Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του ποιητή, πεζογράφου και στιχουργού ΓιάννηΞυνοτρούλια.
Σπούδασε αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών.
Την 21η Απριλίου 1967, συλλαμβάνεται και εξορίζεται για τρία χρόνια, στη Γυάρο και τη Λέρο.
Καταπιάστηκε και διακρίθηκε σε όλα τα είδη του γραπτού λόγου: ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, τραγούδι, κριτική, δοκίμιο, χρονογράφημα, σάτιρα, ευθυμογράφημα, παιδικά, ραδιοφωνικό σχόλιο.
Συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες όπως και με την ΕΡΑ. Μετά το 1967 ασχολήθηκε με τη συγγραφή στίχων για τραγούδια.
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1949 δημοσιεύοντας διήγημά του στο περιοδικό Ελληνική Δημιουργία με το ψευδώνυμο Γ.Νικολάου.
Αργότερα άρχισε να δημοσιεύει στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης με το ψευδώνυμο Τζων.
Μέρος του αρχείου του βρίσκεται στο ΕΛΙΑ.
Τραγούδια του έχουν μελοποιήσει οι Μίκης Θεοδωράκης, Χρήστος Λεοντής, Λίνος Κόκκοτος και άλλοι.
Από τους πρωτοπόρους της «πολιτιστικής επανάστασης» της δεκαετίας του ’60, έγινε ευρύτερα γνωστός και αγαπητός με τα τραγούδια του «Το ακορντεόν» (που τελειώνει με το σύνθημα «δεν θα περάσει ο φασισμός») και «3ος παγκόσμιος» που μελοποίησε ο Μάνος Λοΐζος. Ο ίδιος μελοποίησε τα αντιρατσιστικά «Νέγρικα», που τραγούδησε η Μαρία Φαραντούρη. Ήταν τα τραγούδια που έγιναν αρχικά γνωστά από τις μπουάτ και πέρασαν και τραγουδήθηκαν -απαγορευμένα πια- από στόμα σε στόμα, στα χρόνια της δικτατορίας.
Η ικανότητα του να περνάει μηνύματα, χωρίς να είναι κραυγαλέος και ευκαιριακός, καταφάνηκε και στα κατοπινά χρόνια με τα «Μικροαστικά» και τα «Μαθήματα πολιτικής οικονομίας» -πολυτραγουδισμένα επίσης- που έντυσε μουσικά ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Τα «Μικροαστικά» γνώρισαν επιτυχία και ως σατιρικό θεατρικό έργο. Ένα ακόμη ποιητικό έργο, το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», που έγραψε εξόριστος στη δικτατορία, έχει μελοποιήσει στο μεγαλύτερο μέρος τους, υπό μορφή ορατορίου, ο Χρήστος Λεοντής.
Την 21η Απριλίου 1967, συλλαμβάνεται και παραμένει εξόριστος στη Γυάρο και τη Λέρο (Παρθένι) τρία χρόνια. Εκεί γράφει το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», που βγάζει έξω παράνομα και μοιράζει σε φίλους, πριν κυκλοφορήσει σε βιβλίο, η γυναίκα του Αργυρώ. Το ίδιο κυκλοφόρησε και στα γερμανικά, σε μια θαυμάσια έκδοση με χαρακτικά του μεγάλου Κρις Χάμπερ.
Ευαίσθητος, παρατηρητικός, οξύτατος, διεισδυτικός, καίριος, με χιούμορ λεπτό αλλά καταλυτικό και επιπλέον άριστος γνώστης της ελληνικής, ο Γιάννης
Νεγρεπόντης είχε μια συνεχή διακριτική παρουσία στην πνευματική μας ζωή, χωρίς ποτέ να εκμεταλλευτεί ή να «αξιοποιήσει» την ιδεολογία του -και σίγουρα είχε πολλά ακόμη να προσφέρει, αν δεν έφευγε πρόωρα. Είχε εκτός των άλλων την ικανότητα να βλέπει πέρα από την εποχή του.
Πέθανε το Σεπτέμβριο του 1991 στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών όπου νοσηλευόταν χτυπημένος από θανατηφόρο καρκίνο σε ηλικία μόλις 61 ετών.
