Η Ιστορία της Λογοτεχνίας του Τρόμου
Τα κύρια χαρακτηριστικά του είδους είναι ο τρόμος, είτε φυσικός είτε ψυχολογικός, η σκοτεινή ατμόσφαιρα, η μυστηριώδες πλοκή και, αν και όχι απαραίτητα, το υπερφυσικό στοιχείο. Σκοπός της είναι να ξεναγήσει τον αναγνώστη σε μονοπάτια πέραν των συνηθισμένων, να ξυπνήσει μέσα του το αρχέγονο συναίσθημα του φόβου και, εν τέλει,να τον οδηγήσει στην κάθαρση.
Ο φόβος γεννήθηκε από την άγνοια του αρχαίου ανθρώπου και λειτούργησε ως συμπληρωματικό στοιχείο αυτής της άγνοιας. Ό,τι ο αρχαίος αυτός άνθρωπος δεν μπορούσε να το εξηγήσει με τη λογική, το ερμήνευε μέσω μύθων. Μύθοι, όπου το παράλογο και το μεταφυσικό έχουν τον πρωτεύοντα ρόλο, με σκοπό να προκαλέσουν δέος και θαυμασμό. Από τότε μέχρι και σήμερα, οι άνθρωποι αρέσκονται να ακούν τρομαχτικές ιστορίες, ιστορίες πέρα από τα όρια της λογικής, όπου ξυπνούν αυτό το αρχέγονο συναίσθημα, το φόβο για το άγνωστο.
Οι απαρχές της λογοτεχνίας τρόμου δε θα μπορούσαν παρά να ανήκουν στην προφορική παράδοση (ποιος δε θυμάται, έστω και μια νύχτα στη ζωή του, να είναι συγκεντρωμένος με την παρέα του και να διηγούνται ιστορίες φαντασμάτων). Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία αυτής της λογοτεχνίας στην αρχαιότητα. Όχι πως λείπουν φυσικά τέτοιου είδους διηγήσεις. Ιστορίες για φαντάσματα, λυκανθρώπους και βρικόλακες υπάρχουν από δεκάδες αιώνες π.Χ.
Ο Πετρώνιος στο Σατυρικόν του (62 μ.Χ.) έχει μια παράξενη ιστορία για έναν λυκάνθρωπο και μία με μία στρίγγλα. Ο Πλίνιος ο Νεώτερος μιλάει για ένα αθηναϊκό στοιχειμένο σπίτι. Οι Βάκχες του Ευριπίδη είναι οι πρώιμοι βρικόλακες. Απλά, η δημιουργία των παραπάνω δεν είχε τον τρόμο ως αυτοσκοπό, αλλά τη διδαχή. Οι ιστορίες με μακάβριο περιεχόμενο της αρχαιότητας είχαν θρησκευτικό-τελετουργικό χαρακτήρα, αλλά σίγουρα αποτελούν τα θεμέλια της λογοτεχνίας τρόμου, όπως επίσης και τα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα. Τα Σάββατα των Μαγισσών, η νύχτα της Βαλπουργίας, οι φρικαλεότητες της Ιεράς Εξέτασης, τα επιβλητικά Γκαργκόιλ της Νοτρ Νταμ έδωσαν έρισμα για μια σωρεία τρομαχτικών λογοτεχνικών δημιουργημάτων.
Μια πρώιμη μορφή αυτού του είδους υπάρχει ανάμεσα στη Μεσαιωνική και Αναγεννησιακή ποίηση. Φυσικά, δε μιλάμε ακόμα για καθαρό είδος, αλλά για στοιχεία του είδους, η ατμόσφαιρα π.χ. στην Κόλαση του Δάντη και στον Μπέογουλφ, το φάντασμα στον Άμλετ του Σαίξπηρ, η ποίηση του Όσιαν και φυσικά ο Γκαίτε. Στον Φάουστ, βλέπουμε τον ήρωα να πουλάει την ψυχή του στον Διάβολο. Ποιήματα του Βόλφγκανγκ Γκαίτε, όπως «η Μνηστή της Κορίνθου» και «το ξωτικό», ίσως να αποτελούν ένα πρώιμο καθαρό έμμετρο είδος της λογοτεχνίας τρόμου.
