Δημήτρης Νόλλας

Ελληνες λογοτέχνες
Ο Δημήτρης Α. Νόλλας γεννήθηκε το 1940 στην Αδριανή Δράμας από γονείς Ηπειρώτες.
Η οικογένεια του εκτοπίστηκε από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα το 1943. Σπούδασε στην Αθήνα και την Φρανκφούρτη νομικά και κοινωνιολογία, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του καθώς η χρεοκοπία της οικογενειακής επιχείρησης, απ’ την οποία αντλούσε το εισόδημά του, τον υποχρέωσε να οδηγηθεί αρκετά νωρίς στην βιοπάλη. Έκτοτε έζησε και εργάστηκε για μεγάλα διαστήματα στην πάλαι ποτέ Δ. Ευρώπη (1962-1975). Έγραψε και ραδιοσκηνοθέτησε παιδικές εκπομπές για το ραδιόφωνο και σκηνοθέτησε για την κρατική τηλεόραση ενημερωτικές εκπομπές (1975-97). Δίδαξε τεχνική σεναρίου στο τμήμα επικοινωνίας του Παντείου Πανεπιστημίου (1993-95). Στην δεκαετία του ’80 συνεργάστηκε σε σενάρια κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών με τους σκηνοθέτες Χατζή, Παναγιωτόπουλο, Αγγελόπουλο, Σμαραγδή, Λαμπρινό και Βούλγαρη. Μεταξύ 2004-2007 διετέλεσε πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου.
Μυθιστορήματα
Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα (1994), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε (1995), Εκδόσεις Καστανιώτη
Φωτεινή μαγική (2000), Εκδόσεις Καστανιώτη
Από τη μια εικόνα στην άλλη (2003), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο καιρός του καθενός (2010), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα (2011), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το ταξίδι στην Ελλάδα (2013), Ίκαρος
Μάρμαρα στη μέση (2015), Ίκαρος
Ο κήπος στις φλόγες (2017), Ίκαρος
Το ταξίδι στην Ελλάδα (2021), Ίκαρος -E-

Νουβέλες
Νεράιδα της Αθήνας (1974)
Πολυξένη (1974)
Πολυξένη (1982), Νεφέλη
Νεράιδα της Αθήνας (1982), Νεφέλη
Τα καλύτερα χρόνια (1984)
Τα καλύτερα χρόνια (1987), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το πέμπτο γένος (1988)
Το πέμπτο γένος (2002), Εκδόσεις Καστανιώτη
Νεράιδα της Αθήνας. Πολυξένη (2004), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ναυαγίων πλάσματα (2009), Κέδρος
Ματούλα Μυλλέρου (2022), Ίκαρος

Διηγήματα
Το τρυφερό δέρμα (1982)
Ονειρεύομαι τους φίλους μου (1990), Εκδόσεις Καστανιώτη
Τα θολά τζάμια (1996), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το τρυφερό δέρμα (1998), Εκδόσεις Καστανιώτη
Η Παναγίτσα του μπερντέ (2002)
Ο παλαιός εχθρός (2004), Εκδόσεις Καστανιώτη
Τα θολά τζάμια (2005), Εκδόσεις Καστανιώτη
Στον τόπο (2012), Ίκαρος
Οι ιστορίες είναι πάντα ξένες (2016), Ίκαρος

Δοκίμια
Μικρά ταξείδια (1998), Εκδόσεις Καστανιώτη
Φύλλα καπνού (2005), Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Συλλογικά έργα
Συνάντηση (1997), Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης Κοζάνης
Άσεμνες ιστορίες (1997), Εκδόσεις Πατάκη
Στην αυλή του Αγίου. Η Παναγίτσα του μπερντέ (2002), Μεταίχμιο
Σύγχρονη ελληνική πεζογραφία (2002), Αλεξάνδρεια
Νίκος Παναγιωτόπουλος (2003), Αιγόκερως
Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία (2005), Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
Ο δρόμος για την Ομόνοια (2005), Εκδόσεις Καστανιώτη
Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (2005), Εκδόσεις Πατάκη
Ιστορίες καπνού (2006), Μίνωας
Ανθολογία ελληνικού διηγήματος του 20ού αιώνα (2009), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το στίγμα της εποχής μας (2010), Εκδόσεις Καστανιώτη
Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (2018), Γαβριηλίδης
Όταν ο κόκκορας λαλούσε στο σκοτάδι… (2018), Βιβλιοπέλαγος
Χωρίς μαγνητόφωνο (2018), Πόλις

Μεταφράσεις
Ανθολογία Γεωργιανής ποίησης (2002), Εκδόσεις Καστανιώτη
Συλλογικό έργο, Μέρες ποίησης (2007), Γαβριηλίδης
Michael Augustin, Η σύμπτωση και άλλες ιστορίες (2008), Μελάνι
David Rosebud Thomson, Η ζωή του Ορσον Γουέλς (2009), Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός

Βραβεία-Διακρίσεις
Ford Foundation Grant (1975-76)
Fullbright Grand για το International Writing Program του Πανεπιστημίου της lowa (1978)
Β’ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, Το τρυφερό δέρμα (1983)
Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα (1993)
Βραβείο Διηγήματος περιοδικού “Διαβάζω” (1996)
Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή διηγημάτων “Ο παλαιός εχθρός” (2004)
Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (2014)

Ματούλα Μυλλέρου – Δημήτρης Νόλλας

ΜατούλαΠάροικος και παρεπίδημος


Το ακατάληπτο και απερινόητο.
Όπως η ζείδωρος αύρα ή ένα πεφταστέρι, έτσι και το πέρασµα µιας άσηµης δασκάλας απ’ τη ζωή ενός ανδρικού σύµπαντος αφήνει όσους την συναναστράφηκαν έκθαµβους όσο και ανίκανους να κατανοήσουν την απώλειά της.

Δεν έχουµε µαρτυρία για την επίδραση που είχαν τα γεγονότα αυτά πάνω της, εκτός από τις νύξεις που κάνει η ίδια στα σηµειωµατάριά της, µε τα οποία δεν ξέρει ακόµη και σήµερα τι να κάνει ο Αντωνάκης, ως άτυπος κληρονόµος της, πνευµατικός τουλάχιστον. Η αλήθεια είναι, όπως τουλάχιστον τη µετέφερε ο Αντωνάκης σε µένα και όσους ήθελαν να τον ακούσουν, πως όλα αυτά που ακολούθησαν µετά την επιστροφή της στην Ελλάδα φανερώνουν ότι η ακατανόητη µεταστροφή της για τους µέχρι τότε γνωστούς της ακουµπούσε, αν δεν οφειλόταν αποκλειστικά, στα όσα είχε ζήσει στο Μόναχο εκείνους τους πρώτους µήνες του 1919, που είχαν αφήσει το σηµάδι τους στον µετέπειτα βίο της.

Νουβέλα, Ίκαρος, 2022, 112 σελ.

Ο κήπος στις φλόγες – Δημήτρης Νόλλας




Όμως, τί είδους τερατώδης ομοιοπαθητική θα ήταν αυτή; συνέχισε να αναρωτιέται για την αδιανόητη εντέλει πιθανότητα να εξαγοράσει με κλεμμένα λεφτά μια σχεδιαζόμενη ληστεία. Μπορεί μιας κλοπής τα χρήματα να φέρουν το Καλό; συνέχισε να βομβαρδίζεται από τις συνέπειες των εξωφρενικών και παράλογων συλλογισμών του, ουσιαστικά προφάσεων, για να δικαιολογήσει την πράξη του, κι όταν σηκώθηκε απ’ το παγκάκι αισθάνθηκε πως εκείνος ο αόρατος θώρακας που τον περιέβαλλε εδώ και αρκετό καιρό είχε αρχίσει να κομματιάζεται. Ξεφλουδιζόταν, εγκαταλείποντάς τον γυμνό στη μέση εκείνου του ρυπαρού τοπίου, όταν παραδέχτηκε πως με το ζόρι δεν θα μπορούσε ποτέ κάτι καλό να προκύψει, ακόμη κι αν το ζόρι επρόκειτο να αποτρέψει μια άλλη φριχτή πράξη, αφού θα είχε παραβιάσει την ελευθερία επιλογής των συντρόφων του.

Στο παρόν 3ο βιβλίο, που ολοκληρώνει την τριλογία Δύσκολοι Καιροί, μια ομάδα νέων ανθρώπων γίνονται μάρτυρες της κρίσης των τελευταίων χρόνων. Όπως νεογνά που πεθαίνουν στη θερμοκοιτίδα, αμέτοχοι κι αθώοι και οι ίδιοι, γίνονται αφορμή για θρήνους και καταγγελίες της σκληρότητας του σύμπαντος κόσμου, έχοντας αποφύγει σε όλη τους τη ζωή να αφουγκραστούν το λόγο που ερχόταν από πολύ παλιά και σάλπιζε πως επιτέλους είχε έρθει ο καιρός του “επιστήσω νεανίσκους άρχοντας αυτών, και εμπαίκται κατακυριεύσουσιν αυτών”.

Μυθιστόρημα, Ίκαρος, 2017, 160 σελ.

