Περικλής Σφυρίδης

Συμπτώματα καραντίνας και άλλα διηγήματα – Περικλής Σφυρίδης

Στις δεκατρείς του Μάρτη ήρθε ο μικρός γιος με το αυτοκίνητό του να πάρει τον γιατρό για το νεκροταφείο. Ο μεγάλος, παρόλο που είχε βγάλει εισιτήρια, δεν μπόρεσε να έρθει· είχαν σταματήσει, λόγω της πανδημίας, οι πτήσεις από το Βερολίνο στη Θεσσαλονίκη. Στο κοιμητήριο έφτασαν με μάσκες, με γάντια, ακόμα και με γυαλιά, κι ο γιατρός φορώντας ναυτικό μαύρο καπέλο. Φτάσανε στον τάφο, τον είχανε σκάψει, αλλά μέσα δεν είδανε τίποτα, θαρρείς κι είχανε σηκώσει τη νεκρή. Τρέξανε στα γραφεία αλαφιασμένοι, εκεί είναι τους είπαν, να πάνε πίσω και να περιμένουν, σε λίγο θα έστελναν τον εργάτη. Και πράγματι εμφανίστηκε γρήγορα, νέος και όμορφος άντρας, φορούσε ρούχα λερωμένα και λαστιχένιες ψηλές μπότες, περίπου σαραντάρης και τους ρώτησε:

«Εσείς είστε οι συγγενείς;»

Διηγήματα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2021, 100 σελ.

Η αφάνταστη ελαφρότητα της λογοτεχνικής συντεχνίας – Περικλής Σφυρίδης

Μαρτυρίες-Σχόλια-Επιστολές


ΌΣΟΙ ΚΡΙΤΙΚΟΙ έχουν ασχοληθεί με το έργο μου, με έχουν κατατάξει ως έναν ρεαλιστή, έντονα βιωματικό ως αυτοβιογραφικό, πεζογράφο. Και δεν έχουν άδικο. Τόσο τα διηγήματα, όσο και τα μυθιστορήματά μου, βασίζονται πάνω σε προσωπικά βιώματα που, καθώς τα περνούσα στη λογοτεχνία, άλλαζαν σιγά σιγά και τον ψυχικό μου κόσμο. Βέβαια, λογοτεχνία χωρίς τη δημιουργική φαντασία δεν νοείται. Πιστεύω, όμως, ότι στη δική μου περίπτωση δεν έχει το πάνω χέρι. Έτσι δημιουργήθηκαν οι σειρές των ερωτικών, κοινωνικών και ζωοφιλικών μου διηγημάτων, τα οποία η Σωτηρία Σταυρακοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια της νεοελληνικής φιλολογίας και δόκιμος πεζογράφος, επιμελήθηκε σε αυτοτελείς τόμους. Για να ολοκληρωθεί ο κύκλος απέμεναν μόνο πολλά βιώματα, δυσάρεστα ως οδυνηρά τα περισσότερα, που είχαν συσσωρευτεί από τη γνωριμία και συνεργασία μου με λογοτέχνες, κριτικούς και αρκετούς πανεπιστημιακούς φιλολόγους, με τους οποίους, από το 1975 και μετά, έτυχε να συναντηθούν οι δρόμοι μας. Βέβαια, δεν είμαι εγώ εκείνος που θα κρίνω το έργο και τις συμπεριφορές τους. Το βιβλίο αυτό εκφράζει μόνο εμένα, τις δικές μου εμπειρίες στο πέλαγος της λογοτεχνίας, με βάρκα τη «λογοτεχνική συντεχνία» του καιρού μου. Κι εδώ δεν αναφέρομαι σε αντιπαραθέσεις για διαφορετικές αισθητικές απόψεις. Μακάρι να υπήρχαν· βοηθούν στην πρόοδο και καλύτερη κατανόηση της λογοτεχνίας. Εδώ αναφέρομαι στις προσωπικές συμπεριφορές όσων λογοτεχνών έτυχε να γνωρίσω· κι αυτοί ήταν πολλοί. Διαπίστωσα ότι τους εξουσιάζουν τα προσωπικά τους. Πολλοί από τους πνευματικούς ανθρώπους της Θεσσαλονίκης, και του τόπου γενικότερα, πιστεύουν ότι το κέντρο του κόσμου είναι αυτοί και το έργο τους ή, αλλιώς, έτσι θα έπρεπε να είναι. Κι ας μην τους ξέρουν ούτε οι συγκάτοικοι της πολυκατοικίας τους. Καμιά φορά σκέφτομαι πως η καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία τους τούς κάνει ιδιόρρυθμους και εγωιστές. Κι είναι αυτός ο παράλογος εγωισμός που τους σπρώχνει να βλέπουν με μισό μάτι τους άλλους λογοτέχνες. Τους θεωρούν ανταγωνιστές; Θέλουν να προβάλλονται και να εξουσιάζουν; Κι αναρωτιέμαι γιατί και πού; Γι’ αυτό και οι συχνοί καβγάδες και οι φτυαριές θαψίματος. Έτσι, είναι στιγμές που αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν, πνευματικοί άνθρωποι με τέτοιες ικανότητες, οι οποίοι δημιούργησαν σημαντικό έργο που χαίρεσαι να το διαβάζεις, μπορούν να συμπεριφέρονται τόσο μικρόψυχα. Δεν είναι όλοι· υπάρχουν και ορισμένοι, λίγοι, πολύ λίγοι δυστυχώς, που χαίρομαι να τους διαβάζω και να τους έχω φίλους.