Το Γοτθικό μυθιστόρημα
Η πραγματική αρχή της λογοτεχνίας τρόμου βρίσκεται στα τέλη του 18ου αιώνα με τη δημιουργία του γοτθικού μυθιστορήματος. Το γοτθικό μυθιστόρημα είναι ιστορίες τρόμου με ρομαντικά στοιχεία. Κύρια μοτίβα του είδους είναι η γοτθική αρχιτεκτονική, τα κάστρα, το σκότος, η τρέλα, ο θάνατος και οι κληρονομούμενες κατάρες. Ο όρος γοτθική μυθοπλασία θεωρείται ότι εφευρέθηκε από τον Οράτιο Γουόλπολ (1717-1797), συγγραφέα του μυθιστορήματος «Το κάστρο του Οτράντο» (1764), το οποίο θεωρείται το πρώτο γοτθικό μυθιστόρημα, όπου πρωταγωνιστεί περισσότερο η ατμόσφαιρα παρά τα υπόλοιπα στοιχεία, φυσικά ή υπερφυσικά. Άλλοι αξιόλογοι εκπρόσωποι του είδους θεωρούνται οι: Ανν Ράντκλιφ (1764-1823) με τα μυστήρια του Ουντόλφο (1794), Μάθιου Λιούις (1775-1818) με το έργο του «Ο καλόγερος» (1796), Τσάρλς Ματούριν (1782-1829) με το «Μέλμοθ ο περιπλανώμενος» (1820).
Ο κολοφώνας, όμως, του γοτθικού μυθιστορήματος ξεκίνησε παραδοσιακά, με μια παρέα φίλων που αποφάσισαν να διαγωνιστούν σε τέτοιου είδους ιστορίες. Με μία διαφορά. Όχι να αφηγηθούν, αλλά να γράψουν μια ιστορία. Αυτοί οι φίλοι ήταν συγκεντρωμένοι στη Βίλα Ντιοντάτι πλάι στις όχθες της λίμνης Λεμάν της Γενεύης. Φυσικά, πρόκειται για τους Μαίρη Σέλλεϋ (1797-1851), Τζον Γουίλιαμ Πολιντόρι (1795-1821) και Λόρδο Βύρωνα (1788-1824). Τελικά γράφτηκαν μόνο δύο ολοκληρωμένες ιστορίες. Η μία είναι «Ο βρικόλακας» (1819) του Πολιντόρι, ο οποίος διεκδικούσε για χρόνια τα πνευματικά δικαιώματα του βιβλίου από τον Λόρδο Βύρωνα και η άλλη είναι το κλασικό πλέον αριστούργημα της Σέλλεϋ «Φράνκενσταϊν» (1816).
Δεν νομίζω ότι χρειάζονται πολλά λόγια για αυτό το πασίγνωστο μυθιστόρημα. Με υπότιλο «Σύγχρονος Προμηθέας» πραγματεύεται την επιστημονική εξέλιξη και την αρχέγονη δύναμη της φύσης. Ο δόκτωρ Φράνκενσταϊν καταφέρνει να φέρει στη ζωή ένα πλάσμα, δημιουργημένο από διάφορα μέλη νεκρών ανθρώπων, ένα πλάσμα που μοιραία γίνεται ο δαίμονας που τον στοιχειώνει και η νέμεσίς του. Το τέρας του Φράνκενσταϊν είναι πραγματικά ανθρώπινο, παρόλα τα αποτρόπαια εγκλήματά του και καταφέρνει πολλές φορές να σε συγκινήσει και να αγγίξει τις πιο ευαίσθητες χορδές σου.
