια του Αννίβα (1979)
Μια Κυριακή του Απρίλη (1990), Κέδρος
Αρβυλάκια και γόβες (1991), Κέδρος
Θέατρο για παιδιά (1992)
Το καπλάνι της βιτρίνας (1995), Κέδρος
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (1995), Κέδρος
Η μωβ ομπρέλα (1995), Κέδρος
Θέατρο για παιδιά (1996), Κέδρος
Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων (1997), Κέδρος
Alice in Marbleland (1997), Κέδρος
Τα παπούτσια του Αννίβα (1998), Κέδρος
Ο θείος Πλάτων (1999), Κέδρος
Κοντά στις ράγιες (1999), Κέδρος
Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της (2002), Κέδρος
Γατοκουβέντες (2006), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο ψεύτης παππούς (2007), Κέδρος
Ο ψεύτης παππούς (2009), Pathos Publishing
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (2011), Μεταίχμιο
Τα παπούτσια του Αννίβα (2011), Μεταίχμιο
Το καπλάνι της βιτρίνας (2011), Μεταίχμιο
Θέατρο για παιδιά (2011), Μεταίχμιο
Κοντά στις ράγιες (2011), Μεταίχμιο
Μια Κυριακή του Απρίλη (2011), Μεταίχμιο
Ο θείος Πλάτων (2011), Μεταίχμιο
Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της (2011), Μεταίχμιο
Η μωβ ομπρέλα (2011), Μεταίχμιο
Αρβυλάκια και γόβες (2011), Μεταίχμιο
Το καπλάνι της βιτρίνας (2013), Μεταίχμιο
Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων (2014), Μεταίχμιο
Γατοκουβέντες (2015), Μεταίχμιο
Wildcat under Glass (2015), Ιδιωτική Έκδοση
Ο ψεύτης παππούς (2017), Μεταίχμιο
Η βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη (2018), Μεταίχμιο
Ένα παιδί από το πουθενά (2019), Μεταίχμιο
Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς (2020), Μεταίχμιο
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (2020), Μεταίχμιο
Το καπλάνι της βιτρίνας (2021), Μεταίχμιο
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (2023), Μεταίχμιο, Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Το καπλάνι της βιτρίνας (2023), Μεταίχμιο, Επετειακή συλλεκτική έκδοση
Συλλογικά έργα
17 ιστορίες που ξεχωρίζουν (1988), Γνώση
9 διηγήματα πολιτικής φαντασίας (1993), Κέδρος
Τα παιδικά μου χρόνια (2003), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το χρονικό του Κέδρου (2004), Κέδρος
Μάνος Ζαχαρίας: Ένας σκηνοθέτης παθιασμένος με την Ελλάδα (2004), Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Άλλοι καιροί, άλλα παιδιά (2007), Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου
Μάνος Ζαχαρίας: Ο ταξιδιώτης της μνήμης (2008), Αιγόκερως
Φιλαναγνωσία και σχολείο (2008), Εκδόσεις Πατάκη
Μελίνα: ένας κόσμος (2009), Εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”
Όταν… η Ζωρζ Σαρή (2009), Εκδόσεις Πατάκη
Η Θεσσαλονίκη των συγγραφέων (2011), Ιανός
Γράμμα σ’ ένα παιδί για τη φιλαναγνωσία (2012), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου (2013), Εκδόσεις Γκοβόστη
Συνταγές μέσα από τη λογοτεχνία (2013), Alter – Ego ΜΜΕ Α.Ε.
Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Ευρώπη (2017), Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
Χωρίς μαγνητόφωνο (2018), Πόλις
… των δακρύων (2019), Οδός Πανός
Μεταφράσεις
Rodari, Gianni, Παραμύθια για να σπάτε κέφι (1981), Κέδρος
Πανόβα, Βέρα, Ο Σεριόζα (1988), Θεμέλιο
Gripe, Maria, Ο νυχτερινός μπαμπάς (1988), Κέδρος
Morris, Edita, Είμαι καλά, το αυτό επιθυμώ και για σας (1992), Θεμέλιο
Aitmatov, Chingiz, Τζαμιλιά (1992), Θεμέλιο
Rodari, Gianni, Ο Κρεμμυδάκης και η παρέα του (1996), Κέδρος
Vasconcelos, José Mauro de, Όμορφη πορτοκαλιά μου (1997), Κέδρος
Rodari, Gianni, Η Τερεζούλα-Τοσηδούλα (1998), Κέδρος
Vieira, Alice, Τα μάτια της Άνα-Μάρτας (2005), Κέδρος
Vasconcelos, José Mauro de, Όμορφη πορτοκαλιά μου (2015), Μεταίχμιο
Saint – Exupéry, Antoine de, Ο μικρός πρίγκιπας (2015), Μεταίχμιο
Saint – Exupéry, Antoine de, Ο μικρός πρίγκιπας (2017), Μεταίχμιο
Βραβεία-Διακρίσεις
1970 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.Α.) για Το καπλάνι της βιτρίνας
1974 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.A.) για το Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
1980 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.A.) για το Κοντά στις ράγιες
1992 Κρατικό Βραβείο βιβλίου για παιδιά (ΕΛΛΑΔΑ) για το Θέατρο για παιδιά
2002 Βραβείο Acerbi (ΙΤΑΛΙΑ) για το Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα
2003 Βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του ΚΥΚΛΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ για το Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
2003 Βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του περιοδικού «διαβάζω» (ΕΛΛΑΔΑ) για το Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
Υποψήφια για το Βραβείο Χανς Κρίστιαν ’ντερσεν 2004
Υποψήφια για το Βραβείο Aστριντ Λίντγκρεν 2004
2005 Βραβείο Βιβλιοφάγων (ΓΑΛΛΙΑ) για το Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
2007 Βραβείο ’ντερσεν Ο κόσμος της παιδικής ηλικίας (ΙΤΑΛΙΑ) για Το καπλάνι της βιτρίνας
Υποψήφια για το Βραβείο Aστριντ Λίντγκρεν 2009
2010 Βραβείο Νέων Ευρωπαίων (ΓΑΛΛΙΑ, Παν/μιο Λυών) για το Ο ψεύτης παππούς
2010 Βραβείο Κώστα & Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της
Το καπλάνι της βιτρίνας – Άλκη Ζέη
ΕΥ-ΠΟ; ΛΥ-ΠΟ; είναι η συνθηµατική ερώτηση που ανταλλάσσουν µεταξύ τους η Μέλια και η Μυρτώ λίγο πριν κοιµηθούν. Δυο µικρές αδερφές που ζουν σ’ ένα νησί του Αιγαίου το 1936 ακούνε τον παππού τους να τους µιλάει ώρες ατέλειωτες για τους «αρχαίους» του, ανυποµονούν να ανταµώσουν µε τους φίλους και τις φίλες τους από τα τσαρδάκια σαν έρχεται το καλοκαίρι, µα πάνω απ’ όλα τρελαίνονται µε τις µαγικές ιστορίες του καπλανιού που τους διηγείται ο ξάδερφός τους ο Νίκος, φοιτητής από την Αθήνα. Το καπλάνι –όπως το λένε στο νησί, ένας βαλσαµωµένος τίγρης, που βρίσκεται κλειδωµένο µέσα στη βιτρίνα της µεγάλης σάλας του σπιτιού, πότε κοιτάει µε το γαλάζιο και πότε µε το µαύρο του µάτι, ανάλογα µε τη διάθεσή του. Τι συµβαίνει µια ζεστή µέρα του Αυγούστου που αναστατώνει τη ζωή των κοριτσιών και των δικών τους;
Ποιος µπορεί να θέλει να βλάψει το καπλάνι;
Το πολυαγαπηµένο µυθιστόρηµα της Άλκης Ζέη διασκευασµένο ως graphic novel από τις δηµιουργούς κόµικς Γεωργία Ζάχαρη και Στέλλα Στεργίου, που σεβόµενες την ατµόσφαιρα και το πνεύµα του πρωτοτύπου έρχονται να το συστήσουν ξανά στις νεότερες γενιές.
