Τζ. Γκ. Μπάλαρντ (1930-2009)

Super-Cannes – J. G. Ballard

Ένα προφητικό μυθιστόρημα για την αλλοίωση που επιφέρουν στην ανθρώπινη φύση ο ακραίος καπιταλισμός και οι τεχνολογικές εξελίξεις, από την πένα του κορυφαίου Βρετανού συγγραφέα J.G. Ballard. Το βιβλίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία διεθνώς και τιμήθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο Commonwealth Writers’ Prize, 2000.

Μετάφραση: Άρης Σφακιανάκης – Ηρώ Σκάρου
Βραβεία: Commonwealth Writers’ Prize 2000

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2021, 512 σελ.

Crash – J. G. Ballard

Ο αφηγητής της ιστορίας, ένας μυστήριος τύπος με το όνομα Μπάλαρντ, εμπλέκεται σε ένα τρομερό αυτοκινητιστικό δυστύχημα: το αυτοκίνητό του συγκρούεται με ένα άλλο και ο Μπάλαρντ βλέπει τον οδηγό του οχήματος να ξεψυχάει μπροστά στα μάτια του. Αντί όμως αυτή η φοβερή εμπειρία να τον σοκάρει και να τον απελπίσει, τον βυθίζει σταδιακά σ’ έναν καινούργιο, ζοφερό, αλλά ιδιαίτερα θελκτικό κόσμο, τον κόσμο των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων. Συνοδοιπόρος του ο Ρόμπερτ Βον, επιστήμονας και πρώην τηλεοπτικός αστέρας, ένας άγγελος εξολοθρευτής των αυτοκινητόδρομων. Ο Βον έχει συγκεντρώσει γύρω του ένα πλήθος θυμάτων από τα διάφορα “πειράματά” του, ανθρώπους διαλυμένους από τις θηριωδίες στις οποίες επιδίδεται οδηγώντας ξέφρενα το αυτοκίνητό του, όμως η φιλοδοξία του δεν σταματάει εκεί. Το μεγάλο του όνειρο είναι να συμμετάσχει σ’ ένα μεγαλειώδες τρακάρισμα, που θα υπερβαίνει όλα τ’ άλλα, σε μια παράσταση χωρίς προηγούμενο…

Το “Crash”, που σύμφωνα με τον ίδιο τον Τζ. Γκ. Μπάλαρντ αποτελεί “μια εργαλειοθήκη απόγνωσης για χρήση σε ακραία κρίση”, θεωρείται ένα από τα κορυφαία του μυθιστορήματα. Μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο από τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ.

Επανέκδοση: “Απόπειρα”, 1992
Αναθεωρημένη μετάφραση
Πρόλογος: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Επίμετρο: Σώτη Τριανταφύλλου.
Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης – Σώτη Τριανταφύλλου

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2019, 272 σελ.

High-Rise – J. G. Ballard

HIGH-RISE: ένα επιβλητικό συγκρότημα πέντε υπερσύγχρονων οικοδομημάτων που υψώνονται ως τον ουρανό. Μια αυτάρκης πόλη, σε σχήμα παλάμης, που αναπτύσσεται κάθετα, αποτυπώνοντας την ταξική διαστρωμάτωση των ενοίκων: στους χαμηλότερους ορόφους ζουν οι λιγότερο ευκατάστατοι, στους ψηλότερους οι πιο προνομιούχοι. Πίσω από τους τοίχους του εντυπωσιακού κεντρικού ουρανοξύστη, οι ένοικοι είναι αποφασισμένοι να συμμετάσχουν σε ένα όργιο καταστροφής και ολέθρου. Τα κοκτέιλ πάρτι που διοργανώνουν οι πιο εύποροι καταλήγουν σε επιδρομές λεηλασίας με στόχο τους “εχθρικούς” ορόφους, και οι μέχρι πρότινος πολυτελείς εγκαταστάσεις μετατρέπονται σε πεδία αναταραχών, όπου κυριαρχεί το χάος. Η κοινωνική οργάνωση απορρυθμίζεται με βίαιο τρόπο, και οι απομονωμένοι ένοικοι του ουρανοξύστη, oρμώμενοι από τα πρωτόγονα ένστικτά τους, δημιουργούν μια δυστοπία την οποία ορίζουν οι νόμοι της ζούγκλας.

Με τη διορατική ματιά του, ο J.G. Ballard συνθέτει ένα μυθιστόρημα που σχολιάζει την κατάρρευση του αστικού αφηγήματος. Ένα από τα κορυφαία έργα του θρυλικού συγγραφέα, για πρώτη φορά μεταφρασμένο στα ελληνικά.

Μετάφραση: Αποστόλης Πρίτσας
Τίτλος πρωτοτύπου: High-Rise

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2017, 264 σελ.

