Γυμνάσιο και Λύκειο στη Ζωσιμαία Σχολή, Πανεπιστήμιο στο ΑΠΘ, αποφοίτηση με πτυχίο φυσικού. Στη συνέχεια η Αμερική. American University, δύο χρόνια στην Ουάσινγκτον για Masters και έπειτα στην Καλιφόρνια στο γραμμικό επιταχυντή του Στάνφορντ για διδακτορικό στην πειραματική πυρηνική φυσική. Ήμουν φρέσκος στο εργαστήριο του Στάνφορντ. Δύο μόλις μήνες και κάτι. Βρισκόμουν εκεί με τα όνειρα του νέου που κυνηγάει το μεγάλο, το εξεζητημένο, το θαυμαστό. Μέχρις εκεί ο δρόμος δύσκολος αλλά όχι αδιάβατος. Ήμουν γεμάτος δύναμη, όρεξη και προσδοκίες. Εγώ, απ τα «ασήμαντα» Γιάννενα, -ούτε να το προφέρουν δεν μπορούσαν καλά-καλά οι Αμερικανοί-, βρισκόμουν σε ένα απ τα μεγαλύτερα εργαστήρια του κόσμου, έπαιρνα μέρος στα πειράματα του, κινούμουν στον ίδιο χώρο με ζωντανούς θρύλους, με τους ήρωες των μαθητικών και φοιτητικών μου χρόνων, με τους μεγάλους των μεγάλων, με Νομπελίστες.
Μία μέρα στο εστιατόριο του εργαστηρίου είχα την τύχη να καθίσω με έναν άνθρωπο που είχε κερδίσει το βαρύτιμο βραβείο μόλις πριν από δύο εβδομάδες.
Γνωριστήκαμε, μιλήσαμε, εγώ τον άκουγα με δέος, περίμενα ότι θα κατέβαινε στο επίπεδό μου και θα μου μιλούσε για Φυσική.
«Την προηγούμενη εβδομάδα ένοιωσα μια απέραντη ευτυχία», μου είπε.
Βέβαια, είπα εγώ στον εαυτό μου, την υπέρτατη. Πήρες το νόμπελ, αλλά…νόμιζα ότι ήταν πριν από δύο…μάλλον λάθος έκανα,…τέλος πάντων τι σημασία είχε.
«…έγινα παππούς», συνέχισε. «Την άλλη μέρα διάβασα σε ένα βιβλίο κάτι που θεωρώ ότι με εκφράζει απόλυτα, μια στιγμή να το θυμηθώ ακριβώς». Πήρε ανάσα, τελείωσε το νερό του και μου είπε.
«Στην αίθουσα του συνεδρίου του σύμπαντος βρίσκονται ισότιμα μια παιδική ζωγραφιά και η μεγάλη και μοιραία εξίσωση της μάζας με την ενέργεια».
Πήρα το διδακτορικό μου το 1994. Η διατριβή μου πάνω στο σπιν του νετρονίου. Ο κωδικός του πειράματος μου: SLAC experiment/Ε142.
Τα νετρόνια και τα πρωτόνια ξέρουμε πλέον ότι δεν είναι στοιχειώδη σωματίδια αλλά αποτελούνται από κουάρκς και «την κόλλα που τα συγκρατεί», τα γκλουόνια. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 στο CERN μετρήθηκε για πρώτη φορά πειραματικά το σπιν του πρωτονίου και …προς μεγάλη έκπληξη των πάντων βρέθηκε ότι τα κουάρκς «ευθύνονται», μόνο για λιγότερο του 50% του συνολικού σπιν του. Που οφείλεται το υπόλοιπο; Στην «κόλλα»; (τα γκλουόνια που είπαμε), σε άλλες αιτίες; Τα αποτελέσματα του πειράματος γέννησαν αυτό που ονομάστηκε στη φυσική « η κρίση του σπιν ». το πρώτο πείραμα που μέτρησε το σπιν του νετρονίου πια και όχι του πρωτονίου ήταν το E142.