Εικονογράφηση: Γεωργία Ζάχαρη, Στέλλα Στεργίου
Διασκευή: Γεωργία Ζάχαρη, Στέλλα Στεργίου
Παιδική λογοτεχνία, Κόμικς, Μεταίχμιο, 2021, 152 σελ.
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου – Άλκη Ζέη
Το εμβληματικό μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη, που με δική της έγκριση επαναδημιουργούν ως graphic novel η συγγραφέας Αγγελική Δαρλάση και ο κομίστας Δημήτρης Μαστώρος, σεβόμενοι την ατμόσφαιρα και το πνεύμα του πρωτοτύπου.
Ένα graphic novel-φόρος τιμής από τους δημιουργούς νεότερων γενιών σ’ ένα αγαπημένο κλασικό βιβλίο της ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά και νέους.
Εικονογράφος: Δημήτρης Μαστώρος
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Graphic Novel, Μεταίχμιο, 2020, 168 σελ.
Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς – Άλκη Ζέη
Στις Βρυξέλλες, την πόλη όπου χτυπάει η καρδιά της Ευρώπης, χτυπάει και η καρδιά της γιαγιάς. Πλήρης ημερών, γεμάτη συναισθήματα, εικόνες και μία ευρύτερη κατανόηση του κόσμου, η γιαγιά γλιστράει έξω από τη ζωή σαν να πηγαίνει έναν νυχτερινό περίπατο. Έναν μαγικό περίπατο που κλείνει τον μεγάλο κύκλο μια γεμάτης ζωής.
Μία λυρική και ευαίσθητη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας, ιδωμένης ως το φυσιολογικό, κάπως μελαγχολικό τέρμα ενός μεγάλου δρόμου.
Ένα κείμενο γραμμένο με τόση συγγραφική τέχνη και ωριμότητα, που παρά το θέμα του δεν προκαλεί θλίψη, παρά μόνο μια ζεστασιά και μια γλυκιά μελαγχολία.
Εικονογράφος: Νικόλας Χατζησταμούλος
Παιδική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2020, 32 σελ.
Ένα παιδί από το πουθενά – Άλκη Ζέη
Τον λένε Ίκαρο Λαμπρίδη, είναι δέκα χρονών και μένει στο Παγκράτι με τη θεία του Ελένη Ιοκάστη Καποδίστρια. Θα ’θελε να είχε πατέρα τον Τζο Νέσμπο, που όλοι λένε ότι του μοιάζει. Ζηλεύει που η θεία αποκαλεί αγόρι της τον παπαγάλο. Φίλοι του είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία, ένας άστεγος και ο γυμναστής του. Δεν καταλαβαίνει γιατί οι συμμαθητές του τον κοροϊδεύουν. Και κυρίως δεν καταλαβαίνει γιατί οι γονείς των συμμαθητών του δεν αφήνουν τα προσφυγόπουλα να μπουν στην αυλή του σχολείου. Η θεία όμως…
H Άλκη Ζέη γράφει μια ιστορία για τα παιδιά και τα προβλήματά τους σήμερα.
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2019, 176 σελ.
Η βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη – Άλκη Ζέη
Περιλαμβάνονται:
1. Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
2. Η μωβ ομπρέλα
3. Κοντά στις ράγιες
4. Ο ψεύτης παππούς
5. Το καπλάνι της βιτρίνας
6. Ο θείος Πλάτων
Αν διάλεξα να γράψω για παιδιά είναι γιατί θέλησα να αποτυπώσω όσα σηµαντικά έζησε η γενιά µου, που φοβάµαι µην ξεχαστούν όταν θα έχουµε φύγει εµείς.
Το “Kαπλάνι της βιτρίνας” είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό και περιγράφει τα παιδικά µου χρόνια στη Σάµο.
Έγραψα τον “Μεγάλο περίπατο του Πέτρου” για να µάθoυν τα παιδιά για την Κατοχή και την Αντίσταση.
“Ο Θείος Πλάτων” είναι η ιστορία µε το πάνινο γαϊδουράκι, δώρο του θείου Πλάτωνα στα παιδιά µου, όταν ζούσαµε στη Ρωσία.
Στο βιβλίο “Κοντά στις ράγιες” η ηρωίδα µου η Σάσα είµαι εγώ, σε µια άλλη εποχή όµως από αυτή που περιγράφεται στο βιβλίο.
Δυο ξεχωριστοί κόσµοι, παιδιά και µεγάλοι, που ζουν και αντιλαµβάνονται διαφορετικά τα γεγονότα, µικρά και µεγάλα. χωράνε όλοι κάτω από µια “Μωβ οµπρέλα”.
Στον “Ψεύτη παππού” δεν γράφω για γεγονότα της Ιστορίας, αλλά µια σύγχρονη ιστορία. Ο παππούς όµως είναι ο ίδιος Ιστορία.
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2018
Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; – Άλκη Ζέη
Η Άλκη Ζέη μόνο ενδιαφέρουσες, ανατρεπτικές, με χιούμορ και ζωντάνια ιστορίες μπορεί να μας αφηγηθεί και μεις να κρεμόμαστε από τα χείλη της ή μάλλον από το μολύβι της για να τις διαβάσουμε. Ο τίτλος είναι δανεισμένος από μια ερώτηση της εγγονής της…
Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2017, 328 σελ.
Ο ψεύτης παππούς – Άλκη Ζέη
Ο δεκάχρονος Αντώνης και ο παππούς του ο Μάριος περνούν όλα σχεδόν τα απογεύματα μαζί. Ο παππούς, συνταξιούχος ηθοποιός, του διηγείται πολλές και απίθανες ιστορίες από όλα όσα έχει ζήσει. Ο Αντώνης όμως δεν τον πιστεύει, γιατί τις περισσότερες φορές οι ιστορίες που του αφηγείται ο “ψεύτης παππούς” τού φαίνονται υπερβολικές και απίστευτες. Για τη γιαγιά όμως ο παππούς δε λέει κουβέντα. Ένα οικογενειακό μυστικό θα έρθει σιγά σιγά στο φως κι έτσι ο Αντώνης θα ωριμάσει και θα καταλάβει τελικά την αλήθεια του “ψεύτη παππού”.
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2017, 144 σελ.
