Έργα της έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά, γαλλικά, σερβικά, βουλγαρικά, τουρκικά, ρουμανικά. Έχει εκδώσει τις μελέτες: «Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου» [ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ 2012], Η Στρατιωτική ζωή στην νεοελληνική λογοτεχνία 19ος-21ος αιώνας» [ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ 2019] και «Γιώργος Ιωάννου-Σαν σπόρος αγκαθιού» [Ηλέκτρα 2003].
Ως κριτικός της λογοτεχνίας έχει συνεργαστεί με μεγάλες αθηναϊκές εφημερίδες καθώς και με περιοδικά βιβλίου και πολιτισμού, έντυπα και ηλεκτρονικά. Διετέλεσε σύμβουλος έκδοσης ξένης και ελληνικής λογοτεχνίας. Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως δημοσιογράφος στον τομέα πολιτισμού και βιβλίου στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο καθώς και στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και της Εταιρείας Συγγραφέων, στο Δ.Σ της οποίας έχει χρηματίσει Γεν. Γραμματέας [δις] και Αντιπρόεδρος [δις].
Σκοτεινός Βαρδάρης (2004), Κέδρος
Πατρίδα από βαμβάκι (2009), Κέδρος
Δύο φορές αθώα (2013), Κέδρος
Ο θείος Αβραάμ μένει πάντα εδώ (2016), Εκδόσεις Πατάκη
Σκοτεινός βαρδάρης (2019), Εκδόσεις Πατάκη (Ε)
Στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού (2021), Εκδόσεις Πατάκη
Πατρίδα από βαμβάκι (2024), Εκδόσεις Πατάκη
Ποίηση
Το πρόσωπο και το άλλο (1981)
Ερωτος Μάθος (1983)
Εάλω η πόλις (1987)
Η συντέλεια του χρόνου (1990)
Οι τρυφεροί άντρες (1993), Κέδρος
Μποτίλια στον ουρανό (1999), Ελληνικά Γράμματα
Οι τρυφεροί άντρες και τα άλλα ποιήματα (2011), Κέδρος
Δοκίμια-Μελέτες
Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου (1995), Εκδόσεις Πατάκη
Η στρατιωτική ζωή στη νεοελληνική λογοτεχνία (2001), Μεταίχμιο
Εξ αγχιστείας: κριτικές. Κριτικά σχόλια. Δοκιμές (2004), Γαβριηλίδης
Γιώργος Ιωάννου: σαν σπόρος αγκαθιού (2005), Ηλέκτρα
Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου (2012), Επίκεντρο (Ε)
Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου: Μια παρουσιάση από την Έλενα Χουζούρη (2019), Γαβριηλίδης
Η στρατιωτική ζωή στη νεοελληνική λογοτεχνία (2020), Επίκεντρο
Παιδική λογοτεχνία
Η ιστορία της Γκριζούλας (2000), Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Συλλογικά έργα
Εργαστήριο Βαλκάνιων πεζογράφων (1999), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Το βιβλίο στο σινεμά (1999), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Για τον Βαγενά (2001), Αιγαίον
Οι χαμηλές θερμοκρασίες συντηρούν αναλλοίωτα τα συναισθήματα. Ξαφνικά χτύπησε το τηλέφωνο. Στρατιωτάκια στο πηγάδι. Η φιλαρμονική. Πρωτομηνιά. Κι αν παρήλθον οι χρόνοι εκείνοι (2003), Μεταίχμιο
Κότινοι και Στέφανοι – 11 διηγήματα για τους Ολυμπιακούς αγώνες (2003)
Με τον ρυθμό της ψυχής: αφιέρωμα στον Γιώργο Ιωάννου (2006), Κέδρος
Μεταφράσεις
Tahar Ben Jelloun, Ο διεφθαρμένος (1995), Εκδόσεις Πατάκη
Βραβεία
To μυθιστόρημα “Σκοτεινός Βαρδάρης” ήταν υποψήφιο για το Κρατικό βραβείο Μυθιστορήματος 2005 και υποψήφιο για το Λογοτεχνικό βραβείο BALKANIKA 2006.
Πατρίδα από βαμβάκι – Έλενα Χουζούρη
Ο γιατρός Στέργιος Χ. αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πατρίδα του µετά την ήττα του Δηµοκρατικού Στρατού, το 1949, και, µε χιλιάδες άλλους πολιτικούς πρόσφυγες, να οδηγηθεί στην Τασκένδη του µακρινού Ουζµπεκιστάν. Δεκαοχτώ χρόνια αργότερα –βαθιά απογοητευµένος από τη διάλυση των παλιών του ιδανικών, τον αλληλοσπαραγµό των συντρόφων του και την κοµµατική παρέµβαση στην προσωπική του ζωή, που θέτει σε κίνδυνο τη γυναίκα που αγαπάει «παράνοµα»–, θα αφήσει πίσω του για πάντα την «πατρίδα από βαµβάκι» και, µαζί, τον µοιραίο έρωτα που έζησε εκεί. Παίρνει µε την οικογένειά του το τρένο και ταξιδεύει, µέσω Μόσχας, για τα Σκόπια, µε στόχο να φτάσει σε απόσταση αναπνοής στην Ελλάδα της χούντας. Κατά τη διάρκεια της διαδροµής αυτής, ο Στέργιος Χ. θα ανακαλέσει τις πιο σηµαντικές στιγµές της ζωής του –που συνδέονται µε τραγικές πτυχές της ελληνικής ιστορίας– από τη δεκαετία του 1930 έως τη δικτατορία των συνταγµαταρχών.
Επανέκδοση: “Εκδόσεις Κέδρος”, 2009
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2024, 368 σελ.
Στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού – Έλενα Χουζούρη
Μια παλιά ιστορία
Αθήνα, Οκτώβριος 1989. Ένα ανώνυµο τηλεφώνηµα πληροφορεί τον δηµοσιογράφο Δηµήτρη Κ. για την εν ψυχρώ εκτέλεση του εικοσιεπτάχρονου «Άτακτου» από αστυνοµικές δυνάµεις, πυροδοτώντας µια σειρά απρόβλεπτων και ανεξέλεγκτων καταστάσεων. Μέσα στο ιδιαίτερα ταραγµένο πολιτικό κλίµα της εποχής, η εκτέλεση του νεαρού αναρχικού ανατρέπει εκ θεµελίων τις βεβαιότητες τόσο του στενού του φίλου Δηµήτρη Κ. όσο και του µεγαλύτερου αδερφού του Τάσου, στελέχους της κοµµουνιστικής αριστεράς. Οι δύο άντρες, που έχουν µεγαλώσει από παιδιά µαζί, θα προσπαθήσουν να κατανοήσουν πότε και πώς ο Άτακτος πέρασε «στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού». Θα βρεθούν έτσι αντιµέτωποι µε το νεανικό παρελθόν τους, της «ηρωικής» προηγούµενης δεκαετίας. Μέσα σε ένα εύφλεκτο εικοσιτετράωρο, θα προβληµατιστούν για τη στάση τους απέναντι στην πορεία προς την αυτοκαταστροφή του Άτακτου: ο µεν Δηµήτρης Κ. βουτηγµένος στα προσωπικά του αδιέξοδα, ο δε Τάσος ταγµένος στο, υπεράνω όλων, κοµµατικό του καθήκον. Τελικά θα αναγκαστούν να αναµετρηθούν µε τις πεποιθήσεις τους, τις επιλογές τους, τα λάθη τους, τις ψευδαισθήσεις τους, τις ενοχές τους. Καθώς η πολιτική κατάσταση θα αγριεύει, και στους δυο θα αποµείνει η πικρή γεύση ενός επικείµενου fin de siècle, των διαψεύσεων και των απογοητεύσεων της γενιάς τους. Ένα µυθιστόρηµα-ρέκβιεµ για µια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2021, 224 σελ.
Η στρατιωτική ζωή στη νεοελληνική λογοτεχνία – Έλενα Χουζούρη
19ος – 21ος αιώνας
Από τα μέσα του 19ου αιώνα έως σήμερα, η στρατιωτική ζωή έγινε πολλές φορές αντικείμενο έμπνευσης των συγγραφέων μας, των πεζογράφων κυρίως, αλλά και των ποιητών.
Μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για ένα ιδιαίτερο είδος της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας που έχει χαρακτηριστεί ως “λογοτεχνία του στρατώνα”;
Kαι αν ναι, ποια είναι η φυσιογνωμία της;
Από ποιες διαδρομές περνάει;
Oι διαδρομές αυτές συναντούν τις ιστορικές και κοινωνικές διαδρομές της χώρας και σε τι βαθμό επηρεάζονται;
Στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας επιχειρεί μία περιδιάβαση στις λογοτεχνικές στρατιωτικές σελίδες από το 1870, οπότε κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα “Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι”, έως το τέλος του 20ού αιώνα.
Ερμηνεία και κριτική, Επίκεντρο, 2020, 256 σελ.
Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου – Έλενα Χουζούρη
Μια παρουσιάση από την Έλενα Χουζούρη
Αν η Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου [1909-1935] ζούσε στην Αθήνα, είχε ερωτευτεί τον Καρυωτάκη, είχε γράψει ερωτικά ποιήματα γι’ αυτόν, είχε εμπλακεί στο κλίμα της εποχής που θα ονομαστεί καρυωτακισμός, ίσως η ποίησή της αλλά και ολόκληρο το έργο της -διηγήματα, θέατρο- να μην είχαν παρασυρθεί στη δίνη της λησμονιάς. Το εντελώς αντίθετο δηλαδή από τη σχεδόν συνομήλική της Μαρία Πολυδούρη. Ακόμα και τα βιογραφικά στοιχεία της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου δεν είναι πολλά. Ό,τι γνωρίζουμε από την ολιγόχρονη ζωή της το χρωστάμε στον Θεσσαλονικέα ποιητή Γιώργο Βαφόπουλο [1903-1996] ο οποίος διέσωσε με μυθιστορηματικό σχεδόν τρόπο τον θυελλώδη έρωτά του και τον ταραχώδη γάμο του με την Ανθούλα στις έξοχες “Σελίδες αυτοβιογραφίας”. Καθόλου τυχαίο εξάλλου ότι τιτλοφορεί τον πρώτο τόμο “Το Πάθος”. Ακόμα όμως και αυτά τα λίγα βιογραφικά στοιχεία δείχνουν πόσο παράλληλοι ήταν οι βίοι των δυο ποιητριών, Πολυδούρη και Σταθοπούλου, και πόσα κοινά είχαν. …
Ερμηνεία και κριτική, Γαβριηλίδης, 2019, 96 σελ.
Σκοτεινός βαρδάρης – Έλενα Χουζούρη
Βαλκανική μυθιστορία έρωτα και απώλειας
Αρχές του 20ού αιώνα. Μια ιστορία έρωτα και απώλειας την εποχή των Βαλκανικών Πολέµων στη Θεσσαλονίκη, στο Μελένικο (σηµερινό Μέλνικ στη Βουλγαρία), στη Σόφια, στο Βουκουρέστι και στο Παρίσι. Η αφήγηση, που παρακολουθεί τη σχέση ανάµεσα στην ωραία αρχοντοπούλα Ελένη και τρεις φίλους, τον Στέφανο, τον Θεόδωρο και τον Βούλγαρο Γκεόργκι, ξεκινά µε τη φωτογραφία του Γάλλου φωτογράφου Ωγκύστ Λεόν στο Σιδηρόκαστρο, το 1913: “Έλληνες πρόσφυγες από το Μελένικο”. Με ολόκληρη την τότε οθωµανική Μακεδονία σε αναβρασµό καθώς ο βαλκανικός κόσµος γεννιόταν από την αρχή, σε µια ατµόσφαιρα που µυρίζει µίση, καταστροφή και προσφυγιά, ο πόλεµος φέρνει βίαιες ανατροπές στη ζωή των ηρώων. Όµως, ένας αιρετικός, ανεπίτρεπτος έρωτας έρχεται να υπενθυµίσει τη φωτεινή πλευρά της ζωής και να ρίξει άλλο φως στη φωτογραφία των προσφύγων από το Μελένικο που, διασχίζοντας τον χρόνο, συνδέει το παρελθόν µε το παρόν µέσω της µνήµης.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, 286 σελ.
Ο θείος Αβραάμ μένει πάντα εδώ – Έλενα Χουζούρη
Τρεις φωτογραφίες κι ένα χειρόγραφο µε τις χρονολογίες 1931, 1939, 1941-1944 που κληρονοµεί από τη Θεσσαλονικιά γιαγιά της Λούνα, ωθούν την εγγονή Αλίζα να επισκεφθεί τη Θεσσαλονίκη τον Σεπτέµβριο του 2012. Επίσηµη αιτιολογία για το ταξίδι της εικοσιεπτάχρονης µεταπτυχιακής φοιτήτριας ιστορίας στο Πανεπιστήµιο του Τελ Αβίβ, η έρευνα για το µεταπτυχιακό της µε θέµα “Ο βίος και το έργο του Αβραάµ Μπεναρόγια”. Η αλήθεια όµως είναι η επιθυµία της να ανακαλύψει τι κρύβουν τόσο οι τρεις φωτογραφίες όσο και οι χρονολογίες που έχει καταγράψει η Λούνα. Και πραγµατικά κρύβονται πολλά και επώδυνα, τα οποία η Αλίζα ανακαλύπτει σταδιακά και µε δυσκολία. Στο επίκεντρο των ανακαλύψεών της ο µοιραίος έρωτας της Λούνα µε τον αντάρτη Παύλο, ο αιρετικός τρόπος διάσωσής της από το Ολοκαύτωµα, η περιπέτειά της µέχρι να φτάσει στην Παλαιστίνη το 1946. Καθώς η Αλίζα ψάχνει, οι αινιγµατικές χρονολογίες της γιαγιάς της πλαισιώνονται από εικόνες µιας πάλαι ποτέ ευτυχισµένης ζωής στη Salonico, έως την ηµέρα που οι Γερµανοί µπαίνουν στην πόλη. Σ’ αυτές τις εικόνες θέση κατέχει και ο Αβραάµ Μπεναρόγια, καθώς και οι σοσιαλιστικοί εργατικοί αγώνες της Φεντερασιόν στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα στη Θεσσαλονίκη.
