Είναι συγγραφέας και καθηγήτρια στο Νομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει ελληνική και βαλκανική ιστορία εξωτερικής πολιτικής του 20ού αιώνα (σε προπτυχιακό επίπεδο) και μειονοτικά προβλήματα των Βαλκανίων (σε μεταπτυχιακό).
Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1994 με τη συλλογή διηγημάτων Γιατί δε μιλάς για μένα; με το οποίο κέρδισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα «Μαρία Ράλλη». Έκτοτε δημοσίευσε επτά μυθιστορήματα, τέσσερις συλλογές διηγημάτων, τέσσερα βιβλία για παιδιά και έξι ιστορικές μελέτες. Τα έργα της μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και διασκευάστηκαν για την τηλεόραση. Συμμετείχε στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα εκπροσωπώντας την Ελλάδα σ’ ένα πρότζεκτ που έφερε σ’ επαφή συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο (Πάβελ Κόχουτ, Γιασμίνα Χάντρα, Νικολό Αμανίτι κ.ά.), οι οποίοι έγραψαν μαζί ένα βιβλίο με θέμα έναν σύγχρονο Οδυσσέα. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2003 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη με τίτλο GLOBAL NOVEL – Το μυθιστόρημα του κόσμου και μεταφράστηκε σε διάφορες γλώσσες.
Στο θέατρο εμφανίστηκε το 2002 με το έργο Η Ωραία Θυμωμένη (που ανέβηκε για δύο σεζόν στο θέατρο «Τρένο στο Ρουφ» και συμπεριλήφθηκε δύο φορές στη βραχεία λίστα για βραβείο νεοελληνικού έργου). Ακολούθησαν η Πεντανόστιμη (που ανέβηκε επίσης για δύο σεζόν στο «Τρένο στο Ρουφ» και συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για βραβείο νεοελληνικού έργου), το Οικογενειακό Δίκαιο (που ανέβηκε από το θέατρο του Νικηφόρου Παπανδρέου στη Θεσσαλονίκη) και το Μεταβατικό Στάδιο (που ανέβηκε στο αναλόγιο του Εθνικού Θεάτρου το 2009.
Συνεργάστηκε με το ιστορικό αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας με αντικείμενο τη δημοσίευση των διπλωματικών εγγράφων της Ελλάδας που σχετίζονται με τα εθνικά θέματα. Συνεργάστηκε επίσης με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου στην κατάρτιση βιβλιογραφικής πρότασης για το πρόβλημα των μειονοτήτων και με το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού με θέμα την ελληνική διασπορά.
Είναι ιδρυτικό μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Διετέλεσε μέλος του ΔΣ της ΕΡΤ, αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου.
Οι γυναίκες της ζωής της (2000), Εκδόσεις Καστανιώτη
Εργαζόμενο αγόρι (2000), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ενικός αριθμός (2002), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ψέματα. Η αλήθεια είναι… (2005), Εκδόσεις Καστανιώτη
Νάντια (2006), Μελάνι
Για ένα μικρό λιαστό ντοματάκι (2008), Τόπος
Εργαζόμενο αγόρι (2010), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Ένα πεινασμένο στόμα (2010), Εκδόσεις Καστανιώτη
Οι γυναίκες της ζωής της (2011), Έθνος (E)
Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης (2012), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ένα πεινασμένο στόμα (2018), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Οι γυναίκες της ζωής της (2021), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Εργαζόμενο Αγόρι (2023), Εκδόσεις Πατάκη (E)
Διηγήματα
Γιατί δε μιλάς για μένα; (1995), Νεφέλη
Γιατί δε μιλάς για μένα; (2004), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Προφανώς η Πηνελόπη ήταν ηλίθια και άλλες ελληνικές τραγωδίες (2011), Μελάνι
Βιογραφίες
Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας (2019), Εκδόσεις Πατάκη
Το πικρό ποτήρι (2020), Εκδόσεις Πατάκη
Ονειρεύτηκα τη Διδώ (2022), Εκδόσεις Πατάκη
Δοκίμια-Μελέτες-Δίκαιο-Ιστορία
Η πολιτική των εξορίστων ελληνικών κυβερνήσεων 1941-1944 (1991), Σάκκουλας Αντ. Ν.
Ελλάδα και μειονότητες (1995), Νεφέλη
Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας 1830-1947 (2000), Εκδόσεις Καστανιώτη
Τι θα γίνω άμα δεν μεγαλώσω (2008), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ελλάδα και μειονότητες (2008), Εκδόσεις Καστανιώτη (Ε)
Αγάπη μου, συρρίκνωσα την Ελλάδα (2013), Εκδόσεις Καστανιώτη
Η “ύπουλος θωπεία” (2014), Εκδόσεις Καστανιώτη
Παιδική λογοτεχνία
Η ντομάτα των Χριστουγέννων (2002), Μελάνι
Η κόκκινη Λένα και ο παπαγάλος απ’ τον Άρη (2002), Μελάνι
Η κόκκινη Λένα και ο παπαγάλος απ’ τον Άρη ολυμπιονίκης (2003), Μελάνι
Τα όνειρα της Νίνας (2006), Εκδόσεις Καστανιώτη
Θεατρικά έργα
Θεατρικά (2007), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ταξίδια και περιηγήσεις
Τι έμαθα περπατώντας στον κόσμο (2017), Εκδόσεις Καστανιώτη
Τι έμαθα περπατώντας στον κόσμο (2018), Εκδόσεις Καστανιώτη (E)
Συλλογικά έργα
Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο (1997), Κέδρος
Κοκτέιλ μολότοφ (2003), Κοχλίας
Ιμερολόγια (2003), Μίνωας
Global Novel (2003), Εκδόσεις Καστανιώτη
Μειονότητες στην Ελλάδα (2004), Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας
Με ορθάνοιχτα μάτια (2004), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το ερωτικό των τεσσάρων (2006), Εκδόσεις Καστανιώτη
Συγγραφικές εμμονές (2007), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ο φόβος στην τέχνη και στη ζωή (2007), Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ – Τοσίτσα
Υπόγειες ιστορίες (2008), Athens Voice
Ασφάλεια και δικαιώματα του ανθρώπου (2009), Εκδόσεις Ι. Σιδέρης
Τέλος καλό, όλα καλά (2012), Εκδόσεις Καστανιώτη
Αθέατες όψεις της ιστορίας (2012), Ασίνη
Το έθνος πέραν των συνόρων (2013), Βιβλιόραμα
Ιστορίες ταχυδρομείου (2014), Ελληνικά Ταχυδρομεία
Ο πρώτος σταθμός (2018), Μεταίχμιο
Αναλόγιο: Δραματική και σκηνική γραφή στην Ελλάδα 2005-2017 (2018), Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου
Εργαζόμενο Αγόρι – Λένα Διβάνη
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς θα ήταν ο κόσμος ανάποδα; Πώς θα ζούσαμε αν αντί για την πατριαρχία μάς άλλαζε τα φώτα η μητριαρχία; Πώς θα ένιωθαν οι άντρες αν οι γυναίκες είχαν την εξουσία αφήνοντάς τους να παλεύουν με τα οικιακά, τα παιδιά και τα μπότοξ;
Σ’ έναν τέτοιο κόσμο, ο Χάρης, ένα όμορφο δεκαοχτάχρονο αγόρι από την Κρήτη, το σκάει νύχτα από το χωριό του γιατί δε θέλει να παντρευτεί την πλούσια σαραντάρα βουλευτίνα που του προξένευε η μάνα του. Το δικό του όνειρο είναι να γίνει ένα ανεξάρτητο, εργαζόμενο αγόρι στην Αθήνα. Θα μπορέσει να επιβιώσει όμως στη μεγαλούπολη όπου τα ωραία, νεαρά αρσενικά είναι απλώς αντικείμενα πόθου; Πώς θα αποκρούσει τις σεξουαλικές επιθέσεις της αδίστακτης διευθύντριάς του; Πώς θα ξεμπλέξει από τις επαγγελματικές ίντριγκες, τις προδοσίες και τα βρόμικα κόλπα του κόσμου των γυναικών;
Το “Εργαζόμενο αγόρι” είναι μια κωμωδία γεμάτη δράματα. Τι άλλο μπορεί να είναι, αφού επιχειρεί να ξεσκεπάσει όλα τα ξεπερασμένα αλλά αθάνατα στερεότυπα για τους ρόλους των φύλων, αυτά που φυλακίζουν άντρες και γυναίκες ακόμα και στον 21ο αιώνα;
Επανέκδοση: “Εκδόσεις Καστανιώτη”, 2000
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2023, 384 σελ.