Εκτός ελέγχου – J. G. Ballard

“Από που να ξεκινήσω; “Εχουν γραφτεί τόσο πολλά για τη Σφαγή του Πάνγκμπερν, όπως είναι πλέον γνωστή στα λαϊκά έντυπα όλης της υφηλίου, πού δυσκολεύομαι να δω αυτό το τραγικό γεγονός με καθαρή ματιά”.

Το πρωί της 25ης Ιουνίου 1988, λίγο μετά τις οκτώ, τα τριανταδύο ενήλικα μέλη μιας επιφανούς κοινότητας του Δυτικού Λονδίνου δολοφονούνται με ιδιαίτερα βίαιο τρόπο, και τα παιδιά τους απάγονται χωρίς να αφήσουν ίχνη. Μέσα από το ιατροδικαστικό ημερολόγιο του δρος Ρίτσαρντ Γκρέβιλ, αναπληρωματικού ψυχιατρικού συμβούλου της Αστυνομίας του Λονδίνου, ξετυλίγονται οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες της σφαγής που οδηγεί σε αδιέξοδο τους αστυνομικούς. Απελπισμένοι, ξαναβλέπουν με έκπληξη το βίντεο που έχει γυριστεί στον τόπο του εγκλήματος. Η επαγγελματική ψυχρότητα των φόνων ενισχύει την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο έγκλημα. “Δεν φαίνεται να απομένει χώρος για καμία απολύτως νέα θεωρία” γράφει ο Γκρέβιλ, ωστόσο έχει κάποιες δικές του ιδέες, πού τις ακολουθεί με αποφασιστικότητα παρά τις επανειλημμένες αποθαρρύνσεις από τους ανωτέρους του.
Σε αυτό το έντονο και αριστοτεχνικό μυθιστόρημα αγωνίας, ο J. G. Ballard, διάσημος συγγραφέας βιβλίων όπως “H Αυτοκρατορία του Ήλιου” και “H μέρα της δημιουργίας”, υφαίνει μια ιστορία συναρπαστική και ταυτόχρονα συνταρακτική, που θέτει υπό αμφισβήτηση τις πιο βαθιά εδραιωμένες αντιλήψεις μας γύρω από τη σχέση των γονιών με τα παιδιά τους και εξερευνά τα ακραία επακόλουθα μιας υπερ-προοτατευτικής λογικής.

“Αφήγηση αδρή, ιστορία μακάβρια. Μια νουβέλα με άρτια δομή και έξοχο ύφος. Στρέφοντας μοχθηρά
την προσοχή μας στην πραγματικότητα που ηθελημένα αγνοούμε, μας προσφέρει μια σωτήρια ψυχρολουσία”.
Jonathan Coe, Guardian

Μετάφραση: Σταύρος Παπασταύρου
Τίτλος πρωτοτύπου: Running Wild

Μυθιστόρημα, Άγρα, 2010, 129 σελ.

Θαύματα της ζωής – J. G. Ballard

Σ’ αυτή την αποκαλυπτική αυτοβιογραφία, που αποτέλεσε και το αποχαιρετιστήριο έργο του, ο Τζέι Τζι Μπάλαρντ χαρτογραφεί την πορεία της εκπληκτικής ζωής του, αρχίζοντας από τα γεγονότα που ενέπνευσαν το κλασικό μυθιστόρημά του “Η αυτοκρατορία του Ήλιου”.

Τα Θαύματα της ζωής μας μεταφέρουν από την προπολεμική Σανγκάη στις στερήσεις και τις απροσδόκητες ελευθερίες του ιαπωνικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, όπου ο Μπάλαρντ έζησε έγκλειστος στη διάρκεια
του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και από εκεί στη μεταπολεμική Βρετανία.

Ο συγγραφέας θυμάται τις πρώτες του συγγραφικές απόπειρες και τη συμμετοχή του στις κοινωνικές και καλλιτεχνικές επαναστάσεις της δεκαετίας του 1960. Περιγράφει τη συναναστροφή του με μερικούς από τους σπουδαιότερους σύγχρονους καλλιτέχνες, καθώς και την οικογενειακή ζωή στο Σέπερτον της νοτιοανατολικής Αγγλίας, όπου μεγάλωσε μόνος του τα τρία του παιδιά, μετά τον απροσδόκητο θάνατο της γυναίκας του.

Μια συναρπαστική διήγηση των εμπειριών που διαμόρφωσαν το έργο αυτού του εξαιρετικού συγγραφέα, ποτισμένη με τη σπάνια εκείνη σοφία των ανθρώπων που είναι συμφιλιωμένοι με τη ζωή.

Μετάφραση: Ηρακλής Ρενιέρης
Τίτλος πρωτοτύπου: Miracles of Life: Shanghai to Shepperton
Πρόλογος: Simon Sellars

Αυτοβιογραφία, Οξύ-Brainfood, 2009, 219 σελ.