Ένα πολυφωνικό, πολυεπίπεδο, διαχρονικό µυθιστόρηµα για τα πολλαπλά πρόσωπα των συλλογικών ταυτοτήτων, της Μνήµης και προπαντός για τη συµφιλίωση και την παραδοχή των όσων κληρονοµούµε από το παρελθόν και καθορίζουν το παρόν µας. Ένα µυθιστόρηµα για το Ολοκαύτωµα της Θεσσαλονίκης και τα φαντάσµατα των χαµένων σεφαραδιτών Εβραίων που κυκλοφορούν έως σήµερα, αδικαίωτα, στους δρόµους της.
Βραβείο Λογοτεχνικού Περιοδικού “Κλεψύδρα”/Λέσχης Πολιτισμού “Έναστρον” 2017
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2016, 254 σελ.
Δύο φορές αθώα – Έλενα Χουζούρη
Τι κρύβουν οι δύο ζωές της Βερόνικα Κ.; Τι έχει αφήσει πίσω της στην Τασκένδη, όπου γεννήθηκε από Έλληνες γονείς που βρέθηκαν εκεί μετά τον Εμφύλιο; Ποιο μυστικό στοίχειωνε τα παιδικά της χρόνια; Ποιος είναι ο καθοριστικός ρόλος του παλιού αντάρτη πατέρα της και στις δύο ζωές της; Και ο μεγάλος της έρωτας με τον Ιόσιφ Μπ. τι απέγινε; Πώς κύλησε η ζωή της στην Ελλάδα, την οποία έμαθε από παιδί να θεωρεί ως πατρίδα της και στην οποία ήρθε το 1989, τη χρονιά που ο κόσμος που γνώριζε άρχιζε να καταρρέει; Πώς τη δέχθηκε αυτή η πολυθρύλητη πατρίδα;
Ερωτήματα στα οποία καλείται να απαντήσει η πενηνταοκτάχρονη Βερόνικα Κ. το 2011. Μυστικά τα οποία υποχρεώνεται να αντιμετωπίσει κατάματα. Αφορμή, μια συνέντευξη που δίνει σε μια νεαρή δημοσιογράφο η οποία κάνει έρευνα για την τύχη των παιδιών των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων που επαναπατρίστηκαν. Μια συνέντευξη που θα είναι η τελευταία της εικοσιεπτάχρονης δημοσιογράφου, αφού η εφημερίδα της θα κλείσει και η ίδια θα αναγκαστεί να ακολουθήσει την αντίθετη διαδρομή από αυτήν της Βερόνικα Κ. Εκείνη της μετανάστευσης για μια καλύτερη τύχη μακριά από μια Ελλάδα βυθισμένη στην κρίση και στην ανασφάλεια. Στο μεταξύ όμως θα ανακαλύψει μια αναπάντεχη πτυχή που αφορά τη ζωή της Βερόνικα Κ.
“Ένα μυθιστόρημα που, μετά την “Πατρίδα από βαμβάκι”, συνεχίζει να παρακολουθεί την ελληνική περιπέτεια στο μεταίχμιο της Ιστορίας, στο μεταίχμιο δύο κόσμων, μέσα από τις προσωπικές απώλειες και διαψεύσεις των ηρώων του”.
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2013, 230 σελ.
Οι τρυφεροί άντρες και τα άλλα ποιήματα – Έλενα Χουζούρη
Τριάντα χρόνια, έξι ποιητικές συλλογές, ένας τίτλος. “Οι τρυφεροί άντρες και τα άλλα ποιήματα”.