Ονειρεύτηκα τη Διδώ – Λένα Διβάνη
Μια φανταστική βιογραφία
«Εγώ σ’ όλη μου τη ζωή πήγαινα ασορτί με την Ελλάδα. Δράμα αυτή; Δράμα κι εγώ. Αδύνατον να ξεσπάσει καταιγίδα στη χώρα και να μη βρεθώ στο κέντρο της εγώ».
Διδώ Σωτηρίου
Μέσα στον ζόφο των αλλεπάλληλων κρίσεων ένιωσα ξαφνικά την έντονη ανάγκη να ανασάνω λίγο φρέσκο αέρα, να αισιοδοξήσω. Αποφάσισα λοιπόν ότι είχε έρθει η ώρα να ξαναζωντανέψω το ίνδαλμά μου, τη Διδώ Σωτηρίου. Είναι άδικο να τη λησμονούν σιγά σιγά οι παλιότεροι και να την αγνοούν τελείως οι νεότεροι. Δεν υπήρχε άλλη σαν κι αυτή τη γυναίκα-πολεμίστρια του καλού που διέσχισε ολόκληρο τον 20ό αιώνα, βρέθηκε στο επίκεντρο κάθε ελληνικής τραγωδίας (από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι τη χούντα) και κατάφερε να δρασκελίσει όλα τα ερείπια φορώντας το αιώνιο χαμόγελό της, κόκκινο μπερέ, κολιέ και άρωμα. Άρχισα αμέσως την έρευνα (με αφορμή την οποία εν τέλει εμπνεύστηκα το βιβλίο Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας) και ευτυχώς, γιατί χάθηκαν εν τω μεταξύ η Άλκη Ζέη κι ο Νίκος Μπελογιάννης, οι μοναδικοί επιζώντες που την ήξεραν από την καλή και την ανάποδη.
Ελπίζω ότι έγραψα μια εντελώς υβριδική βιογραφία με τον χαρακτηριστικό τίτλο Ονειρεύτηκα τη Διδώ. Γιατί πράγματι την ονειρεύτηκα ολοζώντανη, ακαταπόνητη και γελαστή, όπως ήταν πάντα, να μου διηγείται με το νι και με το σίγμα τη ζωή της που ήταν αγρίως απίθανη!
Λ. Δ.
Βιογραφία, Εκδόσεις Πατάκη, 2022, 376 σελ.
Οι γυναίκες της ζωής της – Λένα Διβάνη
Εικοστή έκτη έκδοση
Αυτό είναι το βιβλίο της Άννας, που κάποτε έμοιαζε με όλες τις άλλες γυναίκες.
Της Άννας, που υπνοβατούσε μέχρι τα 35 ανάμεσα σε σύζυγο, παιδιά και δουλειά. Όπως όλοι. Ήσυχη. Πολύ ήσυχη. Έσπρωχνε τις μέρες με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Όπως όλοι. Και ξαφνικά, μια φωτογραφία πέφτει στα χέρια της και τα καίει. Ο άντρας της στο Λονδίνο αγκαλιά με μια όμορφη κοκκινομάλλα. Η Άννα που ξέρατε πεθαίνει. Τη θέση της παίρνει ένα άγριο θηρίο με νέα όραση και ακοή. Ένα θηρίο που κήρυξε πόλεμο εναντίον όλων. Τι έγινε μετά, αυτή δεν μπορεί πια να σας το πει. Θα σας μιλήσουν οι γυναίκες της ζωής της. Η αντίζηλος, η κόρη, η μάνα, η παιδική της φίλη, η εργοδότρια, η συγκάτοικος… Οι γυναίκες που είδαν τη ζωή της να γίνεται κομμάτια. Ένα κομμάτι η κάθε μία. Ένα αμάρτημα της Άννας η κάθε μία. Φθόνος, Οργή, Ακηδία, Λαγνεία, Λαιμαργία, Ματαιοδοξία, Απληστία. Η μία μετά την άλλη παρακολουθούν την Άννα να παλεύει σαν ναυαγός σε σχεδία να σωθεί. Μπερδεύουν τη ζωή τους με τη ζωή της. Κι όταν σωθούν οι λέξεις, η Άννα μόνη της θα γράψει το τέλος. Αυτό είναι το βιβλίο της Άννας, που κάποτε έμοιαζε με όλες τις άλλες γυναίκες.
Αυτό είναι το βιβλίο των γυναικών που κάποτε έμοιαζαν με την Άννα.
Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 1997
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2021, 352 σελ.
Το πικρό ποτήρι – Λένα Διβάνη
Ο Καποδίστριας, η Ρωξάνδρα και η Ελλάδα
Η διαδρομή του Ιωάννη Καποδίστρια προς τη δόξα και τον θάνατο – από τη γέννησή του στα ενετοκρατούμενα Επτάνησα ως το τραγικό του τέλος στο Ναύπλιο. Η ιστορία του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη, ενός μοναχικού ήρωα, που χάρισε χωρίς δεύτερη σκέψη τον εαυτό του στην Ελλάδα και στέγνωσε ακόμα και την καρδιά του για να ζήσει η πατρίδα του. Το πικρό ποτήρι το ήπιε συνειδητά μέχρι τέλους μόνος του, αφήνοντας «ορφανή» τη μοναδική γυναίκα που αγάπησε, τη Ρωξάνδρα Στούρτζα.
Ο Ιωάννης, σταυροφόρος της μόρφωσης, γιατρός των φτωχών, κοσμοπολίτης κοσμοκαλόγερος, ταμένος στην πατρίδα του, βάδιζε πάντα οδηγημένος αποκλειστικά και μόνον από τις Αρχές του, με Α κεφαλαίο, όπως εκείνος τις έγραφε. Γι’ αυτό και έπραττε τα «δέοντα» από τη στιγμή που γεννήθηκε μέχρι τη στιγμή που ξεψύχησε, δολοφονημένος από χέρι ελληνικό. Η Ρωξάνδρα τον παρακάλεσε να τον συντροφέψει καθώς ανέβαινε τον Γολγοθά του – αλλά οι Αρχές του τον ανάγκασαν να αρνηθεί…
Δυο ερωτευμένοι που δεν ήταν γραφτό να γίνουν ζευγάρι, αλλά σφράγισαν την ιστορία της Ελλάδας.