Η συνισταμένη των ανοησιών της υφηλίου – Άλκη Ζέη
Μια συζήτηση με τον Θανάση Θ. Νιάρχο
Το βιβλίο βασίζεται στη συζήτηση της Άλκης Ζέη με τον Θανάση Νιάρχο που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά στις 4 Απριλίου του 2016. Η Άλκη Ζέη μιλάει για τη ζωή και το έργο της, για τις συναντήσεις της με σπουδαίες προσωπικότητες, καθώς και για τη στάση της απέναντι στις προκλήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας.
Η έκδοση διανθίζεται από φωτογραφικό υλικό.
Πεζογραφία, Μεταίχμιο, 2016, 88 σελ.
Achilles’ fiancée – Alki Zei
A novel
Set in Paris, sometime after the 1967 military coup in Greece. Eleni, together with a group of her friends and fellow political exiles, finds herself working as an extra in a French film: The Horror Train. It is not the first time Eleni has been caught up in a deadly drama, nor is it her first ride on a “horror train.” As the director waves his arms, shouting directions and re-shouting the sequence, Eleni’s mind wanders to her first train ride: “Athens-Piraeus. My first big trip by train. – You’re Eleni? I’m Achilles. They don’t ask which Achilles. One name is enough…”
Mετάφραση: Anatoli Fitopoulou
Μυθιστόρημα, Bookboom, 2016, 409 σελ.
With a Faber Number Τwo Pencil – Alki Zei
Alki Zei, the “grande dame” of Greek literature, narrates the story of the years of her youth, between 1925 and 1945, which determined her future path. In her exciting narration, a whole era revives, animated by the presence of famous Greek personalities of the arts and literature. In addition to being a memoir, Alki Zei’s biographical narrative reveals remarkable examples of human behaviour in a completely unpretentious manner.
Now it was the summer, the marble kitchen table was warm, and I was finally a Writer. I missed Thodora though. ‘Not now, come back later on. She’s working!’ Work? I was simply revelling in it. Sometimes I’d hear a discreet knocking at the kitchen door: it was Miranda – Mrs Triantaphyllou – who’d been to see our play at the puppet theatre with Mummy. She knew I was in here working, and she’d bring me a glass of chilled lemon juice made with real lemons and real sugar. Even Lady couldn’t possibly be getting real lemon juice to drink, I mused wryly.
“I needed a good memory and much love in order to write the story of my life. In a novel, you can say whatever you imagine, you can move your heroes as you like, you can make them say whatever you think. But when the persons are real, you are not allowed to make the smallest mistake, especially when there is no longer anybody there to agree with or contradict you. Fortunately enough, there is my sister, whose memory is infallible and her life is entangled with mine. As soon as she read my book she said: ‘That’s how we lived, that’s how those we met and loved were’. And I asked her: ‘Now that you recalled our story, would you have preferred to have lived another life?’ ‘Absolutely not!’ she replied spontaneously. ‘Absolutely not!’ I also added.” Alki Zei
“With a Faber Number Two Pencil is a book that every book lover wants to have in his library. It is a spiritual gem of today’s publishing production.”
2014 READERS’ PRIZE of PUBLIC BOOKSTORES (GREECE)
Mετάφραση: John Thornley
Αυτοβιογραφία, Μυθιστόρημα, Ιδιωτική Έκδοση, 2015, 336 σελ.
Wildcat under Glass – Alki Zei
A children’s novel
Wildcat under Glass, first published in 1963 and translated in about 35 languages, is internationally acclaimed as a classic work having been successfully and repeatedly published in many countries apart from Greece until today.
The story is set on an island in Greece during the 1930’s as the nation is forced into a Fascist dictatorship. It is told through the eyes of a young girl named Melia, who relates the experiences of her family as they are forced to accept life under a repressive government. The book provides an interesting look at an important period of Greek history and tells it from a child’s unsophisticated perspective. The naturalness and liveliness of the dialogue is combined with the seriousness and depth of the meaning. In a playful atmosphere, the reader is aware of and enjoys a mature thought that deals with and analyses social visions while trying to discover the threads that move them. The value of the book consists in precisely this combination. One of its virtues and what makes it universal is that the narration, although set in Greece at a particular period of time, seems somehow spaceless and timeless.
“A masterpiece! Undoubtedly perfect, extremely moving. One should not always refrain from expressing one’s enthusiasm! This novel sums up all the essential qualities that one seeks in the children’s literature of our times. Through a sensitivity always alert, a freshness of the eye, a concrete vision that excludes all moralising prose, Alki Zei succeeds in keeping, from beginning to end, the “childish” tone of the narration in order to deal with overwhelming frankness with a subject of such grave consequence as Fascism, which for once we are not afraid to call by its name… One would need many pages to analyse what makes possible this perfect balance between the daring essence of the subject and the constant complicity of the writer with the children’s world. The result is the passionate involvement of the reader, regardless of his or her age.”
1970 Mildred Batchelder Award (U.S.A.) / 2007 Premio Andersen – Il mondo dell’infanzia (ITALY)
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Ιδιωτική Έκδοση, 2015, 204 σελ.
Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων – Άλκη Ζέη
Τότε ήρθαν και κάθισαν στο κρεβάτι της ο γάτος, παρέα με τον Βλαντιμίρ, τον μπλε γάτο της κυρίας Όλγας, ο Μεγάλος Άσπρος Κούνελος κι ο Λαπίθης με το κεφάλι του στους ώμους. Ένας ψίθυρος έφτασε στ’ αυτιά της, κι ύστερα ακούστηκε ξεκάθαρη μια γλυκιά φωνή. Ήτανε η άλλη Αλίκη, από τη Χώρα των Θαυμάτων. Στεκόταν στο κάτω μέρος του κρεβατιού, με το δικό της το βιβλίο ανοιχτό, και διάβαζε:
“Αλίκη, πάρε μια ιστορία παιδική
και μ’ απαλό χεράκι
άσ’ την εκεί που δένουν των παιδιών τα όνειρα,
στο μυστικό της μνήμης δεματάκι.”
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2014, 44 σελ.
Το καπλάνι της βιτρίνας – Άλκη Ζέη
Πενήντα χρόνια (1963-2013) από την πρώτη έκδοσή του.
Νέα επετειακή συλλεκτική έκδοση σε 3.000 αντίτυπα, υπογεγραμμένα από τη συγγραφέα.
ΕΥ-ΠΟ; ΛΥ-ΠΟ; είναι η συνθηματική ερώτηση που ανταλλάσσουν μεταξύ τους η Μέλια και η Μυρτώ λίγο πριν κοιμηθούν. Δυο μικρές αδερφές που ζουν σ’ ένα νησί του Αιγαίου το 1936 ακούνε τον παππού τους να τους μιλάει ώρες ατέλειωτες για τους “αρχαίους” του, ανυπομονούν να ανταμώσουν με τους φίλους και τις φίλες τους από τα τσαρδάκια σαν έρχεται το καλοκαίρι, μα πάνω απ’ όλα τρελαίνονται με τις μαγικές ιστορίες του καπλανιού που τους διηγείται ο ξάδερφός τους ο Νίκος, φοιτητής από την Αθήνα.