Στη συνέχεια, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και μετά υπότροφος της Γερμανικής κυβέρνησης στο εθνικό εργαστήριο DESY στη Γερμανία.
Εκεί μια πρόταση , ένα προπόζαλ, όπως λέγαμε στη διεθνή γλώσσα της φυσικής που δεν είναι άλλη απ την Αγγλική, να μετρήσουμε το σπιν αυτής της περιβόητης κόλλας, των γκλουονίων.
Εκεί κάπου το 1998 έρχεται και το τέλος της καριέρας μου ως πυρηνικού φυσικού.
Γιατί; Διότι κατά την άποψη μου η πυρηνική φυσική απαιτεί απ τους υπηρέτες της τον απόλυτο έρωτα την αφοσίωση που δείχνει ο καλόγερος στο Χριστό.
Εγώ αγαπούσα μεν , αλλά δεν ήμουν ερωτευμένος…με άλλο πράγμα ήμουν ερωτευμένος.
Έτσι κάπως πήρα τη μεγάλη απόφαση να ακολουθήσω τον δρόμο της καρδιάς, τον έρωτα μου…την συγγραφή. Η πιο απλά να φτιάχνω και να λέω ιστορίες.»
Πηγή: www.giannena-e.gr
Περί αισθημάτων (2001), Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Η τελευταία συγγνώμη (2002), Ελληνικά Γράμματα
Η εξομολόγηση ενός πυρηνικού φυσικού (2004), Ελληνικά Γράμματα
Imperium (2007), Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Το στοίχημα των ανθρώπων (2011), Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Ανεμόσκαλα (2013), Διόπτρα
Η τελευταία συγγνώμη (2014), Διόπτρα
Ερωτευμένο αίμα (2017), Διόπτρα
Χώρα από χαλκό (2019), Ελληνικά Γράμματα
Τρωική ραψωδία (2023), Επίμετρο
Διηγήματα
Μπίλη ο Τίγρης (2004), Αιγέας
Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια (2005), Ιανός
Θεατρικά έργα
Τα ψέματα και τα μάτια (2006)
Συλλογικά έργα
Η εντεκάδα (2010), Μπαρτζουλιάνος Ι. Ηλίας
Μπάμπουσκα (2012), Βορειοδυτικές Εκδόσεις
Τρωική ραψωδία – Μιχάλης Σπέγγος
Η Τρωική ραψωδία είναι ένα μυθιστόρημα που επιχειρεί να αφηγηθεί την ιστορία του Τρωικού πολέμου στο σύνολό της, πέρα από τον μύθο, όπως δεν έχει παρουσιαστεί μέχρι τώρα. Από τις αιτίες, την αφορμή, μέχρι το τέλος και την καταστροφή των πάντων. Χωρίς τις παρεμβάσεις των θεών, χωρίς μυθικές και παραμυθένιες εκδοχές. Μια αφήγηση καθηλωτική, με ανατροπές κι εξηγήσεις που κόβουν την ανάσα.
Γιατί έγινε πραγματικά ο πόλεμος; Πόσα καράβια μπορεί να κινήσει μια γυναίκα; Τι ήταν ο Δούρειος Ίππος; Πώς πέθανε ο Αχιλλέας; Τι ήταν ο Μέμνων και οι Αμαζόνες; Ποιος σκότωσε τον Παλαμήδη; Γιατί ο Αχιλλέας επιθυμεί τον εξευτελισμό του νεκρού Έκτορα; Γιατί έγινε πραγματικά η θυσία της Ιφιγένειας;
Στη αφήγηση κυριαρχούν οι χαρακτήρες και οι πράξεις τους. Γήινοι, με σκιές, υπερβατικοί, με λάμψη, με ηρωισμό αλλά και κυνισμό. Με οράματα πολέμου, αλλά και ειρήνης. Με κίνητρα ηρωικά αλλά και ποταπά. Άνθρωποι μπροστά από την εποχή τους, αλλά και άνθρωποι δέσμιοι του καιρού τους. Ο Τρωικός πόλεμος είναι ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος της Ιστορίας και είναι η αποθέωση των ανθρώπινων παθών. Άντρες και γυναίκες που πολεμούν κι ερωτεύονται και στο τέλος κάνουν τον αναγνώστη να αναρωτηθεί: Για ποιαν ακριβώς Ελένη;
Μυθιστόρημα, Επίμετρο, 2023, 500 σελ.