Βιογραφία, Ιστορία, Εκδόσεις Πατάκη, 2020, 224 σελ.
Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας – Λένα Διβάνη
“Πόσο επηρεάζει άραγε η προσωπική ζωή των πρωταγωνιστών της ιστορίας την πολιτική δράση τους αλλά και αντιστρόφως, πόσο επηρεάζει η δημόσια έκθεση τα του οίκου τους; Αυτό διερευνά το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας. Γιατί είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τις αποφάσεις ενός δημόσιου προσώπου χωρίς να γνωρίζουμε τις ανομολόγητες ανάγκες του, τα τραύματά του.
Αν δεν ξέρεις τι σήμαινε για την Έλλη Παππά ο Μπελογιάννης, πώς να δικαιολογήσεις την απόφασή της να γεννήσει το παιδί του, αν και παντρεμένη με άλλον, φυλακισμένη και μελλοθάνατη; Πώς να ερμηνεύσεις τη διαλυτική στάση του Ανδρέα Παπανδρέου απέναντι στην Ένωση Κέντρου αν δεν ξέρεις την άβυσσο που τον χώριζε από τον πατέρα του; Και ο Παύλος γιατί άραγε άφησε τη Φρειδερίκη να γίνει από βασίλισσα βασιλιάς;
Διάλεξα να μιλήσω για ζευγάρια γιατί στον έρωτα και στη συμβίωση είμαστε όλοι έκθετοι και γυμνοί, ολόκληροι. Φυσικά άκουγα συνεχώς στα αυτιά μου τον αντίλογο: Πώς να μαντέψω τη δυναμική ενός ζευγαριού, πώς να συνοψίσω το φως και το σκοτάδι του; Η αμφιβολία όμως δε με σταμάτησε, απλώς έθρεψε τη γοητεία της έρευνας. Βούτηξα με το κεφάλι στις ζωές τους και κυριολεκτικά τους αγάπησα προσπαθώντας να δω μέσα από τα μάτια τους. Δεν ήθελα απλώς να ψαχουλέψω τα συρτάρια τους, ήθελα να καταλάβω τους περιορισμούς που η κοινωνία τούς επέβαλλε τότε, να δώσω σάρκα και οστά στις χάρτινες φιγούρες των πρωτοσέλιδων.
Διάλεξα τα πιο επιδραστικά ζευγάρια, τα πιο έντονα για να καλύψουν την ιστορία της Ελλάδας από το 1821 ως τη χούντα. Οι άντρες λόγω εποχής είναι πρωταγωνιστές αλλά και οι γυναίκες της ζωής τους είναι εξίσου σημαντικά, φλεγόμενα πρόσωπα.
Ελπίζω να απολαύσετε όσο απήλαυσα εγώ αυτή την ακροβασία ανάμεσα στην ιστορία και στη λογοτεχνία”.
Λένα Διβάρη
Βιογραφίες, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, 475 σελ.
Ένα πεινασμένο στόμα – Λένα Διβάνη
O Γιάννης Γεωργιάδης είναι ένας φιλόδοξος φοιτητής της Νομικής. Έχει τα νιάτα του, την ομορφιά του, μια επικίνδυνη εξυπνάδα, αλλά και τίποτ’ άλλο. Ορφανός από μικρός, σπούδασε δουλεύοντας ως εκπαιδευτής σκύλων. Ο Χρίστος Κρεμόπουλος, αντίθετα, ένας από τους γνωστότερους καθηγητές του, έχει κύρος, τραπεζικούς λογαριασμούς και βέβαια υψηλές διασυνδέσεις. Συναντιούνται ένα βράδυ τυχαία στον Λυκαβηττό, βγάζοντας βόλτα τα σκυλιά τους, και η… μάχη αρχίζει. Τι θέλει το πεινασμένο στόμα του νεαρού φοιτητή με τόσο πάθος από τον καθηγητή του; Τα λεφτά του; Τη γυναίκα του; Το γιο του; Τη δουλειά του; Τη ζωή του; Ό,τι κι αν θέλει, το σίγουρο είναι πως έχει αποφασίσει να το πάρει. Θα εισβάλει σαν άγγελος εξολοθρευτής στον κόσμο του ανυποψίαστου καθηγητή και θα τον αλώσει ως γητευτής με τη μέθοδο που εκπαίδευε τα σκυλιά. Το όπλο του, άλλωστε, είναι μια κυνική γνώση γραμμένη στο πετσί του: Δημοκρατία δεν υπάρχει, ούτε στην κοινωνία των σκύλων ούτε στην κοινωνία των ανθρώπων. Μόνο αφεντικά και δούλοι.
Μια ιστορία ζήλιας, πόθου και πάθους, για έναν άνθρωπο που έφτασε μέχρι τα άκρα – και τα ξεπέρασε.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018, 360 σελ.
Τι έμαθα περπατώντας στον κόσμο – Λένα Διβάνη
Όταν τελειώσεις σχολείο και πανεπιστήμιο, φίλε αναγνώστη, ένας τρόπος υπάρχει να συνεχίσεις την εκπαίδευσή σου: να ξεβολευτείς. Να αφήσεις τον καναπέ και να αρπάξεις σακίδιο, μποτάκια και διαβατήριο. Να αγαπήσεις τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, τις άγνωστες λέξεις, τον ύπνο σε σκηνή, τις παράξενες φάτσες, τις αναπάντεχες συναντήσεις. Να φτάσεις στην εκρηκτική Βενεζουέλα του ετοιμοθάνατου Τσάβες, στη σέξι Κούβα όπου όλα αλλάζουν εκτός από τη λατρεία του Τσε, στην προβιομηχανική Αιθιοπία των κομμένων κλειτορίδων, στο Βιετνάμ όπου ο σκύλος είναι σπουδαίος μεζές, στη Γη του Πυρός όπου ο Δαρβίνος εμπνεύστηκε τη θεωρία του, στη Νέα Ζηλανδία των Μαορί όπου το νερό τρέχει ανάποδα, για να δεις τον κόσμο ανάποδα: όχι μόνο πόλεις, που είναι σκέτη βιτρίνα – για να δεις όλη την αλήθεια, πρέπει να πας και στα χωριά και στα βουνά. Μην τρομάζεις, δεν χρειάζεται να είσαι αθληταράς. Όποιος θέλει να ανεβεί ανεβαίνει.
Εγώ το πρωτόκανα πριν από δεκαέξι χρόνια – θα δεις πώς και γιατί. Αποφάσισα λοιπόν να κλείσω σ’ ένα βιβλίο τις πιο αστείες, μαύρες, απροσδόκητες ιστορίες που με συνάντησαν όσο περπατούσα στα βουνά και στις πόλεις του κόσμου. Είπα να σου διηγηθώ τι έπαθα και τι έμαθα, μήπως την επόμενη φορά έρθεις κι εσύ.
Ταξίδια, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2017, 352 σελ.
