Σταύρος Ζαφειρίου

Πράσινος ουρανός, μπλε χορτάρι – Σταύρος Ζαφειρίου

«Καμία κραυγή οδύνης δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από την κραυγή ενός ανθρώπου». Με motto αυτή τη φράση του Βιττγκενστάιν ο Σταύρος Ζαφειρίου νοηματοδοτεί το περιεχόμενο του νέου ποιητικού βιβλίου του.

Από τον «Φεγγαρίσιο Πιερρότο» του Σένμπεργκ, που ακολουθεί τη δοκιμασία των εξορίστων, μέχρι την καφκική-οδυσσεϊκή «Σιωπή των Σειρήνων», από το νοσοκομείο εκστρατείας του Γκέοργκ Τρακλ μέχρι την αμφιλεγόμενη «Μητρόπολη» του Φριτς Λανγκ, από τον φτωχοδιάβολο της Αλεξάντερπλατς του Ντέμπλιν μέχρι τους αστρικούς στροβιλισμούς του Βαν Γκογκ, ο Σταύρος Ζαφειρίου, τυλίγοντας και ξετυλίγοντας το νήμα του εξπρεσιονισμού, μας οδηγεί σε εποχές που τόσο παραλληλίζονται με τη δική μας, για να μας δείξει πώς οι πολιτικές, οικονομικές και αξιακές κρίσεις γίνονται οι μήτρες που γεννούν τα τέρατα της ιστορίας· πώς το ατελές της ανθρώπινης ύπαρξης γίνεται ο μηχανισμός της αυτοενοχοποίησής της.

Για να μας πει πως «αν η ιστορία γράφεται από τους νικητές, μένει η τέχνη να ιστορεί τους νικημένους», πως «κι ο πιο τέλειος κόσμος θα είναι ημιτελής πριν απ’ την πινελιά της ουτοπίας».

«Πράσινος ουρανός, μπλε χορτάρι». Είναι η μετάφραση της φύσης, είναι η έκφρασή της μέσα μας, λέει ο Καντίνσκυ. Είναι η μετάφραση του ανθρώπου, συμπληρώνει η ποίηση.

Ποίηση, Νεφέλη, 2022, 80 σελ.

Τα φυσικά πράγματα – Σταύρος Ζαφειρίου

Δέκατο τέταρτο ποιητικό βιβλίο του Σταύρου Ζαφειρίου, και όγδοο από τις εκδόσεις “Νεφέλη”, τα “Φυσικά πράγματα” έρχονται να διευρύνουν την προβληματική τού ποιητή γύρω από το γνωστό και το άγνωστο μέρος του κόσμου, καθώς και τη θέση του όντος μέσα σε αυτόν.

Ποίηση, Νεφέλη, 2019, 72 σελ.

Ο μικρός πιλότος – Σταύρος Ζαφειρίου

Ένας μικρός πρίγκιπας που ονειρεύεται να γίνει πιλότος σε μια χώρα χωρίς αεροπλάνα. Ένας πιλότος που διδάσκει μικρούς πρίγκιπες πώς να πετάνε με τα όνειρά τους. Ένας βασιλιάς που απαγορεύει στους υπηκόους του να ονειρεύονται. Ένας δράκος που τσουρουφλίζει τις απλωμένες μπουγάδες.
Ένα ζαβολιάρικο ξωτικό του χιονιού που προτιμά να κάνει παρέα με χοντρομπαλάδες χιονανθρώπους. Μια μικρή φάλαινα που τραγουδά τη σωτηρία της.

Αυτοί, και άλλοι πολλοί, είναι οι ήρωες της ιστορίας μας. Κι αν όλα πάνε καλά, θα μπορέσει ο πρωταγωνιστής μας να ξεχωρίσει ότι ένας ολόκληρος ελέφαντας στην κοιλιά ενός
βόα δεν είναι το ίδιο πράγμα με έναν βόα που έχει καταπιεί έναν ολόκληρο ελέφαντα.

Θα πάνε όμως;

Eικονογράφηση: Φρίντα Κρητικού

Παιδική λογοτεχνία, Νεφέλη, 2017, 48 σελ.