Το καπλάνι -όπως το λένε στο νησί-, ένας βαλσαμωμένος τίγρης, που βρίσκεται κλειδωμένο μέσα στη βιτρίνα της μεγάλης σάλας του σπιτιού, πότε κοιτάει με το γαλάζιο και πότε με το μαύρο του μάτι, ανάλογα με τη διάθεσή του.
Τι συμβαίνει μια ζεστή μέρα του Αυγούστου που αναστατώνει τη ζωή των κοριτσιών και των δικών τους; Ποιος θέλει να βλάψει το καπλάνι;
Η Άλκη Ζέη πρέπει, νομίζω, να χαιρετισθεί σαν συγγραφικό φαινόμενο. Το βιβλίο με τη φυσική αβίαστη πορεία του -γελάς σε κάθε σελίδα- φωτίζει και διδάσκει. Βάζει το δάχτυλο πάνω στις πληγές που χρόνια δυναστεύουν και τυραννούν την ελληνική ζωή.
Έλλη Αλεξίου
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2013, 258 σελ.
Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο – Άλκη Ζέη
Μνήμη και πολλή αγάπη χρειάστηκε για να γράψω την ιστορία της ζωής μου. Στο μυθιστόρημα μπορείς να λες ό,τι φαντάζεσαι, να κινείς τους ήρωές σου όπως θέλεις, να τους βάζεις να λένε ό,τι σκέφτεσαι εσύ. Όταν όμως τα πρόσωπα είναι αληθινά, δεν γίνεται ούτε τοσοδά να λαθέψεις, μια και κανείς τους δεν μπορεί πια να σε επιβεβαιώσει ή να σε διαψεύσει. Ευτυχώς που υπάρχει η αδελφή μου και η μνήμη της είναι αλάνθαστη και η ζωή της μπλέκεται με τη δική μου. Μόλις διάβασε αυτά που έγραψα μου είπε: “Έτσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε”. “Τώρα” της λέω, “που ξαναθυμήθηκες την ιστορία μας θα ‘θελες να είχαμε ζήσει μια άλλη ζωή;” “Με τίποτα” μου αποκρίθηκε αυθόρμητα. “Με τίποτα” συμπλήρωσα κι εγώ.
Βραβείο Μυθιστορήματος – Βραβεία Βιβλίου Public (2014)
Αυτοβιογραφία, Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2013, 386 σελ.
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα – Άλκη Ζέη
«Κανείς από τη γενιά μας δεν πρόλαβε. Μας προλάβαιναν άλλα. Πόλεμος, Δεκέμβρης, εμφύλιος, δικτατορία. Όλο τα παλιά θυμόμαστε. Μας βαριούνται. Δεν λέμε να τα ξεχάσουμε, είναι όλη μας η ζωή. Πόσες φορές είπαμε να τη φτιάξουμε από την αρχή! Δεν είναι το κουράγιο που μας έλειψε…»
απόσπασμα από το βιβλίο
Με αιφνιδιαστικά καθαρό βλέμμα και κρυστάλλινη διαύγεια, η Ελένη, η γήινη αρραβωνιαστικιά του καπετάνιου Αχιλλέα, που έφτασε στα πέρατα της γης, ως την Τασκένδη, για να σμίξει μαζί του, ανακαλεί το παρελθόν της. Πετράδι πετράδι συνθέτει το ψηφιδωτό της σημαντικότερης τριακονταετίας (’40-’70) της Ελλάδας, ξύνοντας παλιές και νεότερες πληγές που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια σε ψυχές και σώματα.
Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2013, 432 σελ.
Το καπλάνι της βιτρίνας – Άλκη Ζέη
ΕΥ-ΠΟ; ΛΥ-ΠΟ; είναι η συνθηματική ερώτηση που ανταλλάσσουν μεταξύ τους η Μέλια και η Μυρτώ λίγο πριν κοιμηθούν. Δυο μικρές αδερφές που ζουν σ’ ένα νησί του Αιγαίου το 1936 ακούνε τον παππού τους να τους μιλάει ώρες ατέλειωτες για τους “αρχαίους” του, ανυπομονούν να ανταμώσουν με τους φίλους και τις φίλες τους από τα τσαρδάκια σαν έρχεται το καλοκαίρι, μα πάνω απ’ όλα τρελαίνονται με τις μαγικές ιστορίες του καπλανιού που τους διηγείται ο ξάδερφός τους ο Νίκος, φοιτητής από την Αθήνα.
Το καπλάνι -όπως το λένε στο νησί-, ένας βαλσαμωμένος τίγρης, που βρίσκεται κλειδωμένο μέσα στη βιτρίνα της μεγάλης σάλας του σπιτιού, πότε κοιτάει με το γαλάζιο και πότε με το μαύρο του μάτι, ανάλογα με τη διάθεσή του. Τι συμβαίνει μια ζεστή μέρα του Αυγούστου που αναστατώνει τη ζωή των κοριτσιών και των δικών τους; Ποιος θέλει να βλάψει το καπλάνι;
“Η Άλκη Ζέη πρέπει, νομίζω, να χαιρετισθεί σαν συγγραφικό φαινόμενο. Το βιβλίο με τη φυσική αβίαστη πορεία του -γελάς σε κάθε σελίδα- φωτίζει και διδάσκει.
Βάζει το δάχτυλο πάνω στις πληγές που χρόνια δυναστεύουν και τυραννούν την ελληνική ζωή…”
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 221 σελ.
Τα παπούτσια του Αννίβα – Άλκη Ζέη
Ο Μάνος που τρελαίνεται για μπάλα ονειρεύεται να τον πάρουν στη δυνατή ομάδα, μα χρειάζεται παπούτσια ΑΝΤΙΝΤΑΣ και δεν έχει. Θα του αγοράσουν οι γονείς του;
Ο μπαμπάς και ο παππούς του αναλαμβάνουν να τον κάνουν ξεφτέρι χωρίς τα παπούτσια του Αννίβα, όπως τα λέει ο παππούς και γελάνε όλοι.
Έλλη Αλεξίου
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 50 σελ.
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου – Άλκη Ζέη
27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος γιατί πέθανε το τριζόνι του.
Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να λέει: “Σήκω… έγινε πόλεμος. δεν ακούς τις σειρήνες;”
Όταν οι Ιταλοί έφτασαν στο κατώφλι της Ελλάδας, ο Πέτρος ήταν εννιά χρονών, είχε μια χελώνα για κατοικίδιο, αγαπούσε με πάθος τις αμερικάνικες ταινίες και γνώριζε τον πόλεμο μόνο μέσα από τα βιβλία. Τώρα όμως τον βιώνει κάθε μέρα, μαζί με τους γονείς του, τον παππού του και τη μεγαλύτερη αδελφή του, την Αντιγόνη, αρχίζοντας έναν μεγάλο περίπατο – μια βόλτα στην Αθήνα της Κατοχής, στα δύσκολα εκείνα χρόνια της πείνας, των συσσιτίων, του φόβου, των διωγμών.