Οι ιστορίες είναι πάντα ξένες – Δημήτρης Νόλλας

Οι ιστορίες είναι(Τα διηγήματα 1974-2016)


Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνεται το σύνολο του έως τώρα διηγηματογραφικού έργου του βραβευμένου συγγραφέα. Από τα πρώτα αφηγήματα της “Πολυξένης” μέχρι την τελευταία συλλογή “Στον τόπο”, τα διηγήματα διατρέχουν τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, εστιάζοντας στα θέματα που εδώ και χρόνια απασχολούν τον Δημήτρη Νόλλα: ο ξένος, η πατρώα γη, η μοναξιά, η περιδίνηση του σύγχρονου ανθρώπου στην παράλογη καθημερινότητα.

Παράλληλα, καθώς τα κείμενα δημοσιεύονται διατηρώντας τον χαρακτήρα της πρώτης τους γραφής, αναδεικνύεται η ματιά του συγγραφέα στον κόσμο τον συγκεκριμένο χρόνο, και ταυτόχρονα η εξέλιξη στον τρόπο γραφής του.

Επίμετρο: Τιτίκα Δημητρούλια

Διηγήματα, Ίκαρος, 2016, 568 σελ.

Μάρμαρα στη μέση – Δημήτρης Νόλλας

Μάρμαρα στη μέση


Μετά το “Ταξίδι στην Ελλάδα” (Κρατικό βραβείο Μυθιστορήματος 2014), το βιβλίο “Μάρμαρα στη μέση “αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας Δύσκολοι Καιροί. Η ιστορία συνεχίζεται μέσα από αλλεπάλληλες αφηγήσεις και διαφορετικές εκδοχές του παρελθόντος των ηρώων.

Η αφήγηση λαμβάνει χώρα στις αρχές της τελευταίας δεκαετίας του εικοστού αιώνα. Οι μεταβολές που έχουν συντελεστεί στην ελληνική κοινωνία, τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής επιρροής, οι αλλαγές στη σύνθεση και τη μορφή της οικογένειας λόγω και της σύγκρουσης των γενεών, προβάλλονται μέσα από τους παλιούς και νέους ήρωες.

Ο συγγραφέας με τον χαρακτηριστικό τρόπο γραφής του, συνθέτει ένα μυθιστορηματικό μωσαϊκό, όπου οι ήρωες του πρώτου βιβλίου αλληλοεπιδρούν με τους νέους και αντανακλούν στοιχεία της σκληρής ελληνικής πραγματικότητας εκείνης της εποχής.

Μυθιστόρημα, Ίκαρος, 2015, 144 σελ.

Το ταξίδι στην Ελλάδα – Δημήτρης Νόλλας

Το ταξίδι στην Ελλάδα


Τι συμβαίνει όταν ξεκινάς να συναντήσεις αυτό που αναγνωρίζεις σαν οικείο και καθ’ οδόν το χάνεις; Αλλά και τι μπορεί να συμβεί, όταν στη θέση του βρίσκεις ένα άλλο, διαφορετικό και εξίσου γοητευτικό;

Ποιοι κρατάνε τον τόπο στη θέση του, στη θέση που βρισκόταν πριν, τώρα, και πάντα. Πιο σωστά: ποιοι διαιωνίζουν το αφόρητο, τις νοοτροπίες που παραμένουν πεισματικά βραχωμένες, αλλά και τα άλματα προς το καινούργιο και το άγνωστο, όλα αυτά που συνιστούν την ελληνική ιδιοπροσωπία, εκείνη που αναδεικνύεται μέσα από τα σταθερά, τα λίγα μεν, αλλά διαχρονικά χαρακτηριστικά; Η μόνη απάντηση που θα διακινδύνευε κανείς, παίρνοντας σαν δεδομένη την υπόθεση της ερώτησης, φαίνεται πως είναι: ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ.

Κι ο Αρίστος κι η Βασιλική, κι ο Τρύφωνας και η Χρυσάνθη, κι ο Αποστόλης και ο Βιρτζίλης κι ο Λοχαγός, και ο Πασχάλης. Και κανένας από μόνος του, κανένας, καθώς όλοι μας αντλούμε από το ίδιο πηγάδι, από εκείνο το υπόγειο και ανεξάντλητο ορυχείο.

Μια ιστορία εις μνήμην της ανήσυχης νιότης, εκείνων που διψούν και αναζητούν αυτό που αενάως επιστρέφει, παραμένοντας το ίδιο πάντα. Γι’ αυτούς που έρχονται από πολύ παλιά, γι’ αυτούς που ήτανε και είναι όλοι τους παιδιά μας.

Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2014

Μυθιστόρημα, Ίκαρος, 2013, 184 σελ.

Στον τόπο – Δημήτρης Νόλλας

Στον τόπο


Ιστορίες γι’ αυτό που λείπει κι αυτό που χάνεται, γι’ αυτό που μένει κι αυτό που περισσεύει, με αίμα που σταματά με τον καπνό, λάσπη που απλώνεται γύρω από τις ψυχές και με χρήμα που δεν γεννάει.