Αυτοάνοσο – Σταύρος Ζαφειρίου

Με τον τίτλο “Αυτοάνοσο” (ένα μελόδραμα) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη το 13ο ποιητικό βιβλίο του Σταύρου Ζαφειρίου.

Μια εσωτερική διαδρομή με άξονα τη διερώτηση για την κοινοτοπία του χρόνου, της ζωής μέσα από τις πνευματικές και υλικές της εκφάνσεις, των κυρίαρχων συναισθημάτων που καταδυναστεύουν ή εξυψώνουν τη συνείδηση.

Ο Σταύρος Ζαφειρίου, συνεπικουρούμενος από θεατρικές πρακτικές και αναγνώσεις, από παραναγνώσεις κλασικών παραμυθιών, αλλά και από την Ιστορία ως γεγονός, ως ενοχή και ως προσαρμογή στα νέα συνώνυμά της, στοιχειοθετεί έναν προσωπικό μύθο για τη γραφή και τη γλώσσα, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες τους να εκφράσουν τη θέση και τη θέαση του
ανθρώπου στη σημερινή κοινωνία, όπως αυτή προβάλλει ως σύγκρουση ανάμεσα στο φαντασιακό και την αναγκαιότητα.

Ένα βιβλίο όπου “το τραγικό δεν είναι οι θεράποντες μα οι τιμητές και η αθυμία τους για την αναγωγή των επιθέτων”.

Ποίηση, Νεφέλη, 2017, 72 σελ.

Δύσκολο – Σταύρος Ζαφειρίου

«Δύσκολο»
Αυτοί που ξέρουν και δεν μιλούν

Ι.
Εδώ είναι ο λόγος δύσκολος, ρυθμός σπασμένος,
είπεν (;) ο Εκκλησιαστής,
δρόμος τυφλός τού αγκαθιού στης Χίμαιρας το πέλμα·
εδώ είναι ο τρόπος, λύνοντας την εξίσωση των παρατατικών του
μ’ ένα τετελεσμένο ήδη παρόν.

Και είπεν (;):
Κλέος ανδρών –ή μήπως έπρεπε κιόλας να ξέρω
ότι ο λόγος είναι ο δύσκολος τρόπος στον μύθο τής ύπαρξης;
Έπρεπε, ωστόσο, να ξέρω:

Καθώς ο λόγος ανήκει στον τρόπο του και η ύπαρξη στην παρανόησή της,
καθώς το αγκάθι σαπίζει στο πέλμα και ο πόνος δυναμώνει στον χτύπο τής οπλής,
μπορούμε τάχα να επαναλάβουμε την ύπαρξη έξω απ’ τον μύθο της,
σαν σκοπιμότητα που την ανακεφαλαιώνει;
Μπορούμε τάχα να δεχτούμε τα προτάγματα ενός αλλιώτικου μύθου,
που σέρνει στα καλύμματα σαν στειρωμένο ζώο; …

Ποίηση, Νεφέλη, 2014, 72 σελ.

Προς τα πού – Σταύρος Ζαφειρίου

Μια πολεμική ιστορία


«Η διαθήκη των μύθων»
Σπουδάσατε φιλοσοφία, ιατρική και νομική,
την κάθε μία χωριστά, και ασφαλώς θεολογία,
διανύσματα, επιχειρηματική στατιστική
και, μ’ επιμέλεια μοναδική, οικονομία.

Βαδίζοντας κατά μήκος μιας πίστης που δεν αγαπήσατε,
κατά μήκος μιας διαδρομής που παγιδεύσατε με την απώλεια,
ταιριάξατε το πνεύμα τού φωτός στους γοτθικούς σας θόλους.

Μεθοδικά στοιβάξατε βιβλία και χαρτιά,
όργανα και σταθμά για ν’ αποστάξετε τον πόθο τ’ ουρανού
στ’ αλχημικά σας φίλτρα…

Βραβείο Ποίησης – Περιοδικό “www.oanagnostis.gr” 2013

Ποίηση, Νεφέλη, 2012, 69 σελ.

