Τίτος Πατρίκιος

Ο δρόμος και πάλι – Τίτος Πατρίκιος

“Ο δρόμος και πάλι” αποτελείται από έντεκα νέα ποιήματα που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Στοχαστικά, με έντονη αποφθεγματικότητα και έναν τόνο απολογισμού, με τη γνώριμη προτίμηση του Τίτου Πατρίκιου στον διαλεκτικό τρόπο σκέψης και έναν ρυθμό που αξιοποιεί τη φυσικότητα της καθημερινής ομιλίας, τα ποιήματα της συλλογής αφήνουν ισχυρό αποτύπωμα στον αναγνώστη.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ Η ΖΩΗ
Ό,τι κι αν λέμε, ό,τι κι αν κάνουμε
ό,τι κι αν σιωπηλά ή φωναχτά αναψηλαφούμε
κάποιοι άλλοι, μικρά παιδιά ακόμα
θα ζήσουν τα ίδια χιλιοειπωμένα βάσανα
τις ίδιες απρόσμενες χαρές, θα προσπαθήσουν
ν’ ανοίξουν καινούργιους δρόμους, ξεκινώντας όμως
από έναν που δεν διαφέρει και πολύ απ’ τον δικό μας
κάποτε αλλάζοντας, κάποτε ταλαιπωρώντας
κάποτε ομορφαίνοντας τη ζωή
ζωή με χίλια πρόσωπα, ζωή μοναδική
ζωή δική μας και των άλλων.

Ποίηση, Κίχλη, 2020, 32 σελ.

Ένας στρατευμένος της ζωής: Ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος – Τίτος Πατρίκιος

Το βιβλίο “Ένας στρατευμένος της ζωής. Ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος”, με εισαγωγή και ανθολόγηση του έργου του Πατρικίου από τον Γιώργο X. Θεοχάρη, είναι το δέκατο πέμπτο της σειράς “Δύο αιώνες ελληνικής ποίησης”, που εκδίδει το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος – Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Γαβριηλίδης, στο πλαίσιο τριετούς κύκλου εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται στην έδρα του Ιδρύματος. Στο πλαίσιο του κύκλου αυτού, σύγχρονοι Έλληνες ποιητές ανθολογούν και παρουσιάζουν σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής ποίησης από τη μεγάλη ιστορική τομή του αγώνα της Ανεξαρτησίας έως τις απαρχές του 21ου αιώνα, επιχειρώντας ένα ανθολογικό πανόραμα της ποιητικής μας παραγωγής των διακοσίων τελευταίων ετών.

Ανθολόγηση: Γιώργος Χ. Θεοχάρης

Ποίηση, Γαβριηλίδης, Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος – Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης, 2019, 272 σελ.

Ποιήματα Β΄, 1959-2017 – Τίτος Πατρίκιος

Συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Τίτου Πατρίκιου, Β΄ τόμος (1959-2017).


ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Ταράτσες με ραγισμένες μαλτεζόπλακες
ρουφώντας τη βροχή πλυσταριά χαμηλοτάβανα
γούρνες με παλιές καπελιέρες και στοίβες περιοδικά
μπρούντζινες βρύσες λιωμένο σαπούνι της μπουγάδας
σκάλες ξύλινες πλυμένες με ποτάσα και σκάλες
σιδερένιες εξωτερικές σαν όρθια κοχύλια γυμνωμένα.
Κι όπως τις ανεβαίναν τρέχοντας
η Θέκλα η Θεοδώρα η Θεώνη
σε κάθε σκαλί φανέρωναν μια γωνιά της σάρκας τους.
Η Θέκλα η Θεοδώρα η Θεώνη
με τα κινούμενα θήτα της ιδρωμένης τους μασχάλης
τ’ ανάποδα δέλτα κάτω από τη φούστα
και τα κυματιστά ωμέγα
στεφανωμένα με τον φιόγκο της ποδιάς.

Η ΒΙΑ
Προσπαθώ να πω τα πράγματα
με τ’ όνομά τους
και κάθε τόσο συναντώ
καινούργιες δυσκολίες.
Λόγου χάρη να πω τη βία, βία,
όχι ειρηνευτική επέμβαση
τη βία των πλουσίων και ισχυρών,
ούτε αναπόφευκτες ακρότητες
τη βία των φτωχών και καταπιεσμένων.
Με δυσκολεύουνε οι μεταλλάξεις
αυτού που λέμε αναγκαιότητα της Ιστορίας
οι αντιστροφές στις κινήσεις των πολιτικών
οι αναρίθμητες αναλύσεις των δημοσιολόγων
όμως κυρίως με περιπλέκουν
οι δικές μου ερμηνείες κι ενοχές.
Θα ‘θελα πλέον να πω ανοιχτά
ότι έφτασα να απεχθάνομαι
την κάθε, όποιου και να ‘ναι, βία.