Ερμηνεία και κριτική, Εκδόσεις Κυριακίδη ΙΚΕ, 2021, 424 σελ.

Καρκίνος – Περικλής Σφυρίδης

Με το που γύρισα από τη Σκύρο τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, έτρεξα αμέσως σε μια άλλη κλινική -μάθαινα από γνωστούς νέα του στο νησί- όπου τον είχαν πάει, γιατί πλησίαζε το τέλος του. Με υποδέχτηκε μια ηλικιωμένη γυναίκα, μαυροντυμένη, που μου συστήθηκε ως η μεγάλη του αδελφή (ο φίλος μου ήταν μοναχογιός) και σε μιαν άκρη, πάνω σε μια καρέκλα, καθόταν μια ακόμα μαυροφορεμένη γριά, ένα χούφταλο, πάνω από τα ενενήντα της. “Η μάνα μας”, μου ψιθύρισε η αδελφή του. Εν τω μεταξύ είχε κυκλοφορήσει το βιβλίο που είχε στείλει για τύπωμα. Ο φίλος μου βρισκόταν βυθισμένος στο κρεβάτι του μ’ έναν ορό στο χέρι. Τον χάιδεψα, του φίλησα το μέτωπο και ζαλισμένος, άνοιξε τα μάτια του. Μόλις με αναγνώρισε, έβγαλε μια αδύνατη φωνή χαράς, ένα “χα, χα, ήρθες;”. “Ήρθα”, του είπα, “για να μου πεις αν σ’ άρεσε και πόσο χάρηκες για το καινούργιο σου βιβλίο που από το ίντερνετ έμαθα πως κυκλοφόρησε εδώ και δυο βδομάδες.” Με κοίταζε σαν χαμένος. “Δεν σου το έφεραν; Κανείς;” Κούνησε αρνητικά το κεφάλι του. … Όταν του το πήγα, το έπιασε στα χέρια του, μια σπίθα χαράς άστραψε στα μάτια του, που τα έκλεισε όμως γρήγορα πάλι. Ανοίγοντας σιγανά την πόρτα του θαλάμου για να φύγω, γύρισα το κεφάλι μου και είδα πάνω στις δυο καρέκλες δυο μαυροφορεμένες φιγούρες, σαν σκιές, να περιμένουν τον θάνατο του παιδιού και αδελφού τους. Ο φίλος μου πέθανε στα εβδομήντα πέντε του χρόνια, δυο μέρες αργότερα. Ήταν έντεκα Σεπτεμβρίου του 2010.