Στον κόσμο του Δημήτρη Νόλλα οι εικόνες άλλοτε αποκτούν διαύγεια για να απεικονίσουν με ευκρίνεια τα μόνιμα θέματά του, τον ξένο, τη μοναξιά, την αγάπη, τον καπνό που όλα τα μπορεί, το γύρισμα του νου, τον τόπο, την ταυτότητα ως μνήμη, το τυχαίο και το μοιραίο· κι άλλοτε διπλοτυπώνονται για να αναπαραστήσουν την πολύπλοκη σχέση των πραγμάτων και των ανθρώπων αλλά και όλα τα επίπεδα ενός κόσμου που είναι αμετάκλητα επίγειος όσο και ανοιχτός σε μια μεταφυσική πνοή, που ενταγμένη στα κείμενά του μοιάζει αυτονόητη. Απλώς μετατοπίζει λίγο το χώρο, το χρόνο, τα πράγματα, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που, συχνά, ακόμη κι όταν μοιάζει ατμόσφαιρα παραμυθιού κρύβει μέσα της μια απειλή ή μια τύψη.

Όλα αυτά, τα πάντα επίκαιρα και σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, με γνώση της αδυναμίας του ανθρώπου και τρυφεράδα μαζί, με λεπτό χιούμορ, με λόγο καίριο και ολοζώντανο επειδή ακριβώς δεν δέχεται το χαλινάρι.
Τ.Δ.

Διηγήματα, Ίκαρος, 2012, 88 σελ.

Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα – Δημήτρης Νόλλας

Ο τύμβος κοντά


Τι μπορεί να είναι αυτό που συνδέει έναν Φράγκο σταυροφόρο με έναν συνονόματό του κεντροευρωπαίο αναρχικό, έναν Εγγλέζο ευγενικής γενιάς, πράκτορα της Γ΄ Διεθνούς, κι έναν μονόχειρα Έλληνα ομογενή; Και πώς μπορεί να τελειώσει μια τέτοια ιστορία; Τελειώνουν ποτέ οι ιστορίες που κίνητρό τους συνήθως είναι η αχόρταγη πείνα του συγγραφέα να καταφέρει να διηγηθεί όσο περισσότερα γίνεται με όσο λιγότερες λέξεις;
Μήπως αυτό που τα συνδέει, αυτό που ήταν βαθιά και για καιρό βυθισμένο, είναι η Γλυκερία; Μια γυναίκα που είχε πονέσει πολύ και που όλοι -ζωντανοί και νεκροί- επιθυμούν να χαθούν στο κορμί της;
(Φ. Κατσουρός, Τravemunde, 19.2.1992)

Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1993
Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 1992

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2011, 130 σελ.

Ο καιρός του καθενός – Δημήτρης Νόλλας

Ο καιρός του καθενός


“Σοβαρά”, είπε πολύ σοβαρά ο Ηλίας. “Οι νεκροί υπάρχουν για να αναφέρονται σ’ αυτούς οι ζωντανοί και να παίρνουν δύναμη… Κι εμείς περισσότερο απ’ τους άλλους, από τη λάσπη που μας περιβάλλει, πρέπει να τους τιμάμε. Γιατί εμείς είμαστε η βαθύτερη συνείδηση μιας πάσχουσας κοινωνίας. Ενός κόσμου πτωμάτων… Γιατί με κοιτάς σαν να μην καταλαβαίνεις τι λέω;”
“Δεν σημαίνουν τίποτα όλα αυτά”, είπε στεγνά ο Μισέλ.
“Σημαίνουν. Εσύ δεν βγάζεις νόημα”.
“Άκου να δεις. Αν δεν αφανιστεί αυτός ο κόσμος των πτωμάτων, όπως τον λες, απ’ το δικό μας χέρι, δεν κάνουμε τίποτα, δεν σημαίνουν τίποτα όλ’ αυτά. Επιμένω. Κι αυτά γίνονται αποκλειστικά με τους ζωντανούς και με τους αγώνες”.

Μια ιστορία για την αέναη ανανέωση των διακόνων της εξουσίας. Για τους τρελαμένους εραστές της. Για εκείνους που, ως εξεγερμένοι μπουρλοτιέρηδες και υμνητές της ολοκληρωτικής καταστροφής της, εθελοντικώς προσέρχονται στα θυσιαστήρια, τα καθ’ οδόν προς τη λατρεία της ευρισκόμενα.
Για τα εθελόδουλα τάγματα των αναλισκομένων και ουδέποτε αφανιζομένων “εχθρών” της.
Για την οδό προς τον επίγειο παράδεισο, με την αποφορά της καμένης σάρκας και των συρματοπλεγμάτων, αναγκαίων για την προστασία της επί γης ευτυχίας.