Ποίηση, Κίχλη, 2018, 560 σελ.

Ποιήματα Α’, 1943-1959 – Τίτος Πατρίκιος

Συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Τίτου Πατρίκιου, Α΄ τόμος (1943-1959).


ΣΤΙΧΟΙ, 2
Στίχοι που κραυγάζουν
στίχοι που ορθώνονται τάχα σαν ξιφολόγχες
στίχοι που απειλούν την καθεστηκυία τάξη
και μέσα στους λίγους πόδες τους
κάνουν ή ανατρέπουν την επανάσταση,
άχρηστοι, ψεύτικοι, κομπαστικοί,
γιατί κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα
κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες.
(Ποιες μάζες; Μεταξύ μας τώρα –
ποιοι σκέφτονται τις μάζες;
Το πολύ μια λύτρωση ατομική, αν όχι ανάδειξη.)
Γι’ αυτό κι εγώ δε γράφω πια
για να προσφέρω χάρτινα ντουφέκια
όπλα από λόγια φλύαρα και κούφια.
Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω
να ρίξω λίγο φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή.
Όσο μπορώ, κι όσο κρατήσω.
Αύγουστος 1957

“Ωστόσο περισσότερο από τα αγωνιστικά χρόνια της κατοχικής αντίστασης, την προσωπική ηθική και του Πατρίκιου την ορίζουν οι συνθήκες της εξορίας. Απομόνωση, εξαθλίωση, σωματική φθορά, ερωτική δίψα και αναπόληση, λήθαργος του μυαλού δραματοποιούνται με αύξουσα συχνότητα στην περίοδο κυρίως της “Μαθητείας”. Απότοκο μοτίβο αυτών των συνθηκών η ανθρωπολογία της επιβίωσης με όλα τα εκφυλιστικά της σύνδρομα: η επανένταξη του απόβλητου στη δημόσια ζωή υπονομεύεται, εσωτερικά, από τα φαντάσματα των νεκρών φίλων και τις μνήμες μιας συντροφιάς που εξαρθρώθηκε οριστικά.
Όμως το θέμα που εντείνεται με την πρόοδο του χρόνου και στον Πατρίκιο είναι η άσκηση και η λειτουργία της ποίησης μέσα στον πολιτικό και τον κομματικό χώρο: τα όρια της αποτελεσματικότητάς της, οι ανακουφιστικές της διαφυγές, το εκλεκτικό της δράμα απέναντι στα κοινά δρώμενα.”
Δ. Ν. Μαρωνίτης, Ποιητική και πολιτική ηθική, 1976

Ποίηση, Κίχλη, 2017, 440 σελ.

Αντιδικίες – Τίτος Πατρίκιος

Τα ποιήματα της συλλογής αυτής γράφτηκαν, σε πρώτη μορφή, το 1955 στην Αθήνα. Μερικα βρήκαν σχετικά σύντομα, ή κάποτε αμέσως, και την τελική μορφή τους. Τα περισσότερα χρειάστηκαν χρόνια για να τελειώσουν και η σύνθεσή τους ολοκληρώθηκε σε διάφορους καιρούς, στο Παρίσι. Κι αυτών όμως ο ουσιαστικός πυρήνας περιέχεται στην αρχική γραφή τους.
Τα ποιήματα “Τελευταίο φως”, “Παραμονές”, “Ο θόλος”, “Το αύριο”, “Δημόσια καταστήματα”, “Φράχτες”, “Ομοιοπαθητική”, “Κοινωνική κλίμακα”, “Διαιώνιση του είδους”, δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά. Τα ποιήματα “Οι τσιγγάνοι”, “Αναφορά στο Μαγιακόφσκι”, “Πολυθρόνες”, πρωτοδημοσιεύτηκαν στην έκδοση “Ποίηση ΄76”, Αθήνα 1976, Κέδρος, αλλά εδώ μπαίνουν για πρώτη φορά σε χωριστή συλλογή. Όλα τους σημειώνονται στα περιεχόμενα με έναν αστερίσκο.
Τα άλλα έχουν δημοσιευτεί στον τόμο “Μαθητεία (1952-1962)”, Αθήνα 1963, και κυρίως στην ενότητα “Αντιδικίες”.

