Παρόλο που ο προπάππος του ήταν συνταγματάρχης και σπουδαία φυσιογνωμία του αμερικανικού Νότου, ο Φώκνερ δεν έγινε δεκτός στο στρατό όταν η Αμερική μπήκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Λίγο αργότερα, κατάφερε να καταταγεί στην καναδική και, στη συνέχεια, στη βρετανική βασιλική αεροπορία, και μετά τον πόλεμο φοίτησε για ένα διάστημα στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή. Εγκατέλειψε τις σπουδές του -ήταν, εξάλλου, μετριότατος φοιτητής- και ασχολήθηκε με δουλειές του ποδαριού, ανάμεσά τους ένα βιβλιοπωλείο στη Νέα Υόρκη και μια μικρή εφημερίδα στη Νέα Ορλεάνη, όπου το 1924 ο φίλος του Φιλ Στόουν φρόντισε να εκδοθεί σε 1.000 αντίτυπα η συλλογή ποιημάτων του “The Marble Faun” (“Ο μαρμάρινος φαύνος”). Στη Νέα Ορλεάνη γνωρίστηκε με έναν κύκλο λογοτεχνών στον οποίο συμμετείχε ο Σέργουντ Άντερσον, που τον ενθάρρυνε να στραφεί στην πεζογραφία, κι έτσι γεννήθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, “Soldiers’ Pay” (“Η πληρωμή του στρατιώτη”), που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Boni and Liveright το 1926. Το 1929 παντρεύτηκε κι έπιασε δουλειά, νυχτερινή βάρδια, στην τροφοδοσία ενός τοπικού ηλεκτρικού σταθμού. Εκείνο το διάστημα, μέσα σε έξι βδομάδες του καλοκαιριού, από τα μεσάνυχτα ως τις τέσσερις το πρωί, γεννήθηκε το “As I Lay Dying” (“Καθώς ψυχορραγώ”), που κυκλοφόρησε την αμέσως επόμενη χρονιά (1930). Ακολούθησε το “Sanctuary” (“Άδυτο”, 1931) και κάποια σενάρια για το Χόλυγουντ (μεταξύ των οποίων το “Today we Live” του Χάουαρντ Χωκς, 1933, πάνω σ’ ένα δικό του διήγημα, και αργότερα οι διασκευές του “Μεγάλου ύπνου” του Ρ. Τσάντλερ, στην ομότιτλη μεταφορά με πρωταγωνιστές τον Χ. Μπόγκαρτ και τη Λ. Μπακόλ, καθώς και του “Να έχεις και να μην έχεις” του Χέμινγουεϊ), μια και οι πωλήσεις των βιβλίων του ήταν ασήμαντες. Αν και αναγνωρισμένος συγγραφέας, ο Φώκνερ πέρασε βασανισμένη ζωή βυθισμένος στον αλκοολισμό και την κατάθλιψη. Στον κόσμο του, παρά την επικέντρωση στον αμερικανικό νότο, η αφήγηση προσλαμβάνει οικουμενική σημασία ως στάση απέναντι στο ανθρώπινο πεπρωμένο και σε προβλήματα όπως οι φυλετικές διακρίσεις. Στα σημαντικότερα έργα του, που συχνά χαρακτηρίζονται από πειραματική γραφή, επηρεασμένη από την ευρωπαϊκή πρωτοπορία, συγκαταλέγονται και τα μυθιστορήματα “Mosquitos” (“Κουνούπια”), 1927, “Sartoris” (“Σαρτόρις”, με αρχικό τίτλο “Flags in the Dust”), 1929, “The Sound and the Fury” (“Η βουή και η μανία”), 1929, “Light in August” (“Φως τον Αύγουστο”), 1932, “Absalom, Absalom!” (“Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!”), 1936, “The Wild Palms” (“Άγρια Φοινικόδενδρα”), 1939, “The Hamlet” (“Το χωριουδάκι” -πρώτο μέρος της τριλογίας των Snope), 1940, “Requiem for a Nun” (“Ρέκβιεμ για μια μοναχή”), 1951, “The Town” (“Η πόλη”), 1957 και “The Mansion” (“Το Μέγαρο”), 1959 -δεύτερο και τρίτο μέρος της τριλογίας των Snope-, “The Reivers” (“Οι κλέφτες”), 1961, καθώς και περισσότερες από 80 συλλογές διηγημάτων. Το 1949 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1955 με το National Book Award και με το Pulitzer Prize for fiction (για το μυθιστόρημα “A Fable”), το 1962 με το Χρυσό Μετάλλιο Λογοτεχνίας της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων και -μετά θάνατον- για δεύτερη φορά με το Pulitzer Prize (για το μυθιστόρημα “The Reivers”). Το 1957 έγινε δεκτός από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια ως συγγραφέας διαμονής (writer-in-residence). Στο ίδιο Πανεπιστήμιο δώρισε το 1961 το προσωπικό του αρχείο για τη δημιουργία του William Faulkner Foundation. Πέθανε από ανακοπή καρδιάς στη Byhalia της Βιρτζίνια, το 1962, και τάφηκε στο κοιμητήριο της Οξφόρδης του Μισισιπή, Πολιτείας την οποία δεν εγκατέλειψε ποτέ στη ζωή του.
Η πληρωμή του στρατιώτη
Η ιστορία αυτή ενός πληγωμένου, αδύναμου, ετοιμοθάνατου αξιωματικού που γυρίζει μετά τον πόλεμο στο σπίτι του, κοντά στον αφοσιωμένο πατέρα του και την άστατη μνηστή του, ξετυλίγεται στην Τζόρτζια, αλλά μέσα από την ιστορία διαγράφονται τα αισθήματα του συγγραφέα για τους Νότιους, αλλά και η ικανότητά του στη σκιαγράφηση χαρακτήρων… Ένα βιβλίο που καταπιάνεται με τα προβλήματα, ίδια σε όλες τις εποχές, της επιστροφής του στρατιώτη από τον πόλεμο. Ναι, κάθε που τελειώνει ένας πόλεμος η ζωή ξαναβρίσκει τον ρυθμό της, οι άνθρωποι ξαναχτίζουν τα γκρεμισμένα σπίτια – ποιος, όμως, θ’ αναστηλώσει τις ανθρώπινες ψυχές; Ποιος θα γιατρέψει τις πληγές; Ποιος θα ζωντανέψει ξανά την ελπίδα;
Η βουή και η μανία
“Η απουσία αγάπης οδηγεί στον Άδη”, θα ήταν το πρέπον επίγραμμα για τη “Βουή και τη μανία”, το ένα από τα δύο μεγάλα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα (το άλλο είναι το “Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ” του Φώκνερ). Η ιστορία της αρχοντικής οικογένειας Κόμπσον είναι έργο τέχνης που μόνο με αυτά του Ντοστογιέβσκι παραβάλλεται. Η ανάγνωση του μυθιστορήματος “Η βουή και η μανία”, η διείσδυση στο μεγαλείο της τέχνης του Φώκνερ, στην έκταση και στο βάθος του παντοδύναμου οράματός του, αποτελεί άθλημα πνευματικό, συντροφιά ισόβια του αναγνώστη, τεκμήριο και πιστοποιητικό ως προς τη δεκτικότητα και τη νοημοσύνη του. Με τη μέθοδο γραφής του, ο Φώκνερ αναγκάζει τον αναγνώστη όχι απλώς να αναγνώσει, αλλά να λειτουργήσει ως πληρεξούσιος του νοσηρού μυαλού και των διαψεύσεων των ηρώων του. Ο Φώκνερ κατασκεύασε ένα δικό του σύμπαν: την επαρχία Γιοκνοπατώφα (Yoknapatawpha), σύνθεση από δύο λέξεις της φυλής Τσίκασοου (Yokana και Petopha: διαμελισμένη γη). 2.400 τ. εκτάρια, κάτοικοι 6.298 λευκοί και 9.313 μαύροι. Περίπου 600 απ’ αυτούς παίρνουν μέρος στα κείμενά του. Σχεδίασε και σχετικό χάρτη, με τις τοποθεσίες όπου διαδραματίζονται τα έργα του. Υπογράφει ως αποκλειστικός κύριος και ιδιοκτήτης της περιοχής.
Παύλος Μάτεσις
Σαρτόρις
Ο νεαρός Μπάγιαρντ Σαρτόρις μόνον επιφανειακά αποτελεί το θέμα του μυθιστορήματος. Το πραγματικό θέμα είναι ο συσχετισμός αυτού του ήρωα με τις τέσσερις προηγούμενες απ’ αυτόν γενιές των Σαρτόρις, που περνούν μέσα απ’ τον Εμφύλιο και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κι ενώ η βία του Παγκοσμίου Πολέμου είναι άμεση, ωμή, κυνική, και δεν καταπραΰνεται με εύκολες συνταγές και τρόπους συμπεριφοράς, η βία του Εμφυλίου επαναπροσδιορίζεται κάτω από πολλά και διαφορετικά πρίσματα, απαλύνεται και κάποιες φορές περιβάλλεται από αίγλη και δόξα. Μ’ αυτό το μυθιστόρημα ο συγγραφέας αρχίζει ν’ αναλύει τη σημασία του μύθου στη ζωή και την κοινωνία του Αμερικάνικου Νότου…
Καθώς ψυχορραγώ
Ένας πατέρας και τα πέντε παιδιά του – τέσσερα αγόρια και ένα κορίτσι – μαστορεύουν το κιβούρι της πεθαμένης γυναίκας του και μητέρας τους για να το μεταφέρουν από τη μια άκρη στην άλλη της επαρχίας Γιοκναπατάουφα του Αμερικάνικου Νότου, μέσα από χίλιες περιπέτειες, κινδύνους και κωμικοτραγικά περιστατικά, όπου η βρωμιά και η απανθρωπιά που συγκλόνιζαν το Νότο δίνονται ανάγλυφα.
Το έργο αυτό ο Φώκνερ το έγραψε νέος (το 1929), δουλεύοντας νυχτοφύλακας, ανάμεσα στα μεσάνυχτα και στις τέσσερις το πρωί, μέσα σε έξι βδομάδες. Σήμερα θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.
Ιερό ή Άδυτο
Στο περίφημο αριστούργημα του, “Ιερό” ο Φόκνερ περιγράφει τα βάθη του αμερικανικού Νότου ακριβώς όπως τα αντιλαμβανόταν: να σφύζουν από ζωή και διαφθορά. Καθώς εκτυλίσσεται η ιστορία μιας οικτρής δικαστικής πλάνης, βλέπουμε υψηλής ποιότητας κωμικές σκηνές -την εξαθλιωμένη ζωή σ’ ένα πορνείο του Μέμφις, το ξεφάντωμα στην κηδεία του Αλαμπάμα Ρεντ- να αντιπαρατίθεται σε άλλες με τόση διαστροφή και βία, που συγκλονίζουν. Ο χειρισμός του θέματος κατά τρόπο που αιφνιδιάζει, καθώς και οι υπερβάσεις που επιχειρούνται στο μυθιστόρημα οδήγησαν ορισμένους κριτικούς στην απόρριψή του με το επιχείρημα ότι επρόκειτο για μελόδραμα που γράφτηκε με αποκλειστικό σκοπό το χρηματικό κέρδος. Για πάμπολλους όμως αναγνώστες, πέρα από τη βία και τον τρόμο που μέσα του βουλιάζει μια ολόκληρη φοκνερική πινακοθήκη με κοινωνικά απροσάρμοστους, έκφυλους και εγκληματικούς τύπους, το “Ιερό” είναι ένα μυθιστόρημα που επιβάλλεται σαν μια συνταρακτική και αδυσώπητη θεώρηση της ανθρώπινης φύσης.
Φως τον Αύγουστο
Καθισμένη πλάι στο δρόμο, η Λένα κοιτάει το κάρο που σκαρφαλώνει στο λόφο και συλλογιέται: “Έρχομ’ από πέρα, απ’ την Αλαμπάμα. Δεν είν’ και λίγο. Από την Αλαμπάμα με τα πόδια – δεν είν’ και λίγο.” Και συλλογιέται, ούτ’ ένα μήνα δεν έχω που ‘φυγα και να ‘μαι κιόλας στο Μισισιπή, μακρύτερα από ποτέ απ’ το σπίτι μου. Από δώδεκα χρονώ παιδί, δεν έχω βρεθεί άλλη φορά τόσο μακριά από το Ντόανς Μιλ.
Και στο Ντόανς Μιλ, μετά που πέθαναν οι γονείς της είχε πρωτοπάει, παρότι κατέβαινε στην πόλη έξι ή οκτώ Σάββατα το χρόνο, με το κάρο, φορώντας τα παραγγελμένα με το ταχυδρομείο φουστανάκια της, τα πόδια ξυπόλητα πάνω στο τραχύ ξύλο και τα παπούτσια της τυλιγμένα σ’ ένα κομμάτι χαρτί, πλάι της στο κάθισμα. Φορούσε τα παπούτσια της μόλις προτού φτάσει το κάρο στην πόλη. Αφότου έγινε μεγάλο κορίτσι, ζητούσε από τον πατέρα της να κάνει μια στάση στα πρώτα σπίτια και να την αφήσει να κατέβει για να περπατήσει λίγο. Δεν του ‘λεγε γιατί προτιμούσε το περπάτημα παρά να συνεχίσει με το κάρο. Εκείνος θαρρούσε πως ήταν εξαιτίας των καλοστρωμένων δρόμων, των πεζοδρομίων. Μα η Λένα το ήθελε επειδή λογάριαζε πως όσοι την έβλεπαν να πηγαίνει με τα πόδια θα νόμιζαν ότι έμενε κι αυτή στην πόλη…
Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!
Το “Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!” είναι το ένατο μυθιστόρημα του Φώκνερ και πρωτοεκδόθηκε το 1936. Κεντρικός του χώρος είναι η φανταστική περιοχή Γιοναπατόφα που ο συγγραφέας τη χαρτογραφεί και την τοποθετεί στην πολιτεία του Μισισιπή, κοντά στο Όξφορντ. Η ιστορία αυτού του τόπου αρχίζει τον περασμένο αιώνα. Τα πρόσωπα και τα γεγονότα, παρότι είναι φανταστικά, αντανακλούν έντονα καταστάσεις της αμερικανικής ζωής.
Οι ακατανίκητοι
Ο Νότος στη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου και το πορτρέτο ενός λαού που μπορεί να παραδόθηκε αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να νικηθεί. Οι χαρακτήρες του βιβλίου “Οι ακατανίκητοι” και αυτοί των Σαρτόρις είναι ως επί το πλείστον βασισμένοι στην ίδια την οικογένεια του Φόκνερ. Ο συνταγματάρχης Τζον Σαρτόρις ενσαρκώνει τον εκπληκτικό προπάππο του συγγραφέα. Αυτές οι ιστορίες του Εμφύλιου Πολέμου παρουσιάζουν τα περισσότερα θέματα και τους χαρακτήρες των περίφημων διηγημάτων του Φόκνερ για τον Νότο.
Ο ξένος στο χώμα
Δημοσιευμένο το 1948, μια χρονιά προτού του απονεμηθεί το Νόμπελ, το μυθιστόρημα αυτό του Φώκνερ -που διαδραματίζεται στη δικής του επινόησης κομητεία Γιοκναπατάουφα, τόπο δράσης πολλών άλλων έργων του- συνδυάζει το αστυνομικό μυθιστόρημα με μιαν εμβριθή εξερεύνηση των φυλετικών σχέσεων στον Αμερικανικό Νότο.
Ο Τσαρλς -Τσικ- Μάλισον, ένα δεκαεξάχρονο λευκό αγόρι, νιώθει πως πρέπει να ξοφλήσει ένα χρέος τιμής στον Λούκας Μποσάν, έναν ηλικιωμένο μαύρο που τον είχε βοηθήσει στο παρελθόν μα που έκτοτε περιφρονούσε κάθε προσπάθεια του έφηβου Τσικ να ξεπληρώσει το χρέος του. Έτσι, όταν ο Μποσάν συλλαμβάνεται για τη δολοφονία ενός λευκού, ο Τσικ, με τη βοήθεια του δικηγόρου θείου του Γκάβιν Στίβενς, αρχίζει να αναζητά τον αληθινό δολοφόνο για να σώσει τον Μποσάν απ’ το λιντσάρισμα.
Γραμμένο με το πυκνό, πολυεπίπεδο ιδίωμα του Φώκνερ, που συνδυάζει τη συνειδησιακή ροή με τις ντοπιολαλιές του Νότου, “Ο ξένος στο χώμα” είναι, περισσότερο ίσως από κάθε άλλο βιβλίο του, μια βαθιά και σοφή ανατομία του ανθρώπινου ψυχισμού όταν έρχεται αντιμέτωπος με το θηρίο του τυφλού ρατσιστικού μίσους. Ένα πραγματικό αριστούργημα, που εκδίδεται για πρώτη φορά στα ελληνικά.
Οι κλέφτες
Η περιπέτεια αρχίζει όταν ο παππούς, από τη μεριά της μητέρας του Λούκιου, πεθαίνει και οι γονείς του μαζί με τους παππούδες του, αποφασίζουν να πάνε στην κηδεία. Λογαριάζουν να λείψουν από τέσσερις ώς δέκα μέρες. Ο Μπουν Χόγκανμπεκ, που τους υπηρετεί πιστά από μικρό παιδί, αποφασίζει να υποκύψει στον πειρασμό και να επιχειρήσει ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο, που αφήνει πίσω του “αφύλαχτο” και “ανυπεράσπιστο” το Αφεντικό του. Το αυτοκίνητο, που αποτελεί έτσι κι αλλιώς ακόμα και σήμερα ένα ιδιαίτερο κοινωνικό σύμβολο, αντιμετωπίζεται από τον συγγραφέα με σπάνια τρυφερότητα και χιούμορ. Το ταξίδι πραγματοποιείται κι έχει ως κατάληξή του το Μέμφις και το πορνείο της Μις Ρήμπα, και ιδιαίτερα την επίσκεψη στην αγαπημένη πόρνη του Μπουν, τη Μις Κόρρυ.
Η αρκούδα
Ο Φόκνερ δίνει πάντα πρωταρχική σημασία στις οικογενειακές σχέσεις. Αποτελούν γι’ αυτόν τον τύπο των δεσμών εκείνων με το περιβάλλον που συγκροτούν το άτομο, και στο έργο του αποκτούν μαι αξιοθαύμαστη ποικιλία και πολυμορφία. Από την άποψη αυτή κανένας άλλος συγγραφέας δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του.
Οι επτά νουβέλες που συνθέτουν το “Go down, Moses” δεν είναι όλες εξίσου επιτυχημένες, όμως η “Αρκούδα”, που συμπληρώνεται κι από τα άλλα κείμενα που αναφέρονται στον Άικ Μακάσλιν, είναι ένα από τα θεμελιώδη κλειδιά του φοκνερικού οικοδομήματος και αναμφισβήτητα μία από τις κορυφές του.
Έξι ιστορίες μυστηρίου
Έξι ιστορίες μυστηρίου, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν αριστούργημα στο είδος τους, αφού φέρουν τη σφραγίδα ενός μεγάλου συγγραφέα. Ήρωάς τους, ο Γκάβιν Στήβενς, που ερευνά ήθη, έθιμα και εγκλήματα στην Κομητεία της Γιοκναπατάουα, στο Μισισίπι. Ο Φώκνερ, με έκπληκτα μάτια μικρού παιδιού, παρακολουθεί το “Θείο Γκάβιν” που δίνει λύσει σε ανεξήγητες εξαφανίσεις, ατυχήματα και δολοφονίες…
Το μαγικό δέντρο
Ο Ουίλλιαμ Φώκνερ, ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τιμήθηκε το 1949 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. “Το μαγικό δέντρο” το έγραψε για την κόρη μιας αγαπημένης του φίλης, δώρο στα γενέθλιά της. Γι’ αυτό και δεν το εξέδωσε: της χάρισε το μοναδικό αντίτυπο, εκείνο που ο ίδιος είχε δακτυλογραφήσει. Έτσι, επί σαράντα χρόνια παρέμενε άγνωστο, ώσπου η μικρή του φίλη Βικτώρια, όταν μεγάλωσε, αποφάσισε να το δημοσιεύσει: το 1967 εκδόθηκε ένα θαυμάσιο βιβλίο, αυτή τη φορά για όλα τα παιδιά του κόσμου. Ένα βιβλίο γεμάτο τρυφερότητα και αγάπη, φαντασία και ρεαλισμό, χιούμορ και πίστη, παιδική αφέλεια και στοργή, περιπέτεια και μυστήριο.
Μυθιστορήματα
Η πληρωμή του στρατιώτη – Soldier’s pay (1926)
Η βουή και η μανία ή αντάρα – The Sound and Fury (1929)
Σαρτόρις – Sartoris (1929)
Καθώς ψυχορραγώ – As I Lay Dying (1930)
Ιερό ή Άδυτο – Sanctuary (1931)
Φως τον Αύγουστο – Light in August (1932)
Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ! – Absalom, Absalom! (1936)
Οι Ακατανίκητοι – The Unvanquished (1938)
Άγρια φοινικόδεντρα – The Wild Palms (1939)
Το Χωριό – The Hamlet (1940)
Ο ξένος στο χώμα – Intruder in the Dust (1948)
Οι κλέφτες – The Reivers (1962)
Διηγήματα
Ένα ρόδο για την Έμιλυ – A rose for Emily (1930)
Άνυδρος Σεπτέμβρης – Dry September (1931)
Μαλλιά – Hair (1931)
Χάλκινος κένταυρος – Centaur in Brass (1932)
Καπνός – Smoke (1932)
Ήτανε μια βασίλισσα – There Was a Queen (1933)
Πορεύου, Μωυσή – Go down, Moses (1941)
Η Αρκούδα – The Bear (1942)
Έξι ιστορίες μυστηρίου – Knight’s Gambit (1949)
Ο Γέρος – Mississippi (1954)
Το μαγικό δέντρο – The Wishing Tree (1967)
Πηγές: BIBLIONET, Wikipedia, Σύγχρονη Εποχή, Γράμματα, Εξάντας, Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός, Μέδουσα, Κέδρος, Πατάκης, Καστανιώτης, Οδυσσέας, Το Ροδακιό, Άγκυρα, Ίνδικτος, Μεταίχμιο, Alter – Ego ΜΜΕ Α.Ε.