Είμαι Έλλην, το καυχώμαι
Και εξ αυτού μύρια όσα κακά έπονται
Ο ποιητής γράφει, ενώ από το παράθυρό του ένας ελληνικός ήλιος, μέσα σ’ έναν καταγάλανο ουρανό, τον καλεί με μια εντελώς ελληνική σαγήνη. Και, γράφοντας κάτω από τις ελληνικότατες αυτές συνθήκες, σημειώνει πράγματα απολαυστικά και συν-τα-ρα-κτικά!…
Όμως δε μένει σ’ αυτά. Με διαρκώς αυτοαναιρούμενο και καταλυτικό χιούμορ περιγράφει πρόσωπα Ελλήνων, οι οποίοι θέλουν να επεκτείνουν την ελληνικότητά τους στη Δύση, και προπαντός την εποχή της Χούντας, όπου τα πάντα συγχέονται, και μερικοί Έλληνες, με την ελληνική τους νοοτροπία, δε γίνεται να καταλάβουν πώς υπάρχουν άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν, κατανοούν και σκέφτονται με τον ελληνικό δικό τους τρόπο. Η ειρωνεία, ο σαρκασμός, η σάτιρα αλληλοδιαδέχονται τα ελληνικά μας αυτά πρόσωπα, που δεν καταλαβαίνουν πόσο γελοία γίνονται μέσα στην ελληνικότητά τους, που επαίρονται διαρκώς γι’ αυτή, και επικαλούνται συνεχώς τους αρχαίους, τους οποίους –εντελώς ελληνικά– οι ίδιοι δε γνωρίζουν
205 σελ.
Φυλάττειν Θερμοπύλας
… Το έργο γράφτηκε το 1968 στο Παρθένι της Λέρου, όπου ο Νεγρεπόντης βρισκόταν εξόριστος στη διάρκεια της δικτατορίας. Φυγαδεύτηκε από το στρατόπεδο γραμμένο σε μικρά τσιγαρόχαρτα, κρυμμένα στην κορνίζα ενός αυτοσχέδια συναρμολογημένου πίνακα που έστειλε σε φίλους του. Μετά την αντιγραφή του, το ποίημα κυκλοφόρησε από χέρι σε χέρι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ως την έκδοσή του, το 1971.
Πολλά μας βρήκαν
και τα χειρότερα
απ’ τα μέσα
Τ’ απόρθητα κάστρα
τα μεγάλα
ποτέ δεν πέφτουν
απ’ τα έξω
το λάλον ύδωρ
απερίσκεπτα
αφήσαμε να χαθεί
29 σελ.
Μικροαστικά
Λιτός, συνοπτικός, ακριβολόγος, ο Νεγρεπόντης δεν φοβάται να παίξει με σοβαρά θέματα στα “Μικροαστικά” (1974) που, άλλα τραγουδήθηκαν τονισμένα από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, καθορίζοντας τη θέση του καθαρά πολιτικού τραγουδιού στην Ελλάδα, και άλλα αγαπήθηκαν ως σατιρικά-χιουμοριστικά ποιήματα.
156 σελ.
Καθημαγμένοι
Οι “Καθημαγμένοι” (1960), μια καταγραφή των καθημερινών συμβιβασμών του μεσοαστού και νεοαστού της μεταπολεμικής πόλης, αναλύουν το σπαραγμό των ανθρώπινων σχέσεων και το μεγάλο θέμα της μοναξιάς -μιας μοναξιάς που μας ακολουθεί στο σπίτι, στην πόλη, στο γάμο, στη ζωή.
86 σελ.
Πρόσωπα και χώρος
Ο Γιάννης Νεγρεπόντης πρωτοεμφανίζεται στα νεοελληνικά γράμματα το 1958 με την ποιητική συλλογή “Πρόσωπα και χώρος” (έκδοση του Λογοτεχνικού Ομίλου Φοιτητών). Από αυτή την πρώτη δουλειά του διαγράφονται καθαρά τα θέματα που θα τον απασχολήσουν σε όλη την πορεία του: είναι ο Έλληνας μικροαστός και μεσοαστός και η μοναξιά του μέσα στο χάος της μεταπολεμικής μεγαλούπολης.
85 σελ.