Κρυστάλλινος κόσμος – J. G. Ballard

Ένας περίεργος υπερκορεσμός της ύλης, σε κάποια σημεία του πλανήτη, δημιουργεί διαρροή στο χρονικό συνεχές: Ο χρόνος εγκαταλείπει την ανθρώπινη πραγματικότητα με αποτέλεσμα το φαινόμενο της κρυσταλλοποίησης. Σε ένα σκηνικό μιας παράδοξης Αποκάλυψης, σε ένα μεταλλαγμένο γοτθικό τοπίο όπου οι κρυστάλλινοι θόλοι ενός δάσους της Δυτικής Αφρικής άλλοτε λάμπουν μεγαλειωδώς κι άλλοτε βαθαίνουν σε μια ζοφερή σκοτεινιά, ένας νέος εκπληκτικός κόσμος διεκδικεί κάθε έμβια ύπαρξη.Τα πάντα αποκρυσταλλώνονται κι αστράφτουν σαν πετράδια δημιουργώντας ένα μυστηριακό σύμπαν, πανέμορφο και τρομαχτικό, όπου τα πλάσματα υπάρχουν λες και παγιδευμένα σε κεχριμπάρι, ούτε ζωντανά ούτε νεκρά, τα φυλλώματα λαμπυρίζουν σαν κοσμήματα με όλα τα χρώματα της ίριδας, και οι ήρωες περιφέρονται σαν φαντάσματα στις εσχατιές της ύπαρξης, προαναγγέλλοντας την κυριαρχία του ανόργανου και άχρονου βασιλείου, πάνω στο οργανικό και πεπερασμένο…

“Ο ποιητής Μπάλλαρντ σε ένα πλήρες εκστατικό ξέσπασμα”
(Anthony Burgess)

Μετάφραση: Περικλής Μποζινάκης
Τίτλος πρωτοτύπου: The Crystal World

Μυθιστόρημα, Ars Nocturna, 2009, 219 σελ.

Άνθρωποι του Μιλένιουμ – J. G. Ballard

Τα παραδοσιακά σχήματα του εικοστού αιώνα έχουν εξαντληθεί και η μεσοαστική τάξη εξεγείρεται και αναλαμβάνει να απελευθερώσει την κοινωνία από τα δεσμά της κατανάλωσης. Με ακρίβεια ανατόμου που απολαμβάνει τον κυνισμό, ο J.G. Ballard, ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή συγγραφείς, μέσα από μια πλοκή που υπονομεύει συνεχώς την ταυτότητα των πρωταγωνιστών, αναδιατυπώνει το όραμα της επανάστασης στην αυγή του αιώνα μας και αποκαλύπτει πως η σύγχρονη εξέγερση έχει να κάνει με τα τέλη στάθμευσης, τα δίδακτρα των σχολείων και τα κοινόχρηστα των πολυκατοικιών.
Με σαρκασμό και οξυδέρκεια περιγράφονται οι αδιέξοδες προσωπικές διαδρομές των ηρώων που τους οδηγούν σε πράξεις που είναι ταυτόχρονα αντάξιες μιας φαντασμαγορικής ψυχολογικής χειραφέτησης και ενός συναρπαστικού αστυνομικού ρομάντζου.

Μετάφραση: Μαρία Κονδύλη
Τίτλος πρωτοτύπου: Millennium People
Βραβεία: Prix Jean Monnet de Littérature Européenne 2005

Μυθιστόρημα, Ποταμός, 2004, 403 σελ.

Νύχτες κοκαΐνης – J. G. Ballard

Ο μυστηριώδης θάνατος πέντε ανθρώπων απλώνει την απειλητική σκιά του στην ειδυλλιακή ατμόσφαιρα της Εστρέλα Ντελ Μαρ, κάπου στις ισπανικές ακτές. Η αστυνομία συλλαμβάνει τον Φρανκ Πρέντις, ιδιοκτήτη του Ναυτικού Ομίλου, που δείχνει αποφασισμένος να ομολογήσει την ενοχή του. Όταν ο αδελφός του Τσαρλς θα προσπαθήσει να του συμπαρασταθεί, θα ανακαλύψει έναν απόκρυφο κόσμο βυθισμένο στο έγκλημα, στα ναρκωτικά και στις σεξουαλικές διαστροφές, ένα λαβύρινθο από υπόγειες διαδρομές, που οι εντάσεις του απειλούν να καταπιούν και τον ίδιο.

Μετάφραση: Αγορίτσα Μπακοδήμου
Τίτλος πρωτοτύπου: Cocaine Nights

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1997, 406 σελ.