Χώρα από χαλκό – Μιχάλης Σπέγγος
Η χώρα σε παρακμή. Η πατρίδα συρρικνώνεται και καταρρέει. Την κρίσιμη στιγμή τρεις άντρες παλεύουν για την ηγεσία. Τον Θρόνο. Μαζί και για τη δύναμη της εξουσίας, την κληρονομιά του παρελθόντος, το μεγαλείο του στέμματος, αλλά και για μια θέση στην Ιστορία. Οι τρεις άντρες, αν και αδέλφια, είναι τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους και προτείνουν ο καθένας διαφορετικούς τρόπους σωτηρίας. Η αντιπαράθεση είναι αναπόφευκτη. Μόνο που αυτή η αντιπαράθεση δεν είναι ούτε οικογενειακή, ούτε φιλική, ούτε καν ακαδημαϊκή. Η επικράτηση του ενός σημαίνει τον αφανισμό των άλλων. Ο δρόμος για τον θρόνο είναι ποτισμένος με αίμα που φέρνουν οι διαφορετικές ρίζες, τα απωθημένα, τα συμπλέγματα, αλλά κυρίως η δίψα για εξουσία. Ένας αγώνας ηρώων είναι αυτή η ιστορία, ένας αγώνας μέχρι θανάτου για τον θρόνο αλλά και, όπως επιθυμούν και ισχυρίζονται, για τη σωτηρία της πατρίδας. Όλα αυτά μέσα σε μια ακόμη κορυφαία μάχη. Αυτή με τον χρόνο. Γιατί απέξω όλο και σιμώνουν οι δράκοι.
Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2019, 672 σελ.
Ερωτευμένο αίμα – Μιχάλης Σπέγγος
Γιάννενα, δεκαετία του ’30
Οι ιστορίες τεσσάρων ατόμων διασταυρώνονται με δραματικό τρόπο. Η Αμαλία, μια καλλονή της εποχής, ξελογιάζεται από έναν αξιωματικό του στρατού. Μένει έγκυος, ενώ εκείνος τραβάει τον δρόμο του.
Ο Τάκης, ένας τύπος βίαιος, φιλόδοξος και με μια παράξενη ηθική, έχει γυρίσει από την Αμερική κακήν κακώς σε μια εποχή που άλλοι πήγαν και στέριωσαν. Ο Γιάννης Ρήγας είναι γιατρός με ένα ανομολόγητο πάθος για τις γυναίκες.
Ο μοναχογιός του Πέτρος είναι ένας ρομαντικός ιδεολόγος και διανοούμενος. Όταν οι τέσσερις θα συγκατοικήσουν, το αρχοντικό του Ρήγα θα μοιάζει με πυριτιδαποθήκη, ενώ γύρω τους η Ιστορία προχωρά με φωτιά και μαχαίρι.
Αθήνα, σήμερα
Τρία αδέρφια, κοντά στα πενήντα, συνεχίζουν να αναζητούν τον έρωτα. Ο Μιχάλης, διάσημος ογκολόγος, βρίσκεται στα πρόθυρα μιας τεράστιας ανακάλυψης, αλλά στην προσωπική του ζωή συντηρεί μια αδιέξοδη παράνομη σχέση.
Ο Άλκης, μεγαλοδημοσιογράφος και εργένης εκ πεποιθήσεως, αναζητεί την επιβεβαίωση σε εφήμερες σχέσεις.
Η Βιβή, διαλυμένη στην προσωπική της ζωή και με οικονομικά προβλήματα να την πνίγουν, ξοδεύεται σε καταδικασμένες καταστάσεις.
