Το πρωτάκι (2015)
Ποίηση
Αλέξειν μοι την λέξιν (1992)
Γη Μεσόγειος (1994)
Μακρύς χωρισμός (1996)
Κατασκήνωμα (1998)
Όροι της βεβαιότητος (2006)
SMS (2008)
Υπέρθλιψη (2011)
Αλγόρυθμος (2016)
Δοκίμια-Μελέτες-Ψυχολογία-Ψυχανάλυση
Εικόνα του σώματος των σχιζοφρενών (1982)
Μελέτη της έννοιας της παιδικής συμβιωτικής ψύχωσης (1999)
Η βία (2007)
Φύση και λόγος στην ψυχανάλυση (2011)
Το παιδικό ψυχόσωμα (2014)
Ο Πέτρος είναι ο λύκος (2016)
Πάμε σχολείο; (2021), Ίκαρος
Συλλογικά έργα
Ψυχοσωματικά προβλήματα των παιδιών (2001)
Ψυχή, λόγος, πόλις (2007)
Ψυχαναλυτική σκέψη (2007)
Τα ποιήματα του 2006 (2007)
Θέματα ψυχοδυναμικής παιδοψυχιατρικής (2008)
Σύγχρονες προσεγγίσεις στη διδακτική της τέχνης (2011)
Ψυχανάλυση και νεοελληνική λογοτεχνία: Σταυροδρόμια (2013)
Ψυχανάλυση και ιδεολογίες (2013)
A Tribute to André Green (2016)
Πάμε σχολείο; – Αθανάσιος Αλεξανδρίδης
Το Πάµε σχολείο; είναι το τέταρτο βιβλίο της σειράς «Σχολή Ανήσυχων Γονέων», µετά τους Παιδικούς έρωτες, τους Παιδικούς φόβους και το Χτίζοντας ταυτότητα.
Όπως δηλώνει και ο τίτλος του, οι γονείς καλούνται να σκεφτούν τι σηµαίνει για το παιδί τους και για τους ίδιους η είσοδος και η πορεία στο δηµοτικό σχολείο. Τι αγωνίες και τι µαταιώσεις ενεργοποιεί στο παιδί και στους γονείς η επίσηµη επαφή µε την ανάγνωση, τη γραφή και τα µαθηµατικά; Ποιες απωθηµένες προσδοκίες γονέων και εκπαιδευτικών φορτώνονται στους ώµους των µικρών µαθητών, στερώντας τους τη χαρά να συνευρεθούν και να συνεργαστούν µεταξύ τους; Πώς γίνεται η µετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δηµοτικό; Ποιες είναι οι απαραίτητες ψυχικές, νοητικές και συναισθηµατικές συνιστώσες για την επιτυχή ένταξη του παιδιού στο δηµοτικό; Τι είναι απόδοση και τι επίδοση; Και τι είναι, τελικά, το σχολείο; Ένας χώρος αναπαραγωγής και εκµάθησης εννοιών µέσα σε ένα παιδαγωγικό πλαίσιο, ή ένας δυναµικός κοινωνικός χώρος ατοµικών και συλλογικών σχέσεων, όπου δηµιουργικά παράγεται γνώση;
Τα θέµατα του Πάµε σχολείο; αναπτύσσονται πάνω σε τρεις βασικούς άξονες:
α) Η ανάπτυξη της σκέψης είναι αναγκαία για την επιβίωση.
β) Το να σκέφτεσαι και να µαθαίνεις είναι απόλαυση.
γ) Η συλλογική σκέψη είναι παραγωγικότερη της ατοµικής.
Καθότι αυτοί οι άξονες ισχύουν για ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής µας και σε όλους τους τοµείς της δραστηριότητάς µας, µια που η ζωή είναι σχολείο –µε πρόγραµµα αλλά και µε διαλείµµατα–, το βιβλίο αυτό προτείνεται όχι µόνο για τους άµεσα ενδιαφερόµενους, γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς της ψυχικής ανάπτυξης και υγείας του παιδιού, αλλά και για όποιον σωκρατικά ανήσυχο επιθυµεί συνεχώς να µαθαίνει απολαµβάνοντας ή να απολαµβάνει µαθαίνοντας.
Ψυχολογία, Ίκαρος, 2021, 208 σελ.