Στην κηδεία του κόσμος πολύς. Συγγενείς, φίλοι και σχεδόν όλοι οι συνάδελφοί του και αρκετοί φοιτητές. Μεταξύ των συναδέλφων και οι δύο πρώην αγαπημένες του φοιτήτριες. Εκείνη, μάλιστα, η πιο ξεχωριστή, διάβασε και έναν ωραίο επικήδειο, που αργότερα δημοσίευσε. Ακολούθησε κι ένα συνέδριο αφιερωμένο στη μνήμη του, τον Νοέμβριο του 2011. Είπα κι εγώ λίγα λόγια για τη γνωριμία μας. Η δική μου, όμως, μνήμη παραμένει κολλημένη στις δύο μαυροφορεμένες φιγούρες, αυτές τις σκιές που βρίσκονταν δίπλα του τη στιγμή της αποδημίας του.

Στηριζόμενες σε αληθινά γεγονότα, οι διηγήσεις του μάχιμου γιατρού Περικλή Σφυρίδη αποτυπώνουν με μοναδικό τρόπο, χωρίς να υποκύπτουν στις σειρήνες της δραματοποίησης, όλες τις πτυχές της σοβαρής ασθένειας, αλλά και άλλων, αντιπροσωπευτικών της εποχής μας. Από τον πόνο, την αγωνία και την ελπίδα των ασθενών, των δικών τους και των γιατρών, μέχρι τις κοινωνικές προκαταλήψεις και τις στρεβλώσεις ενός δημόσιου και ιδιωτικού συστήματος υγείας, ο Περικλής Σφυρίδης, με τη γνώση που του προσφέρει η εμπειρία δεκαετιών στα δημόσια νοσοκομεία, αλλά και τη δύναμη της λογοτεχνικής γραφής, σκιαγραφεί τα ήθη μιας ολόκληρης κοινωνίας και εποχής.

Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2018, 169 σελ.

Η ιστορία μιας καρατόμησης – Περικλής Σφυρίδης

Κάτι μυθιστόρημα και κριτική


Λοιπόν, Πρόεδρε, επειδή εγώ δεν έχω τον χαρακτήρα της Υποψήφιας, θα σου τα πω χύμα και τσουβαλάτα για να τα μάθουν και οι αναγνώστες. Σε ρωτώ, λοιπόν, δεν υπήρχαν άλλοι καθηγητές στον Τομέα του πανεπιστημίου με “συναφές” αντικείμενο, είτε στα Δημώδη είτε στα Νεοελληνικά; Καλά, έστω ότι το έκρινες αναγκαίο (εγώ νομίζω ότι μάλλον πιέστηκες) και όρισες ως “αρχηγό” την, Πώς να την πούμε, καθηγήτρια των Νεοελληνικών από τη Θεσσαλονίκη? τους άλλους δυο γιατί τους έβαλες από την Κρήτη; Ποιος ή ποια στους υπέδειξε;
Χάθηκαν, βρε, αδελφέ, όλα τα άλλα πανεπιστήμια της χώρας; Ήξερες ή δεν ήξερες τι είχε μεσολαβήσει στο Τμήμα σου με τις μηνύσεις εναντίον του, Πως να τον πούμε, Ομότιμου, που ήταν χρόνια καθηγητής της Υποψήφιας στα Δημώδη; Και γιατί δεν έκανες ό,τι κάνεις με άλλους Υποψήφιους, όταν τους λες τη σύνθεση της Εισηγητικής Επιτροπής και τους ρωτάς αν έχουν αντίρρηση (πολύ περισσότερο, σοβαρό λόγο) για κάποιον της Επιτροπής, ώστε να τον αλλάξεις; Αυτό το δικαίωμα το έχουν ακόμα και οι κατηγορούμενοι στα δικαστήρια, να ζητήσουν, δηλαδή, την εξαίρεση κάποιου δικαστή? μόνο έφερες την Υποψήφια προ της τετελεσμένης απόφασής σας για να την καρατομήσετε; Για ποιους λόγους το έκανες δεν ξέρω? για λόγους ιδεολογικούς (μιλώ για την αριστερή ιδεολογία, όχι την πρόσφατη ριζοσπαστική αλλά την άλλη, την παλαιοπασοκική, που φαίνεται να είναι ακόμα κυρίαρχη, αλλά σκέφτομαι ότι και οι δύο, τελευταία, άρχισαν να διαπλέκονται) ή λόγω προσωπικών σχέσεων και συμφερόντων -το ένα χέρι νίβει το άλλο και τα δυο τα πρόσωπα: το δικό σου, το δικό της ή εκείνο του διευθυντή του Τομέα, με τον οποίον η, Πώς να την πούμε, καθηγήτρια από τη Θεσσαλονίκη, διατηρεί στενούς δεσμούς συναλλαγών; Ειλικρινά δεν ξέρω κι ούτε μ’ ενδιαφέρει. Τσαντίστηκα, όμως, που το παίζεις Πόντιος Πιλάτος. Εξηγηθήκαμε;

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Κυριακίδη ΙΚΕ, 2018, 192 σελ.

