Νάσια Διονυσίου

Τι είναι ένας κάμπος – Νάσια Διονυσίου

Μέσα από τις ημερολογιακές σημειώσεις ενός Κύπριου δημοσιογράφου ξεδιπλώνεται η ιστορία των βρετανικών στρατοπέδων της Αμμοχώστου – των «camps», που οι Κύπριοι τα είπαν «Κάμπους»· εκεί όπου, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν από την ίδρυση του Ισραήλ, κρατήθηκαν Εβραίοι πρόσφυγες. Ακούγοντας τις μαρτυρίες των προσφύγων, ο δημοσιογράφος ανασυνθέτει την παροντική τους κατάσταση και τις προσδοκίες τους για το μέλλον, όλα με φόντο το πιο ακραίο κακό που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Τα απόκοσμα όνειρα που ταράζουν τις νύχτες του ήρωα ξετυλίγουν τη «Φούγκα του θανάτου», το πιο γνωστό ίσως ποίημα για το Ολοκαύτωμα, του Πάουλ Τσέλαν, που, σ’ ένα συμβολικό κράμα παραίσθησης και πραγματικότητας, μέσα απ’ τα μάτια του δημοσιογράφου γίνεται μια φιγούρα που περιφέρεται στο στρατόπεδο.
Η ημερολογιακή αφήγηση διακόπτεται από τρεις παράλληλες ιστορίες, τοποθετημένες στον ίδιο χώρο και χρόνο, σε γλώσσα που συχνά ταλαντεύεται μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής παραλλαγής της. Μια αγρότισσα κρύβει στο σπίτι της έναν Γερμανό αιχμάλωτο που δραπέτευσε. Μέσα από την ανάμνηση ενός σεφαραδίτικου τραγουδιού, μια Εβραία της Θεσσαλονίκης μνημονεύει την πόλη και τους νεκρούς της. Ένας νεαρός οδηγός, Μεγάλη Παρασκευή, βγάζει κρυφά μερικά παιδιά από το στρατόπεδο.
Το βιβλίο πραγματεύεται σε πρώτο επίπεδο το Ολοκαύτωμα και τις συνθήκες ζωής στα στρατόπεδα κράτησης. Σε παράλληλη ωστόσο πορεία λανθάνουν κι άλλα: Η ένταση των Κυπρίων που σιγοβράζει κάτω από τον αποικιοκρατικό ζυγό κι ο κατοπινός ξεριζωμός από την ίδια την πόλη της Αμμοχώστου. Η εναλλαγή ρόλων –γηγενείς και πρόσφυγες, ριζωμένοι και εκδιωγμένοι, διώκτες και διωκόμενοι– μέσα στην αέναη περιστροφή της ιστορικής συγκυρίας. Η απώλεια του τόπου και του ανήκειν κι η αδυναμία της γλώσσας να την περιγράψει. Η ανθρωπιά ως τελευταίο ανάχωμα μπροστά στον φόβο, την τυφλότητα και το μίσος.
Ποια η σχέση ιστορίας και μνήμης, ποιες οι δυνάμεις της καταστροφής και ποιες οι δυνάμεις της καλοσύνης: Αυτά είναι τα ερωτήματα που συνοψίζονται στο μεγάλο ερώτημα του βιβλίου: «Τι είναι ένας κάμπος».

Νουβέλα, Πόλις, 2021, 104 σελ.

Περιττή ομορφιά – Νάσια Διονυσίου

Δώδεκα διηγήματα απαρτίζουν το πρώτο βιβλίο της Νάσιας Διονυσίου.

H Εύα αποκτά συνείδηση του εαυτού της και αυτοεξορίζεται ανατολικά της Εδέμ. Μια γυναίκα βγαίνει γυμνή από το αυτοκίνητο, αναζητώντας τον κήπο. Στην κηδεία του παππού, η εγγονή παλεύει να ζωντανέψει ένα χτυπημένο πουλί. Το φάντασμα ενός μετανάστη επιστρέφει για να ευχαριστήσει εκείνους που έσωσαν την κόρη του. Το χιόνι απλώνεται ενώ οι σκεπτικιστές διαρκώς επιφυλάσσονται. Ένας φράχτης περικυκλώνει αυτοβούλως τους ανθρώπους. Ο Ιησούς εξομολογείται τα ανείπωτα. Δύο άντρες αγωνίζονται για την επιβίωση και επιβραβεύονται με σοκολάτες. Η κόρη τρέχει να προλάβει τη μαμά της σε ένα απέραντο πάρκο. Δυο γάτες -η ζωή, η γνώση- φρουρούν μια έγκλειστη. Μια γυναίκα συνομιλεί με την τέφρα του αγαπημένου της. Μια άλλη αρνείται να παραδώσει τη ζωή που κυοφορεί.

Οι ιστορίες μετεωρίζονται ανάμεσα στο ρεαλισμό και το μύθο, περνοδιαβαίνουν διαρκώς από τα πράγματα της καθημερινότητας στα βιβλικά πεπραγμένα, εναλλάσσοντας το βίωμα με την αναγωγή. Συμβολισμός, διακειμενικότητα, πεζός και ποιητικός λόγος με στοιχεία κυπριακής λαλιάς συνθέτουν έναν πρωτότυπο αφηγηματικό ιστό.
Κρατικό Βραβείο Διηγήματος/Νουβέλας (Κύπρος) 2017

Διηγήματα, Το Ροδακιό, 2017, 64 σελ.