Με οδηγό τους αγαπημένους του ήρωες από την ελληνική ιστορία και την εφηβεία προ των πυλών ο Πέτρος, με την αδελφή του και τους φίλους του, δε διστάζει να πάρει μέρος στην Αντίσταση, έχοντας πάντα για σύνθημα ένα τραγούδι:
Πάντα μπροστά μας,
για μια καινούρια ζωή…
“Διαβάστε τον “Μεγάλο περίπατο του Πέτρου” της Άλκης Ζέη για πολλούς λόγους αλλά έστω και μόνο για να θαυμάσετε το θάρρος και την επινοητικότητα του Πέτρου, του μικρού αυτού αντιστασιακού που έκανε τη ζωή δύσκολη στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές.”
The New York Times Book Review
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 316 σελ.
Ο θείος Πλάτων – Άλκη Ζέη
Πετάει ο γάιδαρος; Πετάει! Και μάλιστα μιλάει. Μόνο όμως με τον Γιάννη και την Ειρήνη, ή αλλιώς τον Βάνια και την Ίρα, δυο αδέλφια που ζουν με τους γονείς τους εξόριστοι στη Μόσχα. Ένα πάνινο γαϊδουράκι, δώρο του θείου Πλάτωνα από την Ελλάδα, με ένα φερμουάρ στο στήθος που κρύβει μέσα μια κόκκινη καραμέλα, την καρδιά του, γίνεται ο αχώριστος φίλος των παιδιών στον οποίο λένε όλα τα μυστικά και τις σκέψεις τους.
Με αρχηγό την πανέξυπνη και σοφή Ίρα καταστρώνουν ένα μεγάλο σχέδιο. Στην πορεία όμως θα αλλάξουν γνώμη…
“Η Άλκη Ζέη δεν ξεχνάει ποτέ το παιδί. Δεν ξεχνάει ποτέ να είναι η ίδια παιδί. Τόσο μάλιστα που πολλές είναι οι στιγμές που μας προκαλείται η έκπληξη για το πώς πιάνει την όραση του παιδιού. Γιατί υπάρχει στη συγγραφέα η ταύτιση με την ψυχολογία του παιδιού και όχι ο “μιμητισμό” της παιδικής συμπεριφοράς… Η λογοτεχνία για το παιδί στην Άλκη Ζέη έχει βρει τον συγγραφέα της.”
Γιάννης Νεγροπόντης
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 119 σελ.
Μια Κυριακή του Απρίλη – Άλκη Ζέη
Ο Μάνος ελπίζει σήμερα που είναι Κυριακή και μάλιστα έχει και λιακάδα να γίνει κάτι αλλιώτικο. Καθώς περνάει η μέρα και έρχεται το βράδυ χωρίς να γίνει κάτι συνταρακτικό, μάλλον απογοητεύεται.
Όμως, η φαντασία, τα όνειρά μας και τα πράγματα που μας αρέσουν περισσότερο μπορούν να κάνουν όλες τις Κυριακές του Απρίλη διασκεδαστικές.
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 50 σελ.
Κοντά στις ράγιες – Άλκη Ζέη
Βασισμένο στο έργο της Α. Μπρουστέιν “Ο δρόμος που ξανοίγεται μπροστά”
Τις ράγιες που “οδηγούν” σε μια καινούρια ζωή κοιτάει κάθε μέρα από το παράθυρό της η δεκάχρονη Σάσα. Το Κουκούτσι, όπως τη φωνάζει ο πατέρας της, αναζητά απαντήσεις σε χιλιάδες ερωτήματα που ξεφυτρώνουν κάθε λίγο και λιγάκι σαν μανιταράκια στο κεφάλι της. Ποιος θα της λύσει τις απορίες; Η μαμά της και η Ντούνια, που δουλεύει χρόνια στο σπίτι τους, δεν έχουν πολλή υπομονή για εξηγήσεις. Μόνη της ελπίδα ο πατέρας της που την ακούει προσεκτικά και στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο του της εξηγεί όσα εκείνη διψάει να μάθει. Ο Σουσάμης -έτσι τον φωνάζει η κόρη του- είναι γιατρός και δε διακρίνει τους αρρώστους σε πλούσιους και φτωχούς, ούτε σε Ρώσους και Πολωνούς ή Εβραίους, ούτε σε χριστιανούς και αλλόθρησκους.
Με αυτές τις αξίες μεγαλώνει η Σάσα στην προεπαναστατική Ρωσία καταφέρνοντας να υψώσει το ανάστημά της στην αδικία και να μάθει τι σημαίνει να είσαι αληθινός ήρωας. Παρακολουθεί όσα συμβαίνουν γύρω της και περιμένει με λαχτάρα και ενθουσιασμό, που μόνο τα παιδιά μπορεί να έχουν, τη μεγάλη αλλαγή που χτυπάει την πόρτα της.
“Χωρίς να χρησιμοποιεί ποτέ λεκτικά και φιλολογικά πυτοτεχνήματα, η συγγραφέας συναρπάζει το κοινό της με την απαράμιλλη δύναμη της παρατήρησής της, με τον διακριτικό αλλά υποβλητικό της στοχασμό, με το αβίαστο χιούμορ. Τα βιβλία της είναι από τα πιο μεστά κείμενα που φτάνουν στα χέρια των παιδιών αλλά και των μεγάλων.”
Ζωή Βαλάση
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 306 σελ.
Θέατρο για παιδιά – Άλκη Ζέη
Ο κεραμιδοτρέχαλος. Ματίας ο πρώτος: Τα παιδιά στη Βουλή οι μεγάλοι στο σκαμνί
Δύο θεατρικά έργα για παιδιά σε ελεύθερη διασκευή της Άλκης Ζέη.
1. “Ο Κεραμιδοτρέχαλος”: ελεύθερη διασκευή από το μυθιστόρημα της Άστριντ Λίντγκρεν “Ο Κάρλσον και ο Μπόμπιρας στη στέγη”.
2. “Ματίας ο πρώτος”: ελεύθερη διασκευή από το μυθιστόρημα του Πολωνού συγγραφέα Γιάννους Κόρτσακ. Οι στίχοι των τραγουδιών είναι της Ξένιας Καλογεροπούλου και η μουσική του Γιάννη Σπανού.
“Η Άλκη Ζέη δεν ξεχνάει ποτέ το παιδί. Δεν ξεχνάει ποτέ να είναι η ίδια παιδί. Η λογοτεχνία για το παιδί στην Άλκη Ζέη έχει βρει τον συγγραφέα της.”
Γιάννης Νεγροπόντης
“Η ευαισθησία της στις λεπτές ψυχολογικές αποχρώσεις είναι από τα σημαντικότερα κεφάλαια της τέχνης της.”
Αλέξανδρος Κοτζιάς, “Η Καθημερινή”
“Η Άλκη Ζέη έχει συμβάλει καθοριστικά στην ανανέωση του παιδικού βιβλίου τόσο με την αισθητική όσο και με την κοινωνική και παιδαγωγική αξία των έργων της.”
Άντα Κατσίκη – Γκίβαλου
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 162 σελ.