Από πρώτο χέρι – Περικλής Σφυρίδης

Από πρώτο χέρι είναι τα τέσσερα διηγήματα του Περικλή Σφυρίδη, που βασίζονται στις ιατρικές του εμπειρίες. Στο πρώτο διήγημα, Το δίλημμα, ένας νεφροπαθής σε χρόνια αιμοδιύλιση, πρώην ποδοσφαιριστής, αρνείται να του ακρωτηριάσουν τα πόδια, που έχουν πάθει γάγγραινα, και ζητάει από το γιατρό του ευθανασία με αντάλλαγμα να τον κάνει κληρονόμο του. Η αναμέτρηση (τίτλος του δεύτερου διηγήματος) γίνεται ανάμεσα σ’ ένα νεαρό δικηγόρο κι ένα φτασμένο καρδιοχειρουργό, με αφορμή έναν άρρωστο που αρνήθηκε να τον χειρουργήσει ο καθηγητής, επειδή δεν είχε να του δώσει «φακελάκι». Στο τρίτο διήγημα, Το μίασμα, περιγράφονται τα επεισόδια που δημιουργήθηκαν σ’ ένα νοσοκομείο, όταν εισήχθη μια νεαρή φορέας του AIDS με κάταγμα, η οποία έπρεπε να χειρουργηθεί. Το τελευταίο διήγημα, Η συνεδρίαση, αναφέρεται στην εκλογή ενός διευθυντή χειρουργικής κλινικής, όπου τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου κάποιου ιατρικού συλλόγου υποστηρίζουν τους τρεις υποψήφιους, σύμφωνα με τα προσωπικά τους συμφέροντα και την κομματική τους τοποθέτηση. Τα διηγήματα αυτά, με τη συναρπαστική πλοκή τους, καταγράφουν απροκάλυπτα τη σύγχρονη ηθική και κοινωνική σήψη.

Κούφια λόγια – Περικλής Σφυρίδης

Στα “Κούφια λόγια” κεντρική ιδέα είναι η γυναίκα, η «πρώτη δύναμη». Η ανοργασμική Νάντια, η διφορούμενη Φαίδρα, η νοσηρή Ελένη κι οι άλλες είναι λίγο Εύες, που τείνουν το μήλο, και λίγο μητέρες τρυφερές που χαϊδεύουν τους αρσενικούς με συγκατάβαση σαν να ‘ναι μικρά παιδιά. Πίσω όμως απ’ τις μορφές τους, τα καπρίτσια, τα καμώματά τους, μορφάζει η ζωή, η ζωής της καταναλωτικής κοινωνίας με τα «βασιλεμένα ιδανικά». Πράγματι, όλα σχεδόν τα πρόσωπα, είτε αρσενικά είτε θηλυκά, κινούνται γύρω από τον έρωτα αρνητικά: μορφές αλλοτριωμένες και σπασμωδικές μέσα στο ψυχρό φως μιας γκρίζας ζωής. Ωστόσο είναι ακόμα ικανές ν’ αγαπήσουν, μα δεν μπορούν να διαλέξουν, κι έτσι αφήνονται να «ξαναπηγαίνουν» κάθε τόσο στη λατρεία της λαγνείας. Δεν έχουν σκοπούς ούτε βούληση: χοϊκές φιγούρες που ‘χουν απολέσει τον προσανατολισμό τους και πάνε κι έρχονται σ’ ένα νευρωτικό πήγαιν’ έλα. Χρειάστηκε πολλή αισιοδοξία, ζωντάνια κι αγάπη από μέρους του συγγραφέα, για να μας γίνουν τα αξιοδάκρυτα αυτά ανδρείκελα αξιαγάπητα.