Ελάχιστα χρόνια αργότερα, το 1820, θα κυκλοφορήσει γραμμένο από τον Ουάσιγκτον Ίρβινγκ (1783-1859) «Ο μύθος του ακέφαλου καβαλάρη», έργο που έγινε περισσότερο γνωστό στη χώρα μας μετά τη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη το 1999 από τον σκηνοθέτη Τιμ Μπάρτον με πρωταγωνιστή τον Τζόνι Ντεπ. Πραγματικά, πολύ καλή μεταφορά μιας και έπιασε ακριβώς την ατμόσφαιρα και το ύφους του βιβλίου. Άξιος αναφοράς επίσης για αυτήν την περίοδο είναι και ο Προσπέρ Μεριμέ (1803-1870) που έγραφε κυρίως νουβέλες και διηγήματα με κορυφαίο την «Αφροδίτη της Ίλε» (1833) όπου ένα άγαλμα της Αφροδίτης ζωντανεύει τις νύχτες και διψάει για αίμα.
Την ακόλουθη περίοδο η άνοδος του καπιταλισμού έφερε μεγάλη ζήτηση στις ιστορίες τρόμου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να κυκλοφορούν συνεχώς νέα βιβλία με μακάβριο περιεχόμενο, φυσικά χαμηλότερης ποιότητας. Ήταν φθηνά βιβλία τρόμου για επίσης φθηνή ψυχαγωγία, τα οποία είχαν την ονομασία Penny Dreadful, επειδή ήταν αναγνώσματα φρίκης, αξίας μιας πένας. Την ίδια όμως περίοδο γεννήθηκε και δραστηριοποιήθηκε ο μεγαλύτερος λογοτέχνης-σύμβολο της λογοτεχνίας του μακάβριου, ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε.
Έντγκαρ Άλλαν Πόε και Αμβρόσιος Μπιρς
Τόμοι ολόκληροι θα μπορούσαν να γραφτούν για τον Έντγκαρ Άλλαν Πόε και το έργο του. Ο Πόε (1809-1849) έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη λογοτεχνία τρόμου και υπήρξε ο πρώτος συγγραφέας που έγραψε αστυνομικές ιστορίες με αναλυτική μέθοδο, μια μέθοδο που ακολούθησαν αργότερα οι Άρθουρ Κόναν Ντόιλ (1859-1930) με τον Σέρλοκ Χόλμς και η Αγκάθα Κρίστι (1890-1976) με τον Ηρακλή Πουαρώ, όπως και άλλοι συγγραφείς του είδους. Ο ίδιος ο Πόε δήλωνε ποιητής, είχε αρκετά ποιήματα στο ενεργητικό του, πολλά με το ίδιο μακάβριο ύφος που έχουν τα διηγήματά του με πιο γνωστό από όλα «Το κοράκι» (1845). Η ποίηση ήταν το πάθος του και αυτό είναι έκδηλο και στις πεζές του αλλόκοτες ιστορίες, οι οποίες διακατέχονται από μια λυρικότητα και έναν ρομαντισμό που ίσως να άντλησε από το γαλλικό και γερμανικό ρεύμα της εποχής. Ίσως, να μην ασχολήθηκε κανένας άλλος λογοτέχνης τόσο πολύ με τον θάνατο και την αγωνία του. Έζησε μια ζωή ταραγμένη και σκανδαλώδη, αλλά ποτέ δεν εγκατέλειψε το πάθος του για το γράψιμο, «τα πάθη πρέπει να είναι σεβαστά» έλεγε ο ίδιος και μας κληροδότησε πολλά κορυφαία διηγήματα όπως: Ο μαύρος γάτος, ο χρυσός σκαραβαίος, ο οίκος των Ώσερ, οι φόνοι της οδού Μοργκ, μαρτυριάρα καρδιά, η μάσκα του κόκκινου θανάτου καθώς και ένα βιβλίο που αγγίζει τα όρια του μυθιστορήματος «Η αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ» (1838). Ο Πόε θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες με τα έργα του να αποτελούν μικρά διαμάντια, όχι απλά στο είδος του τρόμου, αλλά της λογοτεχνίας γενικότερα. Δε νοείται μετέπειτα συγγραφέας τρόμου που να μην έχει διαβάσει Πόε. Αποτελεί πηγή έμπνευσης και όχι μόνο για την παράδοση του μακάβριου. Ο καταραμένος ποιητής Μπωντλαίρ είχε δηλώσει πως πολλά από τα έργα του Πόε θα μπορούσαν να είναι δικά του, αν δεν είχαν γραφτεί 50 χρόνια νωρίτερα, ενώ ο Λάβκραφτ έγραψε «Τα βουνά της τρέλας» ως συνέχεια της αφήγησης του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ και επίσης πολλές είναι οι αναφορές στον Πόε από σύγχρονους συγγραφείς.