Η μωβ ομπρέλα – Άλκη Ζέη
Λίγο πριν από τον πόλεμο του 1940, κάπου στο Μαρούσι, ζει με τους γονείς της η Ελευθερία, ένα δεκάχρονο κορίτσι, που τα δίδυμα μικρότερα αδέρφια της φωνάζουν Λέτρω και όταν θυμώνουν μαζί της πλασμώδιο του Λαβεράν. Απεχθάνεται το νοικοκυριό και τις “γυναικείες” δουλειές, ενώ τρελαίνεται για ό,τι δεν εγκρίνει ο πατέρας της: Διαβάζει με μανία βιβλία, ανυπομονεί να δει θέατρο, ρίχνει κλεφτές ματιές στην εφημερίδα, εύχεται κάποτε να μοιάσει στην Αντιγόνη του Σοφοκλή.
Στο πάνω πάτωμα του σπιτιού τους ο κύριος Μαρσέλ, ένας Γάλλος που ζει μόνιμα στην Ελλάδα, έχει υπό την προστασία του τον ανιψιό του Μπενουά ο οποίος γίνεται αχώριστος φίλος των παιδιών. Λιγοστά τα παιχνίδια τους -βόλοι, σβούρες, σκοινάκι, γιογιό κι ένα ζευγάρι πατίνια με καρουλάκια-, αλλά αστείρευτη η φαντασία τους. Όλοι μαζί σκαρφίζονται χίλιες δυο ιστορίες που μαγεύουν και τους ίδιους. Και πόσα ακόμα θα σκέφτονταν να κάνουν εάν δεν τους εμπόδιζαν οι μεγάλοι…
Οι μεγάλοι και τα παιδιά. Δυο κόσμοι τόσο διαφορετικοί που όσα χρόνια κι αν περάσουν οι νόμοι τους και η γλώσσα τους δεν θα είναι ποτέ κοινά. Ο καθένας κουβαλάει τη δική του αλήθεια. Γι’ αυτό άλλωστε και πίσω από μια μωβ ομπρέλα μπορεί να κρύβονται πολλές!
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 260 σελ.
Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της – Άλκη Ζέη
“Μα δεν πήρες είδηση τίποτα;” “Όχι, Φάρμουρ, τίποτα.”
Η Κωνσταντίνα, όταν μετακόμισε με τους γονείς της στη Γερμανία, ήταν τόσο ευτυχισμένη με την καινούρια της ζωή, που ποτέ δεν της πέρασε από τον νου πως μια μέρα θα άλλαζαν όλα. Κι όμως οι γονείς της χωρίζουν τελεσίδικα και είναι καλό γι’ αυτήν να επιστρέψει στην Ελλάδα, στη γιαγιά της, τη Φάρμουρ, όπως τη φωνάζει η Κωνσταντίνα στα σουηδικά.
Μα πώς γκρεμίστηκαν όλα; Πώς να αντέξει την γκρίνια της γιαγιάς της που της διηγείται ξανά και ξανά για την Κατοχή και την Αντίσταση; Εκείνη ποιος θα την καταλάβει; Ας είναι καλά ο Λουμίνης, ένα μεγαλύτερο αγόρι από το νέο της σχολείο, και το θαυματουργό γαλάζιο χαπάκι που την κάνει να τα ξεχνάει όλα και να μην τη νοιάζει τίποτα.
Και μετά όμως τι; Ακόμα ένα χαπάκι κι άλλο ένα κι άλλο ένα… και η Κωνσταντίνα μια στα ουράνια και μια στον γκρεμό, στο δικό της σύμπαν όπου κυριαρχεί το ψέμα, παγιδευμένη στις αράχνες της να παλεύει με χέρια και με πόδια να ξεμπλεχτεί και να μην μπορεί. Ή μήπως μπορεί;
“Ένα εμφανώς παιδαγωγικό μυθιστόρημα, χωρίς το παραμικρό δείγμα διδακτισμού. Με ζωηρά αφηγηματικά πρόσωπα, σωστές δόσεις χιούμορ και πλήρη οικονομία δυνάμεων, η Ζέη δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο (αξιανάγνωστο για κάθε ηλικία) μυθιστόρημα.”
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, “Ελευθεροτυπία”
Βραβείο Εφηβικού Βιβλίου – Περιοδικό “Διαβάζω” (2003)
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 242 σελ.
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα – Άλκη Ζέη
“Κανείς από τη γενιά μας δεν πρόλαβε. Μας προλάβαιναν άλλα. Πόλεμος, Δεκέμβρης, Εμφύλιος, Δικτατορία. Όλο τα παλιά θυμόμαστε. Μας βαριούνται. Δεν λέμε να τα ξεχάσουμε, είναι όλη μας η ζωή. Πόσες φορές είπαμε να τη φτιάξουμε από την αρχή! Δεν είναι το κουράγιο που μας έλειψε…”
(απόσπασμα από το βιβλίο)
“Με αιφνιδιαστικά καθαρό βλέμμα και κρυστάλλινη διαύγεια, η Ελένη, η γήινη αρραβωνιαστικιά του καπετάνιου Αχιλλέα, που έφτασε στα πέρατα της γης, ως την Τασκένδη, για να σμίξει μαζί του, ανακαλεί το παρελθόν της. Πετράδι πετράδι συνθέτει το ψηφιδωτό της σημαντικότερης τριακονταετίας ’40-’70 της Ελλάδας, ξύνοντας παλιές και νεότερες πληγές που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια σε ψυχές και σώματα.
“Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα” είναι ένα μεγαλόπνευστο βιβλίο, που αποτελεί τομή στη νεότερη πεζογραφία μας… Είναι μεγαλόπνευστο, γιατί από τον καιρό του Τσίρκα και των “Ακυβέρνητων πολιτειών” κανένας άλλος Έλληνας συγγραφέας δεν επιχείρησε ν’ αγκαλιάσει με το βλέμμα του την πορεία του νεότερου ελληνισμού όχι μόνο μέσα στην ιστορία, αλλά και μέσα στον γεωγραφικό χώρο…”
Δημοσθένης Κούρτοβικ, “Σχολιαστής”
“Αυτή η “Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα” είναι ένας “αποχαιρετισμός στα όπλα”, στο όνειρο και τ’ όραμα ενός ολόκληρου κόσμου, είν’ ένα Ρέκβιεμ για τη Γενιά της Νικηφόρας Επανάστασης που χάθηκε.
Κώστας Σταματίου, “Τα Νέα”
“Το γεγονός που κάνει το βιβλίο της Άλκης Ζέη να μην είναι απλώς μια ακόμη κατάθεση είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπλέκονται το βίωμα, ο μύθος και η ιστορία ή καλύτερα η τέχνη με την οποία η ιστορία μεταλλάζει σε μυθιστόρημα και το μυθιστορηματικό υλικό ιστορικοποιείται.”
Μαρία Στασινόπουλου, “Το Βήμα”
Βραβείο Giuseppe Acerbi Literary Award (2002)
Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2011, 399 σελ.
Αρβυλάκια και γόβες – Άλκη Ζέη
Αρβυλάκια, λουστρινένιες γόβες, καλοκαιρινά πέδιλα, μια παρέα φοιτητών και συνάμα παπουτσιών, μας σεργιανίζουν στα σκληρά χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης. Και τότε ένας δυνατός έρωτας ξεσπάει. Είκοσι χρόνια μετά τόσο έντονες κοινές εμπειρίες είναι σχεδόν ακατόρθωτο να τις σβήσει ο χρόνος.
