Μαθητής του Λυκείου Αργυροκάστρου, διακρίθηκε για την κλίση του στα γράμματα.
Φοιτητής στο Ανώτατο Γεωπονικό Ινστιτούτο διώχθηκε για πολιτικούς λόγους. Με την αλλαγή του καθεστώτος άρχισε να δημοσιεύει ξανά στο Λογοτεχνικό Λαϊκό Βήμα, όργανο της Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανία.
Ζει στην Αθήνα από το 1990.
Εργάζεται ως μεταφραστής στη μεταφραστική υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών.
Μέλος της Ένωσης Ελλήνων Συγγραφέων.
Έχει δημοσιεύσει διηγήματα σε εφημερίδες και περιοδικά.
Έχει εκδώσει συλλογές διηγημάτων, νουβέλες και μυθιστορήματα.
Το μυθιστόρημά του “Στην απέναντι όχθη” ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, το Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω και του περιοδικού (Δε)κατα.
Έχει μεταφράσει πλήθος αλβανικών έργων στα ελληνικά και αντίστροφα.
Περιστατικό τα μεσάνυχτα – Τηλέμαχος Κώτσιας
Tο “Περιστατικό τα μεσάνυχτα” είναι μια σειρά διηγημάτων με κοινό θέματη χωή στη Βόρειο Ήπειρο και γενικά στην Αλβανία. Καθημερινές αφηγήσεις από τον περίγυρο χώρο του συγγραφέα, τους ανθρώπους της δουλειάς, το πανταχού παρόν Κόμμα και τα όργανα του, με έντονι την κοινωνική κριτική. Στα μικρά, αλλά αδρά αυτά διηγήματα μας δίδεται ένας κόσμος που είναι τόσο κοντά σε μας και δεν τον υποψιαζόμαστε. Ακόμη φαίνεται ο αγώνας του ελληνικού στοιχείου – με χίλιους τρόπους – να επιβιώσει και να διατηρήσει τις πολιτιστικές του ιδιαιτερότητες.
Διηγήματα, Κέδρος, 1991, 186 σελ.
Το τελευταίο καναρίνι – Τηλέμαχος Κώτσιας
Σε μια Αθήνα πολυπληθή, άγρια μοναξιά τυλίγει τους ανθρώπους και περισσότερο τους απόμαχους της ζωής που ψάχνουν απελπισμένοι για λίγη ανθρωπιά.
Η τύχη φέρνει κοντά στους δυο ηλικιωμένους ήρωες ένα νεαρό ζευγάρι Βορειοηπειρώτες που, ξεριζωμένοι από τη γη τους και θαμπωμένοι από τα φώτα της Αθήνας, προσπαθούν να στερεωθούν στις νέες συνθήκες, αρχίζοντας τη ζωή από το μηδέν.
Κι ενώ ο ασήμαντος κύκλος της ζωής των ηλικιωμένων σιγοκλείνει, χωρίς χρώμα, χωρίς συγκινήσεις, η ζωή των νέων τραβάει ανοδικά, αβέβαιη όμως, για το άγνωστο μέλλον.
Η ανθρώπινη στοργή είναι το μόνο που μετράει σ’ αυτή την απέραντη ερημιά και αποξένωση. Μέσα από τα καθημερινά δράματα πηγάζει ο πόνος του ανθρώπου για τη ζωή.
Νουβέλα, Κέδρος, 1995, 124 σελ.
Το τραγούδι εκείνης της νύχτας – Τηλέμαχος Κώτσιας
Είναι στιγμές που με κάνουν να κοιτάζω πίσω και να νοσταλγώ. Ένα ποτάμι που φιδοσέρνεται στον κάμπο με το λιγοστό του νερό. Εκεί ροβολούν τα άλογα να ξεδιψάσουν. Πλατάνια με τζιτζίκια, χαλικαριές γεμάτες αγριορίγανη, ξερό κοκκινόχωμα ανάμεσα σε κοφτερές πέτρες, και κυρίως άνθρωποι που περιπλανιούνται στα διψασμένα βουνά, εκεί ψηλά που φυτρώνει ο αμάραντος. Πονεμένοι έρωτες, ερημωμένες εκκλησιές, παλιά νεκροταφεία, ζεστές νύχτες γεμάτες λαμπερά αστέρια και παραμύθια με ξωτικές, αμαρτίες και χτυποκάρδια. Είναι ο πετροκότσυφας που κελαηδεί το δειλινό κρυμμένος στα πουρνάρια, ένα κλαρίνο που αιμορραγεί σταλιά σταλιά το μοιρολόι του…
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 1998, 159 σελ.