Ένα μικρό σχόλιο σ’ ένα μεγάλο θέμα.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2010, 105 σελ.

Ναυαγίων πλάσματα – Δημήτρης Νόλλας

Ναυαγίων πλάσματα


Η μοίρα ενός ανθρώπου, ο οποίος ξεκινάει από την άλλη άκρη του κόσμου, προσπαθώντας να ξεφύγει απ’ την πείνα και την δυστυχία, και επιβιώνει απ’ τις κακουχίες της διαδρομής και από το ναυάγιο του δουλεμπορικού σαπιοκάραβου, που τον μεταφέρει στην γη της επαγγελίας. Εκεί όπου τον υποδέχονται και τον περιθάλπουν άλλα, περιπλέοντα ναυάγια. Εκεί όπου, εντέλει, τον περιμένει ο θάνατός του, σαν σε προκαθορισμένο ραντεβού.

Η ιστορία της Ασμάτ, που γαντζωμένη σε μία πόρτα-αυτοσχέδια σχεδία αναζήτησε σωτηρία εν μέσω πομπής θαλασσοπνιγμένων λαθρομεταναστών. Η ιστορία του λιμενοφύλακα Ρήγα που την περισυνέλεξε, το νησί-τείχος πάνω στο οποίο τσακίστηκαν οι ζωές τους. Όνειρα που ξεκινάνε από ένα ναυάγιο και όνειρα που ναυαγούν στα πάθη και στα δεινά αυτού του κόσμου.

Νουβέλα, Κέδρος, 2009, 92 σελ.

Φύλλα καπνού – Δημήτρης Νόλλας

Φύλλα καπνού


Σε τούτα τα μη αμιγώς λογοτεχνικά κείμενα, ο Δημήτρης Νόλλας δεν έχει την προστασία της φόρμας, του αμιγούς έργου τέχνης. Εδώ, στις εφημερίδες ή τα περιοδικά, στις ομιλίες ή στις επιστολές, στα σημειώματα και τα φαξ, γράφει χωρίς δίχτυ προστασίας, χωρίς την αφαίρεση που υπάρχει ενδιάθετα στο έργο τέχνης, χωρίς απόσταση και μετουσίωση. Εδώ μιλά σε ανθρώπους, για συγκεκριμένα θέματα, σχεδόν ευτελή και φθαρτά μα πραγματικά, άρα κινδυνώδη. Ώστε είτε θα καταφύγει στη λειασμένη και ακίνδυνη ηθικολογία είτε, όπως πράττει, θα ρισκάρει. Για να μιλήσει από ψυχής.
Αυτό κάνει σε τούτα τα άτακτα και ακατάτακτα κείμενα, σκόρπια εδώ κι εκεί. Μιλάει. Εκτίθεται. Αγανακτεί, παθιάζεται, παραφέρεται, επιτίθεται και αμύνεται, τραβιέται και εφορμά, στοχάζεται πλαγίως πάνω στην τέχνη του, μιλάει ορμητικά για το εντελώς επίκαιρο, την ολισθηρή συγχρονία.
(Νίκος Γ. Ξυδάκης)

Πρόλογος: Νίκος Γ. Ξυδάκης

Δοκίμιο, Ερμηνεία και κριτική, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2005, 266 σελ.

Τα θολά τζάμια – Δημήτρης Νόλλας

Τα θολά τζάμια


“Τα θολά τζάμια” είναι φτιαγμένα από θραύσματα ζωής που αποσπάστηκαν, λεπτομέρειες χαμηλές, μισοφωτισμένες, απ’ αυτές που τις προσέχουμε αφηρημένοι: σαν τα ακούσια λάθη της γλώσσας, που ομολογούν μιαν αλήθεια κρηφή και επώδυνη. Πού βρίσκεται όμως κρυμμένη η αλήθεια; Ασφαλώς όχι στο “θέμα” αλλά στο μικρό θαυματουργό “αντικείμενο” κάθε διηγήματος: φαινομενικά ασήμαντο και πάντως ασύνδετο, τυχαίο (ένα ρούχο, ένας τάφος, μια σιλουέτα, ένα μπαστούνι, μια τετριμμένη σκέψη) -αλλά τώρα κοιταγμένο αλλοιώς, σαν να θαμπώνει, σαν να αγγίξουμε, σαν να δανείζεται μιαν έξαφνη ομορφιά από κει όπου το κάθε τι ίσως έχει νόημα τελικό και διαυγές. Στα διηγήματα αυτά όλοι οι ήρωες θέλουν ν’ ακουμπήσουν ή δεν θέλουν να τους αφαιρεθεί το αποκούμπι τους -ακόμη κι αν είναι πρόσκαιρο, παραπλανητικό, απρόσιτο σαν άνθος του γιαλού… “Τα θολά τζάμια” κρύβουν προπάντων ένα βλέμμα νοσταλγικό: η ενότητα του βιβλίου οφείλεται σ’ αυτό βλέμμα -και μολονότι κερδίζεται κατακόρυφα (κάθε φορά απ’ την αρχή και εις ύψος, σαν καπνός που αναθρώσκει), δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την ενότητα ενός μυθιστορήματος· αντιθέτως.
Γ.Κ.

Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 1996
Βραβείο Διηγήματος – Περιοδικό “Διαβάζω” 1996

Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2005, 131 σελ.

Νεράιδα της Αθήνας. Πολυξένη – Δημήτρης Νόλλας

Νεράιδα της Αθήνας


Ο Δημήτρης Νόλλας δεν απονευρώνει τις στιγμές των ανθρώπων ώστε να καταλήγουν υπαρξιακά παιχνιδίσματα φορτωμένα συμβολισμούς, “προεκτάσεις” και λοιπά ηχηρά πλην όμως κενότατα.
Ο Νόλλας προσέχει κινήσεις και ευφρόσυνες μες στο ξάφνιασμά τους ατοπίες ή ανεξήγητες παραδοξότητες συμπεριφορών και τις συγκροτεί με μαεστρία σε λόγο αφηγηματικό, κρατώντας πάντοτε μέσα στη μυθική τους ανάπτυξη την πηγή και το κέντρο τους: το χαρακτήρα τους, όπως αυτός υπάρχει και είναι στο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Τα πρόσωπα της “Νεράιδας της Αθήνας” και των έξι αφηγημάτων της “Πολυξένης”, είτε διαπιστώνουν τη συνάρτηση στοχασμού και ξυρίσματος είτε αναρωτιούνται “Πού είναι η Ελλάδα;” ενώ βηματίζουν στη Μιχαήλ Βόδα είτε, παράλληλα με τις ιστορικές επιπτώσεις της Γιάλτας, υπολογίζουν και την απόσταση από το μισοκρυμμένο πεντακοσάρικο είτε… είτε…, όλα τα πρόσωπα της Πολυξένης απορούν και εξίστανται, ραδιουργούν -κυρίως νοητά- την προσωπική τους ιστορία μέσα στην Ιστορία τη μεγάλη, αγανακτούν κι ελπίζουν, πάντως έχουν όλα τους χιούμορ, ειρωνική διάθεση ασυμμάζευτη και έναν ιδιότυπο βηματισμό της καθημερινότητάς τους. (Μ.Λ.)

Προηγούμενες εκδόσεις:
“Νεράιδα της Αθήνας”: Άμστερνταμ, 1974 – “Επιφάνεια”, 1975 – “Νεφέλη”, 1982
“Πολυξένη”: Αθήνα, 1974 – “Τραμ”, 1978 – “Νεφέλη”, 1982

Νουβέλες, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004, 111 σελ.

Ο παλαιός εχθρός – Δημήτρης Νόλλας

Ο παλαιός εχθρός


“Ο παλαιός εχθρός”, όπως λέμε ένας παλιός λογαριασμός, μια παλιά αρρώστια που κάποια στιγμή και για αδιευκρίνιστους λόγους ξανασκάει μύτη. Έτσι και σ’ αυτή τη συλλογή διηγημάτων του Δημήτρη Νόλλα έρχονται στην επιφάνεια ψηφίδες που συνθέτουν το σημερινό ανθρώπινο πρόσωπο, σε στιγμές και καταστάσεις που θα νόμιζε κανείς πως είχαν καταχωνιαστεί, θαμμένες για πάντα στο υπόγειο με τα παλιοπράματα. Και τι μπορεί να είναι αυτό το παλαιό, όταν καταφέρνει κάθε φορά να αναδύεται με τέτοια ένταση και να διαπερνά το σημερινό, το σύγχρονο;

Βραβείο Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών 2004

Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004, 125 σελ.

