Παναγιώτης Κεχαγιάς

Τελευταία Προειδοποίηση – Παναγιώτης Κεχαγιάς

Τα πέντε διηγήματα της “Τελευταίας προειδοποίησης” συνθέτουν δεξιοτεχνικούς αφηγηματικούς λαβυρίνθους, οδηγώντας τον αναγνώστη σε ένα παράδοξο αλλά οικείο σύμπαν. Αρχιτεκτονικοί αντικατοπτρισμοί, φασματικές εικόνες, ιδέες και αντικείμενα δημιουργούν έναν ενδιάμεσο τόπο όπου ασκείται η υψηλή τέχνη της ταυρομαντείας, όπου η έλευση της ευτυχίας εξαρτάται από ένα τηλεφώνημα, ο χάρτης ενός χωριού αναδεικνύεται σε ιερό κειμήλιο, ένα αρχαίο φρούριο δίνει την αφορμή για μια αλλόκοτη επιστημονική διαμάχη, ενώ ο κύριος Γκλας διασχίζει ολομόναχος μια καινούργια Αμερική.
Το χωριό ήταν χτισμένο στο τέλος ενός οδικού δικτύου που ξεκινούσε από την εξώπορτα κάθε σπιτιού της πρωτεύουσας, περνούσε από τις ευρύχωρες αλέες των προαστίων, για να ενωθεί με εθνικές οδούς που δεν φαίνονταν να έχουν αρχή ή τέλος, πριν στριμωχτεί ξανά σε επαρχιακούς ασφαλτόδρομους στρωμένους σαράντα χρόνια πριν, συντηρημένους μόνο με υποσχέσεις, για να καταλήξει σε αδιέξοδα όπως τούτο το χωριό.

Όταν ο κόσμος δεν είχε εξερευνηθεί ακόμα στο σύνολό του, ήταν οι χαρτογράφοι εκείνοι που ανέλαβαν να παγώσουν οριστικά το ρευστό υλικό, να μετρήσουν τις αποστάσεις, να χαράξουν κάθετους και παράλληλους άξονες, να αποτυπώσουν σε κλίμακα βουνά, πεδιάδες, λόφους, όρμους, ακρωτήρια, λίμνες, θάλασσες, λιμνοθάλασσες, παγετούς, ποτάμια, δέλτα, δάση, ερήμους, οάσεις, χωριά, πόλεις, συνοικισμούς, λεωφόρους, σοκάκια, την απέναντι κυρία που δεν σταματάει να απλώνει. Κάποιοι από εκείνους επιχείρησαν να εξαιρέσουν κάποιες περιοχές, κάποιους πρώιμους μη τόπους, κάποιες ουτοπίες. Απέτυχαν. Μάλλον. Στο τέλος αποτύπωσαν την υδρόγειο σφαίρα που υπάρχει σε πολλά παιδικά δωμάτια. Εμένα μου άρεσαν εκείνες με το φως.
Κάθε στιγμή είναι επίκαιρη η ατάκα: τι άλλο μένει άραγε να ανακαλυφθεί; Κάθε κάποιες στιγμές η απάντηση δίνεται, και το ερώτημα τίθεται εκ νέου: τι άλλο μένει άραγε να ανακαλυφθεί; Και ο κόσμος προχωρά από ανακάλυψη σε ανακάλυψη. Η χαρτογράφηση αποτελεί τη λέξη κλειδί της συλλογής των πέντε διηγημάτων του Παναγιώτη Κεχαγιά, τον συνδετικό ιστό που τα ενώνει, αποτυπώνοντας τις εμμονές, τις προσλαμβάνουσες και τα πρότυπα του συγγραφέα, ενός συγγραφέα-αναγνώστη. Θα αναφέρω τέσσερα ονόματα: Μπόρχες, Πίντσον, Ουάλας και Μακάρθυ. Αποτελεί η πρωτοπορία αυτοσκοπό ή αβίαστο τρόπο έκφρασης; Αυτό δεν το ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι ο Κεχαγιάς γράφει στην υπεραιχμή της λογοτεχνίας, ή τουλάχιστον αυτό επιχειρεί να κάνει. Εκείνο που θέλησα να αισθανθώ, διαβάζοντας ξανά και ξανά τα διηγήματά του, ήταν η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο άψυχο και το έμψυχο εγκεφαλικό κατασκεύασμα, γιατί η Τελευταία προειδοποίηση είναι στο σύνολό της ένα εγκεφαλικό κατασκεύασμα, με μικρό περιθώριο τυχαιότητας. Η έλευση της ευτυχίας, το τρίτο και μεγαλύτερο σε έκταση διήγημα, είναι μία από τις ωραιότερες ιστορίες αγάπης που έχω διαβάσει, και αυτό κάτι σημαίνει.
Υπάρχουν κείμενα που απαιτούν από τον αναγνώστη να μοχθήσει, δεν του παραδίδουν τα κλειδιά, ή, ενώ τα παραδίδουν, φροντίζουν να ελέγχουν τον φωτισμό στο εσωτερικό, πυκνώνοντας τις σκιές και οξύνοντας τις γωνίες. Υπάρχουν κείμενα που απαιτούν από τον κριτικό -τον κατ’ ευφημισμό ή κατά φαντασίαν- να αντιτάξει τα δικά του όπλα, να εγκαταλείψει τις ξύλινες σχεδίες και τις σχολικές περιλήψεις. Υπάρχουν κείμενα που απαιτούν από τον εκδότη να πάρει ένα ρίσκο, να φανταστεί τον εαυτό του στο μέλλον να κοιτάζει προς τα πίσω, τότε που θα κριθούν τα κείμενα αυτά.
Η “Τελευταία προειδοποίηση” είναι μία σημαντική συλλογή διηγημάτων που δεν θα πρέπει να κριθεί απλώς με όρους μου άρεσε/δεν μου άρεσε. Ο χρόνος θα δείξει περισσότερα.
Εκδόσεις Αντίποδες

Τα πέντε διηγήματα της “Τελευταίας προειδοποίησης” είναι:
Πώς να επιτύχετε στην άσκηση της ταυρομαντείας
Κάτι αναλλοίωτο
Η έλευση της ευτυχίας
Τελευταία Προειδοποίηση
Ο Κύριος Γκλάς

Διηγήματα, Αντίποδες, 2016, 106 σελ.