Η βία
Στο δοκίμιο αυτό επιχειρείται η ψυχαναλυτική προσέγγιση της βίας, όπως αυτή εκδηλώνεται σε διάφορες φάσεις της ανάπτυξης του ψυχισμού. Δεν χρησιμοποιείται η κλασική θεώρηση του φαινομένου στο επίπεδο της ψυχικής οικονομίας και των ενορμητικών επενδύσεων, όχι γιατί ο συγγραφέας δεν συμφωνεί με αυτήν, αλλά γιατί προσπαθεί να μελετήσει την βία στους χώρους της υποκειμενικότητας και της διυποκειμενικότητας. Η βία διακρίνεται σε οργανωτική και αποδιοργανωτική και μελετώνται οι συνθήκες κρίσης που προωθούν την ψυχική οργάνωση ή αντίθετα δημιουργούν καθηλώσεις, παλινδρόμηση και τάση για επανάληψη. Προτείνεται ένα γενικό διυποκειμενικό μοντέλο που περιγράφει στις οριακές του θέσεις τις συνθήκες εκδήλωσης βίας. Μελετάται ο ρόλος της πράξης και της σκέψης. Το δοκίμιο, αν και προέρχεται από την κλινική ψυχαναλυτική πρακτική, προσφέρει ένα θεωρητικό πλαίσιο και για όσους επιθυμούν να προσεγγίσουν την βία στους τομείς της κοινωνιολογίας και της εκπαίδευσης.
Φύση και λόγος στην ψυχανάλυση
Το πώς η Φύση ορίζει τις δυνατότητες του Λόγου, το πώς ο Λόγος ορίζει τις δυνατότητες της νόησης να αναπαραστήσει και να αντιληφθεί τη Φύση, βρίσκει μέσα στην ψυχανάλυση μια εκρηκτική συνθήκη που το οδηγεί στα άκρα. Το ένα άκρο ορίζεται από την έκπτωση του ψυχικού που ως αδέσμευτη άλογη ενέργεια χτυπά το σώμα. Το άλλο άκρο ορίζεται από τον άσαρκο ψευδαισθησιακό λόγο. Στο ένα άκρο η ψυχοσωματική νόσος, στο άλλο το παραλήρημα. Στο ενδιάμεσο, πλήθος σωματοψυχικών λειτουργιών, όπως το όνειρο, η αντιληπτική εικόνα, η αναπαράσταση, η ανάμνηση, η φαντασίωση, η συνειδητή σκέψη, επιχειρούν να διατηρήσουν ενεργείς τις γέφυρες μεταξύ φυσικού και ψυχικού ώστε να διατηρηθεί η συνοχή του ατόμου, που τις φέρει και φέρεται από αυτές.
Μελετώντας τις παραπάνω λειτουργίες ο συγγραφέας προσπαθεί να δείξει τις στρατηγικές του αναλυομένου και του αναλυτή ώστε ο λόγος, εξαντλώντας τις δυνατότητες χρήσης του (από τη μορφοποίηση και την αναφορικότητα μέχρι τη νοηματοδότηση και την αποδόμησή της), να προσφέρει στο υποκείμενο έναν Ένυλο Nου: έναν Ένσαρκο Ψυχισμό, ένα Ψυχικοποιημένο Σώμα. Κλινικά “σπαράγματα” φωτίζουν τις θεωρητικές κατασκευές αυτού του ψυχαναλυτικού βιβλίου που επιχειρεί τον διάλογο με τη γλωσσολογία και την επιστημολογία.