Από τη μία εικόνα στην άλλη – Δημήτρης Νόλλας

Από τη μία εικόνα


Στο μυθιστόρημα “Από τη μία εικόνα στην άλλη” περιγράφεται εκείνη η γενιά που θέλησε να αλλάξει τη ζωή της -και τη ζωή μας- αλλά έφτιαξε μιαν άλλη εικόνα από το ίδιο είδωλο που πίστεψε πως απορρίπτει. Εξιστορείται η ζωή των ανθρώπων της σημερινής Ελλάδας, που με ψέματα και ενοχές προσπάθησαν να επιβιώσουν μέσα από κοινωνικές αλλαγές που τους ξεπερνούσαν και που τους ήταν ξένες. “Μικροί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα…” οι χαρακτήρες του Δ. Νόλλα δίνουν μια εικόνα στην ουσία της διαφορετική από αυτήν που μάθαμε να αναγνωρίζουμε σαν δικιά μας. Συνθέτοντας έτσι μιαν άλλη εικόνα συνόλου, που αντικατροπτίζει τους περισσότερους από εμάς, όσοι έζησαν τη σύγχρονη Ελλάδα από το 1960 και μετά. Αλλά ο Βίκτωρ και ο Άρης και η Χριστίνα και ο Σωτήρης κουβαλάνε κάτι από τη μαγιά των διαχρονικών χαρακτήρων, καθώς η ουσία των πράξεών τους και ο ψυχισμός τους αποτελούν κύρια συστατικά στοιχεία της συνείδησης των ανθρώπων κάθε εποχής. Των ανθρώπων που ενώ είναι τα πιόνια της Ιστορίας, την ίδια στιγμή μπορεί να είναι και οι συγγραφείς της. Ο Δ. Νόλλας με τη γνωστή του τεχνική δεν αναλύει, ούτε περιγράφει, επιτρέποντας έτσι στον αναγνώστη να προεκτείνει τη σκέψη του και να βαθύνει στην κοινωνική ματιά του συγγραφέα. Να περάσει με άλλα λόγια από τη μία εικόνα στην άλλη.
Σ.Β.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003, 175 σελ.

Το πέμπτο γένος – Δημήτρης Νόλλας

Το πέμπτο γένος


“Το πέμπτο γένος” θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επίκαιρο, γιατί εκφράζει την γραφειοκρατική εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας, με κάποια δόση υπερβολής, χρήσιμη όμως για να καταλάβουμε τον παράλογο δρόμο που ακολουθούμε έχοντας μετατρέψει τις αξίες σε σκοπιμότητες. Μια μελαγχολική μαρτυρία για μια γενιά που έχει χάσει τα ιδανικά της και διαμορφώνει ένα κοινωνικό σύνολο χωρίς ταυτότητα.
Σ. Β.

Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 1988

Νουβέλα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2002, 76 σελ.

Φωτεινή μαγική – Δημήτρης Νόλλας

Φωτεινή μαγική


“Είχα να κάνω με κάποιον”, συνήθιζε να γκρινιάζει η Μάρθα, όταν τύχαινε να ξυπνήσει από εφιάλτη βαρύ κι από τον οποίο μόνο τον τρόμο συγκρατούσε.

Ο θετός γιος της, ο Άλκης, ξεκινάει τη βόλτα του μέσα στη μοίρα με την απορία για τον τρόπο του ηθοποιού -για τη μέθοδο της “υποκρισίας”. Ρωτάει το θείο του: “Πώς γίνεται και δεν τρελαίνεσαι, όταν περνάς τη μισή σου ζωή παριστάνοντας κάποιον άλλο ή προβάροντας να γίνεις κάποιος άλλος;” Η Σβέτα, ο έρωτας του Άλκη. Μια γυναίκα από την ρημαγμένη Ανατολή. Μια ερωμένη-μάνα, εξαίσια και επικίνδυνα φυσικότερη από τη θετή. Ριγμένη από την καταιγίδα των ιστορικών ανατροπών μέσα σε μία ήδη “εκκρεμή” ελληνική οικογένεια. Σίγουρα το “Άλλο” αλλά και το “ξένο παρελθόν” κι η “αλλότρια στάση” που θα αναστατώσουν το “δικό μας”, τα “παρελθόντα” μας και τα παρόντα μας. Θα αναδιατάξουν τις θέσεις μας. Ώς εκεί που όλα μένουν μονάχα οικοδομικά υλικά ενός θεατρικού κειμένου. Τίποτα άλλο. Ώς εκεί που ο Άλκης θα πεταχτεί, παραμονή Πρωτοχρονιάς, για να προλάβει ένα μαχαίρι, που είχε χρόνια πριν ξεκινήσει σημαδεύοντας.
Σημαδεύοντας “κάπου” – αόριστα και συγκεκριμένα.
Μ. Λ.

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2000, 141 σελ.

Μικρά ταξείδια – Δημήτρης Νόλλας

Μικρά ταξείδια


Συχνά η ασκημένη όσφρηση οδηγεί σε τόπους γνωστούς, σε μέρη που δεν θα μας απογοητεύσουν. Κι έτσι το ταξείδι έχει κάτι από τον τρόπο που μπαίνουμε σε μια εκκλησία για προσκύνημα και όχι για εξερεύνηση. Και βεβαίως είναι παντελώς αδιάφορο το πόσο αντικειμενική μπορεί να είναι μια τέτοιου είδους μαρτυρία. Τουναντίον, όσο πιο συνεπής με την υπόγεια υποκειμενική άποψη για τον υπό αποκάλυψη τόπο είναι, τόσο το καλλίτερο για τους ταξειδιωτικούς οδηγούς και τα τουριστικά γραφεία. Θα μπορούν να κάνουν πάντα τη δουλειά τους.