Τα τρία αδέρφια είναι εγγόνια του Τάκη και της Αμαλίας· ή μήπως όχι; Μια απροσδόκητη έρευνα για το παρελθόν της οικογένειας θα αλλάξει τη ζωή τους για πάντα και θα τους κάνει να συνειδητοποιήσουν ότι, όσο κι αν άλλαξαν οι εποχές και οι συνθήκες, η μαγική δύναμη του έρωτα διαπερνά τον χώρο και τον χρόνο, μπορεί να δικαιώσει το χθες και να συνταράξει το σήμερα.
Μυθιστόρημα, Διόπτρα, 2017, 656 σελ.
Η τελευταία συγγνώμη – Μιχάλης Σπέγγος
1973, Γιάννενα.
Ένας Χιλιανός αξιωματούχος, του καθεστώτος Πινοσέτ, επισκέπτεται την πόλη ως επίσημος προσκεκλημένος της χούντας των Συνταγματαρχών όταν ένα απόγευμα θα βρεθεί δολοφονημένος στο φαράγγι του Βίκου. Πανικόβλητη η κυβέρνηση φορτώνει τη δολοφονία σε έναν φοιτητή με αριστερή δράση. Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα;
1938-39, Γιάννενα.
Παρά τη σκιά του πολέμου, οι νέοι της πόλης περνούν ανέμελα τις ημέρες τους. Ο χριστιανός Νίκος Καζαντζής ερωτεύεται την Εβραία Ρεβέκκα Λεβή, αλλά αν και οι οικογένειές τους είναι πολύ δεμένες, εκείνη θα ενδώσει στις πιέσεις του πατέρα της, προκειμένου να παντρευτεί έναν ομόθρησκό της, τον αμοραλιστή Αζέρ.
1938-39, Αμβούργο.
Ο καλλιεργημένος μηχανικός Κάρστεν είναι γιος του στρατηγού και ήρωα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου Έρχαρτ Φον Έρεν και ένας από τους λίγους Γερμανούς που αντιστέκεται στη μαζική προπαγάνδα του χιτλερικού καθεστώτος. Καθώς ετοιμάζεται να υπηρετήσει στη Βέρμαχτ, παρακολουθεί έντρομος την κλιμάκωση της βίας ενάντια στους Εβραίους.
1944, Γιάννενα.
Καθώς η συντριβή του Ράιχ είναι επικείμενη, οι Γερμανοί ετοιμάζουν μια μεγάλη επιχείρηση συγκέντρωσης του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης και προώθησής του σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου θα εξοντωθούν. Ο Κάρστεν υπηρετεί στη φρουρά της πόλης και μένει στο επιταγμένο σπίτι των Καζαντζήδων όπου την παραμονή της 25ης Μαρτίου, θα αποκαλύψει στον Νίκο ότι σε λίγες ώρες οι Γερμανοί, θα συλλάβουν όλους τους Εβραίους πολίτες. Ο Νίκος, με κίνδυνο της ζωής του, προσπαθεί να φυγαδεύσει όσα μέλη από την οικογένεια Λεβή μπορεί. Ο Αζέρ δεν καταφέρνει να ξεφύγει και στέλνεται στο εφιαλτικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπιργκενάου. Είναι, όμως, αποφασισμένος να κάνει τα πάντα για να επιβιώσει…
Μυθιστόρημα, Διόπτρα, 2014, 664 σελ.
Ανεμόσκαλα – Μιχάλης Σπέγγος
“Περπατάω στους δρόμους και βλέπω γύρω μου ένα πλήθος που σιχαίνομαι. Στις δημόσιες υπηρεσίες μου ζητούν μίζα και με βρίζουν, οι γιατροί μου ζητούν φακελάκι και με εξευτελίζουν, οι αστυνομικοί με δέρνουν, οι νεόπλουτοι με δέρνουν, είτε οι ίδιοι είτε μέσω των μπράβων τους, οι παπάδες θέλουν να με στείλουν στο Μεσαίωνα, τα σχολεία είναι διαλυμένα, ο γείτονας με καταπατά, ο έμπορος με κλέβει, ο μαλάκας με το μηχανάκι το ανεβάζει στον πεζόδρομο και με σκοτώνει, ο άλλος χύνει τα λύματά του στο ποτάμι όπου πίνω νερό. Είμαι τόσο εκνευρισμένος, που τα λέω ανάκατα, χωρίς σειρά… και ξαφνικά όλοι αυτοί γίνονται σύντροφοι συμπολεμιστές, οι εκπρόσωποι του καλού. Ε όχι, ρε γαμώτο μου, σε κανέναν πόλεμο και με κανέναν!”
