Γκορ Βιντάλ

Γκορ Βιντάλ (1925-2012)

Ξένοι λογοτέχνες
Ο Gore Vidal (1925-2012) γεννήθηκε στη Στρατιωτική Ακαδημία των ΗΠΑ στο Γουέστ Πόιντ και μεγάλωσε στην Ουάσιγκτον.
Πήγε σε πολύ ακριβά ιδιωτικά σχολεία, αλλά ποτέ στο πανεπιστήμιο. Σε ηλικία δεκαεφτά χρόνων κατετάγη στο στρατό και υπηρέτησε σ’ ένα στρατιωτικό πλοίο στη Θάλασσα Πέρινγκ, όπου έγραψε το πρώτο του βιβλίο, με τον τίτλο “Ουίλιγουο”. Το τρίτο του βιβλίο, “The City and the Pillar” (“Η Πόλη και ο Στυλοβάτης”), προκάλεσε αναταραχή και έντονες αντιδράσεις το 1948 όταν κυκλοφόρησε γιατί περιείχε για πρώτη φορά ανοικτές περιγραφές του ομοφυλόφιλου βασικού ήρωά του. Στη δεκαετία του ’60, τρία βιβλία απέσπασαν πολλούς επαίνους και καθιέρωσαν διεθνώς τη φήμη του Βιντάλ: “Ιουλιανός” (1964· στα ελληνικά, εκδόσεις “Εξάντας”), “Ουάσιγκτον” (1967) και “Μάιρα Μπρέκινριτζ” (1968). Η συλλογή δοκιμίων του “Ηνωμένες Πολιτείες” κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου το 1993. Το 1995 δημοσίευσε μία μελέτη με τον τίτλο “Παλίμψηστο” που σύμφωνα με τους Κυριακάτικους Τάις ήταν “ένας από τους καλύτερους απολογισμούς σε πρώτο πρόσωπο για τον εικοστό αιώνα που θα μπορούσαμε να περιμένουμε”. Παράλληλα με το συγγραφικό του έργο είχε και πλούσια πολιτική δράση. Ως υποψήφιος των Δημοκρατικών στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης για το Κογκρέσο, πήρε τις περισσότερες ψήφους από οποιονδήποτε άλλον υποψήφιο, με συγκριτικά στοιχεία μισού σχεδόν αιώνα πίσω. Ο Βιντάλ ήταν ιδιαίτερα αιχμηρός και επικριτικός απέναντι στην αμερικανική πολιτική και τους πολιτικούς της χώρας του, θεωρώντας πως χαρακτηρίζονται από τη διαφθορά και ευθύνονται για τον θάνατο της “αμερικανικής αυτοκρατορίας”. Είχε περιγράψει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τη χώρα του βαρετού και την πατρίδα του άχρωμου. Από το 1960 ζούσε στην Ιταλία, απ’ όπου επέστρεψε το 2003 όταν πέθανε ο επί 50 χρόνια σύντροφός του Χάουαρντ Όστιν. Παρέμεινα μια σημαντική μορφή της αμερικανικής αντιπολίτευσης ως το τέλος, φανατικός πολέμιος του προέδρου Μπους (“Με οτιδήποτε ασχολήθηκαν οι άνθρωποί του, τα θαλάσσωσαν. Θα ήταν καλύτερο να έχουν παραιτηθεί ή απλώς να πάνε για γεύμα όταν συνέβη η 11η Σεπτεμβρίου, αφού δεν θα μπορούσαν με τίποτα να την αποτρέψουν”, είπε σε συνέντευξή του στον “Guardian” το 2007). Πέθανε στις 31 Ιουλίου 2012 στο σπίτι του στο Hollywood Hills της Καλιφόρνια, σε ηλικία 86 ετών, μετά από επιπλοκές από πνευμονία.
Μυθιστορήματα
Williwaw (1946)
In a Yellow Wood (1947)
The City and the Pillar (1948)
The Season of Comfort (1949)
A Search for the King (1950)
Dark Green, Bright Red (1950)
A Star’s Progress (1950)
The Judgment of Paris (1952)
Death in the Fifth Position (1952)
Thieves Fall Out (1953)
Death Before Bedtime (1953)
Death Likes It Hot (1954)
Μεσσίας – Messiah (1954)
Ιουλιανός – Julian (1964)
Washington, D.C. (1967)
Μάιρα Μπρέκινριτζ – Myra Breckinridge (1968)
Two Sisters (1970)
Burr (1973)
Myron (1974)
1876 (1976)
Kalki (1978)
Δημιουργία – Creation (1981)
Duluth (1983)
Lincoln (1984)
Empire (1987)
Hollywood (1990)
Σε ζωντανή μετάδοση απ’ το Γολγοθά – Live From Golgotha (1992)
The Smithsonian Institution (1998)
Η χρυσή εποχή – The Golden Age (2000)