Ενοχικόν – Σταύρος Ζαφειρίου

Ο μονόλογος ενός δράστη


III.guarda e passa
Πώς εκπληρώνει κανείς το καθήκον του; Θέλω να πω: πώς κάνει πράξη απρόβλεπτη το προσχεδιασμένο; Λίγο με νοιάζει ό,τι διδάσκεται γι’ αυτό ή όσα οι αγυρτείες της ανάγκης συμβουλεύουν. Λίγο με νοιάζει η γνώμη (η πεποίθηση) νόθων συλλογισμών.

Θέλω να πω: με ποιον ώμο μπορεί να σπρώξει κανείς, να σωριάσει κανείς σε ερείπια το επόμενο τείχος; Με ποιο πέλμα μπορεί να σκορπίσει τ’ οδόφραγμα και τους σάκους της άμμου στο πιο κάτω σημείο ελέγχου; Με ποιο τρόπο μπορεί ν’ αφαιρέσει κανείς το πράσινο χρώμα από τις θλιβερές γραμμές της εγκατάλειψης;

Κατακτημένη πόλη, κατεχόμενη πόλη, πόλη κομμένη στα δύο, συρματοπλέγματα, ουδέτερη ζώνη, συρματοπλέγματα, κόκκινη οβάλ σφραγίδα εισόδου, γαλάζια τετράγωνη σφραγίδα εξόδου. Χαρτιά.

Ένας άντρας διαβάζει την πύλη του Άουσβιτς.
Διαβάζει ψηλά, στην πύλη του Άουσβιτς,
το καλαίσθητο, σφυρήλατο κύμα.
Περνά επιτέλους την ανοιχτόκαρδη
πύλη του Άουσβιτς
και πιάνει αμέσως δουλειά.
Ξέρει καλά πως η δουλειά απελευθερώνει·
αυτός είναι ο λόγος που πιάνει αμέσως δουλειά.
Φωτογραφίζει:
τα σύρματα, τους προβολείς, τα φυλάκια,
τους χαλικόστρωτους δρόμους,
τα φροντισμένα σπίτια με τα νούμερα
και το κόκκινο τούβλο,
τον τοίχο των εκτελέσεων, τις κεραμοσκεπές,
το σιδερένιο Π του ικριώματος·
αλλάζει φακό, φωτογραφίζει:
στις βιτρίνες τις τούφες των μαλλιών,
τις βούρτσες των δοντιών και τις βούρτσες ξυρίσματος,
των παπουτσιών τις στοίβες,
τις βούρτσες γυαλίσματος, τα γυαλιά,
τις θήκες των γυαλιών,
τις χτένες των αντρών, τα χτενάκια,
τις βούρτσες των μαλλίων,
τ’ ακριβά δαντελένια ριπίδια,
τις ομπρέλες του ήλιου· …

Ποίηση, Νεφέλη, 2010, 73 σελ.

Χωρικά – Σταύρος Ζαφειρίου

1+19 ποιήματα για τον χώρο με τη βοήθεια του χρόνου και άλλων διαστάσεων


ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΜΥΘΟΙ
Ποιος λόγος καθησύχασε τη βία τ’ ουρανού
τη μονοπόδαρη αστραπή, την αστραπή
την πιο μικρή από τις άλλες
και την πανέμορφη, την πράσινη αστραπή;
Και ποιος το αιώνιο σύθαμπο
καθάρισε, για να φανεί η πατρίδα
της φωτιάw και πιο ψηλά το κράτος
της ομίχλης; Για να φυσήξει σαν πνοή
ο πρώτος άνεμος, να βγει στη θάλασσα
του φεγγαριού το πλοίο; …

Ποίηση, Νεφέλη, 2007, 67 σελ.

Σώματος λόγος – Σταύρος Ζαφειρίου

«Εωθινόν»
Κάθε φορά που κατεβάζει ο κυνηγός ένα πουλί
κάτι επαναλαμβάνεται στον χρόνο.
Δεν είναι μόνον η ηχώ της ντουφεκιάς
(το αίμα ράβει σαν κλωστή την ενδυτή του αέρα),
μα και η πτώση της ζωής που κάνει κύκλους·
που κάνει κύκλους, κύκλους, κύκλους,
κύκλους, κύκλους,
το άβατο ξετυλίγει τ’ ουρανού,
τυλίγοντας του εωθινού τα μετακόσμια ξόρκια.