Μυθιστόρημα, Διόπτρα, 2013, 362 σελ.
Το στοίχημα των ανθρώπων – Μιχάλης Σπέγγος
Η Νίκη προσλαμβάνεται στο τμήμα υπολογιστών ενός παγκόσμιου κολοσσού πληροφορικής που εδρεύει στην Αμερική. Οταν ξαφνικά λαμβάνει σήμα από το διάστημα, μέσω υπολογιστή, που υποδηλώνει την ύπαρξη εξωγήινης, φοβερά εξελιγμένης ζωής, πιστεύει πως είναι η εκλεκτή της νέας εποχής και γίνεται ηγέτης σέκτας και τελικά προφήτης της νέας κοινωνίας του μέλλοντος.
Ενα βιβλίο όπου, παράλληλα με την καταιγιστική δράση, τίθενται ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη, την ψυχή, τις αξίες του πολιτισμού.
Μυθιστόρημα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2011, 511 σελ.
Imperium – Μιχάλης Σπέγγος
Η αυτοκρατορία που δεν υπήρξε
Στη μεγαλύτερη πόλη της ανατολικής επαρχίας της αυτοκρατορίας ένα σμήνος αγριόπαπιες πετά πάνω απ’ τα τείχη και κατευθύνεται προς την ανατολή. Το βλέμμα των φρουρών τις ακολουθεί και βυθίζεται στην άκρη του ορίζοντα σε μια ασυνήθιστη γραμμή. Όσο περνάει η ώρα, η γραμμή διαγράφεται καθαρότερα και επιβεβαιώνει την εγκυρότητα της τρομερής είδησης. Η ατέλειωτη σειρά του εχθρικού στρατού χάνεται κατά τμήματα μέσα στην ομίχλη και στριφογυρίζει σαν φίδι στην πεδιάδα.
Μέσα απ’ τα τείχη ένα παιδί ζει τις τελευταίες ώρες απ’ τα χρόνια της αθωότητάς του…
Το κύμα της ιστορίας περνάει απ’ τη ζωή ενός συνηθισμένου παιδιού. Το νήμα της μοίρας του είναι έτοιμο να βουτήξει στο κύμα της ιστορίας. Ποιος άραγε κινεί τα νήματα της μοίρας; Μέχρι πού φτάνει το δικαίωμα του ανθρώπου να επιλέγει; Μπορούν οι επιλογές μας να αλλάξουν τη μοίρα;
Μυθιστόρημα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2007, 533 σελ.
Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια – Μιχάλης Σπέγγος
Δέκα μικρά κεφάλαια κι ένα μεγάλο εμπνευσμένα από τον Διονύση Σαββόπουλο
Διηγήματα, Ιανός, 2005, 80 σελ.
Μπίλη ο τίγρης – Μιχάλης Σπέγγος
… Ο Λάκης βλέπει τον σκούρο όγκο να πλησιάζει. Κάτω το κεφάλι, τα αυτιά σηκωμένα η καμπούρα της ράχης να προβάλει πάνω απ’ τα χόρτα σαν πτερύγιο καρχαρία. Το θηρίο περπατάει αργά, με χάρη, σαν σε αργή κίνηση. Μια μεγάλη γάτα, μόνο που οι γάτες δεν σκοτώνουν ανθρώπους. Ο άνεμος αλλάζει, στον άνθρωπο φτάνει η έντονη μυρωδιά του ζώου. Κάνει μερικά βήματα πίσω, η τίγρης αντιλαμβάνεται την κίνηση και σταματάει. Η ουρά κατεβαίνει προς τα κάτω, το θηρίο προχωράει αργά και αποφασιστικά προς τα μπρος και ο άνθρωπος στέκει ακίνητος και κοιτάζει. Τώρα μπορεί να τον φτάσει με τρεις δρασκελιές. Η ουρά ξαφνικά ανεβαίνει προς τα πάνω με έπαρση, ένα συντριβάνι εκτοξεύεται και ψεκάζει τα χόρτα, τα πισινά πόδια σκάβουν το χώμα…
Διηγήματα, Αιγέας, 2004, 139 σελ.
