Πηγή: theatro-technis.edu.gr
Ηλέκτρα (2020), Κάπα Εκδοτική
Ηλέκτρα – Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Μια σύγχρονη τραγωδία
Ούτε για μια στιγμή
δεν σκέφτηκα
πως θα μπορούσα
να έχω ζήσει αλλιώς.
Στα τέλη Ιουλίου 1944, βρίσκεται πεταμένο στους δρόμους και παραδίδεται στο νεκροτομείο της Αθήνας μισοκαμένο και παραμορφωμένο απ’ τα βασανιστήρια το νεκρό κορμί μιας 32χρονης. Η άτυχη γυναίκα είναι η Ηλέκτρα Αποστόλου, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των γυναικείων δικαιωμάτων. Λίγες μέρες νωρίτερα, την Τρίτη 25 Ιουλίου 1944, είχε συλληφθεί και μεταφερθεί στην Ειδική Ασφάλεια από Έλληνες δοσίλογους, συνεργάτες των Γερμανών. Βα-σανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου είναι ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης. Μάταια προσπαθώντας ν’ αποσπάσουν πληροφορίες για την αγωνιστική της δράση, την υποβάλλουν στο ξενοδοχείο Κρυστάλ, το διαβόητο κέντρο βασανιστηρίων, σε μια μαρτυρική ανάκριση μέχρι θανάτου.
Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1912 και μεγάλωσε σε εύπορη αστική οικογένεια. Το 1926, σε ηλικία 14 χρόνων, οργανώθηκε στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαίων Ελλάδος (ΟΚΝΕ), όπου διηύθυνε λίγα χρόνια αργότερα, το 1933, το τμήμα της εργαζόμενης νεολαίας της εφημερίδας της. Διετέλεσε επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο των Γυναικών στο Παρίσι το 1935, υπεύθυνη της πανελλαδικής αντιστασιακής οργάνωσης “Ελεύθερη Νέα” και συντονίστρια αντιφασιστικών ομάδων που αποτελούνταν αποκλειστικά από γυναίκες. Έχοντας αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στην οργάνωση της αντιστασιακής πάλης του λαού, κατά τη δικτατορία του Μεταξά συνελήφθη και μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίσθηκε το 1938 και συνελήφθη ξανά το 1939 ετοιμόγεννη. Μόλις επτά ημερών λεχώνα μεταφέρθηκε με το βρέφος στην εξορία, στην Ανάφη, απ’ ό-που απέδρασε τον Αύγουστο του 1942.
“Εγώ όταν πιάνομαι, δε νιώθω καμία ανησυχία για την απολογία μου, γιατί μόλις περάσω εκείνα τα κατώφλια, βάζω στον νου μου πως δεν έχω πια μνήμη, δεν έχω αυτιά, δεν έχω γλώσσα, δεν έχω μιας μέρας παρελθόν.”
Η Ηλέκτρα Αποστόλου πάλεψε με όλα της τα μέσα να εμπνεύσει στις γυναίκες σιγουριά για το δίκιο τους και ν’ αποδείξει ότι η απελευθέρωσή τους θα ήταν δυνατή μόνο μόνο με την ενεργό συμμετοχή τους στους κοινωνικούς αγώνες. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας όρισε το παράσημο “Ηλέκτρα Αποστόλου” ως την έξοχη τιμητική διάκριση γυναικείου ηρωισμού. Μετά την απελευθέρωση, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων αγωνιστών καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, αλλά λίγους μήνες αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι στο πλαίσιο του εμφυλιακού κλίματος.
Όσο ο διπλανός σου δεν έχει ελευθερία,
ούτε εσύ είσαι ελεύθερος.
Το Ηλέκτρα ‒ Μια σύγχρονη τραγωδία είναι το πρώτο θεατρικό έργο της Έλενας Τριανταφυλλοπούλου, στο οποίο η συγγραφέας συνθέτει έναν ποιητικό ύμνο, αφιερωμένο στη θυσία της ηρωίδας της Εθνικής Αντίστασης Ηλέκτρας Αποστόλου. Ένα έργο με δυο χαρακτήρες, έναν άντρα και μια γυναίκα, που διαλέγονται μεταξύ τους σε ένα καταιγιστικό κείμενο που ισορροπεί άψογα ανάμεσα στη λογική της γραφής και το συναίσθημα της δημιουργίας.
Η Έλενα Τριανταφυλλοπούλου κατορθώνει με την Ηλέκτρα της να δημιουργήσει μια προσωπική ιδιοτυπική ασκητική, καθώς στο κείμενο της ενυπάρχουν σύνθετα και πυκνά νοήματα για τον άνθρωπο και τη θυσία του ανθρώπου για τον άνθρωπο. Η συγγραφέας μάς παραδίδει ένα κείμενο με ουσία, δίχως λογοτεχνικές πολυπλοκότητες, δίχως φιλοσοφικούς αφορισμούς, δίχως κομματικές ακροβασίες· η Ηλέκτρα της Τριανταφυλλοπούλου αποτελεί μια συμβολική αφήγηση στο κέντρο της οποίας υπάρχει μια συνθηματολογική φράση: «Θάνατος στον φασισμό».
Η ηρωίδα του έργου, η Ηλέκτρα Αποστόλου, αποτελεί μια γυναίκα-σύμβολο, ένα πρόσωπο που κοίταξε τον φόβο κατάματα ‒ και ο φόβος φοβήθηκε και έφυγε. Η ιστορία της Ηλέκτρας, αυτής της γυναίκας, που βασανίστηκε, που εξευτελίστηκε, που θανατώθηκε, παρουσιάζεται ως ένα άρρητο σύνολο ιδεών και σκέψεων, το οποίο σε μια κοινή βάση ‒ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων‒ αποτελεί την οριοθέτηση της έννοιας του ανθρώπου, που ξεπηδά μέσα από τα τελευταία λόγια της:
Είμαι η μνήμη. Είμαι η ανάσταση της μνήμης,
η αποκατάσταση της μνήμης…
Είμαι. Είμαι όλα εκείνα που θέλεις να ξεχάσεις.
Είμαι όλα εκείνα που δεν μπορείς να ξεχάσεις.
Είμαι. Είμαι άνθρωπος. Είμαι…
Θεατρικό, Κάπα Εκδοτική, 2020, 32 σελ.
Πηγές: Biblionet, Κάπα Εκδοτική
