Το επώνυμό του ήταν Νικολακάκος, το οποίο άλλαξε σε Λιαντίνης καθώς ο τόπος καταγωγής του είναι το χωριό Λιαντίνα της Λακωνίας. Τελείωσε το εξατάξιο γυμνάσιο της Σπάρτης. Το 1966 αποφοίτησε από το Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Σπούδασε κλασσικές γνώσεις και ανθρωπολογία. Από το 1968 μέχρι το 1970 υπηρέτησε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση στους Μολάους Λακωνίας. Τον Οκτώβριο του 1970 μετέβη στο Μόναχο, όπου παρέμεινε μέχρι το 1972 και σπούδασε τη γερμανική γλώσσα, διδάσκοντας συγχρόνως ως φιλόλογος στο ιδιωτικό ελληνικό σχολείο της Otto Gesellschaft του Μονάχου. Παράλληλα μελετά αδιάκοπα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, ενώ υπήρξε και μέλος του σωματείου «Οδύσσεια», που υποστήριζε την καύση των νεκρών. Από το 1973 μέχρι το 1974 υπηρέτησε εκ νέου στη Μέση Εκπαίδευση στις Θεσπιές Βοιωτίας και το 1974-75 στο Γυμνάσιο Αρρένων στη Θήβα. Το 1975 διορίστηκε βοηθός στο Εργαστήριο Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978 έγινε Διδάκτωρ με βαθμό «άριστα» και θέμα της διδακτορικής διατριβής: «Η παρουσία του ελληνικού πνεύματος στις ελεγείες του Duino του Ράινερ Μαρία Ρίλκε».
Υπήρξε από το 1975 μέχρι το 1998 βοηθός, επιμελητής, λέκτορας, επίκουρος καθηγητής και αναπληρωτής καθηγητής της Φιλοσοφίας της Aγωγής και της Διδακτικής των ελληνικών μαθημάτων στον Τομέα Παιδαγωγικής του Τμήματος Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978-79 με εκπαιδευτική άδεια παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης φιλοσοφία και συγχρόνως δίδασκε σε εντεταγμένο ελληνικό σχολείο στο Λουντβιχσχάφεν. Εκτός του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα δίδαξε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο στη Μετεκπαίδευση των δασκάλων, σε διάφορα ΠΕΚ και στη Σχολή της Αστυνομίας.
Ήταν συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο. Επίσης απέδωσε στην ελληνική το «Ίδε ο Άνθρωπος» του Νίτσε.
Το 1973 παντρεύτηκε την καθηγήτρια θεολογίας, Νικολίτσα Γεωργοπούλου. Από το γάμο τους απέκτησαν μια κόρη.
Την 1η Ιουνίου 1998 ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε αφήνοντας γράμμα προς την κόρη του, στο οποίο δήλωνε πως είχε αποφασίσει «να αφανισθεί αυτοθέλητα», όπως χαρακτηριστικά έγραφε. Η υπόθεση της εξαφάνισής του απασχόλησε την κοινή γνώμη, λόγω ιδιαίτερης προβολής από τα ΜΜΕ. Στις 6 Ιουλίου του 2005, ο συγγενής του Παναγιώτης Νικολακάκος, ο οποίος ήταν ο μόνος που γνώριζε το σημείο θανάτου του, οδήγησε την κόρη του Λιαντίνη σε μία σπηλιά του Ταϋγέτου, όπου μέσα κείτονταν ο ίδιος. Αργότερα ο αδερφός του, Γιώργος Νικολακάκος, αποκάλυψε ότι ο Λιαντίνης είχε δώσει ακριβείς οδηγίες για πότε να αποκαλυφθεί το μέρος που βρισκόταν. Όπως έγραψε στο τελευταίο γράμμα στην κόρη του, είχε προετοιμάσει αυτή τη στιγμή βήμα-βήμα μια ολόκληρη ζωή.
Μετά την ανεύρεση του σκελετού, έγιναν ιατροδικαστικές εξετάσεις που κατέληξαν ότι ο νεκρός ήταν ο Λιαντίνης. Όμως άφησαν αναπάντητο το πώς πέθανε, δεδομένου ότι δεν ανευρέθη στις τοξικολογικές εξετάσεις κάποια ουσία που να επιφέρει τον θάνατο. Άγνωστη είναι και η ακριβής ημερομηνία του θανάτου. Ωστόσο θεωρείται βέβαιο ότι πέθανε τις πρώτες μέρες του Ιουνίου του 1998. Παρότι η επιθυμία του ίδιου ήταν αν βρεθούν τα οστά του να μείνουν στον Ταΰγετο, τελικά ενταφιάστηκαν στις 20 Αυγούστου 2005 στο νεκροταφείο των Κεχρεών Κορινθίας.