Βροχή στο μνήμα – Τηλέμαχος Κώτσιας
Ενας άνθρωπος από κάποιο απομονωμένο χωριό στα ελληνοαλβανικά σύνορα εμφανίζεται στην αστυνομία Ιωαννίνων. Θέλει να αποκαλύψει το μυστικό της ζωής του: ένας Έλληνας στρατιώτης είναι θαμμένος μέσα στο δάσος. Η αδιαφορία, η ανευθυνότητα και η αδράνεια που συναντά τον κάνουν να καταλάβει ότι ο χρόνος ξεθωριάζει τις μνήμες και επουλώνει τις πληγές. Το μυστικό του δεν έχει πια καμιά σημασία.
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2000, 156 σελ.
Τα εφτά παράθυρα – Τηλέμαχος Κώτσιας
1967. Μέρες απατηλής δόξας, με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα να μεσουρανούν.
Στην Αλβανία, τελειόφοιτοι μαθητές γυμνασίου ζουν μια καθημερινότητα ασφυκτική και υποχρεωτικά ηρωική, με το Κόμμα πανταχού παρόν και το μέλλον προδιαγεγραμμένο. Κι ενώ αισιοδοξούν μέσα σε μια ψευδαίσθηση ευτυχίας, στα όρια του νεανικού παραληρήματος, αντιστέκονται σιωπηλά στην ατσάλινη πειθαρχία με μοναδικό τους όπλο τα όνειρα και σύμμαχο τον έρωτα και τη μαγεία του κινηματογράφου.
Μα όταν κάποιοι τολμούν να δραπετεύσουν από αυτή την αιχμαλωσία και να ανακαλύψουν τα μυστικά που κρύβονται πίσω από τα συνθήματα, τα όνειρα αντικρίζουν την πραγματικότητα και γίνονται εφιάλτες, τα χτυποκάρδια αλλάζουν φόρα και η θηλιά σφίγγει επικίνδυνα…
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2002, 346 σελ.
Τρεις γενιές Αμερικάνοι – Τηλέμαχος Κώτσιας
-Από το γραφικό χωριουδάκι στα λαντζέρικα της Αμερικής. Το δίλημμα του Γρηγόρη, καθώς το μπουλούκι των μεταναστών ετοιμάζεται να μπαρκάρει: Φιλαδέλφεια ή Ντιτρόιτ;
-Κλοπή για ιερό σκοπό. Η πρώτη ελεύθερη λειτουργία την ημέρα της εορτής των Ταξιαρχών στην εκκλησία του χωριού με την κλεμμένη από το Μεσολόγγι ελληνική σημαία να κυματίζει παράνομα στο καμπαναριό.
-Τα μυστικά της ακροποταμιάς. Ένα ζευγάρι ερωτευμένων γίνεται άθελά του μάρτυρας της συνάντησης ενός σπιούνου με δύο ασφαλίτες.
-Ο διακαής πόθος για ένα τζιν παντελόνι “μόδας καουμπόη” στη μαύρη αγορά γίνεται αφορμή για περιπέτειες.
-Χοιρινό και ρακί λίγο πριν από τη μαγική έξοδο προς την Ελλάδα. Ένα φαγάδικο χρυσωρυχείο στο πέρασμα της Χαραυγής, το σημείο από όπου διαφεύγουν οι λαθρομετανάστες.
-Ένα ακριβό γαλάζιο πουκάμισο γίνεται κόκκινο πανί στην Πανεπιστημίου και Σίνα. Τυχαία συνάντηση επί ελληνικού εδάφους ενός πρώην δικαστή με ένα από τα θύματα του καθεστώτος.
Αλβανία, Ελλάδα, Αμερική. Άνθρωποι που ρίχνουν ψηλά το μπαλάκι της ελπίδας για μια καλύτερη ζωή, χωρίς να ξέρουν που θα πέσει. Μια συλλογή διηγημάτων για περιπλανώμενους μετανάστες με πλάνα όνειρα.
Διηγήματα, Κέδρος, 2004, 232 σελ.
Τεκμήριο αθωότητας – Τηλέμαχος Κώτσιας
Ο καθηγητής Σπύρος Νικολάου, διαπρεπής χειρουργός στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων, διώκεται για χρηματισμό. Ο Αλβανός Αριάν καταγγέλει ότι ο γιατρός τού ζήτησε χρήματα προκειμένου να προγραμματίσει άμεσα την εγχείρηση της πεθεράς του, μιας πικάντικης γυναίκας που ερωτοτροπεί με τους πάντες.
Η υπόθεση παίρνει υπερβολικά μεγάλη δημοσιότητα. Ο γιατρός διασύρεται. Ο γάμος του περνάει σοβαρή κρίση. Οι φιλοδοξίες του να μετατεθεί στην Αθήνα δέχονται ισχυρό πλήγμα. Η καλά τακτοποιημένη ζωή του ανατρέπεται.
Συμφέροντα, παράνομοι έρωτες, ένοχα μυστικά και καταστροφικά πάθη. Το παράλογο και η υποκρισία στις ανθρώπινες σχέσεις.
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2007, 238 σελ.
Στην απέναντι όχθη – Τηλέμαχος Κώτσιας
Ο Πέτρος Χαρίσης θα θυμάται για πάντα εκείνο το πρωινό του 1924, όταν επέστρεφε από την Αμερική. Tα ξερά φύλλα που είχαν σκεπάσει το μονοπάτι του δάσους έτριζαν κάτω από τα πόδια του, και το κυπρί του μουλαριού χτυπούσε ρυθμικά σε κάθε του βήμα. Αναρωτιόταν αν η επιστροφή αυτή θα ήταν η στερνή έπειτα από τόσες περιπέτειες ή, αντίθετα, θα αποτελούσε μια νέα σελίδα στη ζωή του.
Κάπως έτσι, κοντά στα βουνά της Μουργκάνας, στα σύνορα Αλβανίας και Ελλάδας, ο Πέτρος Χαρίσης κάνει το καινούργιο του ξεκίνημα. Εκεί, στην όχθη του Ξεριά, αποφασίζει να χτίσει μια παράγκα γύρω από την οποία στη συνέχεια θα αναπτυχθεί το κέντρο του νέου χωριού. Η φαμίλια του αβγαταίνει, το ίδιο και η περιουσία του, ώσπου τα σύνορα που είχαν χωρίσει το χωριό στα δύο έκλεισαν. Ο Πέτρος Χαρίσης θα θεωρείται πλέον Αλβανός πολίτης. Και η ζωή του, όπως την ονειρευόταν, δε θα είναι ποτέ πια η ίδια.
Πολιτικές συγκρούσεις, εθνικοί κατατρεγμοί, διαψεύσεις προσδοκιών, υποθέσεις κατασκοπείας που διαπλέκονται με προσωπικές ιστορίες, ζωές και όνειρα κομμένα στη μέση, οικογενειακά δράματα, όλα ρίχνουν φως σε μια σκοτεινή ιστορική περίοδο τριάντα πέντε χρόνων.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2009, 426 σελ.
Ο χορός της νύφης – Τηλέμαχος Κώτσιας
Το γλέντι συνεχίστηκε μέχρι τα χαράματα. Η Βίκυ έπεσε σε βαθύ ύπνο. Κάποια στιγμή άρχισε να συνέρχεται. Εντονες φαντασιώσεις τής δημιουργούνταν μεταξύ ύπνου και ξύπνου καθώς προσπαθούσε να συνειδητοποιήσει πού βρισκόταν. Το κλαρίνο ακουγόταν από απόσταση, σαν από κάποιο ραδιόφωνο. Ένιωσε να χορεύει ακόμα, να κολυμπάει στις γλυκές μελωδίες των ηπειρώτικων τραγουδιών. Είχε τώρα την αίσθηση ότι οι άνθρωποι, προτού γεννηθούν, μέσα στην κοιλιά της μάνας τους γλεντούν με ηπειρώτικα τραγούδια.
Μια γυναίκα θερμή κι απρόβλεπτη, που δεν ξέρει τι θέλει από τη ζωή της. Ένας άντρας μετρημένος και διστακτικός. Θα βρουν άραγε το κοινό σημείο που ψάχνουν; Ένας μύθος με ηπειρώτικο άρωμα, από τα βάθη των αιώνων, θα τους προκαλέσει να εξερευνήσουν τα σκοτάδια που κρύβουν μέσα τους. Ωστόσο η απρόβλεπτη συμπεριφορά και η στιγμιαία απόφαση θα ανατρέψουν τα πάντα.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2012, 271 σελ.
Κώδικας τιμής – Τηλέμαχος Κώτσιας
Ο Ζεφ, κυνηγημένος από τον πανάρχαιο αλβανικό Κώδικα, ζει κρυμμένος στην Ελλάδα, σε ένα γλυκό καταφύγιο, βιώνοντας μια προσωρινή ευτυχία, μεθυσμένος από τον ήλιο και τον έρωτα, μακριά από τα βλέμματα των συμπατριωτών του. Κουβαλάει μαζί με τις αναμνήσεις της πατρίδας του και τις παλιές κωδικοποιημένες συνήθειες που ρυθμίζουν τη ζωή του.
Θα καταφέρει να αποφύγει τη μοίρα του, ή μήπως ο ίδιος, δέσμιος των αρχαίων αιματηρών εθίμων και γοητευμένος από το μεγαλείο του Κώδικα, ως αναπόσπαστο τμήμα της ύπαρξής του, κρίνει ότι πρέπει να εφαρμοστεί πάνω του η τιμωρία;
Αλβανοί και Έλληνες προσπαθούν να συνυπάρξουν όχι μόνο μέσα από αυτά που τους ενώνουν αλλά και μέσα από τα στοιχεία που τους διαφοροποιούν. Και οι λιγοστές στιγμές ευτυχίας γίνονται ακόμα πιο πολύτιμες μπροστά στον σκοτεινό πανάρχαιο Κώδικα του Λεκ Ντουκαγκίνι, που ορίζει τη ζωή και τον θάνατο.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2013, 275 σελ.
Οι δεινόσαυροι των Αθηνών. Ταξίδι σε λάθος χώρα – Τηλέμαχος Κώτσιας
“Ήταν σίγουρα η επιβλητικότητα του κτιρίου που έκανε τον Στέφανο Καρυπίδη να νιώθει αυτό το περίεργο δέος κάθε φορά που έμπαινε στο κεντρικό κατάστημα της Τράπεζας. Η ψηλή οροφή της αίθουσας συναλλαγών, στηριγμένη σε κολόνες αρχαιοελληνικού τύπου με εκείνη τη γνωστή τάση κωνικότητας, να στενεύουν προς τα πάνω, έτσι που να δίνουν την αίσθηση της προοπτικής, με τα κιονόκρανα φορτωμένα με περίπλοκες διακοσμήσεις, γέμιζε τον πνεύμονά του με μια ανάσα μεγαλείου· τον έκανε όμως να αισθάνεται και τόσο ασήμαντος μέσα σε αυτόν τον χώρο. Τα ακριβά μάρμαρα, που σε κάθε άγγιγμα προκαλούσαν ρίγος, οι αρμοί από ορείχαλκο στις πλάκες του δαπέδου και στις σκάλες, το βαρύ μασίφ ξύλο καρυδιάς, τα φωτιστικά, οι πολυέλαιοι, οι ακριβοί πίνακες, τα πλατύσκαλα, από όπου θα περίμενε κανείς να δει από στιγμή σε στιγμή να κατεβαίνουν πρίγκιπες διάδοχοι με τις συζύγους τους, το αστραφτερό δάπεδο που καλούσε για βασιλικές καντρίλιες, επέβαλλαν έναν σεβασμό, που έμοιαζε λατρευτικός, θρησκευτικός”.
Δυο νουβέλες με κοινό θέμα τη σημερινή εποχή. Σκηνές τραγελαφικές των ημερών της κρίσης -ή και πιο πριν- με άφθονο παραλογισμό, με τη μηχανή του χρόνου απορρυθμισμένη, που άλλοτε προχωράει αργά, σαν να βαλτώνει στο τέλμα της αναμονής, και άλλοτε τρέχει με εφιαλτική ταχύτητα, με τα γεγονότα να στροβιλίζονται τρελά και τους ανθρώπους να ζαλίζονται και να συγχέουν το όνειρο με τη ζωή.
Νουβέλες, Εκδόσεις Πατάκη, 2015, 176 σελ.
Σινική μελάνη – Τηλέμαχος Κώτσιας
Τα όνειρα για το μέλλον, αλλά και η ίδια η ζωή μιας μικρής ομάδας νεαρών από τη Δερβιτσιάνη της Eλληνικής Mειονότητας της Αλβανίας που φοιτούν στο Λύκειο Αργυροκάστρου καταστρέφονται μεμιάς όταν καταλήγουν στα υπόγεια της Ασφάλειας, κατηγορούμενοι για τις αφελείς προκηρύξεις που είχαν μοιράσει κατά του καθεστώτος.
Θέμα του μυθιστορήματος είναι τα αβάσταχτα σωματικά και ψυχικά βασανιστήρια, τα πολυετή καταναγκαστικά έργα στα σκοτεινά ορυχεία, η αφόρητη ζωή στα στρατόπεδα και οι τραγικές συνέπειες σε περίπτωση απόδρασης, οι επίμονες προσπάθειες στρατολόγησης φυλακισμένων ως συνεργατών της Ασφάλειας, κι ένας ελληνισμός που ασφυκτιά και βογκά χωρίς να τον ακούει κανείς.
Ένα μυθιστόρημα για τη μάχη της δημοκρατίας κατά του ολοκληρωτισμού, για το ίδιο το νόημα της ζωής, που στο τέλος συνεχίζει και θριαμβεύει.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2018, 507 σελ.
Το τραγούδι εκείνης της νύχτας (1998), Κέδρος
Βροχή στο μνήμα (2000), Κέδρος
Τα εφτά παράθυρα (2002), Κέδρος
Τεκμήριο αθωότητας (2007), Κέδρος
Στην απέναντι όχθη (2009), Ψυχογιός
Ο χορός της νύφης (2011), Ψυχογιός
Κώδικας τιμής (2013), Ψυχογιός
Σινική μελάνη (2018), Εκδόσεις Πατάκη
Νουβέλες
Το τελευταίο καναρίνι (1995), Κέδρος
Οι δεινόσαυροι των Αθηνών. Ταξίδι σε λάθος χώρα (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Διηγήματα
Περιστατικό τα μεσάνυχτα (1991), Κέδρος
Τρεις γενιές Αμερικάνοι (2004), Κέδρος
Συλλογικά έργα
Νάνι, τ’ άνθι των ανθώ (2005), Ίνδικτος
Ξένοι μετανάστες στην Ελλάδα, πληγή ή πρόοδος; (2014), Σχολή Μωραΐτη
Μεταφράσεις
Συλλογικό έργο, Workshop for Balkan Authors and Translators (1999), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Συλλογικό έργο, Εργαστήριο Βαλκάνιων συγγραφέων και μεταφραστών (1999), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Besnik Mustafaj, Το κενό (2005), Κέδρος
Mimoza Ahmeti, Ιστορία ωραίων (2006), Μεταίχμιο
Ismail Kadare, Το ατύχημα (2010), Ελληνικά Γράμματα
Ismail Kadare, Το μοιραίο δείπνο (2011), Μεταίχμιο
Συλλογικό έργο, Το τόλμημα της μνήμης (2011), Εκδόσεις Καστανιώτη
Πηγές: BIBLIONET, Εκδόσεις Ψυχογιός, Κέδρος, Πατάκης