Ένας Μπόμπος πολύ αριστερός
… Εμείς, σ’ αυτή τη φάση της ζωής μας, πρέπει να το πω, δεν ανήκουμε στη δύναμη της εργατικιάς τάξης, γιατί ο σύντροφος μπαμπάς αρνιέται να “μιστώσει” τα χέρια του στους βρομοκαπιτάλες που βγάζουν υπεραξία σε βάρος του ιδρώτα μας…
… η συντρόφισσα μαμά, κάθε φορά που ο παππούς τής έδινε το αχρείο χρήμα του, του τα ‘λεγε όξω απ’ τα δόντια. Ένα χρόνο τώρα, ούτε που ξαναπήγε να πάρει το μηνιάτικο που μας είχε κόψει. Αυτός μας τα στέλνει με επιταγή κι ο σύντροφος μπαμπάς, εκείνη τη μέρα, γίνεται θηρίο…
111 σελ.
Ο καθρέφτης και άλλες πρόζες
Μια επιλογή από τις πρόζες του Γιάννη Νεγρεπόντη
Αγαπούσε να περπατάει αργά το βράδυ στους στενούς εμπορικούς δρόμους. Αυτή την ώρα, άδειοι από τις άπληστες χειρονομίες των εμπόρων, από τα άπληστα μάτια των αγοραστών, έμοιαζαν αφημένοι σε μια δική τους κλειστή ζωή. Το κάθε τι αποκτούσε μια άλλη σημασία. Κι ήταν αυτό σαν ένα μυστήριο που τον έλκυε να το λύσει. Ύστερα έβγαινε στους πολυσύχναστους νυχτερινούς δρόμους με τα κέντρα όπου άνθρωποι απολάμβαναν τις πέντε αισθήσεις τους. Εκεί ξανάβρισκε το συνηθισμένο του πρόσωπο. Ποτέ δεν έγινε να θυμηθεί ό, τι είχε κερδίσει. Όπως τα σύντομα όνειρα ευτυχίας που βλέπουν τα μικρά παιδιά και οι πολύ μόνοι άνθρωποι…
112 σελ.
Ένας Μπόμπος πολύ αριστερός (2009), Αστάρτη
Πεζά
Ο κύριος Χι (1981), Αστάρτη
Ο γάμος, η διαθήκη και οι έρωτες (1981), Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Είμαι Έλλην, το καυχώμαι (1993), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο καθρέφτης και άλλες πρόζες (2018), Καλειδοσκόπιο
Ποίηση
Ορέστης Πυρπολούμενος (1992), Νόστος
Δωρήματα (1993), Νόστος
Φυλάττειν Θερμοπύλας (1999), Καλειδοσκόπιο
Μικροαστικά (1999), Καλειδοσκόπιο
Καθημαγμένοι (1999), Καλειδοσκόπιο
Πρόσωπα και χώρος (2000), Καλειδοσκόπιο
Λίγο μετά τη σιωπή (2001), Καλειδοσκόπιο
Συνάντηση (2002), Καλειδοσκόπιο
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία
Οι κατσαρίδες ποτέ δεν πεθαίνουν. Το πούπουλο (1986), Αίολος
Δεκαπέντε παραμύθια (1996), Κέδρος
Παιδικά θεατρικά έργα
Ο φίλος μας ο Αίσωπος (1990), Κέδρος
Διάφορα έργα
Ιφιγένεια, 1961
Δωρήματα, 1963
Έγκλειστοι, 1965
Άδιον ουδέν έρωτος, 1971
Ο καθρέφτης και άλλες πρόζες, 1973
Τα καράβια της Αργυρώς, 1976
Τραγούδια νέγρικα, απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας, μεγαλοαστικά, χιουμοριστικά, λαϊκά το τσίρκο, 1976
Οι μπόμπιρες, 1979
Ένας μπόμπος πολύ αριστερός, 1980
Κάτω από ένα κουνουπίδι, 1981
Ο Φλιτ πάει κρουαζιέρα, 1981
Φεμινιστικά, 1981
Το διπλανό δωμάτιο, 1982
Περσεφόνη, 1986
Συλλογικά έργα
Επανεκτίμηση του Μ. Καραγάτση (1981), Ευθύνη
Σημείον του Αιμ. Χουρμούζιου (1983), Ευθύνη
17 ιστορίες που ξεχωρίζουν (1988), Γνώση
Πηγές: EKEBI, Biblionet, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αίολος, Κέδρος, Νόστος, Εκδόσεις Καστανιώτη, Καλειδοσκόπιο, Αστάρτη