Η “ύπουλος θωπεία” – Λένα Διβάνη
Ελλάδα και ξένοι, 1821 – 1940
Τι σημασία είχε για ένα μικρό εσωστρεφές βαλκανικό κράτος σαν την Ελλάδα, που βίωσε τραυματικά και ξενοφοβικά τον 19ο αιώνα, η θριαμβευτική ίδρυση του πρώτου διεθνούς διακρατικού οργανισμού και η πολυπλόκαμη ανάδυση του διεθνούς παράγοντα μετά τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο; Πώς αντέδρασαν η κοινωνία και ο κρατικός μηχανισμός σε κάθε τι «εισαγόμενο» – όχι μόνο στις πολιτικές και οικονομικές δουλείες αλλά και στις ιδέες, στις οργανώσεις, στις πολιτικές πρωτοβουλίες, στα κοινωνικά κινήματα, στις τεχνολογικές εξελίξεις; Ο κόσμος μεταβαλλόταν δραματικά, πόση όμως αλλαγή μπορούσε να απορροφήσει η Ελλάδα και γιατί; Και για ποιους λόγους ήταν διαχρονικά και μονόπλευρα στραμμένη με δέος αλλά και μίσος ταυτόχρονα στη Δύση, αδιαφορώντας για τους γείτονές της; Γιατί εντέλει ήταν και παραμένουν αντίπαλοι η Ελλάδα και οι «ξένοι» από το 1821 μέχρι τις μέρες μας;
Ειδικά σήμερα τα ερωτήματα αυτά χρειάζονται επειγόντως νέες απαντήσεις. Μια απόπειρα επιχειρείται στο βιβλίο αυτό, εστιασμένη στα «ημέτερα πταίσματα». Διότι μπορεί η μόνιμη επιδίωξη της Δύσης να ήταν πάντα να μας χωρέσει «στα δικά της παπούτσια», όπως δήλωσε κάποτε ο Οδυσσέας Ελύτης, αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι αν εμείς επιχειρήσαμε ποτέ σοβαρά να βαδίσουμε με τα δικά μας.
Πολιτική, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2014, 512 σελ.
Αγάπη μου, συρρίκνωσα την Ελλάδα – Λένα Διβάνη
Αγάπη μου, σ’ τ’ ορκίζομαι, δεν έχω ιδέα πώς έγινε αυτό. Εγώ πήγαινα κάθε μέρα στη δουλειά μου. (Εντάξει, όχι και κάθε μέρα· τις Παρασκευές την κοπανούσα για να φτάσω νωρίς στο Σούνιο – ποιος πάει παρασκευιάτικα στην εφορία άλλωστε;) Είχα μόνο ένα αυτοκίνητο. (Το Smartάκι που πήρα για να παρκάρω εύκολα στο κέντρο δε μετράει· ούτε του παιδιού το Μini που το πήραμε μεταχειρισμένο.) Δεν πήρα δάνειο παρά μόνο όταν έπρεπε να αγοράσω το διαμέρισμα στη Φιλοθέη. (Και μη μου πεις τι δουλειά είχαμε εμείς οι Κορυδαλλιώτες στη Φιλοθέη – δηλαδή μόνο οι πλούσιοι έχουν ψυχή;) Σαν εφοριακός δεν έκλεψα ποτέ την εφορία. (Έκλεβα μόνο από τα κλεφτρόνια τους φορολογούμενους, που δεν ήθελαν να φορολογηθούν – δηλαδή εθνικό έργο έκανα αν το καλοσκεφτείς.) Και ψήφιζα πάντα συνειδητά: απαιτούσα έργα, όχι μόνο λόγια. Θα τη διορίσεις τη Μαιρούλα μου, που είναι πτυχιούχος Παντείου; Θα την πάρεις την ψήφο μου. Εγώ στηρίζω τους πολιτικούς που στηρίζουν τη νεολαία. Γιατί στο καλό έχει πέσει τώρα η νεολαία να με φάει;
To παζλ της Ελλάδας, την εποχή που έπαιρνε την κατηφόρα ανηφορίζοντας, μέσα από τις σημειώσεις μιας… πτωχευμένης.
Κοινωνική κριτική, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013, 253 σελ.
Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης – Λένα Διβάνη
Μια ανθρωπογατική ιστορία αγάπης
Μην αυταπατάσθε, φίλτατοι. Αυτό εδώ ΔΕΝ είναι ένα παιδικό βιβλίο κι εγώ ΔΕΝ είμαι ένας οποιοσδήποτε γάτος. Εγώ τυγχάνω πανέξυπνος, κούκλος και απίστευτα ταλαντούχος. Κάτι Χέμινγουεϊ, κάτι Σάλιντζερ, κάτι Λούις Κάρολ έκαναν όνομα γιατί εγώ δεν είχα βγει ακόμα στο λογοτεχνικό κουρμπέτι. Μου πήρε έξι ζωές και πολύ μεγάλη ταλαιπωρία για να καταφέρω να τρυπώσω πρώτα στο σπίτι και μετά στο κεφάλι ενός γραφιά ώστε να δακτυλογραφήσει τις σκέψεις μου. Τα κατάφερα όμως! Ιδού λοιπόν τα απομνημονεύματά μου (και ολίγον από τα απομνημονεύματά της, αφού οι ζωές μας διαπλέχτηκαν αγρίως). Ιδού τα ζόρια που υφίσταται οποιοδήποτε νοήμον ζώον στο σπίτι οποιουδήποτε συγγραφέα. Ιδού τα βάσανα που υφίστανται οι ευαίσθητοι και ευφυείς συνάδελφοι στο σπίτι οποιουδήποτε ανθρώπου. Ιδού το νόημα του ν’ αγαπάς και να μην αγαπιέσαι αλλά να μην το βάζεις κάτω. Διότι θα με αγαπήσετε θέλετε δεν θέλετε, φίλτατοι. Θα με αγαπήσετε και θα πείτε κι ένα τραγούδι (κατά προτίμησιν το “J’attendrai” – αλλά επ’ αυτού δεν θα σας πιέσω).
Eικονογράφηση: Αλέκος Παπαδάτος
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2012, 189 σελ.
Προφανώς η Πηνελόπη ήταν ηλίθια και άλλες ελληνικές τραγωδίες – Λένα Διβάνη
Ένας μεγάλος μάστορας του σεναρίου είπε πως οι ήρωες της κωμωδίας δεν έχουν καμία συναίσθηση ότι παίζουν σε κωμωδία.
Αυτοί ζουν το δράμα τους. Αυτό έχουν πάθει όλοι οι ήρωες αυτού του βιβλίου: Η φιλόλογος που ακούει από τους μαθητές της ότι η Πηνελόπη ήταν ηλίθια για να περιμένει τον Οδυσσέα τόοοσα χρόνια υφαίνοντας αντί να αξιοποιεί παραγωγικά τους νοστιμότατους μνηστήρες που τη γυρόφερναν· ο Νώντας ο μηχανόβιος θεός, που πουλούσε φούμαρα στα ξαδερφάκια του ότι στο Γούντστοκ έζησε τον μεγάλο έρωτα με την Τζοαν Μπαεζ· ο Λαρισαίος φοιτητής που στριμώχτηκε λόγω αφραγκίας να κάνει διακοπές στον Πλαταμώνα αντί να κάνει τη μεγάλη ζωή σε εξωτικές παραλίες της πολύ Άπω Ανατολής· το ζεύγος που τα ξαναφτιάχνει λόγω πένθους για τον θάνατο της Αλίκης Βουγιουκλάκη· ο Χάρης που μεταφράζοντας στο Γιαπωνέζο στην Επίδαυρο την τραγωδία της Αντιγόνης μπλέκει μαζί και τη δική του· ο ταξιτζής που κλέβει την καρδιά αντί για το πορτοφόλι της δημοσιογράφου που μεταμφιέστηκε σε αλλοδαπή τουρίστρια για να τον παγιδέψει. Όλοι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Έλληνες – για να μην πω Ελληνάρες. Με τα καλά τους, με τη γκρίνια τους, με τα παραπονά τους, με το “δεν υπάρχει” κράτος τους. Όλοι κατά βάθος τραγικοί ήρωες μιας πολύ ελληνικής κωμωδίας!