Ο τίτλος; Από μια αγαπημένη ομότιτλη συλλογή της ποιήτριας, που είχε κυκλοφορήσει το 1993. Η πορεία όμως μέσα στην ποίηση κοινή για όλα τα ποιήματα από το 1981 έως σήμερα. Ποιήματα-παιδιά σκορπισμένα μέσα στο χρόνο και συγκεντρωμένα τώρα όλα μαζί κάτω από την ίδια οικογενειακή στέγη. Καιρός ήταν, σκέφτηκε η ποιήτρια, να μαζευτούμε όλα μαζί να ξαναειδωθούμε, να δούμε ποια λείπουν, ποια έχουν μείνει στο χθες, αναπόφευκτα ίσως. Είναι μια ιδιαίτερη χαρά για τον/την η ποιητή/τρια να μαζεύει τις σκόρπιες, μέσα στον χρόνο, ποιητικές του/της καταθέσεις σ’ ένα κομψό τομίδιο. Αίσθηση ματαιοδοξίας; Όχι. Μάλλον ποιητικής αυτοσυντήρησης.
Όπως και να είναι η εκ νέου συνολική έκθεση προκαλεί και την εκ νέου κρίση και αποδοχή.
Ποίηση, Κέδρος, 2011, 158 σελ.
Πατρίδα από βαμβάκι – Έλενα Χουζούρη
Το μυθιστόρημα “Πατρίδα από βαμβάκι” διαδραματίζεται στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν και στη Θεσσαλονίκη από το 1949 έως το 1967. Ο ήρωας είναι ένας γιατρός που ακολουθεί τη μοίρα της αναγκαστικής πολιτικής προσφυγιάς μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού. Το 1967 θα επιλέξει μια δεύτερη πολιτική προσφυγιά για να βρίσκεται πιο κοντά στην Ελλάδα. Στο τραίνο Τασκένδη-Μόσχα αναλογίζεται όλη τη μέχρι τότε διαδρομή του. Οράματα, διλλήματα, ενοχές, ιδεολογικές συγκρούσεις, ένας μοιραίος παράνομος έρωτας με μια Ρωσίδα κι ένα αναπάντεχο μυστικό που αποκαλύπτεται πολλές δεκαετίες αργότερα. Ένα μυθιστόρημα για ένα κομμάτι του ελληνισμού που έζησε με τη ρετσινιά του αποδιοπομπαίου τράγου και βίωσε ως το κόκαλο την τραγικότητα της Ιστορίας.
Ένα μυθιστόρημα για τον αποχωρισμό, την απώλεια, τη νοσταλγία. Τον έρωτα και την ανθρωπιά.
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2009, 372 σελ.
Σκοτεινός Βαρδάρης – Έλενα Χουζούρη
Βαλκανική μυθιστορία έρωτα και απώλειας
Μελένικο, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, 1911-1913. Λίγο πριν και λίγο μετά τους Βαλκανικούς πολέμους που τελειώνουν με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου τον Ιούλιο του 1913. Τίποτα δεν μένει πια ίδιο. Όλα αλλάζουν στα Βαλκάνια. Κι ανάμεσα σ’ αυτές τις σαρωτικές και τραυματικές αλλαγές μια γενιά προσπαθεί να ενηλικιωθεί. Ο Στέφανος, που ξεκινά από το Μελένικο να σπουδάσει στη Θεσσαλονίκη και να χάσει στο τέλος και την ίδια του την πατρίδα, ο Κωνσταντίνος που θα μακελευτεί στον πόλεμο, ο Μίλτος που θα χαθεί μια σκοτεινή νύχτα στη Θεσσαλονίκη, ο Θεόδωρος με τις αλαφροΐσκιωτες ιστορίες του, ο Γκεόργκι με την παράδοξη μοίρα. Ανάμεσά τους η Ελένη, η μοιραία μελενίκια αρχοντοκόρη που θα καταπατήσει τα ιερά και τα όσια για ν’ ακολουθήσει τον έρωτά της. Ένας γάλλος φωτογράφος σταλμένος από έναν ουμανιστή τραπεζίτη του Παρισιού, τραβάει μια σημαδιακή φωτογραφία μελενίκιων προσφύγων, στο Σιδηρόκαστρο Σερρών, το φθινόπωρο του 1913. Εμείς τη βλέπουμε σήμερα κι αρχίζουμε να ξετυλίγουμε αυτή τη μυθιστορία για τον έρωτα και την απώλεια.
Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2004, 274 σελ.
Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Πατάκη, Κέδρος, Γαβριηλίδης, Επίκεντρο