Αντρόγυνα που οδηγούνται στον χωρισμό και ο καθένας ξεκινά μια καινούρια ζωή· πολιτικοί πρόσφυγες και ένα αγόρι που ονειρεύεται να γίνει ακροβάτης και είναι αποφασισμένο να δει το τσίρκο της πόλης του, έστω κι αν χρειαστεί να θυσιάσει τη γάτα του στα λιοντάρια.
Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές στις βαθιά ανθρώπινες και συγκινητικές ιστορίες της Άλκης Ζέη όπου κυριαρχούν η ξενιτιά, η νοσταλγία της πατρίδας και η λαχτάρα για επιστροφή.
“Αποτελεί, θαρρώ, αλάθευτο σημάδι για την ποιότητα της προσφοράς ενός συγγραφέα, σαν κλείνεις το βιβλίο του με ένα αίσθημα απογοητεύσεως επειδή οι σελίδες του κύλησαν τόσο γρήγορα. Και αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση με την Άλκη Ζέη. Η ευαισθησία της στις λεπτές ψυχολογικές αποχρώσεις είναι από τα σημαντικότερα κεφάλαια της τέχνης της.”
Αλέξανδρος Κοτζιάς, “Η Καθημερινή”
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2011, 111 σελ.
Σπανιόλικα παπούτσια και άλλες ιστορίες – Άλκη Ζέη
Τα “Σπανιόλικα παπούτσια” της Άλκης Ζέη, κείμενα με έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο (πολιτικό και υπαρξιακό), συνιστούν μια σειρά αυθεντικών ιστοριών που άνετα θα τις χαρακτήριζε κανείς ως διηγήματα.
Δημιουργοί που έχει κλείσει ο επίγειος κύκλος τους, όπως η Διδώ Σωτηρίου, ο Γιώργος Σεβαστίκογλου, ο Νίκος Καββαδίας, ο Πέλος Κατσέλης, ο Κάρολος Κουν, η Ελένη Χατζηαργύρη, ο Γιάννης Τσαρούχης και πολλοί άλλοι, στοιχειώνουν τις σελίδες των Σπανιόλικων παπουτσιών ως ήρωες μιας αφηγηματικής τοιχογραφίας.
Με τον ανεπανάληπτο συγγραφικό της τρόπο η Άλκη Ζέη αποτυπώνει σε ολοζώντανες και σπαρταριστές εικόνες την Ελλάδα της Κατοχής και του Εμφυλίου.
Παρά την τραγικότητα των δύο αυτών περιόδων της ελληνικής ιστορίας, η Άλκη Ζέη, χωρίς να τις εξωραΐζει, τις κάνει αξιοθαύμαστες και αξιοθύμητες.
Θ.Θ.Ν.
Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2010, 141 σελ.
Ο ψεύτης παππούς – Άλκη Ζέη
Ένας αλλιώτικος παππούς κι ένας δεκάχρονος εγγονός, ο Αντώνης. Ο παππούς, συνταξιούχος ηθοποιός, γύρω στα ογδόντα, πληθωρικός σε συναισθήματα, γνώσεις και εμπειρίες και με ιδιαίτερες συνήθειες, εξάπτει τη φαντασία του Αντώνη με τις ιστορίες που του διηγείται από τη ζωή του.
Όλα αυτά του Αντώνη του φαίνονται τόσο υπερβολικά και απίστευτα που αναρωτιέται: αλήθεια, ψέματα; Μια τρυφερή σχέση παππού και εγγονού, όπου μέσα από τα γεγονότα αναδεικνύεται η προσπάθεια του αγοριού να κατανοήσει τον παππού και να τον κάνει να νιώθει περήφανος για κείνον.
Αφήγηση: Νόνη Ιωαννίδου
Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Τσικής (παππούς), Δημοσθένης Χαλκιόπουλος (Αντώνης), Μιχάλης Μαρκάτης (πατέρας), Βέρα Λάρδη (μητέρα) και Νίκη Ιωαννίδου (Λάρα).
Συμμετέχουν: Ναταλία Κάππα, Αποστόλης Οικονόμου, Ζωή Κατσάτου, Μάκης Σκοτίδης, Νίκος Πολυμέρου, Γιάννης Καμπουρόπουλος, Σοφία Βολουδάκη, Σοφία Αναστασιάδου, Ελένη Τσαγκαράκη, Πέτρος Δαμουλής, Τάκης Παγώνης, Σταύρος Μουρατίδης, Στέλλα Φάιτ, Νίκη Κωστιάνη και Άννα Μερτζάνη.
Ηχητικός Σχεδιασμός: Τάκης Παγώνης
Το “Τραγούδι του Αντώνη” (από το ποιήμα του Αντώνη προς τον παππού) μελοποίησε, απέδωσε στην κιθάρα και τραγούδησε η Αγγελική Βουλουμάνου.
Mουσική σύνθεση: Χρήστος Ξενάκης
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Pathos Publishing, 2009
Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα – Άλκη Ζέη
“Και πώς να γράψω την αρχήν, πώς να την τελειώσω; Αφήγησιν πανέμορφην, ερωτικήν, μεγάλην.” Σκέφτομαι εκείνες τις ιπποτικές μυθιστορίες με τους μεγάλους έρωτες, τις περιπέτειες, όταν οι εραστές χάνονται και αναζητούνται διασχίζοντας τον κόσμο. Έτσι, βέβαια, κι η Ελένη φτάνει στα πέρατα της γης για να ξανασμίξει με τον μυθικό αρραβωνιαστικό. Μονάχα που οι σημερινοί ήρωες δεν έχουν να παλέψουν με δράκοντες και με καστρόπυργους, αλλά με τις συμπληγάδες της Ιστορίας. Αυτή ορίζει τη μοίρα τους, ρυθμίζει και τις ερωτικές συμπεριφορές, πλάθει πρότυπα ή θαμπώνει τη λάμψη των ανθρώπων.
Στο διπλό ιστό, λοιπόν, της προσωπικής και της συλλογικής περιπέτειας, πλέκεται αβίαστα το μυθιστόρημα. Πρόσωπα κοινά, αθέλητοι πρωταγωνιστές ή ανίδεοι κομπάρσοι του δράματος: Αντίσταση, εμφύλιος, διώξεις. Μεγάλα οράματα και διαψεύσεις, διάλυση πολλών ψευδαισθήσεων. Η Ελλάδα, ο κόσμος.
Σ’ ένα μεταίχμιο της ζωής της και της πρόσφατης ιστορίας μας- στη διάρκεια της δικτατορίας -η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, ανασύροντας τις μνήμες της πετράδι το πετράδι, συνθέτει το ψηφιδωτό της τριακονταετίας. Εύθραυστη κι όμως αγέρωχη, μπροστά σ’ ένα αόριστο κι ωστόσο πάλι καθορισμένο μέλλον, μιλάει χωρίς πικρία, χωρίς μεταμέλεια, με ζεστασιά, κάποτε με χιούμορ, με μια τρυφερή φροντίδα θα ‘λεγες να μη γυμνώσει το παρελθόν, τη ζωή της και τη ζωή. Η ανθρώπινη φωνή της Άλκης Ζέη.