Χαράμι – Περικλής Σφυρίδης

Με τα πέντε διηγήματα της συλλογής Χαράμι ο Περικλής Σφυρίδης ανατέμνει τη σύγχρονη κοινωνική ζωή, όπως διαμορφώθηκε, μέσα από τα καταναλωτικά της καλούπια, στις ανθρώπινες σχέσεις και στον έρωτα.
Στο πρώτο διήγημα, «Το μυστικό» (που αποτέλεσε τον πυρήνα της κινηματογραφικής ταινίας Η άλλη όψη του Τάσου Ψαρρά), ένας μεσήλικας δικηγόρος πληροφορείται τυχαία ότι είναι φορέας του AIDS. Στο δεύτερο διήγημα, «Ρέκβιεμ για την αιώνια ποίηση», εξιστορείται η ερωτική πορεία μιας φιλόδοξης γυναίκας. Στο τρίτο διήγημα, «Ο συνάδελφος», θίγεται το καυτό πρόβλημα των σχέσεων ιδιοκτήτη και ενοικιαστή. Στο τέταρτο διήγημα, «Το μοιρολόι των πουλιών», παρουσιάζεται η έλλειψη κατανόησης ανάμεσα στα αντρόγυνα. Τέλος, στο διήγημα «Ωραίος θάνατος», ένας ερωτύλος γέρος πεθαίνει στην αγκαλιά μιας μικρής πόρνης, δίνοντας το ωραίοτερο τέλος στη ζωή του. Όλα τα διηγήματα, με τη συναρπαστική πλοκή, τους ζουμερούς διαλόγους, την ψυχογραφική μαεστρία αλλά και με το χιούμορ τους, που μεταβάλλεται συχνά σε σαρκασμό, καταγράφουν τη βαθιά κρίση μιας κοινωνίας που χαραμίζεται.

Τίμημα χωρίς αντίκρισμα – Περικλής Σφυρίδης

Στο “Τίμημα χωρίς αντίκρισμα” έχουν συγκεντρωθεί ξαναδουλεμένες οι τρεις συλλογές διηγημάτων του Περικλή Σφυρίδη: «Η αφίσα» (1977), «Χωρίς αντίκρισμα» (1980), «Το τίμημα» (1982). Πρόκειται για ερωτικές ιστορίες με διάχυτο αισθησιασμό, δεξιοτεχνική ψυχογραφική ανάλυση των δύο φύλων και διακριτικό χιούμορ. Οι ήρωες, συνηθισμένοι άνθρωποι της πόλης, πιστεύουν, αγαπούν και καταρρέουν όταν οι προσδοκίες τους διαψεύδονται, αφού ο έρωτας της καταναλωτικής κοινωνίας αποδεικνύεται μέσον για εκμετάλλευση, μετατρέποντας έτσι την ερωτική σχέση σε δίδυμο θύματος και θύτη. Μέσα στην ηθική αλλοτρίωση και στην κυρίαρχη τάση να θέλουν όλοι να παίρνουν χωρίς να προσφέρουν, υπάρχει η έλλειψη σωστού προβληματισμού. Μα κάτω απ’ αυτά -και τούτο είναι το καταστάλαγμα- υποφώσκει ο ανταγωνισμός των δύο φύλων και το παράλογο στη ζωή, που κάνουν αναπόφευκτη την απογοήτευση και την ερωτική μοναξιά.