Έκθεση ωμοτήτων – J. G. Ballard

Η παράλογη βία που διαποτίζει κάθε κύτταρο του σύγχρονου κόσμου είναι το θέμα του μαγευτικού αυτού και εντυπωσιακού μυθιστορήματος. Στα όνειρα του ήρωα του στοιχειώνουν οι εικόνες του Τζων Φ. Κέννεντυ και της Μαίριλυν Μονρόε, νεκρών αστροναυτών και θυμάτων αυτοκινητικών συγκρούσεων, καθώς διασχίζει τα εφιαλτικά έρημα τοπία της νευρικής κατάπτωσης. Αναζητώντας τη λογική του υποδύεται ορισμένους ρόλους: πιλότος πυρηνικού βομβαρδιστικού, δολοφόνος του προέδρου, θύμα αυτοκινητικής σύγκρουσης, ψυχοπαθής. Τελικά, διαμέσου της μαύρης γοητείας που ασκεί η βία υπερβαίνει την ψυχική του αναστάτωση και βρίσκει το κλειδί για μία παράξενη νέα σεξουαλικότητα.

“Ένα εκρηκτικό βιβλίο … αναταράσσει τα τρίσβαθο της σεξουαλικότητας όσο ούτε τα πιο σκληρά εικονογραφημένα πορνό”. (William S. Burroughs)
“Φοβερό είδος ποίησης και βίας”. (Financial Times)

Μετάφραση: Ηρακλής Ρενιέρης
Τίτλος πρωτοτύπου: The Atrocity Exhibition

Διηγήματα, Απόπειρα, 1996, 272 σελ.

Η πλημμύρα – J. G. Ballard

“Η πλημμύρα” (1962) είναι το δεύτερο μυθιστόρημα που έγραψε ο Μπάλαρντ (1930) -μετά τον “Άνεμο από το πουθενά” (1962)- που κινείται στο πνεύμα των μυθιστορημάτων καταστροφής. Τα πρόσωπα ζουν σ’ ένα πλημμυρισμένο Λονδίνο που έχει αλλάξει το τοπίο, τον τρόπο ζωής τους αλλά και την ψυχική τους κατάσταση και τις σχέσεις τους. Ο ήρωας, εντούτοις, όχι μόνο παραδέχεται τις κατακλυσμιαίες βροχές που πλημμυρίζουν τον κόσμο σαν αναπόφευκτο φυσικό φαινόμενο, αλλά μοιάζει να συμφιλιώνεται μαζί τους, αν όχι και να “συνωμοτεί” για να επιβιώσει. Οι περιγραφές του πλημμυρισμένου Λονδίνου είναι εντυπωσιακές. Οι εικόνες-σκηνές του δημιουργούν μια υποβλητική ατμόσφαιρα που θυμίζει το οικοτοπίο της Τριασιακής Περιόδου, δηλ. της πρώτης περιόδου του Μεσοζωϊκου αιώνα. Μέσα σ’ αυτό το τόσο αλλόκοτο τοπίο, οι ανθρώπινες συγκρούσεις παίρνουν άλλη διάσταση, τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις των προσώπων είναι αιχμάλωτα του νερού. “Η πλημμύρα” με την αληθοφάνειά του, τη συντριπτική ζωντάνια των ηρώων του και την ανατριχιαστική πιθανότητα επαλήθευσής του καθιέρωσε τον Μπάλαρντ ως μεγάλο συγγραφέα.

Μετάφραση: Βασίλης Καλλιπολίτης
Τίτλος πρωτοτύπου: The Drowned World
Πρόλογος, Εργογραφία: Μάκης Πανώριος

Μυθιστόρημα, Αίολος, 1993, 216 σελ.

Crash – J. G. Ballard

Σύγκρουση


Ένα μυθιστόρημα για το σεξ, το αυτοκίνητο και τη βία.

Η γοητεία που ασκούν στον Βων, τον ήρωα του μυθιστορήματος, οι ερωτικές διαστάσεις του αυτοκινήτου και των συγκρούσεων αιχμαλωτίζει τον αφηγητή του “Crash” στο εφιαλτικό δίχτυ της τεχνολογικής βιαιότητας και του εκτυφλωτικού σεξ, παρασέρνοντάς τον στις φρενήρεις αναζητήσεις του στον λαβύρινθο των αυτοκινητοδρόμων των δυτικών προαστίων του Λονδίνου.

“Ο Τζέϊμς Γκ. Μπάλλαρντ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους αληθινούς σύγχρονους ριζοσπάστες, μαζί με τον Μπάροουζ ή τον Ζενέ ή τον Ρεμπώ”.
(“New Musical Express”)

Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης – Σώτη Τριανταφύλλου
Τίτλος πρωτοτύπου: Crash

Μυθιστόρημα, Απόπειρα, 1992, 267 σελ.