Βραβείο Giuseppe Acerbi Literary Award (2002)
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2008, 348 σελ.
Ο ψεύτης παππούς – Άλκη Ζέη
Ένας αλλιώτικος παππούς κι ένας δεκάχρονος εγγονός, ο Αντώνης. Ο παππούς, συνταξιούχος ηθοποιός, γύρω στα ογδόντα, πληθωρικός σε συναισθήματα, γνώσεις και εμπειρίες και με ιδιαίτερες συνήθειες, εξάπτει τη φαντασία του Αντώνη με τις ιστορίες που του διηγείται από τη ζωή του. Όλα αυτά του Αντώνη του φαίνονται τόσο υπερβολικά και απίστευτα που αναρωτιέται: αλήθεια, ψέματα;
Μια τρυφερή σχέση παππού και εγγονού, όπου μέσα από τα γεγονότα αναδεικνύεται η προσπάθεια του αγοριού να κατανοήσει τον παππού και να τον κάνει να νιώθει περήφανος για κείνον.
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 2007, 155 σελ.
Γατοκουβέντες – Άλκη Ζέη
Μια μικρή ιστορία για ένα μεγάλο γάτο, δυο μικρά παιδιά, μια παχουλή γυναίκα και ένα μεγάλο καύσωνα
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2006, 33 σελ.
Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της – Άλκη Ζέη
Κωνσταντίνα! Κωνσταντίνα! Κωνσταντίνα! Κωνσταντίνα!
Και έλεγε ότι δε θα ακούσει σήμερα τη γιαγιά της και τις τρεις αχώριστες φίλες της. Γκρίνια, γκρίνια, γκρίνια. Ε, βέβαια, πού να καταλάβουν αυτές από εφηβεία, που είναι της γενιάς της Κατοχής!
“Μα δεν πήρες είδηση τίποτα;” ρωτάει και ξαναρωτάει η γιαγιά. “Όχι τίποτα.” Είχε τόσο χαρεί για την καινούρια τους ζωή στη Γερμανία, που ούτε της πέρασε απ’ το νου πως οι γονείς της μια μέρα θα χώριζαν. Κι ακόμη χειρότερα: ότι θα την έστελναν πίσω στην Ελλάδα να ζήσει με τη γιαγιά της για κάποιο διάστημα…
Βραβείο Εφηβικού Βιβλίου – Περιοδικό “Διαβάζω” (2003)
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 2002, 240 σελ.
Η δωδέκατη γιαγιά και άλλα – Άλκη Ζέη
Με παζαρεύουν τα εγγόνια μου για το πόσο θα ζήσω ακόμα. -Δέκα χρόνια, είστε ευχαριστημένα; Η εγγονή μου επιμένει στα δεκαπέντε. Τελικά συμβιβαζόμαστε στα δεκατρία. Είναι κρίμα, λέει, αφού θα πατήσω τον εικοστό πρώτο αιώνα, να μην έχω καιρό μποστά μου να τους δω να μεγαλώνουν. Βέβαια και είναι κρίμα. Μήπως είναι στο χέρι μου; Η πρώτη φορά που αντίκρισα γραμμένο το 2000 ήτανε το Δεκέμβρη του 1990. Μόλις είχε φύγει ο Γιώργος για πάντα. Μου είχε αφήσει εντολή μην τύχει και δεν ανανεώσω την κάρτα παραμονής στη Γαλλία, παρόλο που θα μου ήταν άχρηστη αφού εδώ και χρόνια είχαμε γυρίσει οριστικά στην Ελλάδα. Ύστερα από τα τόσα που περάσαμε, αγωνιούσε φαίνεται εκείνος που θα μ’ άφηνε μόνη και σκεφτότανε πως για καλό και για κακό ας είχα μια κάρτα μονίμου κατοίκου Γαλλίας.
Πεζογραφία, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2001, 122 σελ.
Ο θείος Πλάτων – Άλκη Ζέη
Eικονογράφηση: Βάσω Ψαράκη
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1999, 141 σελ.
Κοντά στις ράγιες – Άλκη Ζέη
Βασισμένο στο έργο της Α. Μπρουστέιν: Ο δρόμος που ξανοίγεται μπροστά
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1999, 239 σελ.
Τα παπούτσια του Αννίβα – Άλκη Ζέη
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1998, 42 σελ.
Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων – Άλκη Ζέη
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1997
Alice in Marbleland – Alki Zei
Eικονογράφηση: Sofia Zarabouka
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1997
Νεανική φωνή – Άλκη Ζέη
Πέντε διηγήματα
Zωγραφική: Μαριλίτσα Βλαχάκη
Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1996, 76 σελ.
Θέατρο για παιδιά – Άλκη Ζέη
Ο κεραμιδοτρέχαλος. Ματίας ο πρώτος
Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου (1993)
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1996, 134 σελ.
Το καπλάνι της βιτρίνας – Άλκη Ζέη
Eικονογράφηση: Μαρία Βαξεβάνογλου
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1995, 182 σελ.
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου – Άλκη Ζέη
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1995, 263 σελ.
Η μωβ ομπρέλα – Άλκη Ζέη
Eικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Κέδρος, 1995, 254 σελ.
Achilles’ fiancée – Alki Zei
The scene is Paris, sometime after the 1967 military coup in Greece. Eleni, together with a group of her friends and fellow political exiles, finds herself working as an extra in a French film: The Horror Train. It is not the first time Eleni has been caught up in a deadly drama, nor is it her first ride on a “horror train.” As the director waves his arms, shouting directions and re-shouting the sequence, Eleni’s mind wanders to her first train ride: “Athens-Piraeus. My first big trip by train. – You’re Eleni? I’m Achilles.
They don’t ask which Achilles. One name is enough…”
For the rest of her life, Eleni will be “Achilles’ Fiancee,” fiancee of the guerilla leader, the brave, handsome kapetanios whose code-name is Achilles. In the demonstrations against the German occupiers of Greece, in prison where she waits for a death sentence during the post-war persecution of suspected leftists, in exile in Tashkent where the exiled Greek communists fight amongst themselves, and finally in Paris. But somewhere along the way Eleni becomes an indepentent character with a mind of her own. As she begins to doubt the slogans that she fought for when she was a blind follower of leaders like her fiance. Eleni involves us in her own private world of self-discovery. It is a woman’s world, where human warmth and friendships matter more than abstract ideals.
The Greek word for a novel is mythistorema, a word that combines “myth” and “history.” In her story of a young woman’s struggle to survive through an extraordinary period of Greek history Alki Zei has woven the threads of her own quasi-mythical life into the stuff of history. The result is a compelling and beautiful novel that opens a new window on modern Greek history.
Mετάφραση: Gail Holst – Warhaft
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 1992, 374 σελ.
Πηγές: EKEBI, Biblionet, Εκδόσεις Καστανιώτη, Κέδρος, Μεταίχμιο