Ψυχή μπλε και κόκκινη – Περικλής Σφυρίδης

Η ψυχή μου είναι βαμμένη μπλε και κόκκινη, σαν την πατρίδας, με τα μπλε και κόκκινα παιδιά της. Όταν τα πρόσωπα και τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή μου άρχισαν να αναδύονται βασανιστικά στη μνήμη, σκέφτηκα ότι θα ήταν κρίμα να χαθούν, καθώς πλησιάζει πια η στιγμή που θα διαβώ το κατώφλι της ανυπαρξίας. Έγραψα λοιπόν το μυθιστόρημα αυτό, αξιοποιώντας τα βιώματά μου από την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τα χρόνια της Αντιπαροχής που ακολούθησαν, όπως έπραξαν πριν από μένα κι άλλοι άξιοι πεζογράφοι της Θεσσαλονίκης, για να μη μείνει η εποχή αυτή πεδίο μελέτης των νεότερων μόνο ιστορικών, που με την ψυχρή επιστημονική τους μεθοδολογία θα την καταχωρήσουν στα τομίδια της πρόσφατης Ιστορίας μας. Τα πρόσωπα και τα γεγονότα που εξιστορώ είναι τα περισσότερα αληθινά, αν και δεν μπορώ να πω με σιγουριά –ύστερα μάλιστα από τόσα χρόνια– σε ποια σημεία ή ως ποιο σημείο η πραγματικότητα παραχώρησε τη θέση της στη μυθοπλασία. Η τεχνική που ακολούθησα βασίζεται στην περιγραφή πολλών, σχεδόν αυτοτελών, περιστατικών, που ολοκληρώνουν την τοιχογραφία ή το μωσαϊκό κάθε περιόδου. Προσδοκώ ότι η αναπαράσταση των χρόνων εκείνων θα ζωντανέψει τους χαλεπούς εκείνους καιρούς στη μνήμη των παλαιοτέρων και θα αποβεί χρήσιμη επίσης στους νέους για να κατανοήσουν την εποχή, που, επειδή οι συνθήκες άλλαξαν πολύ γρήγορα, όχι μόνο δεν τη γνωρίζουν, αλλά κι ούτε, πιστεύω, μπορούν και να τη φανταστούν.

Οι γάτες του χειμώνα – Περικλής Σφυρίδης

Και άλλα διηγήματα
Το βιβλίο “Οι γάτες του χειμώνα και άλλα διηγήματα” αποτελείται από τρία μέρη: Στο πρώτο ανήκει το διήγημα που έδωσε τον τίτλο στο βιβλίο και άλλα τρία που αναφέρονται σε ζώα. Πρόκειται για δραματικές ιστορίες, που ως κοινή μοίρα έχουν το θάνατο των ζώων αλλά και το σπαραγμό των ανθρώπων που τα αγάπησαν. Οι ιστορίες αυτές, με τη συναρπαστική τους πλοκή, αναπαριστάνουν πτυχές της καθημερινής ζωής στην πόλη και στην επαρχία, που αφήνουν στο τέλος μια στυφή γεύση φθοράς και θανάτου.

Μεταμόσχευση νεφρού – Περικλής Σφυρίδης

Το 1996 γνώρισα από πρώτο χέρι-μαζί με τη νεφροπαθή αδελφή μου- πως πραγματοποιούνται παράνομα οι μεταμοσχεύσεις νεφρού στην Ινδία. Νεαροί Ινδοί πουλάνε το νεφρό τους για να σώσουν από την ασιτία την οικογένειά τους. Πελάτες είναι κάποιοι απελπισμένοι νεφροπαθείς, που παίζουν τη ζωή τους κορόνα γράμματα. Γύρω απ’αυτόν το διπλό ανθρώπινο πόνο έχει στηθεί ένα ολόκληρο κύκλωμα από γιατρούς και μεσάζοντες που πλουτίζουν. Ολη αυτή η εμπειρία, αλλά κι όσα αντιμετωπίσαμε με την επιστροφή μας στην Ελλάδα, είναι το υλικό πάνω στο οποίο βασίζεται το μυθιστόρημά μου “Μεταμόσχευση νεφρού”.

Διηγήματα – Περικλής Σφυρίδης

1977-2002
Τριάντα δύο διηγήματα από την εικοσιπεντάχρονη πεζογραφική πορεία του Περικλή Σφυρίδη, σε επιλογή του κριτικού Αλέξη Ζήρα.
Τα “Ερωτικά” διηγήματα είναι πικρές ερωτικές ιστορίες, όπου όνειρα διαψεύδονται και προσδοκίες τσακίζονται, με “πρώτη δύναμη” τη γυναίκα. Όλα σχεδόν τα πρόσωπα, αρσενικά και θηλυκά, δεν είναι παρά μοφές αλλοτριωμένες και σπασμωδικές μες στο ψυχρό φως μιας γκρίζας ζωής.
Στα διηγήματα “Από τη θητεία στην ιατρική”, ο συγγραφέας αξιοποιεί τα βιώματά του για να παρουσιάσει μια νέα κατάσταση που δημιουργείται στο χώρο της υγείας, όπου τον πρώτο λόγο έχει η εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου.
Οι “Ιστορίες με ζώα” είναι δραματικά περιστατικά που ως κοινή μοίρα έχουν το θάνατο των ζώων και το σπαραγμό των ανθρώπων που είχαν δεθεί μαζί τους, έτσι που αυτές οι απλές ιστορίες να “συγκροτούν μια μαθητεία προσωπική πάνω στα μεγάλα θέματα της ζωής και του θανάτου”.
Την “Παλίνδρομο μνήμη” αποτελούν διηγήματα από τη ζωή του συγγραφέα· ξεκινούν από την παιδική και εφηβική του ηλικία κι αφού διατρέξουν την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη ζωή στο στρατό και την περίοδο της Αντιπαροχής, καταλήγουν στην εγκαρτέρηση της τρίτης ηλικίας με φόντο τις ιδιαίτερες πατρίδες του: Θεσσαλονίκη και Σκύρο.