Μια πολύ όμορφη ιστοσελίδα αφιερωμένη στο έργο του Δημήτρη Λιαντίνη: Liantinis.org.
Έξυπνον Ενύπνιον (1977)
Χάσμα σεισμού (1977)
Ίδε ο άνθρωπος (1979)
Ο Νηφομανής (1982)
Homo educandus (1984)
Πολυχρόνιο (1987), Πελασγός
Διδακτική (1989)
Ο νηφομανής (1990), Βασιλόπουλος Στέφανος Δ.
Τα Ελληνικά (1992), Βιβλιογονία
Γκέμμα (1997)
Χάσμα σεισμού (2000), Ιδιωτική Έκδοση
Οδός Ακροπόλεως (2020), Διοτίμα Λιαντίνη
Ποίηση
Οι ώρες των άστρων (2006)
Οδός Ακροπόλεως – Δημήτρης Λιαντίνης
Η πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες ξεδιπλώνει τον κόσμο του Ομήρου. Ξεδιπλώνει την παιδική ηλικία της Ελλάδας. Και αν πάρουμε απάνου μας το παραμύθι, ξεδιπλώνει, πες, τη μυθολογία της παιδικής ηλικίας του καθενού από μας. Κυρίως όμως η πύλη των Λεόντων ανοίγει τη ματιά μας στις θάλασσες του Αιγαίου. Μας μιλά για το στόλο το χιλιοναύτη. Για τη διψασμένη έλαφο στο θυσιαστήρι του ιερέα. Για το βοριά που δροσερό τον πήραν τα καράβια. Η πύλη των Λεόντων μάς γέρνει από την πυρκαγιά της Τροίας στην άλωση της Πόλης. Και από την άλωση της Πόλης στην πυρκαγιά της Σμύρνης.
Τριάντα αιώνες μετράμε τα πατήματα των αλόγων να βαρούν το καλντερίμι της. Και ως τα σήμερα βρίσκουμε τα νερά ζωντανά και τα χρώματα φρέσκα. Μετράμε τα εκατοντάδες εκατομμύρια δολλάρια που πληρώσαμε πέρυσι σε Μιράζ και Εφδεκάξι, σε φερέσυχνα και σε φρεγάτες. Για να προστατέψουμε το ελληνικό Αιγαίο από γενεάς Ομήρου. Και θα τα πληρώσουμε και εφέτος και αύριο. Συναγμένα από τους κόπους και το καζάντι της ζωής ενός λαού για τα σχόλια, τις φάμπρικες και τα ιατρεία, που δεν τον αφήνουν να τα χτίσει.
Η πύλη των Λεόντων είναι ανοιχτή. Η μικρή Ελλάδα με τα μεγάλα μάτια και το λιγνό κορμί συνωστίζεται και περνάει. Και σήμερα.
(Δημήτρης Λιαντίνης, Αθήνα 1989)
Επιμέλεια: Διοτίμα Λιαντίνη, Πηνελόπη Μιχαλακοπούλου
Φιλοσοφία, Αρχαιολογία, Διοτίμα Λιαντίνη, 2020, 184 σελ.
Χάσμα σεισμού – Δημήτριος Λιαντίνης
Ο φιλοσοφικός Σολωμός
… Η γλώσσα για το Σολωμό δεν είναι υπόθεση της σοφίας, όπως ο μεγάλος Σηκωμός στις ημέρες του δεν έγινε με τα βιβλία. Το πρωταρχικό τούτο φαινόμενο ο ποιητής το βλέπει ταυτισμένο βαθειά με τη ζωή τού ανθρώπου. Η γλώσσα φύεται απάνου στη ρέουσα αίσθηση του παρόντος. Τις ουσίες που μορφώνουν τους τύπους των λέξεων και την εκφραστική του ειδή η γλώσσα τις λαβαίνει από τα υπάρχοντα κοιτάσματα, τα οποία πυρπολεί και μεταβολίζει η μελλοντική πρόθεση. Η γλωσσική μνήμη υποταγμένη στη γλωσσική ορμή συντάσσει το παρελθόν και το μέλλον τού λαού στον πνευματικό άκμονα του παρόντος και σφυρηλατεί τη φόρμα της γλώσσας απάνου στη ροή της ζωής. Η γλώσσα δε μαθαίνεται με τη ροή της ζωής. Η γλώσσα δε μαθαίνεται με τη σπουδή των λέξεων αλλά με τη μελέτη των ανθρώπων. …
(απόσπασμα από το βιβλίο)
Ερμηνεία και κριτική, Ιδιωτική Έκδοση, 2000, 184 σελ.