Διηγήματα, Μελάνι, 2011, 150 σελ.
Ένα πεινασμένο στόμα – Λένα Διβάνη
O Γιάννης Γεωργιάδης είναι ένας φιλόδοξος φοιτητής της Νομικής. Έχει τα νιάτα του, την ομορφιά του, μια επικίνδυνη εξυπνάδα, αλλά και τίποτ’ άλλο. Ορφανός από μικρός, σπούδασε δουλεύοντας ως εκπαιδευτής σκύλων. Ο Χρίστος Κρεμόπουλος, αντίθετα, ένας από τους γνωστότερους καθηγητές του, έχει κύρος, τραπεζικούς λογαριασμούς και βέβαια υψηλές διασυνδέσεις. Συναντιούνται ένα βράδυ τυχαία στον Λυκαβηττό, βγάζοντας βόλτα τα σκυλιά τους, και η… μάχη αρχίζει. Τι θέλει το πεινασμένο στόμα του νεαρού φοιτητή με τόσο πάθος από τον καθηγητή του; Τα λεφτά του; Τη γυναίκα του; Το γιο του; Τη δουλειά του; Τη ζωή του; Ό,τι κι αν θέλει, το σίγουρο είναι πως έχει αποφασίσει να το πάρει. Θα εισβάλει σαν άγγελος εξολοθρευτής στον κόσμο του ανυποψίαστου καθηγητή και θα τον αλώσει ως γητευτής με τη μέθοδο που εκπαίδευε τα σκυλιά. Το όπλο του, άλλωστε, είναι μια κυνική γνώση γραμμένη στο πετσί του: Δημοκρατία δεν υπάρχει, ούτε στην κοινωνία των σκύλων ούτε στην κοινωνία των ανθρώπων. Μόνο αφεντικά και δούλοι.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2010, 349 σελ.
Τι θα γίνω άμα δεν μεγαλώσω – Λένα Διβάνη
Και άλλα αναπάντητα ερωτήματα
Τι θα κάνω άμα δεν μεγαλώσω; Αλλά κι εσείς, γιατί δεν μεγαλώνετε επιτέλους; Γιατί συμπεριφερόμαστε όλοι σαν ανήλικα (λέμε συνεχώς ψέματα, τρώμε βρόμικα στις καντίνες, διαβάζουμε αηδίες, δεν στρωνόμαστε να δουλέψουμε, οδηγάμε ντίρλα, κι άμα τρακάρουμε μουντζώνουμε τη μαύρη τύχη μας); Γιατί δεν αλλάζει τίποτα επιτέλους, αφού όλοι είναι υπέρ της αλλαγής; Πώς θα καταφέρω να μην πνιγώ μες στο “εγώ” μου; Τι εννοούμε όταν λέμε “σ’ αγαπώ” ή “το Πολυτεχνείο ζει”; Αφού δεν ζει, ρε παιδιά, ποιον κοροϊδεύουμε τώρα;
Αυτές και άλλες ερωτήσεις ήθελα να σας κάνω. Να σας πω τι σκέφτομαι, μήπως και μου πείτε τι σκέφτεστε. Κουβέντα να γίνεται. Γιατί η ζωή του καθενός μας κρέμεται κυριολεκτικά από τις ζωές των άλλων -αυτό τουλάχιστον το ‘χω πιάσει… Κι επειδή δεν γνωριζόμαστε προσωπικά, άρχισα να τα γράφω σε περιοδικά, σε εφημερίδες, στο διαδίκτυο. Τώρα έγιναν και βιβλίο. Υπάρχει εκεί έξω κανείς που να ξέρει την απάντηση; Η ισχύς εν τη ενώσει -ακόμα κι αυτό κοντεύουμε να το ξεχάσουμε. Άντε λοιπόν, περιμένω: divani@otenet.gr.
Τα κείμενα αυτά πρωτοδημοσιεύτηκαν στο “Elle”, στα “Νέα” και στην “Αυγή” από το 1998 ως το 2005.
Άρθρα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008, 248 σελ.
Ελλάδα και μειονότητες – Λένα Διβάνη
Το σύστημα διεθνούς προστασίας της Κοινωνίας των Εθνών
“Έλειψεν το πνεύμα της σταθεράς και ενιαίας διευθύνσεως της αντιπροπαγανδιστικής προσπαθείας, ανεξαρτήτως αν το Υπουργείον Εξωτερικών έδιδεν ταύτην ή εκείνην την κατεύθυνσιν. Ο αξιωματικός της χωροφυλακής είχεν ιδίαν εθνικήν πολιτικήν. Αι τοπικαί στρατιωτικαί αρχαί είχον ωσαύτως ιδίαν εθνικήν πολιτικήν, ως επίσης οι εκπαιδευτικοί και οι εποικιστικοί υπάλληλοι. Ούτω δεν υφίστατο συντονισμένη κατεύθυνσις. Η αλβανική προπαγάνδα προσπαθεί να εκμεταλλευθεί παν ολίσθημα και πάσαν ανωμαλίαν, γεννώσαν και τροφοδοτούσαν την δυσφορίαν του μουσουλμανικού πληθυσμού. Όλα τα ανωτέρω απετέλεσαν έναυσμα εις το να εύρη πρόσφορον έδαφος η αλβανική προπαγάνδα και να δημιουργήσει πράγματα εις την χώραν”.
(απόσπασμα από την έκθεση του Γενικού Διοικητή Ηπείρου Α. Καλεύρα προς το Υπ. Εξωτερικών, 1930)
Η μελέτη αυτή, που επιχειρήθηκε σε μια δύσκολη εποχή εθνικιστικών συγκρούσεων, αφιερώνεται σε όλους εκείνους -ιστορικούς και μη- που προσπαθούν να αντιπαραθέσουν έναν ψύχραιμο, “επιστημονικό” λόγο στις πολεμικές κάθε πλευράς. Αποφάσισα να προχωρήσω έχοντας πλήρη συνείδηση του ότι τα μειονοτικά προβλήματα ανέκαθεν επέστρεφαν ως μπούμερανγκ εναντίον όσων επιχειρούσαν να τα προσεγγίσουν και παρά τη σχετική έλλειψη ή τη μονομέρεια των πηγών που είχα στη διάθεσή μου (τα αρχεία των βαλκανικών κρατών λ.χ., που θα μας έδιναν πλούσιο υλικό για τις περιπέτειες των ελληνικών μειονοτήτων, δεν είναι προσιτά). Το ερέθισμα ήταν οι καινοτόμες προσπάθειες της ΚτΕ να εξασφαλίσουν προστασία σε όλους τους μειονοτικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων και της Α. Ευρώπης -κάτι που επιχειρείται ξανά στις μέρες μας. Ο στόχος ήταν να συγκεντρωθούν για πρώτη φορά σ’ έναν τόμο και να αναλυθούν όλα τα μειονοτικά προβλήματα της μεταπολεμικής Ελλάδας καθώς επίσης και να αποτιμηθεί ο ρόλος που έπαιξαν στη βαλκανική εξωτερική πολιτική εκείνης της εποχής…
(από τον πρόλογο της Λένας Διβάνη)
Μελέτη, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008, 389 σελ.
Για ένα μικρό λιαστό ντοματάκι – Λένα Διβάνη
Η Μαριάννα έλυσε τη ζώνη ασφαλείας και σηκώθηκα απότομα από τη θέση της. Στα χέρια της έπαιζε νευρικά ένα κόκκινο ψαθάκι.