Το πάρτι και άλλα διηγήματα – Περικλής Σφυρίδης

“Καθώς τέλειωσα εγώ με τα δικά μου, βλέπω τον Αλμπέρτο Ναρ να σηκώνεται και ν’ αγκαλιάζει τον άλλον Αλμπέρτο, που λέγεται στο επώνυμο Στοκ, και να γίνονται οι δυο τους ένα σύμπλεγμα καημού και πίκρας. Ανοίγω κι εγώ τα χέρια μου και τους περικλείω εντός μου και τους ρωτώ: “Πέστε μου αδέλφια, γιατί δεν θέλω να φύγω κι εγώ με την απορία, εσείς που τώρα πετάτε πάνω από το παρελθόν, παρόν, ίσως και μέλλον, καθώς επιβιώνετε εν τοις ουρανοίς, ποιος ο λόγος, γιατί και για ποιους έγινε αυτός ο πόλεμος, αυτή η συμφορά, τώρα που το Νταχάου, το Άουσβιτς και Μπέργκεν Μπέλσεν έγιναν τουριστικά αξιοθέατα μιας φρίκης ανομολόγητης;””
Το “Πάρτι”, η ενδέκατη συλλογή διηγημάτων του Περικλή Σφυρίδη, αποτελεί ένα πλατύ μωσαϊκό από στοιχεία-ψηφίδες που εντάσσονται στη γνωστή θεματική της διηγηματογραφίας του, η οποία τον καθιέρωσε ως έναν από τους δοκιμότερους συγγραφείς της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς: η θυμόσοφη αντιμετώπιση της ζωής και του θανάτου, οι έρωτες και ο θάνατος του φίλου του ναΐφ ζωγράφου Πάνου Παπανάκου, η αγάπη για τα οικόσιτα ζώα που φτάνει ώς την αυτοδικία, η προσπάθεια επιβίωσης ανθρώπων και ζώων στον σκληρό κόσμο της υπαίθρου, η μετανάστευση και η ξενοφοβία, η γνησιότητα των απλών ανθρώπων που διασώζουν το υποσυνείδητο της φυλής μας, ο βασανισμός των ζώων, κατάλοιπο μιας αρχαίας νησιώτικης παράδοσης, οι συναλλαγές γύρω από την απονομή των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, ο πόνος και η καταστροφή που φέρνουν τα ναρκωτικά στις ζωές των νέων, το σμίξιμο δύο φίλων ομώνυμων, ενός Γερμανού της Κατοχής κι ενός Σαλονικιού Εβραίου, απόδημων στον άλλο κόσμο από καιρό, που επιστρέφουν βασανιστικά στη μνήμη, η έγνοια για την αλλοτρίωση του ανθρώπινου και του οικιστικού περιβάλλοντος, αλλά και η γλυκόπικρη ανάμνηση του έρωτα, η ήρεμη ενατένιση του θανάτου και η εσωτερική προετοιμασία των ηλικιωμένων ανθρώπων για ένα τελευταίο ταξίδι “αναψυχής”.
Ο Σφυρίδης εκφράζεται λιτά, με τους αφηγηματικούς τρόπους του ρεαλισμού (“ουμανιστικό ρεαλισμό” θα μπορούσαμε ειδικότερα να τον χαρακτηρίσουμε), χωρίς να λείπουν και οι τάσεις προς τον μοντερνισμό. Σε δοκίμιά του δηλώνει την πίστη του για τον συγγραφέα, για τις επικοινωνιακές δυνατότητες της γραφής, αλλά και για τη δύναμη της λογοτεχνίας να επουλώνει τα τραύματα της ψυχής.