Τα Ελληνικά – Δ. Λιαντίνης
Η γλώσσα και τα σχολειά
Εν αρχή ην ο δάσκαλος. Μη ο δάσκαλος η φύση δα ήταν, δε θα ήταν όμως οι κοινωνίες. Θα υπήρχε ο χρόνος, αλλά δε θα υπήρχε η ιστορία. Και στο βασίλειο των ζωντανών ήχων θα άκουγε κανείς την κραυγή, τα χουγιαχτά, τα συνθήματα. Δε θα άκουγε όμως ούτε θα ‘βλεπε τη φωνή, τα γράμματα της γραφής, τις συμφωνίες και τους χορούς.
Γιατί; Απλά, γιατί ο δάσκαλος είναι που μεταμορφώνει τον εγκέφαλο του ζώου σε νου του ανθρώπου. Αυτός κατορθώνει ώστε η ματιά του καθένα μας να μη μένει βλέμμα βοδιού, αλλά να γίνεται βιβλίο ανοιχτό να το διαβάζεις. Επεξεργάζεται το πετσί της κεφαλής μας και δημιουργεί πρόσωπο. Η δουλειά του δάσκαλου είναι ο αθέρας της βυρσοδεψίας. Και στο τέλος-τέλος ο δάσκαλος θωπεύει και μαλάζει έτσι το σώμα και την ψυχή μας, ώστε από τη στέρησή μας αποστάζεται το κλάμα, και από την πλησμονή κορφολογιέται το γέλιο μας…
Από το κεφάλαιο “Ιδε ο δάσκαλος”
Ελληνική Γλώσσα, Βιβλιογονία, 1992, 233 σελ.
Ο νηφομανής – Δημήτριος Λιαντίνης
Η ποιητική του Σεφέρη
Ο Νηφομανής δηλώνει το νηφάλιο και το μαινόμενο ταυτόχρονα. Είναι εκείνος που νοεί και κρίνει, αλλά την ίδια στιγμή ενθουσιά και εμπνέεται. Ζει τον έλλογο μύθο ζυμωμένον αξεδιάλυτα με τη φρόνιμη τρέλα.
Ο Νηφομανής υπάρχει μέσα στην “καιρική κατάσταση”. Ισοζυγιάζεται σ’ ένα μεταίχμιο, και περιπατεί επί “ξυρού ακμής”. Ενουσιάζει την ψυχρή φλόγα του Πίνδαρου. Και πίνει νερό από την κασταλική κρήνη του Απόλλωνα στους Δελφούς, καθώς ηγεμονεύει τη μάχη των Λαπιθών και των Κενταύρων στην Ολυμπία.
Η σημερινή φυσική αυτή την ταυτότητα του ποιητή την ανακάλυψε στο ταυτόχρονο γινόμενο του ελάχιστου σφάλματος της θέσης και του ελάχιστου σφάλματος της κίνησης του ηλεκτρόνιου. Η τιμή του γινόμενου αυτού μετρήθηκε και βρέθηκε τουλάχιστον ίση με τη σταθερά του Πλανκ.
Ερμηνεία και κριτική, Βασιλόπουλος Στέφανος Δ., 1990, 158 σελ.
Πολυχρόνιο – Δημήτριος Λιαντίνης
Η επίδραση της στωικής φιλοσοφίας στην πολιτική παιδαγωγική της Ρώμης
Η πρώτη σχέση του Αριστοτέλη με τον Αλέξανδρο είναι που ο πρώτος εδίδασκε και ο δεύτερος εμάθαινε. Η δεύτερη σχέση τους είναι που ο Αλέξανδρος κατάκτησε ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου για τριακόσιους χρόνους, και ο Αριστοτέλης ερεύνησε ένα μεγάλο κύκλο του πνεύματος για δεκαοχτώ αιώνες.
Η τρίτη σχέση τους αναφέρεται στο τίμημα. Η απόσβεση ήταν ανάλογη με τη χρέωση. Η πολιτική επλήρωσε την κατάκτηση του Αλέξανδρου με τον αφανισμό της αρχαίας Ελλάδας. Το πνεύμα επληρούσε το κατόρθωμα του Αριστοτέλη με το θάνατο της κλασικής φιλοσοφίας.