Δοκίμια-Μελέτες-Αφηγήσεις-Πολιτική
Rocking the Boat (1963)
Reflections Upon a Sinking Ship (1969)
Sex, Death and Money (1969)
The Second American Revolution (1983)
Decline and Fall of the American Empire (1992)
Virgin Islands (1997)
The Last Empire: essays 1992–2000 (2001)
Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη – Perpetual War for Perpetual Peace or How We Came To Be So Hated (2002)
Όνειρα πολέμου – Dreaming War: Blood for Oil and the Cheney-Bush Junta (2002)
Imperial America: Reflections on the United States of Amnesia (2004)

Θεατρικά
Visit to a Small Planet (1957)
The Best Man (1960)
On the March to the Sea (1960–61)
Romulus (1962)
Weekend (1968)
Drawing Room Comedy (1970)
An Evening with Richard Nixon (1970)

Βραβεία-Διακρίσεις
PEN USA Award for Lifetime Achievement 2005
National Book Award – Medal for Distinguished Contribution to American Letters 2009

Μεσσίας
Όταν ο Τζον Κέιβ, πρώην υπάλληλος γραφείου κηδειών, εμφανίζεται στην τηλεόραση κηρύσσοντας ότι ο θάνατος είναι απείρως προτιμότερος από τη ζωή, προκαλεί την έκρηξη ενός θρησκευτικού κινήματος που πολύ γρήγορα κονιορτοποιεί χριστιανισμό και ισλάμ. Με την αρωγή μιας πρωτοφανούς διαφημιστικής εκστρατείας και την υποστήριξη μιας “θεολογίας” εμπνευσμένης από έναν ιστοριοδίφη ξετρελαμένο με μια σαγηνευτική μαθήτρια του Κέιβ, το μήνυμα του Κέιβ θα αποδειχθεί ακαταμάχητο. Η κατάσταση, όμως, αρχίζει να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο, όταν η ιδέα του “εθελούσιου θανάτου” μετατρέπεται σε δόγμα και ολόκληρος ο κόσμος ενθαρρύνεται να εγκαταλείψει τα εγκόσμια παίρνοντας τον Δρόμο του Κέιβ -ένα ανώδυνο και εύγευστο δηλητήριο- μέσα σε ειδικά διαμορφωμένα ευχάριστα δωμάτια στα αναρίθμητα Κεϊβιτικά Κέντρα.
Ευφυέστατος και παράτολμος συγκερασμός προφητείας και σάτιρας, πρωτοδημοσιευμένος το 1964, ο “Μεσσίας” προέβλεψε με εκπλήσσουσα ενόραση εξτρεμισμούς ανθρώπων, όπως ο Jim Jones, ο David Koresh και ο “Do”, ο γκουρού της Πύλης του Παραδείσου.

Ιουλιανός
Δεκαεπτά χρόνια μετά το θάνατο του εκκεντρικού αυτοκράτορα Ιουλιανού, δύο πικρόχολοι γέροι σύγχρονοί του σκαλίζουν αδιάντροπα τα ημερολόγια που εκείνος προόριζε για αυτοβιογραφία του. Το αποτέλεσμα αυτής της φανταστικής επινόησης είναι αυτό το φανταστικό αριστούργημα – μια ανάπλαση της εποχής που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ταλαντεύεται στο ζήτημα του χριστιανισμού και διοικείται από έναν αυτοκράτορα που υπήρξε μανιώδης υποστηρικτής της αρχαίας θρησκείας, σεμνότυφος και εγκρατής, αλλά και ένας λαμπρός και εξαίρετος ηγεμόνας.

Μάιρα Μπρέκινριτζ
Αυτή είναι η εξωφρενική ιστορία της Μάιρα Μπρέκινριτζ, μιας πανέμορφης τρανσέξουαλ που, αφότου υποβληθεί σε εγχείριση αλλαγής φύλου, βάζει πλώρη για το Χόλιγουντ και ετοιμάζεται να διδάξει κάμποσα άκρως αυθάδικα μαθήματα σε μερικούς από τους πιο επηρμένους κατοίκους του.