Η εξομολόγηση ενός πυρηνικού φυσικού – Μιχάλης Σπέγγος
Ενας πυρηνικός φυσικός ξεκινάει το ταξίδι των διακοπών του στην Ελλάδα. Μόνο που ο συγκεκριμένος φυσικός δεν είναι καθόλου τυχαίος. Είναι ο διευθυντής του πιο πολυδάπανου οπλικού εγχειρήματος στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Είναι ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής Αλεξ Βαλάνης. Η ιδιοφυΐα του απόλυτα παραδεκτή από εχθρούς και φίλους. Οι επιλογές της προσωπικής του ζωής επιβάλλουν ένα κομμάτι της ζωής του να παραμένει στο σκοτάδι. Ο επαγγελματικός του προσανατολισμός υπαγορευμένος από το κυνήγι μιας πιθανότητας. Μερικά σύμβολα, όχι σε ένα μαυροπίνακα, αλλά στα φαιά κύτταρα ενός μοναδικού μεγαλοφυούς εγκεφάλου, αγνώστων προθέσεων, απειλούν να καταφέρουν το αδιανόητο. Τα ερωτήματα είναι βασανιστικά και πρέπει άμεσα να απαντηθούν. Ο αγώνας δρόμου αρχίζει. Το κυνήγι επίσης. Το δράμα πλησιάζει στην κορύφωσή του και στην έξοδο. Κρυμμένες στις σκιές του δράματος οι αυτοβιογραφικές εμπειρίες του συγγραφέα από τη θητεία του ως πυρηνικού φυσικού. Σε μια γωνιά ένα κομμάτι ως είδος μαθήματος Πυρηνικής Φυσικής για αρχάριους. Πιο κει αιωρείται η δύναμη της αγάπης, της αφοσίωσης, της προσήλωσης σε ιδανικά. Παντού, έντονα παρούσες οι ανθρώπινες αδυναμίες. Απιστία, απληστία, αλλαζονεία, προδοσία.
Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2004, 432 σελ.
Η τελευταία συγγνώμη – Μιχάλης Σπέγγος
Ενας επίσημος από τη Λατινική Αμερική κατορθώνει να σπάσει τη διεθνή απομόνωση της καταδικασμένης από τη χούντα Ελλάδας και γίνεται δεκτός από την ηγεσία της με μέγιστες τιμές. Ο ίδιος εκφράζει την επιθυμία να γνωρίσει τη χώρα μακριά από τη δημοσιότητα αλλά και τις “αυθόρμητες” εκδηλώσεις λαϊκού θαυμασμού. Μία εβδομάδα αργότερα, το πτώμα του εντοπίζεται στο φαράγγι του Βίκου, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την ηπειρωτική πρωτεύουσα, τα Γιάννενα…
Ολα αυτά κάτω από το βάρος ενός ανολοκλήρωτου έρωτα.
Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2002, 593 σελ.
Περί αισθημάτων – Μιχάλης Σπέγγος
Δύο αδερφές, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά η μία από την άλλη, μέσα σε δύο φαινομενικά διαφορετικούς κόσμους, θα παλέψουν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους ενάντια στη βία, την αδικία και τους δαίμονες των παιδικών τους χρόνων.
Μυθιστόρημα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2001, 595 σελ.
Πηγές: BIBLIONET, Διόπτρα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Ελληνικά Γράμματα, Αιγέας, Ιανός, Επίμετρο