Τα ερωτικά – Περικλής Σφυρίδης

Κεντρική του ιδέα η γυναίκα, “η πρώτη δύναμη”, που έλεγε κι ο αλησμόνητος Τσιτσάνης λίγο πριν το τέλος του. Η ανοργασμική Νάντια, η διφορούμενη Φαίδρα, η νοσηρή Ελένη κι οι άλλες είναι λίγο Εύες, που τείνουν το μήλο, και λίγο μητέρες τρυφερές, που χαϊδεύουν τους αρσενικούς με συγκατάβαση σαν να ‘ναι μικρά παιδιά. Πίσω, όμως, απ’ τις μορφές τους, τα καπρίτσια, τα καμώματά τους, μορφάζει η ζωή, η ζωή της καταναλωτικής κοινωνίας “με τα βασιλεμένα ιδανικά”. Πράγματι, όλα σχεδόν τα πρόσωπα, είτε αρσενικά, είτε θηλυκά, κινούνται γύρω από τον έρωτα αρνητικά: μορφές αλλοτριωμένες και σπασμωδικές, μέσα στο ψυχρό φως μιας γκρίζας ζωής. Ωστόσο, είναι ακόμα ικανές ν’ αγαπήσουν, μα δεν μπορούν να διαλέξουν κι έτσι αφήνονται “να ξαναπηαίνουν” κάθε τόσο στη λατρεία της λαγνείας. Δεν έχουν σκοπούς ούτε βούληση: χοϊκές φιγούρες που ‘χουν απολέσει τον προσανατολισμό τους και πάνε κι έρχονται σ’ ένα νευρωτικό σούρτα-φέρτα. Χρειάστηκε πολλή αισιοδοξία, ζωντάνια κι αγάπη, από μέρους του συγγραφέα, για να μας γίνουν τα αξιοδάκρυτα αυτά ανδρείκελα αξιαγάπητα… Σ’ όλα τα πεζογραφήματα του βιβλίου, κάτω απ’ τον ρεαλισμό, την αργκό, το κοφτό ύφος με τη φανταρίστικη σκληράδα, κρύβονται τα αναφιλητά ενός γνήσια ρομαντικού ανθρώπου.

Ζωοφιλικά – Περικλής Σφυρίδης

Μια μαρτυρία και δώδεκα διηγήματα
Τα “Ζωοφιλικά” περιλαμβάνουν μια αδημοσίευτη μαρτυρία, με τον τίτλο “Πώς μέσα από τα ζώα γνώρισα τους ανθρώπους”, ένα ένθετο με φωτογραφίες για όσα εξιστορούνται στη μαρτυρία και δώδεκα ζωοφιλικά διηγήματα. Η μαρτυρία, γραμμένη με το λογοτεχνικό μεράκι του Περικλή Σφυρίδη, αναβιώνει τη ζωή του συγγραφέα ως προς τη σχέση του με τα ζώα, αλλά και τη σχέση του με ποικίλους άλλους ανθρώπους, που η ζωή τους διασταυρώθηκε με τη δική του με αφορμή κάποιο ζώο.
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό αυτοβιογραφικό κείμενο στο οποίο παρελαύνουν, εκτός από τα ζώα (πτηνά, άλογα, κατσίκια, γάτες και σκυλιά), γνωστά πρόσωπα από τον λογοτεχνικό, καλλιτεχνικό και ιατρικό χώρο και άλλα, άγνωστα στους πολλούς, από το οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον από τη Θεσσαλονίκη και τη Σκύρο. Ακολουθούν τα δώδεκα ζωοφιλικά διηγήματα.

Τα κοινωνικά – Περικλής Σφυρίδης

Στον παρόντα τόμο ο Περικλής Σφυρίδης συγκεντρώνει όλα τα διηγήματα που πραγματεύονται κοινωνικά ζητήματα.Τα διηγήματα έχουν χρονικό άνυσμα σαράντα χρόνων από το 1977 έως το 2016· τα διηγήματα “Θανατηφόρος γραφειοκρατία” και “Ημερολόγιο” δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά.