Έζησε στην Σταυρούπολη της Ξάνθης ως τα δεκατρία του χρόνια. Έλκει την αγάπη του στον έμμετρο λόγο από τη μελωδική φωνή της μητέρας του που τον νανούριζε με δημοτικά τραγούδια. Η αρχαιολογία και η ανακάλυψη του καινούριου από τα σπλάχνα της γης, άρχισε να σκάβει μέσα του από την εποχή που ένας Σαρακατσάνος έφερε στο φως έναν μακεδονικό τάφο κοντά στο χωριό του, στην Σταυρούπολη. Σπούδασε Φιλολογία και Ναυτιλιακά. Βρίσκεται στο τιμόνι του Ομίλου Επιχειρήσεων Λάτση από ηλικία 32 ετών. Επίσης είναι μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου του Ιδρύματος Ι. Σ. Λάτση και πρόεδρος του Ιδρύματος Ομογενών εξ Αλβανίας. Βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών αλλά και άλλους φορείς και με μεγάλη αγάπη για την αρχαιολογία. Δικής του έμπνευσης είναι η δημιουργία της μνημειακής σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ι. Λάτση για την οποία σεμνύνεται η Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος επιχειρεί μια συνολική αποτίμηση της ποίησης του Βαγγέλη Χρόνη:
«Η ποίηση, η καθαρή ποίηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα τερέτισμα τζιτζικιών. Είναι μια προσπάθεια να επιστρέψουμε στην αθωότητα, στην πρώτη κραυγή. Η μεγάλη ποίηση είναι η προσπάθεια να ξαναβρούμε την πρώτη κραυγή. Η ποίηση του Βαγγέλη Χρόνη είναι μια τέτοια ποίηση. Μέσα από τον φόβο της ζωής αλλά και την ελπίδα ότι ο θάνατος είναι μια μετάβαση και δεν πρέπει να τον φοβάται κανένας παρά να τον αντιλαμβάνεται ως μια διαδικασία μεταποίησης με τη σωστή σημασία της λέξεως τού εδώ και του επέκεινα. Αυτό δημιουργεί τον ελεγειακό χαρακτήρα αυτής της ποίησης. Είναι ένα κλάμα αλλά λυτρωτικό. Είναι ένα κλάμα λυτρωτικό η ποίησή του».
Ο σύμμαχος χρόνος (1999), Στοχαστής
Νέοι στον Άδη (2005), Εκδόσεις Καστανιώτη
Youth in Hades (2008), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ένα χωνάκι θλίψη (2010), Εκδόσεις Καστανιώτη
Η ευθύνη του Μαΐου (2014), Εκδόσεις Καστανιώτη
Τα αγάλματα και οι ψυχές (2016), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ένα χωνάκι θλίψη (2016), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Το αρχαίο κεραμίδι (2018), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το φως της σκιάς (2019), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ποίηση: 1999-2020 (2021), Εκδόσεις Καστανιώτη
Συλλογικά έργα
Νεοελληνική γλώσσα – Γλωσσικές ασκήσεις για το γυμνάσιο (2001), Εκδόσεις Πατάκη
Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου (2013), Εκδόσεις Γκοβόστη
Τα κορόμηλα δεν θέλουν ζέσταμα (2017), Εκδόσεις Καστανιώτη
Αναλόγιο: Δραματική και σκηνική γραφή στην Ελλάδα 2005-2017 (2018), Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου
Μελλοντική ελευθερία (2020), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ποίηση: 1999-2020 – Βαγγέλης Χρόνης
Ένας συγκεντρωτικός τόμος με το ποιητικό έργο του Βαγγέλη Χρόνη, ενός δημιουργού που χαράσσει πάνω από δυο δεκαετίες μια σημαντική τροχιά στα ελληνικά γράμματα. Από το πρώτο του βιβλίο Ο αύμμαχος χρόνος (Εκδόσεις Στοχαστής, 1999) μέχρι το πιο πρόσφατο, Μελλοντική ελευθερία (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2020), ο Βαγγέλης Χρόνης έχει αφήσει ένα προσωπικό, ιδιαίτερο αλλά και πολύ επιδραστικό ίχνος στην ελληνική ποίηση, έχοντας αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές και διακρίσεις. Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας Αθηνών και με το Α΄Βραβείο Odysseus Awards (στο πλαίσιο του London Greek Film Festival).
Ο συγκεντρωτικός τόμος Ποίηση (1999-2020) (με σχέδια του Αλέκου Φασιανού) περιλαμβάνει τις συλλογές:
Ο σύμμαχος Χρόνος (1999), Νέοι στον Άδη (2005), Ένα χωνάκι θλίψη (2010), Η ευθύνη του Μαΐου (2014), Τα αγάλματα και οι ψυχές (2016), Το αρχαίο κεραμίδι (2018), Το φως της σκιάς (2019), Μελλοντική ελευθερία (2020).
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2021, 400 σελ.
Το φως της σκιάς – Βαγγέλης Χρόνης
ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
Αν συχνά ξυπνώ τις νύχτες
είναι γιατί θέλω να βλέπω περισσότερα όνειρα
ή και την συνέχεια τους.
Τί και αν ξεχνώ τα πιο πολλά;
Ευγνωμονώ εκείνα τα ελάχιστα που ακόμη υπάρχουν.
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2019, 56 σελ.
Το αρχαίο κεραμίδι – Βαγγέλης Χρόνης
Η παγωμένη μέλισσα
ρωτούσε τον Φλεβάρη
πότε θ’ ανθίσει η αμυγδαλιά.
Ω νέκταρ εαρινό
όνειρο του χειμώνα.
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018, 56 σελ.
Τα αγάλματα και οι ψυχές – Βαγγέλης Χρόνης
Πόσο κάποτε θα μου λείψετε.
Εσύ και το άπαν.
Στο κάποτε του μέλλοντος
η ανυπαρξία της σκέψης
ίσως δεν αμφισβητηθεί.
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016, 60 σελ.
Η ευθύνη του Μαΐου – Βαγγέλης Χρόνης
ΑΡΧΑΙΟΙ ΚΟΣΜΟΙ
Αρχαίοι κόσμοι
άγνωστοι καιροί
άγνωστα όνειρα του παρελθόντος
οράματα του μέλλοντος
και μάντεις του παρόντος
ωσάν Πυθίες προβάλλεστε
αινιγματικοί.
Ο χρησμός τούτο τον καιρό
επιβάλλεται
εν είδει παραμυθιού.
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2014, 56 σελ.
Ένα χωνάκι θλίψη – Βαγγέλης Χρόνης
Ταξίδι στην απέραντη ερημιά
του ατελείωτου χάους
και του μονόδρομου της μοναξιάς.
Ακολουθεί σιωπή.
Λευκη σιωπή
πιο πυκνή και από την ομίχλη.
A trek to the vast wilderness
of boundless chaos
and one-way loneliness.
Silence follows.
White silence
denser than fog.
Mετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2010, 54 σελ. / Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016, 104 σελ.
Youth in Hades – Vaggelis Chronis
Μια εξαιρετική ποιητική συλλογή του Βαγγέλλη Χρόνη. Τα συγκεκριμένα ποιήματα απόδιδονται και στην αγγλική γλώσσα.
Mε το χαρακτηριστικό τίτλο “Νέοι στον Άδη” κυκλοφόρησε σε δίγλωση έκδοση το ποιητικό βιβλίο του Βαγγέλη Χρόνη. Πρόκειται για ένα σύνολο σαράντα τεσσάρων ποιημάτων που, ολιγόστιχα ή μακρόστιχα, συνοψίζουν με τρόπο αποφθεγματικό τις δύο μεγάλες αγωνίες του ποιητή που (χάρη στην ποίηση) μεταβάλλονται, θα ‘λεγε κανείς, σε δύο μεγάλες αγάπες: το θάνατο που, καταυγασμένος από το ελληνικό φως, μεταποιείται σε μια παρουσία φιλική και γεμάτη μ’ ένα παρήγορο νόημα, και τη γεωγραφική ιδιαιτερότητα της Ελλάδας που, συνδυασμένη με τη φιλοσοφία της, μεταβάλλει τους αρχαιολογικούς χώρους σε δοχεία των προσωπικών μας αισθημάτων. Η καίρια και λιτή ποίηση του Βαγγέλη Χρόνη «συμπυκνώνεται» στο τετράστιχό του ποίημα «Η γεύση της άνοιξης»:
Σε αισθάνομαι
σαν τον τυφλό
που γεύεται την άνοιξη
από τους ανθούς της νεραντζιάς.
Mετάφραση: Katerina Anghelaki – Rooke
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008, 99 σελ.
Νέοι στον Άδη – Βαγγέλης Χρόνης
“Σαν την κλεψύδρα”
Σαν την κλεψύδα είναι η ζωή.
Με τον τελευταίο κόκκο
βυθίζεσαι και εσύ αιώνια
στην ψυχρή άμμο
αυτή που ρέει αργά ή γρήγορα
όσο υπάρχεις.
Βραβείο “Σωτηρίου Ματράγκα” Ακαδημίας Αθηνών 2007
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2005, 52 σελ.
Ο σύμμαχος χρόνος – Βαγγέλης Χρόνης
ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΑΙ ΥΓΡΟ
Πέρασαν τα καλοκαίρια
κι ένα βαρύ φθινόπωρο
σταλάζει στην καρδιά μου
κίτρινο και υγρό.
ΣΑΝ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
Τα λόγια,
σαν το ποτάμι,
καταλήγουν στην θάλασσα.
Ποίηση, Στοχαστής, 1999, 52 σελ.
Πηγές: Biblionet, Στοχαστής, Εκδόσεις Καστανιώτη