Συνεχιστής της παράδοσης του Πόε αποτελεί ο Αμβρόσιος Μπιρς (1842-1913) ο οποίος θεωρείται επίσης ο πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού. Ο Μπιρς πολέμησε στον Αμερικανικό εμφύλιο στο πλευρό των Βορείων και εξαφανίστηκε μυστηριωδώς στην επανάσταση του Πάντσο Βίλα το 1913. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αλλά δε δίστασε να εγκαταλείψει το επάγγελμα επειδή σιχαινόταν τη σχέση του με την πολιτική. Έγραψε αρκετά αντιπολεμικά έργα, αλλά οι ιστορίες τρόμου είναι αυτές στις οποίες χρωστάει τη φήμη του. Το έργο του ποικίλο και άνισο, αλλά πάντα με μια καλή δόση υπερφυσικού και μακάβριου, σε ιστορίες όπως: ο θάνατος του Άλπιν Φρέιλερ, το καταραμένο πράγμα, το ταιριαστό περιβάλλον, και το μεσαίο δάχτυλο του δεξιού ποδιού. Ο Αμβρόσιος Μπιρς ήταν καυστικός και πνευματώδης, γεγονός που μπορεί να εκτιμηθεί διαβάζοντας «Το αλφαβητάρι του Διαβόλου», ήταν άνθρωπος ανήσυχος, δε χαριζόταν σε κανέναν, μισούσε τους θεούς που κατασκεύαζαν οι άνθρωποι και όσους ανθρώπους προσεύχοταν σε αυτούς, ήταν εκείνος που οι σύγχρονοί του αποκαλούσαν “ο Πιο Μοχθηρός άνθρωπος στο Σαν Φρανσίσκο”, πάντα θεωρούνταν ένα αίνιγμα και η παράξενη εξαφάνισή του απλά μεγάλωσε τον θρύλο γύρω του!
Τέλη 19ου και αρχές 20ου αιώνα
Στα τέλη του 19ου αιώνα, με εξαίρεση τον Αμβρόσιο Μπιρς και κάποια άλλα μυθιστορήματα, η λογοτεχνία τρόμου δίνει, για λίγο, τη σκυτάλη στην επιστημονική φαντασία. Οι λόγοι που συνέτρεξαν γι’ αυτό είναι ίσως η βιομηχανική επανάσταση και τα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής που έστρεψε το βλέμμα της ανθρωπότητας σε άλλες κατευθύνσεις. Πατέρες της επιστημονικής φαντασίας θεωρούνται ο Ιούλιος Βερν (1828-1905) και Χέμπερτ Τζόρτζ Γουέλς (1866-1946). Λόγω αρμόζουσας θεματολογίας, μιας και έχουν αρκετά στοιχεία τρόμου θα αναφέρω επιλεκτικά από Βερν το «Ταξίδι στο κέντρο της γης» (1864) και το «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα» (1870) και από Γουέλς τη «Μηχανή του χρόνου» (1895) και τον «Αόρατο άνθρωπο» (1897).
Εκείνη την εποχή έχουμε μερικά μυθιστορήματα πασίγνωστα ως τις μέρες μας, που κατατάσονται στην κλασική ευρωπαϊκή λογοτεχνία και εμπεριέχουν αρκετά στοιχεία τρόμου. Αυτό με τα περισσότερα στοιχεία είναι η «Καρμίλα» (1872) του Τζόζεφ Σέρινταν Λε Φανού (1814-1873). Η ιστορία ενός κοριτσιού που, εν αγνοία της, κινδυνεύει από τη φίλη της, Καρμίλα, που κρυφά είναι βρικόλακας. Το έργο αυτό, καθώς και «Ο βρικόλακας» του Πολιντόρι αποτελούν την πηγή έμπνευσης για τον «Δράκουλα». Το έργο που έχει τα λιγότερα στοιχεία τρόμου ίσως είναι «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ» (1891) του Όσκαρ Γουάιλντ (1854-1900) που ανήκει στο ρεύμα του ρομαντισμού. Όπως και να ‘χει, ένα πορτραίτο που αλλάζει και γερνάει αυτό, αντί για τον άνθρωπο που απεικονίζει, είναι άξιο αναφοράς. Το 1886 κυκλοφορεί το κλασικό «Δόκτωρ Τζέκιλ και κύριος Χάιντ» του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον (1850-1894). Είναι η γνωστή ιστορία, όπου ένας ευγενικός γιατρός, λόγω μιας φόρμουλας που έφτιαξε ο ίδιος, τις νύχτες μεταμορφώνεται στον απαίσιο και τερατώδη κύριο Χάιντ. Ο Χένρι Τζέιμς (1843-1916), γνωστός για τα αριστουργήματά του, το 1898 κυκλοφορεί «Το στρίψιμο της βίδας», όπου δύο παιδιά επηρεάζονται αρνητικά από δύο μοχθηρά πνεύματα πρώην υπηρετών. Ένα ακόμα βιβλίο του ίδιου κλίματος, αλλά που γράφτηκε το 1914, και είναι άξιο αναφοράς είναι «Το Γκόλεμ» το εβραϊκής θρησκείας και μυθοπλασίας πλάσμα του Γκούσταβ Μέιρικ (1868-1932).
Το 1897 έχουμε την αναβίωση του γότθικου μυθιστορήματος, καθώς και την δημιουργία του μύθου των βρικολάκων, όπως τους ξέρουμε σήμερα. Ο Μπραμ Στόκερ (1847-1921) εκδίδει το κλασικό και εμβληματικό αριστούργημα «Δράκουλας». Ένα έργο ζοφερό, όσο και ρομαντικό που επαναπροσδιόρισε τη βαμπιρική μυθολογία. Το μεσαιωνικό κάστρο του Δράκουλα, το βικτωριανό Λονδίνο, η ανατριχιαστική, σκοτεινή και κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, ο καταραμένος έρωτας, η σφιχτοδεμένη πλοκή, η επιστολική μυθοπλασία, το υπερφυσικό στοιχείο, η σκιαγράφιση χαρακτήρων είναι τα στοιχεία που συνθέτουν ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί για τα απέθαντα αυτά πλάσματα.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η λογοτεχνία τρόμου, αλλάζει χαρακτήρα και αποξενώνεται πλήρως από κάθε ρομαντικό στοιχείο. Έρχεται στο προσκήνιο ο κατεξοχήν συγγραφέας του κοσμικού τρόμου Χάουαρντ Φίλιπ Λάβκραφτ (1890-1937). Ο Λάβκραφτ είναι αυτό που θα ονομάζαμε cult. Δημιούργησε μόνος του μια ολόκληρη μυθολογία, την επονομαζόμενη “μυθολογία Κθούλου”. Έχουμε μια ολόκληρη παρέλαση τεράτων, θεωρίες για κούφια γη, καθώς και πλάσματα και ανώτερες δυνάμεις που έχουν ως σκοπό την υποδούλωση ή την εξολόθρευση της ανθρώπινης ράτσας. Τα έργα του ατμοσφαιρικά, μιας και ο ίδιος θεωρούσε πως η ατμόσφαιρα προέχει της πλοκής ως τελικό κριτήριο αυθεντικότητας. Ακολουθούσε συγκεκριμένα μοτίβα και ίσως επαναλαμβανόμενες λέξεις και εκφράσεις, αποτελεί όμως θεμέλιο λίθο της σύγχρονης λογοτεχνίας τρόμου και διατηρεί ακόμα ένα ειδικό φανατικό κοινό. Δεν είναι λίγοι οι καλλιτέχνες που εμπνέονται από το έργο του Λάβκραφτ, ενώ υπάρχουν εκδοτικοί οίκοι που εκδίδουν έργα, που αφορούν καθαρά τη μυθολογία Κθούλου.