Δοκίμιο, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1998, 209 σελ.

Το τρυφερό δέρμα – Δημήτρης Νόλλας

Το τρυφερό δέρμα


“Το τρυφερό δέρμα” έρχεται να κλείσει έναν κύκλο και μια εποχή όπου ο συγγραφέας αντιμετωπίζει πιο «τρυφερά» τη ζωή, που δεν έχει χάσει τίποτε από τη σκληρότητά της και συνάμα δεν έχει μετριάσει καθόλου τη λυρική ποιητική πορεία της. Το τρυφερό δέρμα πρωτοεκδόθηκε το 1982 και περιλαμβάνει έξι διηγήματα που είχαν δημοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά από το 1977 μέχρι τότε και είχαν αποσπάσει την προσοχή του κοινού και της κριτικής. Ο Δημήτρης Νόλλας μπορεί να θεωρηθεί σήμερα ένας από τους εκπροσώπους μιας νέας γραφής στην ελληνική πεζογραφία, που με αφορμή μικρά και ασήμαντα γεγονότα και περιστατικά περιγράφει την ερημιά και τον τρόμο που νιώθει ο άνθρωπος μέσα σ’ έναν κόσμο στεγνό, χωρίς ρομαντισμό και πίστη για κάποιες έστω ηθικές αξίες.

Β΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 1983

Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1998, 67 σελ.

Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε – Δημήτρης Νόλλας

Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε


“Μην αστειεύεσαι μ’ αυτά τα πράγματα”, είπε αυτός όταν πλησίασε τον Μαξ βγαίνοντας από το χλωμό φως. Το πρόσωπό του είχε σκοτεινιάσει απότομα. “Άλλο είναι το ζητούμενο στην κουβέντα μας. Τα θύματα ξεχνάνε. Είναι τόσο μεγάλη η θέληση για τη ζωή, που το θύμα είναι έτοιμο να ακυρώσει τη μνήμη του, ώστε ούτε η ανάμνησή της να μην υπάρχει. Για να ζήσει, ακυρώνει τη μνήμη… Ο άλλος όμως, ο προδότης, ο θύτης, όπως θες πες τον, αυτός κουβαλάει μέσα του τη μνήμη του θύματος και δεν μπορεί να ξεχάσει. Για να ζήσει, ακυρώνει τη συνείδησή του… Αυτός είναι επικίνδυνος, μπορεί να είναι ικανός για χειρότερα”.
Μια ιστορία προδοσίας. Με φόντο τη σύγχρονη Αθήνα, ένας βαθιά κρυμμένος εαυτός επιστρέφει καταλυτικά και διαλύει την εικόνα του κόσμου ενός μεσήλικα επιτυχημένου οικονομολόγου. Ενός ανθρώπου που άλλαξε ζωή, χωρίς να έχει φροντίσει προηγουμένως να αλλάξει νου. Η συμβολή ενός συγγραφέα στην παραμόρφωση της πραγματικότητας αποτελεί τον δεύτερο άξονα αυτής της περιπέτειας. Ο συγγραφέας Στρατής Ωρεόπουλος με την ανεξέλεγκτη φαντασία του δημιουργεί μια ψεύτικη πραγματικότητα, “η οποία όμως, εξαιτίας μιας ασταμάτητης πνευματικής ταραχής, γίνεται συμπαγής, σχεδόν απτή”.

Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 1994

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1995, 211 σελ.

Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα – Δημήτρης Νόλλας

Ο τύμβος κοντά στη


Τι μπορεί να είναι αυτό που συνδέει έναν Φράγκο σταυροφόρο με έναν συνονόματό του κεντροευρωπαίο αναρχικό, έναν Εγγλέζο ευγενικής γενιάς, πράκτορα της Γ΄ Διεθνούς, κι έναν μονόχειρα Έλληνα ομογενή; Και πώς μπορεί να τελειώσει μια τέτοια ιστορία; Τελειώνουν ποτέ οι ιστορίες που κίνητρό τους συνήθως είναι η αχόρταγη πείνα του συγγραφέα να καταφέρει να διηγηθεί όσο περισσότερα γίνεται με όσο λιγότερες λέξεις;
Μήπως αυτό που τα συνδέει, αυτό που ήταν βαθιά και για καιρό βυθισμένο, είναι η Γλυκερία; Μια γυναίκα που είχε πονέσει πολύ και που όλοι -ζωντανοί και νεκροί- επιθυμούν να χαθούν στο κορμί της;

Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1993
Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 1992

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1994, 130 σελ.

Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Καστανιώτη, Κέδρος, Ίκαρος