Η αλυσίδα που κόπηκε με τελευταίο κρίκο τα Φυσικά του Αριστοτέλη, ξαναδέθηκε με πρώτο κρίκο το Philosophiae naturalis principia mathematica του Νεύτωνα.
Στο μακρόσυρτο αναμεταξύ η φιλοσοφία εφόρεσε τα φαιά. Εντύθηκε τους λερωμένους τρίβωνες, τα ράσα, τα πολυτρίχια και τις καλύπτρες. Έγινε δμωή, θεραπαινίδα, αύρα και κλησάρισσα, αλλά ποτέ πια εκκλησιάζουσα. Ancilla theologiae, όπως την είπαν τυπικά. Δούλα της θεολογίας δηλαδή. Και εμόνασε στις μονές μόνη. Κλεισμένη σε κελλιά, καλύβες και κελλάρια κλειστά…
Από το κεφάλαιο Graecia Capta
Φιλοσοφία, Πελασγός, 1989, 208 σελ.
Το γράμμα – αποχαιρετιστήριο γράμμα στην κόρη του, Διοτίμα, με αναφορές στην τελευταία πράξη του
Διοτίμα μου,
Φεύγω αυτοθέλητα. Αφανίζομαι όρθιος, στιβαρός και περήφανος. Ετοίμασα τούτη την ώρα βήμα- βήμα ολόκληρη τη ζωή μου, που υπήρξε πολλά πράγματα, αλλά πάνω από όλα εστάθηκε μια προσεκτική μελέτη θανάτου. Τώρα που ανοίγω τα χέρια μου και μέσα τους συντρίβω τον κόσμο, είμαι κατάφορτος με αισθήματα επιδοκιμασίας και κατάφασης.
Πεθαίνω υγιής στο σώμα και στο μυαλό, όσο καθαρό είναι το νωπό χιόνι στα όρη και το επεξεργασμένο γαλάζιο διαμάντι.
Να ζήσεις απλά, σεμνόπρεπα, και τίμια, όπως σε δίδαξα. Να θυμάσαι ότι έρχουνται χαλεποί καιροί για τις νέες γενεές. Και είναι άδικο και μεγάλο παράξενο να χαρίζεται τέτοιο το δώρο της ζωής στους ανθρώπους, και οι πλείστοι να ζούνε μέσα στη ζάλη αυτού του αστείου παραλογισμού.
Η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενεές που έρχουνται. Ζούμε τη ζωή μας τρώγοντας τις σάρκες τους. Ένα κακό αβυσσαλέο στη φρίκη του. Η λύπη μου γι’ αυτό το έγκλημα με σκοτώνει.
Να φροντίσεις να κλείσεις με τα χέρια σου τα μάτια της γιαγιάς Πολυτίμης, όταν πεθάνει. Αγάπησα πολλούς ανθρώπους. Αλλά περισσότερο τρεις. Το φίλο μου Αντώνη Δανασσή, τον αδερφοποιτό μου Δημήτρη Τρομπουκη, και τον Παναγιώταρο το συγγενή μου, γιο και πατέρα του Ηρακλή.
Κάποια στοιχεία από το αρχείο μου το κρατά ως ιδιοκτησία ο Ηλίας Αναγνώστου.
Να αγαπάς τη μανούλα ως την τελευταία της ώρα. Υπήρξε ένας υπέροχος άνθρωπος για μένα, για σένα, και για τους άλλους. Όμως γεννήθηκε με μοίρα. Γιατί της ορίστηκε το σπάνιο, να λάβει σύντροφο στη ζωή της όχι απλά έναν άντρα, αλλά τον ποταμό και τον άνεμο. Το γράμμα του αποχαιρετισμού που της έγραψα το παίρνω μαζί μου.
Σας αφήνω εσένα, τη μανούλα και το Διγενή, το σπίτι μου δηλαδή, που του στάθηκα στύλος και στέμμα, Γκέμμα πες, σε υψηλούς βαθμούς ποιότητας και τάξης. Στην μεγαλύτερη δυνατή αρνητική εντροπία. Να σώζετε αυτή τη σωφροσύνη και αυτή την τιμή. Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρεθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις με τη μανούλα και το Διγενή, να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης
Έζησα έρημος και ισχυρός.
Λιαντίνης
Τη μέρα που θα πέσω έδωσα εντολή να στεφανωθούν οι μορφές Σολωμού στη Ζάκυνθο κ’ Λυκούργου στη Σπάρτη.
Πηγές: Biblionet, el.wikipedia.org, Βιβλιογονία, Πελασγός