“Λέω να πάω, τι λες; Να πάω;” είπε στον Μάνθο τον άντρα της, που καθόταν -στα καρφιά- στο διπλανό κάθισμα.
Αυτός αντέδρασε πριν καν ακούσει ολόκληρη την ερώτηση με μια εύγλωττη αγανακτισμένη γκριμάτσα. Για το όνομα του Θεού! Ήταν η τέταρτη φορά που τον ρωτούσε την ίδια ακριβώς βλακεία με την ίδια ακριβώς φράση!
“Μιλάω τώρα”, της σφύριξε με το ύφος του πατέρα που προσπαθεί να κρατήσει τα προσχήματα μπροστά στον κόσμο και να μην πλακώσει στις σφαλιάρες τον ανυπόφορο βλαστό…
Διηγήματα, Τόπος, Εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”, 2008, 63 σελ.
Θεατρικά – Λένα Διβάνη
Η Ωραία Θυμωμένη. Πεντανόστιμη. Οικογενειακό δίκαιο
Η Γιουντόρα Γουέλτι το είπε: “Home is the most dangerous place”, που πάει να πει… το σπίτι μας είναι το δάσος με τους λύκους. Δύσκολο να το χωνέψουμε όμως, γι’ αυτό κυκλοφορούμε εκεί μέσα κατεξοχήν γυμνοί και άοπλοι. Ηλίθια, συγκινητικά ευάλωτοι. Ίσως γιατί αιώνες τώρα το σπίτι μας, λέμε, είναι το καταφύγιό μας και, ως γνωστόν, έχει μεγαλύτερη βαρύτητα το πώς ονομάζουμε τα πράγματα απ’ αυτό που στ’ αλήθεια είναι. Ή ίσως γιατί όποιος πνίγεται δεν μπορεί να φωνάξει βοήθεια.
Κάθε σχέση είναι μια μορφή αποικιοκρατίας. Πάντα κινδυνεύεις να γίνεις αντικείμενο εκμετάλλευσης. Ακόμα χειρότερα: πάντα κινδυνεύεις να γίνεις εσύ ο εκμεταλλευτής. Και σαν να μην έφτανε αυτό, κανένα ζωντανό πλάσμα δεν είναι ενικό βέβαια. Πολλαπλοί είμαστε. Μια ομάδα ανεξάρτητων όντων -συχνά εχθρικών μεταξύ τους- που συγκατοικούν κάτω απ’ το ίδιο δέρμα. Αυτή την κοφτερή πολλαπλότητα ήθελα να αποτυπώσω γράφοντας για το θέατρο. Να μιλήσω για στόματα που σε καταβροχθίζουν ευκολότατα, γιατί εσύ πλησιάζεις περιμένοντας το φιλί τους. Αυτό που έκανα και ως πεζογράφος με λίγα λόγια.
Θεαατρικά, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007, 208 σελ.
Τα όνειρα της Νίνας – Λένα Διβάνη
Η Νίνα είναι ένα κοριτσάκι που τα βράδια φοβάται να κοιμηθεί.
Όταν όμως αρχίζει να την παίρνει ο ύπνος στο θρανίο, καταλαβαίνει πως κάτι πρέπει να κάνει.
Τότε εμφανίζεται η Νάνι, που είναι ολόιδια με εκείνη, και της υπόσχεται πως θα τη βοηθήσει.
Μαζί της, η Νίνα μπαίνει στα όνειρα της και συναντά όλα εκείνα που την αφήνουν ξάγρυπνη:
τρομακτικά τέρατα που απειλούν πως θα τη φάνε, επικίνδυνα φρούτα, πλημμύρες, γοργόνες που δίνουν παραπλανητικές οδηγίες.
Η διαδρομή δεν είναι εύκολη και η Νίνα συχνά δειλιάζει.
Όμως η Νάνι της υπενθυμίζει: “Μόνο όταν αντιμετωπίσεις τους φόβους σου, θα προχωρήσεις και θα πετύχεις αυτό που θες”…
Eικονογράφηση: Μαρία Καραγιάννη
Παιδική λογοτεχνία, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2006, 32 σελ.
Νάντια – Λένα Διβάνη
Η Νάντια είναι 22 χρόνων.
Είναι αισθητικός της Clinique. Δουλεύει στον Χόντο της Ερμού.
Η Νάντια ζει μια κανονική ζωή.
Έχει μια οικογένεια που την προστατεύει, μια δουλειά που της αρέσει, φίλες που τη συντροφεύουν, τον Τάσο που την αγαπάει.
Η Νάντια κανονικά θα ήταν ένα κορίτσι σαν όλα τα άλλα.
Αλλά δεν είναι.
Η Νάντια κανονικά θα ήταν ευτυχισμένη.
Αλλά δεν είναι.
Ένα βιβλίο αφιερωμένο σε όσους δεν χωράνε στη ζωή τους και δεν ξέρουν γιατί.
Ένα βιβλίο για τους μυστικούς κήπους που αίφνης ανθίζουν εντός μας. Για τις παράδοξες συναντήσεις που αναποδογυρίζουν την τροχιά της ζωή μας απελευθερώνοντας όλα τα ενδεχόμενα.
Μυθιστόρημα, Μελάνι, 2006, 180 σελ.
Ψέματα. Η αλήθεια είναι… – Λένα Διβάνη
Σπονδυλωτό μυθιστόρημα
Τη ζωή μας την κυβερνάει ο φόβος. Για να τον ξορκίσουμε λέμε ψέματα. Ζωτικά ψέματα. Στον εαυτό μας κυρίως και μετά σ’ αυτούς που αγαπάμε. Για να εξακολουθούν να μας αγαπούν κυρίως. Η Μελίνα πιστεύει πως είναι ακόμα ελεύθερη κι αθώα όπως εκείνο το καλοκαίρι στο Άμστερνταμ. Ο άντρας της είναι περήφανος για την αντισυμβατική σχέση που έχτισαν. Ο εραστής της ελπίζει ότι δεν είναι αναλώσιμος. Ο αδελφός της διακηρύσσει ότι η μόνη γυναίκα που χρειάζεται είναι η Μαρία Κάλλας. Η μάνα της πιστεύει ότι δε γέρασε. Η μπέιμπι σίτερ της δηλώνει επιτυχημένη σεναριογράφος στο Παρίσι. Ο Γιάννης ελπίζει πως δε θα συναντάει πια τους εραστές του στα σκοτεινά σινεμά και θα βγάλει επιτέλους τη ζωή του στον ήλιο. Η αδερφή του είναι σίγουρη πως δε χρειάζεται πατέρα για το παιδί που αποφάσισε να κάνει.
Όλοι λένε ψέματα.
Όλοι τρέμουν τη μέρα που τα ψέματά τους θα σκάσουν σαν καρπούζια τον Αύγουστο και η αλήθεια θα δείξει τα δόντια της.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2005, 415 σελ.
Γιατί δε μιλάς για μένα; – Λένα Διβάνη
Από μικρό παιδί στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ παρατηρούσα πάντα τα κορίτσια, τις γυναίκες. Κάρφωνα τα μάτια μου πάνω τους κι απομυζούσα την εικόνα τους, τα χαμόγελα, τις νευρικές κινήσεις των χεριών, τις πιέτες που χόρευαν στις φούστες. Ήταν τόσο πολλές, τόσο όμορφες, τόσο χρωματιστές, που λυπόμουνα τους άντρες τους έτσι που κάθονταν βουβοί κι αφηρημένοι από πάνω τους, κρεμασμένοι από τις χειρολαβές, θαμμένοι κάτω από το γκρίζο και το μπλε των κοστουμιών τους. Τους άφηνα όμως γρήγορα.