Κάθε φορά που κατεβάζει ένα πουλί ο κυνηγός,
μες στον καθρέφτη του πρωινού
αποτραβιέται ο χρόνος.
Έξω αφήνει μόνο μια στιγμή
μετέωρη, σαν κόκκινο φτερό,
πάνω απ’ το σώμα.

Μια ολομόναχη στιγμή,
ν’ αντανακλά τον θάνατο στο σώμα.

Ποίηση, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2004, 67 σελ.

Το καρναβάλι των ζώων – Σταύρος Ζαφειρίου

Eικονογράφηση: Τάκης Τσεντεμαΐδης

Παιδική λογοτεχνία, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2000, 100 σελ.

Ο ξυλοκόπος που έγινε άγγελος – Σταύρος Ζαφειρίου

Eικονογράφηση: Μαρία Αλεξίου

Παιδική λογοτεχνία, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2000, 32 σελ.

Η άτροπος των ημερών – Σταύρος Ζαφειρίου

Α’
Υπάρχει, μου είπαν, κάποιος άλλος δρόμος
πέρα απ’ αυτόν που οι χάρτες σημαδεύουν.
Παρέκαμψα το κέρας του Κριού
κι έχοντας μάγους κι οδηγούς στ’ αστέρια μυημένους
έπλευσα σε αβαθή νερά.
Είδα το ζύγιασμα του γλάρου στα ρηχά
και του χελωνοκαύκαλου τη λάμψη.
Κι αναρωτιόμουν
τί να προσμένω τάχα από τη θάλασσα;
Μήτε ιστορίες πια μήτε καλέσματα
κι η αναδυόμενη
τεμαχισμένη φάλαινα σε ξέρα.
Έπλεα σε αβαθή νερά.

Ποίηση, Νεφέλη, 1998, 60 σελ.

Τα κατοικίδια – Σταύρος Ζαφειρίου

ε΄
Καπνίζω το τελευταίο τσιγάρο και σηκώνομαι.
Θέλω να μείνω μα στο δωμάτιο μπαινοβγαίνουν πουλιά:
οι παλιές σου αγάπες.
Τα μισώ αυτά τα πουλιά, τα ζηλεύω,
αν μπορούσα θα τα’ πνιγα μ’ ένα μου ποίημα.
Φεύγω όμως και τ’ αφήνω να κουβαλάνε
χώμα και άχυρα, να χτίζουν
στις μασχάλες σου τις φωλιές τους.

Το βράδυ δαγκώνεις πάλι τον ύπνο μου.
Δεν συμβαίνει τίποτε, μόνον
που τα όνειρά μου κυκλοφορούν με σημάδια.
Κι ο κόσμος ρωτάει συνέχεια πώς και γιατί.

Ποίηση, Εντευκτήριο, 1997, 47 σελ.

Η μεγάλη πολιτεία – Σταύρος Ζαφειρίου

Εικονογράφηση: Νίκος Κρυωνίδης

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Παρατηρητής, 1997, 60 σελ.

Η δεύτερη πεταλούδα και η φωτιά – Σταύρος Ζαφειρίου

«Διάλογος»
Του μίλησε για τον Ηράκλειτο
και για την Μπαγκαβάτ Γκιτά.
Του μίλησε για τον Οντίν και τον Μπαλντούρ
τους θεούς του βορρά.
Του μίλησε για το πνεύμα του δάσους
και τον χορό των Μαγισσών μες στη φωτιά.

Ο άλλος άκουγε κουνώντας το κεφάλι.
Απ’όλα αυτά, στο τέλος είπε,
τίποτα δεν υπάρχει.
Ούτε θεοί ούτε δαίμονες
ούτε ο Αρζούνα ο Ινδός πολεμιστής.
Αν κάτι υπήρχε
θα μας το είχε δείξει η τηλεόραση.

Ποίηση, Νεφέλη, 1992, 42 σελ.