Το παιδικό ψυχόσωμα
Οδοί, συμβόλαια, προορισμοί
Ψυχόσωμα, ένας νεολογισμός που προτείνω για να αναδείξω με μία συμπαγή λέξη ότι τίποτε δεν χωρίζει το σώμα από την ψυχή. Ένας τρόπος για να τονίσω γλωσσικά τη μονιστική πεποίθησή μου ως προς τη φύση της ψυχοσωματικής ενότητας. Για να πω ότι σε οντολογικό επίπεδο δεν υπάρχει παρά το βιολογικό σώμα, μέρος του οποίου προβάλλεται ως χωριστή οντότητα και το αποκαλούμε ψυχή. Για να παραδεχτώ ότι στον άνθρωπο, από την έναρξη των διαδικασιών σκέψης σχετικά με το “είναι” του μέχρι σήμερα, είναι αδύνατο να βιώνει διαρκώς την υπόστασή του με όρους σωματικής περατότητας. Για τον λόγο αυτό δημιούργησε το θεολογικό και φιλοσοφικό τέχνασμα του δυϊσμού. Χάρη σ’ αυτό μιλά σαν το σώμα και η ψυχή να είναι δύο φυσικές οντότητες, ενώ δεν είναι παρά δύο λειτουργικές οντότητες, απαραίτητες για να μπορεί ο άνθρωπος να σκέφτεται ως να είναι αυτός που ελέγχει την υπόστασή του, ως να είναι ευρύτερος, άπειρος, ίσως και αθάνατος έναντι του περιορισμένου και θνητού σώματός του.
Το πρωτάκι
Τι γίνεται όταν είσαι εξάχρονος, ευφυής και ερωτοχτυπημένος; Πώς αντέχεις τους κρυφούς πόθους για τη μητέρα σου και τον αγνό έρωτα για τη συμμαθήτριά σου; Πώς βρίσκεις τους δρόμους για την ύπαρξή σου όταν η δημιουργικότητα της σκέψης που σου καλλιεργεί το περιβάλλον σου συγκρούεται με την αυταρχικότητα του συντηρητικού σχολείου; Μέσα σ’ αυτούς τους δαίδαλους προσπαθεί το πρωτάκι να βρει τις λύσεις και να σώσει τον εαυτό του και τους συντρόφους του. Το μίτο θα του τον δώσει η ψυχανάλυση αλλά και η ανατρεπτική ματιά του αυτιστικού φίλου του.
Κωμικοτραγικές περιπέτειες που κάτω από το ανάλαφρο ύφος της γραφής θα κάνουν όσους θυμούνται το παιδί που φέρουν μέσα τους να ξαναζήσουν «τον πόνο των μπουμπουκιών», να κλάψουν απαρηγόρητα και να γελάσουν λυτρωτικά.
Ο Πέτρος είναι ο λύκος
Μελέτη της έννοιας της παιδικής συμβιωτικής ψύχωσης
Τι γίνεται όταν από την αρχή της ζωής του ένα παιδί εγκλωβίζεται σε μια συμβιωτική σχέση με τη μητέρα που δεν του αφήνει περιθώρια να αναπτυχθεί η προσωπικότητα, ο λόγος και η αυτονομία του; Πόσο σαγηνευτική αλλά και εξαρτητική μπορεί να γίνει η σχέση του με μια μητέρα-λύκο, τρομακτική για τους άλλους μα και για το ίδιο; Πώς η ταύτισή του με αυτήν, όπως την αναδεικνύει η ερμηνευτική διαδικασία της ψυχοθεραπείας, δημιουργεί ένα ισχυρό φαντασιωσικό υπόβαθρο για την ανάδυση του εαυτού του;
Μέσα από το υλικό της ψυχοθεραπείας και με γνώμονα τις θεωρίες των Μ. Mahler, Fr. Tustin, D. Meltzer και άλλων ψυχαναλυτών σχετικά με τον αυτισμό και την παιδική ψύχωση, μελετάται η ψυχοπαθολογία των πρώιμων διαταραχών της ανάπτυξης, όπως και μείζονα θέματα που αφορούν γενικά την ανάπτυξη της προσωπικότητας, βάσει της υπόθεσης ότι υπάρχει ένα αυτιστικό κέλυφος και μια ισχυρή συμβιωτική τάση στον πυρήνα της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου.
Η υπόθεση αυτή οδηγεί τον συγγραφέα στη διεύρυνση του πλαισίου της μελέτης και τον ωθεί να αναζητήσει στην ελληνική μυθολογία μορφές της συμβιωτικής προβληματικής που αναδεικνύουν την αλληλεπίδραση του ατομικού και του κοινωνικού φαντασιακού.
Ένα πολυεπίπεδο βιβλίο, που απευθύνεται στους ψυχαναλυτές και στους παιδαγωγούς αλλά και σε όλους όσους απασχολεί το θέμα της δόμησης του εαυτού.
Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Καστανιώτη, Γαβριηλίδης, Ίκαρος, Χατζινικολή, Οδός Πανός