Δημιουργία
Το μυθιστόρημα αυτό του Γκορ Βιντάλ είναι ένα εξαίρετο έργο, που πραγματοποιήθηκε μετά από μια μακρά περίοδο επίπονης μελέτης, πράγμα που διαφαίνεται στις ιστορικά ακριβέστατες περιγραφές του αρχαίου ελληνικού και περσικού κόσμου και στις εξαιρετικές αναλύσεις της διδασκαλίας των σοφών της αρχαιότητας. Αποτελεί, έτσι, ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα, που παρουσιάζει τον αρχαίο κόσμο σε όλη την ομορφιά και πολυμορφία του.

Σε ζωντανή μετάδοση απ’ το Γολγοθά
Η επιθετική ειρωνεία του Vidal πηγάζει από την αριστοκρατική του καταγωγή, την εβραϊκή παράδοση μέσα στην οποία μεγάλωσε, την χριστιανική υπεροψία της σύγχρονης αμερικανικής κοινωνίας, την πολιτιστική υπεροψία της σύγχρονης Αμερικής, αλλά και την οξεία κριτική που ασκεί στις τόσο γνώριμές του gay συνήθειες και εκφράσεις και τους κοινωνικούς αυτοματισμούς μιας γενιάς ομοφυλόφιλων αμερικανών που έζησαν την προ του 1969 παρανομία καθώς και την σεξουαλική ασυδοσία πριν από το Aids…

Η χρυσή εποχή
Λίγους μήνες πριν από την είσοδο της Αμερικής στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ορισμένοι άνθρωποι συγκλίνουν στην Ουόσιγκτον και αρχίζουν να κινούν τα νήματα που θα «υποχρεώσουν» τον Ρούζβελτ να πάρει τη μεγάλη απόφαση παρά τις αντιδράσεις των ψηφοφόρων του. Με βάση αυτό το ιστορικό γεγονός, ο Βιντάλ ζωντανεύει με μαεστρία έναν ολόκληρο κόσμο. Τα φανταστικά πρόσωπα αναμειγνύονται με τα αληθινά· εκδότες εφημερίδων, πολιτικοί και καλλιτέχνες παρελαύνουν στο μυθιστόρημα αυτό που ρίχνει μια κριτική ματιά στη σύγχρονη Αμερική, την Αμερική που χάρη στον πόλεμο έγινε κυρίαρχος της υδρογείου, ενώ ταυτόχρονα, στα πρώτα χρόνια μετά τη λήξη του και ώς τον πόλεμο της Κορέας, στη Χρυσή Εποχή, όπως την ονομάζει ο Βιντάλ, γνώρισε μια σπάνια πνευματική έκρηξη που έδωσε νέα ώθηση στην καλλιτεχνική ζωή του τόπου. Ο Βιντάλ ξεσκεπάζει τις ίντριγκες, εκθειάζει τους άξιους, καταγγέλλει τους καιροσκόπους, παρασύρει τον αναγνώστη στα άδυτα της πολιτικής χωρίς ποτέ να τον κουράσει. Αντίθετα, ακόμα κι αν η κατάληξη ορισμένων γεγονότων είναι γνωστή, το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο, όπως εξάλλου και η απόλαυση που ξέρει να χαρίζει ένας αληθινός μαίτρ της γραφής.

Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη
Πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί
Οι ΗΠΑ έχουν αποδυθεί σε ό,τι ο μεγάλος ιστορικός Charles A. Beard ονόμασε “διαρκή πόλεμο για διαρκή ειρήνη”. Η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων έχει καταγράψει διακόσιες περίπου στρατιωτικές εισβολές από το 1945 και μετά, στις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο αρχόμενος χειρών αδίκων. Σε μια σειρά διεισδυτικών και αφυπνιστικών δοκιμίων, στην οποία κεντρική θέση καταλαμβάνει ένα σχόλιο για τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 (που μέχρι την έκδοση του παρόντος βιβλίου είχε κριθεί υπερβολικά οχληρό για να δημοσιευθεί στην Αμερική), ο Gore Vidal αμφισβητεί την παραμυθητική συναίνεση που επακολούθησε τόσο της 11ης Σεπτεμβρίου, όσο και της βομβιστικής ενέργειας του Μακ Βέι στο ομοσπονδιακό κτίριο της πόλης της Οκλαχόμα ότι αυτές ήταν απλώς πράξεις “κακοποιών στοιχείων”.
“Καμιά από αυτές τις εξηγήσεις δεν ήταν ιδιαίτερα πειστική, όμως οι ηγέτες μας, εδώ και πάνω από μισόν αιώνα, έχουν εξασφαλίσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να μάθουμε την αλήθεια για τα όσα οι κυβερνήσεις μας έχουν κάνει σε βάρος άλλων λαών, πολύ περισσότερο δε, στην περίπτωση του Μακ Βέι, σε βάρος του δικού μας… Το ενδεχόμενο, η χούντα που μας κυβερνά να έχει σοβαρό μερίδιο ευθύνης στην οργή του Μακ Βέι (ενός ήρωα του πολέμου του Κόλπου, καταγόμενου από την αμερικανική ζωτική ενδοχώρα) και του Μπιν Λάντεν, ενός επίδοξου μουσουλμάνου υπερασπιστή της Πίστης, ουδέποτε εξετάστηκε… Εμείς, οι καταναλωτές, δεν χρειάζεται να μαθαίναμε τις αιτίες για οτιδήποτε. Εννοείται πως, όσοι από εμάς επιμένουν ν’ αναζητούν κάποιαν αιτία, περνούν δια πυρός και σιδήρου ωσότου κατορθώσουν ν’ ακουστεί η φωνή τους στα χρηματοδοτούμενα από τις μεγάλες εταιρείες αμερικανικά ΜΜΕ, …οπότε θεώρησα χρήσιμο να περιγράψω τις ποικίλες από πλευράς μας προκλήσεις που οδήγησαν αυτούς τους δυο ανθρώπους στη διάπραξη τέτοιων φρικτών πράξεων”…

Όνειρα πολέμου
Με τα “Όνειρα πολέμου” ο Βιντάλ εκφράζει τον σκεπτικισμό του σχετικά με τα υποτιθέμενα κίνητρα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας και θέτει το ζήτημα των μακροχρόνιων βλέψεων των μεγάλων αμερικανικών εταιριών στον ορυκτό πλούτο της Ευρασίας. Η ανατροπή του καθεστώτος των Ταλιμπάν ήταν άραγε αντίδραση στη σφαγή της 11ης Σεπτεμβρίου ή μήπως ο Οσάμα μπιν Λάντεν “επιλέχθηκε για λόγους αισθητικής να γίνει το φόβητρο που θα έθετε σε εφαρμογή την από καιρό αποφασισμένη εισβολή και κατάκτηση του Αφγανιστάν”; Εξάλλου, παρατηρεί ο Βιντάλ, πολύ σύντομα και με νέο έπαθλο το πετρέλαιο του Ιράκ, ο Σαντάμ αντικατέστησε τον Λάντεν ως “προσωποποίηση του κακού” στο κλαμπ των “Εχθρών του μήνα”.
Σε ένα νέο του δοκίμιο σχετικά με τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, ο Βιντάλ θέτει ερωτήματα που απαιτούον απαντήσεις: Πόσες πληροφορίες είχαν στη διάθεσή τους οι υπηρεσίες ασφαλείας των ΗΠΑ πριν από την τραγωδία; Υπήρξε συνέργεια από υψηλά ιστάμενα πρόσωπα της Ουάσινγκτον που αναζητούσαν αφορμή για μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές δράσεις σε όλον τον κόσμο; Ποια συμφέροντα εξυπηρετεί το νέο δόγμα των προληπτικών επιθέσεων;
Τέλος ο συγγραφέας δίνει την εφιαλτική εικόνα μιας Αμερικής που τα ΜΜΕ έχουν σύρει σε έναν φαύλο κύκλο εκδίκησης, που οι πολίτες της έχουν περιοριστεί στο ρόλο του οπλίτη-δορυφόρου και η χούντα των Τσένι και Μπους αποτελεί τους πιο πρόσφατους και κυνικούς “στρατηγούς” στην πορεία οικοδόμησης της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Βασισμένος σε βαθιά ιστορική γνώση και εκτενή έρευνα, ο Βιντάλ αποκαλύπτει μια αντι-ιστορία, που ανάγει τις ρίζες των αυτοκρατορικών βλέψεων των ΗΠΑ στο Δόγμα Τρούμαν, το οποίο και γέννησε το Κράτος Εθνικής Ασφάλειας.

Πηγές: Biblionet, Wikipedia, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Εξάντας, Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις, Scripta, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου