Ο Κώστας Μόντης του Θεοδούλου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο.
Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας και σπούδασε νομική και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μετά από άρνηση της κυπριακής κυβέρνησης να του επιτρέψει να ασκήσει τη δικηγορία στο νησί, εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος, δημοσιογράφος, καθηγητής σε σχολεία της Λευκωσίας και της Μόρφου, γενικός γραμματέας της Εμποροβιομηχανικής Ομοσπονδίας Κύπρου και διευθυντής του Τμήματος Τουρισμού (1961-1976).
Δραστηριοποιήθηκε πολιτικά ως καθοδηγητής της Ε.Ο.Κ.Α. στην επαρχία Λευκωσίας.
Παντρεύτηκε την Έρση Κωνσταντίνου με την οποία απέκτησε τρεις γιους και μια κόρη.
Στο χώρο της λογοτεχνίας ασχολήθηκε με την ποίηση, την πεζογραφία και το θέατρο.
Ιδρυτής του πρώτου επαγγελματικού θεάτρου της Κύπρου μαζί με τους Αχ.Λυμπουρίδη και Φ.Μουσουλίδη (Λυρικόν, 1942) και εκδότης του περιοδικού “Θέατρο” (1944), εξέδωσε επίσης τις εφημερίδες “Ελευθέρα Φωνή” (1946) και “Εμπορική” (1960 μαζί με τον Π.Μπενάκη) και τα οικονομικά περιοδικά “The Cyprus Chamber of Commerce Journal” (1946) και “Cyprus Trade Journal” (1952).
Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες “Ελευθερία” (στην οποία ήταν και ανταποκριτής μαζί με τον Ιερ.Κυκκώτη κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Ελλάδα), “Έθνος” και “Τα Νέα”, το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και το περιοδικό “Times of Cyprus”, ενώ υπήρξε ιδρυτικό μέλος του περιοδικού “Πνευματική Κύπρος” (1960).
Αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, τιμήθηκε με το βραβείο ποίησης (1968), το κρατικό βραβείο Κύπρου (1973 για τη συνολική προσφορά του), το Α’ κυπριακό κρατικό βραβείο ποίησης (1976), το Α’ κυπριακό κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1979) και τον τίτλο Poete Laureate.
Ποίηση
1934-1960
Η νέα αυτή έκδοση της συνολικής ποίησης του Κώστα Μόντη συμπίπτει με την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του και των δέκα χρόνων από τον θάνατό του. Η έκδοση αποτελείται από δώδεκα τόμους, στους οποίους έχουν ενσωματωθεί και οργανωθεί χρονολογικά όλες οι ποιητικές συλλογές του Κώστα Μόντη, καθώς και σκόρπια ποιήματά του, από το 1934 μέχρι το 2002.
Ο Κώστας Μόντης γεννήθηκε στην Κύπρο στην πόλη της Αμμοχώστου στις 18 Φεβρουαρίου του 1914 και πέθανε στη Λευκωσία την 1η Μαρτίου του 2004. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπήρξε Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Κύπρου και προετάθη για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ποιητής, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας, θεωρείται ένας από τους σημαντικώτερους Έλληνες συγγραφείς. Έργα του έχουν μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες. Η ιστοσελίδα του, www.costasmontis.com, παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του.
Ο κάθε τόμος περιλαμβάνει επεξηγηματικές σημειώσεις καθώς και γλωσσάριο για το Κυπριακό γλωσσικό ιδίωμα. Για εύκολη πρόσβαση του αναγνώστη στο γλωσσάριο και στις επεξηγηματικές σημειώσεις, τα δύο αυτά παραρτήματα έχουν περιληφθεί στην ολότητά τους και στους δώδεκα τόμους.
Καινούργιο στοιχείο αποτελεί η προσθήκη ευρετηρίου. Το ευρετήριο είναι οργανωμένο με βάση τον τίτλο στην περίπτωση εντίτλων ποιημάτων (καταχώρηση με κεφαλαία γράμματα), με βάση τον πρώτο στίχο στην περίπτωση άτιτλων ποιημάτων (καταχώρηση με μικρά γράμματα) και με βάση λέξεις-κλειδιά (καταχώρηση με αστερίσκο). Η τελευταία αυτή κατηγορία περιλαμβάνει μία επιλογή από κύρια ονόματα και ορισμένες συχνά απαντώμενες λέξεις. Ο κάθε τόμος περιλαμβάνει το δικό του ευρετήριο, το οποίο καλύπτει μόνο την ποίηση του συγκεκριμένου τόμου. Ο δωδέκατος τόμος αποτελείται από το συνολικό ευρετήριο, το οποίο καλύπτει ολόκληρη την ποίηση του Κώστα Μόντη.
Στην έκδοση αυτή των ποιημάτων του εφαρμόζονται πιστά οι οδηγίες που έδωσε ο ίδιος ο ποιητής σε σημείωσή του στην αρχή του βιβλίου του “Ποίηση 1997” (αρχικός τίτλος: Συμπλήρωμα Δ) για την ορθογραφία των κειμένων που πρέπει να ακολουθείται σε κάθε μελλοντική έκδοση…
ΔΕΝ ΗΡΘΑΝ
Δεν ήρθαν οι θεατές που περιμέναμε,
δεν ήρθαν οι θεατές που περίμεναν τ’ αναμμένα φώτα
και ματαιώθηκε η παράσταση
και καθήσαμε μονάχοι στην πλατεία
τριγυρισμένοι απ’ τ’ άδεια καθίσματα
με πολλή κατάθλιψη
και μ’ ένα παράξενο ηδονισμό,
μ’ ένα εντελώς ανεξήγητο ενδόμυχο ηδονισμό.
ΤΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ
Είναι δύσκολο να πιστέψω
πως μας τους έφερε η θάλασσα της Κερύνειας,
είναι δύσκολο να πιστέψω
πως μας τους έφερε η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ
Ελάχιστοι μας διαβάζουν
ελάχιστοι ξέρουν τη γλώσσα μας
μένουμε αδικαίωτοι κι αχειροκρότητοι
σ’ αυτή τη μακρινή γωνιά
όμως αντισταθμίζει που γράφουμε ελληνικά.
Ποίηση
Με μέτρο και χωρίς μέτρο (Κύπρος, 1934)
Minima (Λευκωσία, 1946)
Τα τραγούδια της ταπεινής ζωής (Λευκωσία, 1954)
Στιγμές (Λευκωσία, 1958)
Συμπλήρωμα των Στιγμών (Λευκωσία, 1960)
Ποίηση του Κώστα Μόντη (Λευκωσία, 1962)
Γράμμα στη μητέρα κι άλλοι στίχοι (Λευκωσία, 1965)
Αγνώστω ανθρώπω (Λευκωσία, 1968)
Εξ’ ιμερτής Κύπρου (Λευκωσία, 1969)
Εν Λευκωσία τη… (Λευκωσία, 1970)
Δεύτερο γράμμα στη μητέρα (Λευκωσία, 1972)
Κλειστές Πόρτες (1964)
Και τότ’ εν’ εναλίη Κύπρο (Λευκωσία, 1974)
Πικραινόμενος εν εαυτώ (Λευκωσία, 1976)
Κύπρος εν Αυλίδι (Λευκωσία, 1976)
Ποιήματα για μικρά και μεγάλα παιδιά (Λευκωσία, 1976)
Ανθολόγηση από τις Στιγμές (Αθήνα, 1978)
Στη γλώσσα που πρωτομίλησα – Ιδιωματικά ποιήματα (Λευκωσία, 1980)
Κύπρια ειδώλια (Λευκωσία, 1980)
Μετά φόβου ανθρώπου (Αθήνα, 1982)
Αντίμαχα (Λευκωσία, 1983)
Ως εν κατακλκείδι (Λευκωσία, 1984)
Επί σφαγήν (1985)
Του στίχου τα μυνήματα (Λευκωσία, 1991)
Τώρα που διαβάζω καλύτερα (Λευκωσία, 1998)
Ποίηση (2014), Πάργα
Μυθιστορήματα – Διηγήματα
Γκαμήλες κι άλλα διηγήματα (Λευκωσία, 1939)
Ταπεινή ζωή (Λευκωσία, 1944)
Κλειστές πόρτες (Λευκωσία, 1964)
Διηγήματα (Λευκωσία, 1970)
Ο αφέντης Μπατίστας και τ’ άλλα (1980), Ερμής
Ο Σαγρίδης (Λευκωσία, 1985)
Μεταφράσεις – Ανθολογίες
Αριστοφάνους Λυσιστράτη (Λευκωσία, 1972)
Ανθολογία κυπριακής ποίησης (μαζί με τον Α.Χριστοφίδη) (Αθήνα, 1965)
Ανθολογία νέων Κυπρίων ποιητών (Λευκωσία, 1969)
Κυπριακά δημοτικά τραγούδια (Λευκωσία, 1971)
Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Άπαντα, τ.1-7 (Λευκωσία, 1986-1991)
Άπαντα, τ.Α΄, Συμπλήρωμα Α'(Λευκωσία, 1988)
Άπαντα, τ.Α΄, Συμπλήρωμα Β΄(Λευκωσία, 1992)
Άπαντα, τ.Α΄, Συμπλήρωμα Γ΄(Λευκωσία, 1993)
Συλλογικά έργα
Κυπριακή μετασυμβολική ποίηση (2009), Τόπος
Ο Παρθενώνας στην ποίηση (2009), Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.)
Η νεοελληνική ερωτική ποίηση (2010), Ελευθεροτυπία
Πηγές: EKEBI, ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, Wikipedia, Πάργα, Ερμής