Το αίνιγμά τους θα το έλυνα αργότερα. Ξαναγυρνούσα σ’ εκείνες. Μιλούσαν. Κάθονταν πάντα δυο δυο και μιλούσαν. Εγώ πάλι σώπαινα.
Πλησίαζα, στεκόμουν δίπλα κι έστηνα αυτί στα μουλωχτά, λες και το ‘ξερα πως κάποτε θα επιχειρούσα να μιλήσω εξ ονόματός των… Να τες λοιπόν οι ιστορίες σας, Κατερίνα, Χριστίνα, Ειρήνη.
Μεγάλωσα και κράτησα την υπόσχεση που ποτέ δε σας έδωσα. Τις έγραψα.
Διηγήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004, 139 σελ.
Η κόκκινη Λένα και ο παπαγάλος απ’ τον Άρη ολυμπιονίκης – Λένα Διβάνη
Στο τρίτο βιβλίο της σειράς, που μόλις κυκλοφόρησε, ο παπαγάλος τρελαίνεται: του κατεβαίνει η απίστευτη ιδέα ότι είναι γεννημένος Ολυμπιονίκης! Έλα όμως που δεν μπορεί ούτε να τρέξει, ούτε να πηδήξει, ούτε να ρίξει ακόντιο… Πώς θα καταφέρει να πάρει χρυσό μετάλλιο ένα εντελώς απροπόνητο πουλί; Αυτό ούτε εθελοντής δεν ήταν άξιο να γίνει… Η φίλη του η Λένα έσπασε το κεφάλι της αλλά η λύση ήταν απλή: Βαφτίζεις απλώς την αγάπη ολυμπιακό άθλημα!!!
Εικονογράφηση: Μελίνα Δεσφινιώτου
Παιδική λογοτεχνία, Μελάνι, 2003, 36 σελ.
Η κόκκινη Λένα και ο παπαγάλος απ’ τον Άρη – Λένα Διβάνη
Η κόκκινη Λένα στο πρώτο βιβλίο των περιπετειών της συνάντησε έναν περίεργο κατακόκκινο παπαγάλο που προσγειώθηκε απ’ τον πλανήτη Άρη. Είναι αχόρταγος ντοματοφάγος και απίστευτα φλύαρος. Το γήινο κορίτσι και το αρειανό πουλί σχημάτισαν αμέσως ένα αχώριστο διαπλανητικό ντουέτο που με τα καμώματά του έβαλε σε δοκιμασία την ηρεμία της οικογένειας, της πόλης και ολόκληρου του πλανήτη.
Eικονογράφηση: Μελίνα Δεσφινιώτου
Παιδική λογοτεχνία, Μελάνι, 2002, 60 σελ.
Η ντομάτα των Χριστουγέννων – Λένα Διβάνη
Η κόκκινη Λένα και ο παπαγάλος απ’ τον Άρη
Στο δεύτερο βιβλίο της σειράς, η κόκκινη Λένα και ο παπαγάλος απ’ τον Άρη ψάχνουν μαζί να βρουν δουλειά για τον παπαγάλο ή έναν τρόπο, τέλος πάντων, να αγοράζουν τις τεράστιες ποσότητες ντομάτας που χρειάζεται το αχόρταγο πουλί για να επιζήσει στη γη. Η καριέρα του αρχίζει από βοηθός μανάβη, ειδικευμένος στη διαφήμιση ζαρζαβατικών, αλλά απογειώνεται κυριολεκτικά τη μέρα των Χριστουγέννων…
Eικονογράφηση: Μελίνα Δεσφινιώτου
Παιδική λογοτεχνία, Μελάνι, 2002, 36 σελ.
Ενικός αριθμός – Λένα Διβάνη
Ξεκίνησαν μαζί στον Βόλο, ο Άρης και η Ήρα, ετών πέντε, φίλοι αχώριστοι, πληθυντικός αριθμός. Οι δυο μαζί, μέτωπο αρραγές, επιβίωσαν στο επικινδυνότερο πεδίο μάχης, το σπίτι τους.
Ύστερα μεγάλωσαν. Ρήγματα παρουσιάστηκαν στο μέτωπο. Μονάδες δύο, θέλοντας και μη. Ο φόβος ίδιος πάντα όμως. Οπότε αποφάσισαν να το βάλουν στα πόδια, να κρυφτούν μέσα στον κόσμο. Ο Άρης κατέληξε σεφ στη Νέα Υόρκη και η Ήρα σχεδιάστρια ιστοσελίδων στο Λονδίνο: επιτυχημένοι επαγγελματίες, κοσμοπολίτες, εργένηδες, οικονομικά ανεξάρτητοι, χιλιόμετρα μακριά ο ένας απ’ τον άλλο, χιλιόμετρα μακριά απ’ ό,τι πραγματικά επιθυμούσαν. Δεν παραπονιούνται, αυτή ήταν η ζωή που διάλεξαν, όπως όλα τα ορφανά εκ πεποιθήσεως του 20ού αιώνα, οι ψυχικά άστεγοι της μεγαλούπολης, οι αποτυχημένοι επιτυχημένοι, οι παραπαίοντες ανάμεσα στην ευαισθησία και τη σκληρότητα, οι ρημαγμένοι απ’ την καλοπέραση, οι φυλακισμένοι στο βάθος του εαυτού τους, στο ψύχος του ενικού αριθμού.
Τους συναντάμε όταν αυτοί μπαίνουν στα σαράντα κι ο 20ός αιώνας βγαίνει. Τότε απροσδόκητα μια πρόκληση τους ξαναχτυπάει την πόρτα. Θα ανοίξουν; Υπάρχει κανείς να δεχτεί ως δώρο τη μισοτελειωμένη, την ακατανόητη φράση που είναι η ζωή τους; Υπάρχει κανείς εκεί έξω;
Ένα μυθιστόρημα για το τέλος του αιώνα που μετέτρεψε τις συλλογικότητες σε ατομικότητα, τον πληθυντικό αριθμό των οραμάτων σε ενικό αριθμό της επιβίωσης εναντίον όλων. Ένα SOS απ’ τα παιδιά της πόλης που επένδυσαν στην επιτυχία και έχασαν κερδίζοντας. Ένα χαίρε στη νέα οικογένεια, τους φίλους μας. Ένα αντίδωρο σε όσους επιμένουν να επενδύουν στην αθανασία της ψυχής και στα πάσης φύσεως θαύματα.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2002, 359 σελ.
Οι γυναίκες της ζωής της – Λένα Διβάνη
Αυτό είναι το βιβλίο της Άννας, που κάποτε έμοιαζε με όλες τις άλλες γυναίκες.