Τις επόμενες δεκαετίες η παραγωγή βιβλίων τρόμου είναι πολύ φτωχή εώς ανύπαρκτη. Θα έλεγε κανείς πως παρέδωσε τα σκύπτρα. Αιτία φυσικά μπορεί να είναι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι φρικαλεότητές του. Οι άνθρωποι στράφηκαν περισσότερο σε έργα αντιπολεμικά, σε έργα με στοιχεία ρεαλισμού, αλλά ακόμα και σουρεαλισμού, που με τον τρόπο του ξέφευγε από τη φρίκη του πολέμου. Η σύγχρονη λογοτεχνία τρόμου θα αργήσει λίγο να κάνει την εμφάνισή της. Με τη νέα τεχνολογική εξέλιξη η Επιστημονική Φαντασία ξαναπαίρνει τη σκυτάλη…
Σύγχρονη Λογοτεχνία Τρόμου
Ήταν το έτος 1974, όταν τα ράφια των βιβλιοπωλείων άρχισε να στολίζει το βιβλίο ενός άγνωστου ακόμα τότε συγγραφέα, το οποίο όμως τράβηξε την προσοχή. Ο τίτλος του; Κάρι. Και ο συγγραφέας του ο Στίβεν Κινγκ. Και αυτή ήταν η αρχή. Ο Στίβεν Κινγκ είναι ο μετρ του τρόμου. Υπάρχουν πάνω από εκατό τίτλοι με την υπογραφή του, πολλοί από τους οποίους έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και συνεχίζει. Φυσικά με τέτοια παραγωγικότητα το έργο του θεωρείται άνισο, αλλά σίγουρα ξέρει να χειρίζεται το υλικό του και να «μεταχειρίζεται», θα έλεγα, τον αναγνώστη του. Γνωρίζει πολύ καλά πως να παίζει με τα νεύρα σου, ακόμα και με την κοσμοθεωρία σου. Εμπνέει ήδη πάρα πολλούς συγγραφείς, που θα ήθελαν να γράφουν σαν κι αυτόν. Η εξέλιξη της λογοτεχνίας τρόμου είναι πλέον στα χέρια του Στίβεν Κινγκ.
Επιλεγμένα θα μπορούσα μόνο να αναφέρω κάποια έργα του: Η λάμψη (1977), Το Αυτό (1986), Μίζερι (1987), Το πράσινο μίλι (1996), Μυστικό παράθυρο (2000).
Άλλοι συγγραφείς που διαπρέπουν στο είδος είναι αδιαμφισβήτητα ο Κλάιβ Μπάρκερ, γνωστός για το «Hellraiser» (1986), που έκανε την εμφάνισή του το 1984 με «Τα βιβλία του αίματος», η Ανν Ράιζ, που επανέφερε το ρομαντικό μύθο του βρικόλακα με μια σειρά βιβλίων με πιο γνωστό το «Συνέντευξη με έναν βρικόλακα» (1976), και, τέλος ο Τσακ Πόλανικ, συγγραφέας του «Fight club» (1996), που τα βιβλία του όπως το «Νανούρισμα» (2002) και το «Είμαστε όλοι στοιχειωμένοι» (2005) κατέχουν μια εξέχουσα θέση στη σύγχρονη λογοτεχνία τρόμου. Αυτή η λογοτεχνία, αν και θεωρείται είδος με περιορισμένο και ειδικό κοινό, έχει καταφέρει αρκετά από τα έργα της να πάρουν θέση στο πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τα επιδέξια μυαλά μπορούν να δημιουργήσουν αριστουργήματα ασχέτως πλοκής και θέματος.
Θα ήθελα να κλείσω παραθέτοντας τη φράση του Στίβεν Κινγκ, σχετικά με τους συγγραφείς τρόμου:
“Επινοούμε φανταστικούς τρόμους για να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε τους πραγματικούς.”
Και νομίζω πως αυτός είναι τελικά και ο σκοπός και το νόημα της λογοτεχνίας τρόμου.
Κείμενα: Σπύρος Τάσιος
Επιμέλεια κειμένου: Χαρά Δελλή
Πηγές: thematofylakes.gr