Της Άννας, που υπνοβατούσε μέχρι τα 35 ανάμεσα σε σύζυγο, παιδιά και δουλειά. Όπως όλοι. Ήσυχη. Πολύ ήσυχη. Έσπρωχνε τις μέρες με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Όπως όλοι. Και ξαφνικά, μια φωτογραφία πέφτει στα χέρια της και τα καίει. Ο άντρας της στο Λονδίνο αγκαλιά με μια όμορφη κοκκινομάλλα. Η Άννα που ξέρατε πεθαίνει. Τη θέση της παίρνει ένα άγριο θηρίο με νέα όραση και ακοή. Ένα θηρίο που κήρυξε πόλεμο εναντίον όλων. Τι έγινε μετά, αυτή δεν μπορεί πια να σας το πει. Θα σας μιλήσουν οι γυναίκες της ζωής της. Η αντίζηλος, η κόρη, η μάνα, η παιδική της φίλη, η εργοδότρια, η συγκάτοικος… Οι γυναίκες που είδαν τη ζωή της να γίνεται κομμάτια. Ένα κομμάτι η κάθε μία. Ένα αμάρτημα της Άννας η κάθε μία. Φθόνος, Οργή, Ακηδία, Λαγνεία, Λαιμαργία, Ματαιοδοξία, Απληστία. Η μία μετά την άλλη παρακολουθούν την Άννα να παλεύει σαν ναυαγός σε σχεδία να σωθεί. Μπερδεύουν τη ζωή τους με τη ζωή της. Κι όταν σωθούν οι λέξεις, η Άννα μόνη της θα γράψει το τέλος. Αυτό είναι το βιβλίο της Άννας, που κάποτε έμοιαζε με όλες τις άλλες γυναίκες.
Αυτό είναι το βιβλίο των γυναικών που κάποτε έμοιαζαν με την Άννα.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2000, 348 σελ.
Μυθιστόρημα, Έθνος, 2011, 348 σελ.
Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας 1830-1947 – Λένα Διβάνη
Απόπειρα πατριδογνωσίας
Τα σύνορα της Ελλάδας θεωρήθηκαν εξαρχής προσωρινά, αφού άφηναν τόσο μεγάλο αριθμό Ελλήνων εκτός. Το αποτέλεσμα ήταν να επικρατήσει η αντίληψη ότι το καινούργιο κράτος θα έπρεπε να είναι κυρίως όργανο συνεχών διεκδικήσεων εδαφικής διεύρυνσης, παρά τα σαθρά οικονομικά του θεμέλια. Ο Ιωάννης Κωλέττης ήταν ο εφευρέτης του όρου Μεγάλη Ιδέα – ενός όρου με όρια εξ ορισμού δυσδιάκριτα. Τα κόμματα και η εκλογική τους πελατεία μπορεί να συμφωνούσαν αορίστως στο στόχο της εδαφικής επέκτασης της Ελλάδας, αλλά δεν μπορούσαν να αποσαφηνίσουν ούτε για ποια και πόση επέκταση μιλούσαν, ούτε και με ποιον τρόπο θα την πετύχαιναν. Απλώς η έμφαση έφευγε από τη μικρή προβληματική Ελλάδα και επικεντρωνόταν στη μεγάλη διάσπαρτη ελληνική φυλή. Η αοριστία ήταν ανέκαθεν βολική στα χέρια των πολιτικών. Τους επέτρεπε να μη δεσμεύονται με συγκεκριμένα προγράμματα και επιλογές και να μεταθέτουν τη λύση όλων των προβλημάτων στο ασαφές μέλλον.
Η στοχοπροσήλωση αυτή αποτέλεσε -μαζί με τη δυσχερή οικονομική κατάσταση και τις αναπόφευκτα κακές ελληνοτουρκικές σχέσεις- τον κυριότερο παράγοντα της κακοδαιμονίας του ασθενούς ελληνικού βασιλείου και της εξάρτησής του από το εξωτερικό.
Ιστορία, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2000, 716 σελ.
Εργαζόμενο αγόρι – Λένα Διβάνη
Γαλάζιο μυθιστόρημα
Πώς θα ήταν ο κόσμος που θα ‘φτιαχνε ο Θεός αν ήταν γένους θηλυκού; Κατά πάσα πιθανότητα ένας παράδεισος όπου ο Αδάμ θα προέκυπτε από το πλευρό της Εύας, οι γυναίκες θα είχαν την εξουσία και οι άντρες θα ασχολούνταν κυρίως με την ομορφιά τους. Με λίγα λόγια ένας κόσμος τα πάνω κάτω!
Ιδού λοιπόν πώς μια υπόθεση εργασίας έγινε ένα αστείο μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή τον Χάρη, ένα όμορφο και κάπως αφελές αγόρι, που το ‘σκασε νύχτα από την Ιεράπετρα γιατί δεν ήθελε να παντρευτεί τη γεωπόνο που του προξένευε η μάνα του. Το δικό του όνειρο ήταν να γίνει ένα ανεξάρτητο εργαζόμενο αγόρι στην Αθήνα, όπου όλα επιτρέπονται. Θα μπορέσει όμως να επιβιώσει σ’ αυτή την επικίνδυνη πόλη; Θα μπορέσει να βρει τον εαυτό του σε μια κοινωνία όπου οι νεαροί άντρες είναι συνήθως αντικείμενα πόθου – ή το πολύ πολύ καλοί σύζυγοι και τρυφεροί πατεράδες; Θα αποφύγει τον πειρασμό ενός ειδυλλίου με τη Μάγια, τη γοητευτική αλλά τόσο παντρεμένη διευθύντριά του, ή θα υποκύψει και θα βρεθεί μπλεγμένος σε μια ταπεινωτική ιστορία εκδοτικών ανταγωνισμών, προδοσίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης;
Τίθενται όμως και άλλα ερωτήματα:
Αφού ξεκίνησε για γαλάζιο μυθιστόρημα, γιατί ασχολείται τόσο με το ροζ;
Αφού πήγαινε για κωμωδία, γιατί είναι γεμάτο προαναγγελθέντα δράματα;
Αφού επιθυμεί καταφανώς να σχολιάσει το τι σημαίνει να είσαι άντρας ή γυναίκα στις αρχές του 21ου αιώνα, γιατί στην ευχή έχει καλό τέλος;
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2000, 366 σελ.
Γιατί δε μιλάς για μένα; – Λένα Διβάνη
Από μικρό παιδί στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ παρατηρούσα πάντα τα κορίτσια, τις γυναίκες. Κάρφωνα τα μάτια μου πάνω τους κι απομυζούσα την εικόνα τους, τα χαμόγελα, τις νευρικές κινήσεις των χεριών, τις πιέτες που χόρευαν στις φούστες. Ήταν τόσο πολλές, τόσο όμορφες, τόσο χρωματιστές, που λυπόμουνα τους άντρες τους έτσι που κάθονταν βουβοί κι αφηρημένοι από πάνω τους, κρεμασμένοι από τις χειρολαβές, θαμμένοι κάτω από το γκρίζο και το μπλε των κοστουμιών τους. Τους άφηνα όμως γρήγορα.
Το αίνιγμά τους θα το έλυνα αργότερα. Ξαναγυρνούσα σ’ εκείνες. Μιλούσαν. Κάθονταν πάντα δυο δυο και μιλούσαν. Εγώ πάλι σώπαινα.
Πλησίαζα, στεκόμουν δίπλα κι έστηνα αυτί στα μουλωχτά, λες και το ‘ξερα πως κάποτε θα επιχειρούσα να μιλήσω εξ ονόματός των… Να τες λοιπόν οι ιστορίες σας, Κατερίνα, Χριστίνα, Ειρήνη.
Μεγάλωσα και κράτησα την υπόσχεση που ποτέ δε σας έδωσα. Τις έγραψα.
Διηγήματα, Νεφέλη, 1995, 119 σελ.
Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Καστανιώτη, Μελάνι, Νεφέλη, Σάκκουλας Αντ. Ν., Έθνος