Ποίηση, Ύψιλον, 1981, 60 σελ.

Αντικριστοί καθρέφτες – Τίτος Πατρίκιος

Μήπως εκείνοι που σώπασαν
στους δύσκολους καιρούς
έκαναν καλά;
Κάποιοι έπρεπε να περισωθούν
για να μιλάνε σήμερα
μνημονεύοντας ενίοτε κι εμάς
έστω παραποιημένους.

Ποίηση, Στιγμή, 1988, 94 σελ.

Ποιήματα – Τίτος Πατρίκος

1948-1954

Ποίηση, Θεμέλιο, 1990, 237 σελ.

Στην ίσαλο γραμμή – Τίτος Πατρίκιος

Στην ίσαλο γραμμή. Ανάμεσα δηλαδή στα αθέατα – τα κάτω από το νερό, όπως η καρίνα, τα βυθισμένα στο υποσυνείδητό μας – και στα θεατά – τα πάνω από την επιφάνειά του, τα συνειδητά. Είκοσι ιστορίες εμπνευσμένες από όνειρα γύρω από υπαρκτά πρόσωπα, βασισμένες στην ιδέα του ανατρέψιμου χρόνου, με ρεαλιστική – άμεση γραφή, συνειρμική δομή και υπερρεαλιστική ατμόσφαιρα. Είκοσι ιστορίες “Στην ίσαλο γραμμή”. Με έντονες εικόνες στα σύνορα της φαντασίας, λίγο εφιαλτικές, λίγο φευγάτες. Ιστορίες γεμάτες παράξενες συναντήσεις και πρόσωπα που… αλλάζουν όψη, παλιούς συντρόφους και παλιές ερωμένες σε ερωτικές περιπτύξεις και καταναγκαστικές δραστηριότητες, με ποικίλους – βιωμένους – χώρους ως ντεκόρ στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, σήμερα χθες ή αύριο.
Δεν πρόκειται ωστόσο για μια αυτοβιογραφική αναδίφηση, αλλά για εμμονές, εφιάλτες και ανατριχίλες που όλους μας συνταράσσουν – και μας ενώνουν – και που αυτό το βιβλίο θέλει να οδηγήσει σε μια κάθαρση.

Αφηγήσεις, Κέδρος, 1997, 154 σελ.

Ποιήματα, Ι – Τίτος Πατρίκιος

1943-1953


Πρώτα ποιήματα – Επιστροφή στην ποίηση – Largo – Μεγάλο γράμμα – Ασκήσεις – Χωματόδρομος – Χρόνια της πέτρας

Ποίηση, Κέδρος, 1998, 251 σελ.

Ποιήματα, ΙΙ – Τίτος Πατρίκιος

1953-1959

Ποίηση, Κέδρος, 1998, 221 σελ.

Ποιήματα, ΙΙΙ – Τίτος Πατρίκιος

1959-1973

Ποίηση, Κέδρος, 1998, 186 σελ.

Η ηδονή των παρατάσεων – Τίτος Πατρίκιος

«Το κέρδος»
Δεν χρειάζομαι πια πολλές ελπίδες
για ένα καλύτερο αύριο.
Άλλωστε το αύριο
είναι από μόνο του καλύτερο
είναι το κέρδος
μιας ακόμα μέρας.

Ποίηση, Κέδρος, 1998, 64 σελ.

Συνεχές ωράριο – Τίτος Πατρίκιος

Με την κατάκτηση της Αμερικής, η κατάκτηση του χώρου ολοκληρώθηκε. Οι άγνωστες περιοχές του ήσαν πλέον δευτερεύουσες. Ο Οδυσσέας γύρισε επιτέλους σπίτι του. Από τότε άρχισε ο αγώνας για την κατάκτηση του χρόνου. Τη σκυτάλη πήρε ο Φάουστ.
Όμως ο Φάουστ ήθελε να κατακτήσει ένα χρόνο που τον είχε ήδη ζήσει. Ένα χρόνο γνωστό. Δεν ενδιαφερόταν να αλλάξει την τάξη του χρόνου. Έκανε τα πάντα για να αλλάξει αυτός ο ίδιος, για να αναζωπυρώσει το δικό του παρόν μέσα στο παρελθόν μιας τάξης του χρόνου αποδεκτής και αμετάτρεπτης.

Διηγήσεις, Κέδρος, 2000, 217 σελ.

Η συμμορία των δεκατριών – Τίτος Πατρίκιος

Ημερολόγιο του 1940 και άλλα γραφτά


…Τι είναι αυτό το μικρό βιβλίο; Φαίνεται αμέσως σε όποιον το ξεφυλλίσει: σχολικά προγράμματα κι εκθέσεις, γράμματα, ένα προσωπικό ημερολόγιο, κάποιοι στίχοι, το καταστατικό μιας συμμορίας, βαλμένα στη χρονολογική σειρά που τα έγραψε ένα παιδί δώδεκα χρόνων, εσωτερικό σ’ ένα σχολείο, την Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή, στις Σπέτσες, τον καιρό που ξεσπάει ο πόλεμος με την Ιταλία. Από τα περιστατικά που εξιστορούνται ένα μόνο δείχνει παράξενο, τουλάχιστον σ’ αυτόν που γράφει τούτες τις γραμμές: το ότι οι συμμαθητές που έφτιαξαν μια συμμορία την ονόμασαν «των Δεκατριών», χωρίς φυσικά να ξέρουν – μάλιστα ο συντάκτης του καταστατικού το έμαθε μόλις πριν λίγα χρόνια – πώς ο Μπαλζάκ είχε δημοσιεύσει στα 1834 ένα μυθιστόρημα, την Ιστορία των Δεκατριών, όπου δεκατρείς άνθρωποι φτιάχνουν μια μυστική εταιρεία για να υπερασπίσουν τα συμφέροντά τους, για να κυριαρχήσουν τελικά πάνω σε μια κοινωνία, όπως συνήθως εχθρική. Βέβαια η Συμμορία των Δεκατριών κράτησε λίγες μέρες ενώ οι Δεκατρείς του Μπαλζάκ συνέχισαν τη δράση τους επί χρόνια. Όμως, εκτός από το συμβολικό αριθμό της ονομασίας, και οι σκοποί των δύο μυστικών οργανώσεων ήσαν παράδοξα όμοιοι…

Αφηγήσεις, Κέδρος, 2000, 65 σελ.

Η αντίσταση των γεγονότων – Τίτος Πατρίκιος

Ο τίτλος είναι συνήθως η τελευταία κίνηση με την οποία ο ποιητής -ή ο συγγραφέας, γενικότερα- ολοκληρώνει το βιβλίο του, αλλά και το πρώτο μήνυμα που στέλνει στον αναγνώστη του. Και αν αυτός ο αναγνώστης αποδειχθεί προσεκτικός, κλείνοντας το βιβλίο, πάλι στον τίτλο θα επιστρέψει ακολουθώντας τώρα την πορεία του δημιουργού. Από εκεί λοιπόν ξεκινώ και εγώ την απόπειρά μου να παρουσιάσω τη νέα ποιητική κατάθεση του Τίτου Πατρίκιου.
Η αντίσταση των γεγονότων είναι ένας τίτλος αμφίσημος και από μιαν άποψη προκλητικός: Γιατί η λέξη «αντίσταση» εγγράφεται μέσα σε μια συγκεκριμένη ιστορική και ιδεολογική προοπτική: αντίσταση στους ξένους κατακτητές, αντίσταση στις ντόπιες δυνάμεις της εξουσίας, αντίσταση στις καθησυχαστικές συμβάσεις της καθημερινότητας ή των κοινών τόπων, κι ακόμα αντίσταση στην ευκολία μιας επαναστατικής ρητορικής που υπαγορεύεται από την κομματική στράτευση. Στον ίσκιο όλων αυτών των συνδηλώσεων διαμόρφωσε τη βιοθεωρία του και δημιούργησε τα ποιήματά του ο Τίτος Πατρίκιος.
Με άλλα λόγια εξέφρασε αυτό που ο Δημήτρης Μαρωνίτης ονόμασε «πολιτική και ποιητική ηθική». Η αλληλεπίδραση των δύο στάσεων και ο αδύνατος διαχωρισμός τους έχει κατατεθεί ως ποιητολογική μαρτυρία ήδη από τα «Χρόνια της πέτρας» [Μαθητεία, 1963]:

Ποίηση, Κέδρος, 2000, 83 σελ.

Η πύλη των λεόντων – Τίτος Πατρίκιος

Τα λιοντάρια είχαν χαθεί από χρόνια
ούτε ένα δεν βρισκόταν σ’ όλη την Ελλάδα
ή μάλλον ένα μοναχικό, κυνηγημένο
κάπου είχε κρυφτεί στην Πελοπόννησο
χωρίς ν’ απειλεί πια κανέναν
ώσπου το σκότωσε κι αυτό ο Ηρακλής.
Ωστόσο η θύμηση των λιονταριών
ποτέ δεν έπαψε να τρομάζει
τρόμαζε η εικόνα τους σε θυρεούς και ασπίδες
τρόμαζε τ’ ομοίωμά τους στα μνημεία των μαχών
τρόμαζε η ανάγλυφη μορφή τους
στο πέτρινο υπέρθυρο της πύλης.
Τρομάζει πάντα το βαρύ μας παρελθόν
τρομάζει η αφήγηση όσων έχουν συμβεί
καθώς τη χαράζει η γραφή στο υπέρθυρο
της πύλης που καθημερινά διαβαίνουμε.

Ποίηση, Διάττων, 2002, 13 σελ.

Περιπέτειες σε τρεις σχεδίες – Τίτος Πατρίκιος

Οι τρεις σχεδίες τελικά ήταν τέσσερις. Όπως και οι τρεις σωματοφύλακες. Αλλά οι περιπέτειες είναι πολύ περισσότερες. Χάρη σ’ αυτές και με λόγο λιτό και ακαριαίο, ο Τίτος Πατρίκιος συνθέτει ένα πανόραμα του βίου, προσωπικού και δημόσιου, της τέχνης της γραφής, της καθημερινότητας των ανθρώπων και των πραγμάτων. Έναν κόσμο πολυεπίπεδο και ταυτόχρονα οικείο, όπως τον έζησε ο ίδιος, όπως μπορεί να τον ζει ο καθένας, και που σε τούτες τις αφηγήσεις μας τον μεταδίδει με συναρπαστική αμεσότητα.

Αφηγήσεις, Κέδρος, 2006, 252 σελ.

Ποιήματα IV – Τίτος Πατρίκιος

1988-2002
Αντικριστοί καθρέφτες
Η ηδονή των παρατάσεων
Η αντίσταστη των γεγονότων
Η πύλη των λεόντων


Ένας έρωτας γεννιέται μες στον έρωτα
μεγαλώνει μες στα σπλάχνα του
απλώνεται στον χώρο του, τον κατοικεί
επιθυμεί διάρκεια, διεκδικεί χρόνο
κυριαρχεί, απολαμβάνει την υπεροχή του
και μόλις αρκεστεί στα κεκτημένα
άλλος έρωτας γεννιέται μες στα σπλάχνα του
μεγαλώνει, απλώνεται στον χώρο του
απειλεί να τον κατασπαράξει.
Όμως οι έρωτες κάποτε παύουν
να τρέφονται με σάρκες ανταγωνιστών
ανταλλάσσουν μόνο πέτρινα ομοιώματα
που μένουν αναλλοίωτα μέσα στις φθορές
που συνυπάρχουν χωρίς άσκοπες εχθρότητες
περίπου φιλικά, όπως οι προτομές
αντίπαλων ηγετών στα νεκροταφεία
(από τη συλλογή: “Η ηδονή των παρατάσεων”, 1992)

Ποίηση, Κέδρος, 2007, 233 σελ.

Η νέα χάραξη – Τίτος Πατρίκιος

ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ
Παίρνω από χάμω ένα κομμάτι ψωμί
ακόμα φρέσκο, από κάποιον χορτάτο πεταμένο
το φιλώ όπως έκανα παιδί, το σταυρώνω
προσέχοντας να μη με δει κανείς
το ακουμπώ ψηλά σ’ ένα περβάζι.
Είχα καιρό να θυμηθώ
πώς φώλιαζε στα σωθικά η πείνα
πώς άπλωνε σαν αχόρταγο χταπόδι
σ’ όλα τα σπλάχνα τα πλοκάμια της.
Παίρνω από χάμω ένα κομμάτι ψωμί
από κάποιον χορτάτο πεταμένο
κι εγώ χορτάτος από χρόνια τώρα.

ΝΥΧΤΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Νύχτες μακρόσυρτες του Αυγούστου
με το φεγγάρι, με τη σκοτεινιά
έπειτα έρχεται η κίνηση της μέρας
σκεπάζοντας τον θόρυβο της θάλασσας.

Ποίηση, Κέδρος, 2007, 93 σελ.

Λυσιμελής πόθος – Τίτος Πατρίκιος

ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Ταράτσες με ραγισμένες μαλτεζόπλακες
ρουφώντας τη βροχή πλυσταριά χαμηλοτάβανα
γούρνες με παλιές καπελιέρες και στοίβες περιοδικά
μπρούντζινες βρύσες λιωμένο σαπούνι της μπουγάδας
σκάλες ξύλινες πλυμένες με ποτάσα και σκάλες
σιδερένιες εξωτερικές σαν όρθια κοχύλια γυμνωμένα.
Κι όπως τις ανεβαίναν τρέχοντας
η Θέκλα η Θεοδώρα η Θεώνη
σε κάθε σκαλί φανέρωναν μια γωνιά της σάρκας τους.
Η?Θέκλα η Θεοδώρα η Θεώνη
με τα κινούμενα θήτα της ιδρωμένης τους μασχάλης
τ’ ανάποδα δέλτα κάτω από τη φούστα
και τα κυματιστά ωμέγα
στεφανωμένα με τον φιόγκο της ποδιάς.

Ο τίτλος της μονοθεματικής παρούσας συλλογής (Λυσιμελής πόθος), δάνειος από σπάραγμα του Αρχίλοχου, εκφράζει καλά τη σωματική αμεσότητα που σαρκώνει τα επιλεγμένα ποιήματα και κλιμακώνεται από τη στέρηση, τη νοσταλγία ή την αναπόληση έως την αλογόκριτη ερωτική πρόσκληση και κατάφαση: έρωτες εφηβικοί και ανολοκλήρωτοι, έρωτες εμποδισμένοι, έρωτες ολοκληρωμένοι, όνειρα ερωτικά και ερωτικοί εφιάλτες, ερωτική δίψα και ερωτικός κόρος κυματίζουν στην ποίηση του Πατρίκιου από τα νεανικά ίσαμε τα ώριμα γραπτά του – ο ίδιος διευκρινίζει πως πρόκειται για μια παραγωγή που εκτείνεται από το 1949, ίσως και το 1947, έως το 2007 (2011)…
Oμολογημένος ή ανομολόγητος, έμμεσα σηματοδοτούμενος ή κυριολεκτούμενος, ο έρωτας αποτελεί βασικό συστατικό γνώρισμα της ποιητικής του Πατρίκιου, τη διαμορφώνει και την εξελίσσει… Τούτη η συλλογή των ερωτικών του δεν είναι λοιπόν μια τυπική θεματική συνάθροιση ποιημάτων, αλλά γενναία, δημόσια αναγνώριση του έρωτα ως ποιητικής δωρεάς, ως ιδρυτικής συνθήκης της γραφής του και της οικονομίας του λόγου του.
Λίζυ Τσιριμώκου, ΤΑ ΝΕΑ, 20.12.2008 (απόσπασμα)

Ποίηση, Διάττων, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008, 135 σελ.

Συγκατοίκηση με το παρόν – Τίτος Πατρίκιος

Μας αρέσει – δεν µας αρέσει, είμαστε αναγκασμένοι να συγκατοικούμε µε το παρόν, γιατί μόνον έτσι μπορούμε να δούμε πού βρισκόμαστε και ενδεχομένως να χαράξουμε, έστω αμυδρά, έναν δρόμο για το πού θα πάμε. Έχω την αίσθηση ότι η ανάκληση του παρελθόντος γίνεται πια όχι για να το επισκοπήσουμε κριτικά αλλά για να το νοσταλγήσουμε και κατά έναν φαντασιακό τρόπο να επιστρέψουμε στο παρελθόν.
(από συνέντευξη του Τίτου Πατρίκου στην εφημερίδα “Το Βήμα”, 20.11.11)

«Φωτογραφίες και Βιογραφίες»
Τα ερωτικά μας όνειρα συντηρήθηκαν
από τις αμετάβλητες φωτογραφίες
των γυναικών που είχαμε αγαπήσει.
Τα πολιτικά μας όνειρα νικήθηκαν
απ’ τις μεταβαλλόμενες βιογραφίες
των ηγετών που κάποτε μας είχαν πείσει.

Ποίηση, Κέδρος, 2011, 70 σελ.

Σε βρίσκει η ποίηση – Τίτος Πατρίκιος

Η ποιητική σύνθεση με τον τίτλο “Σε βρίσκει η ποίηση” εντάσσεται στην κατηγορία των ποιημάτων ποιητικής. Στις εννέα ενότητες που απαρτίζουν το έργο ο ποιητής επικεντρώνεται στα σημεία εκείνα όπου διασταυρώνονται η ζωή και η ποίηση: η ποίηση συναντά τον ποιητή, έστω και φευγαλέα, είτε εν θερμώ, όταν έρχεται αντιμέτωπος με τα μικρά ή τα μεγάλα, τα ιδιωτικά ή τα δημόσια γεγονότα του πολυκύμαντου βίου του, είτε στη φάση του αναστοχασμού που επέρχεται με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι, στον απολογισμό ζωής που επιχειρεί, ο Τίτος Πατρίκιος επιστρέφει επίμονα στο παρελθόν και μιλάει για όσα τον σημάδεψαν, αλλού σε τόνο εξομολογητικό, αλλού με ελεγχόμενη συγκίνηση και αλλού με κριτική ματιά για πράξεις και παραλείψεις οδυνηρές.
Στην τελευταία ενότητα η υπόρρητη προσδοκία του ποιητή για την οριστική κατάκτηση της ποίησης διαψεύδεται, καθώς εκείνη παραμένει απατηλή μέσα στις συνεχείς μεταμφιέσεις της, άπιστη στις υποσχέσεις της, παραπλανητική, αινιγματική:

σε πείθει σαν άπιστη ερωμένη πως είναι δική σου μόνο…
σου φουσκώνει τις ουτοπίες όσο να σκάσουν σαν μπαλόνι…
σου ψιθυρίζει μυστικά που πρέπει εσύ να εξιχνιάσεις…

Και όταν στο τέλος η ποίηση αποφασίζει να ανταμείψει τον ποιητή για την αφοσίωσή του, τότε, κατά σχήμα οξύμωρο, “[τ]ου αποκαλύπτει την αλήθεια, [τ]ου λέει καθαρά πως ανήκει σε όλους”. Η κατακλείδα της ποιητικής σύνθεσης “Εκεί απάνω η ποίηση βρίσκει τον καθένα μας” φωτίζει αναδρομικά το έργο και μας αποκαλύπτει ότι η ποίηση δεν αποτελεί προνόμιο του ποιητή· η ποίηση συναντά τον καθένα μας, βρίσκεται παντού, αρκεί να μπορείς να την αναγνωρίσεις. Η αιρετική αυτή θέση συνιστά την πρωτοτυπία του “Σε βρίσκει η ποίηση” ως ποιήματος ποιητικής, ή με άλλα λόγια: αυτό ακριβώς είναι το σημείο που ο αυτοβιογραφούμενος ποιοητής συναντά τη βιογραφία του καθενός, το σημείο όπου συναντώνται η ποιητική και η πολιτική ηθική.
Γ.Κ.

Ποίηση, Κίχλη, 2012, 24 σελ.

Λυσιμελής πόθος – Τίτος Πατρίκιος

ΣΥΛΛΑΒΕΣ
Κι ό,τι μ’ απόμεινε απ’ το πέρασμά σου
σιγά-σιγά ο χρόνος το λειαίνει
σαν ένα βότσαλο της ποταμιάς.
Μονάχα πια για τ’ όνομά σου είμαι σίγουρος.
Κι όλο το λέω, το ξαναλέω μπρος στη θάλασσα
μήπως και κάποια νύχτα,
όταν μας πνιγούνε τα σύρματα κι η πέτρα,
το χρειαστώ σα λέξη σωτηρίας
κι ανακαλύψω αιφνίδια πως κι αυτό έχει σβήσει.

Ποίηση, Κίχλη, 2014, 152 σελ.

Ο πειρασμός της νοσταλγίας – Τίτος Πατρίκιος

Σημειώσεις καθημερινότητας


Το βιβλίο του Τίτου Πατρίκιου “Ο πειρασμός της νοσταλγίας. Σημειώσεις καθημερινότητας” αποτελείται από σημειώσεις που γράφτηκαν την περίοδο 1980-2014 και αφορούν διάφορες εκφάνσεις του βίου: την καθημερινή συμπεριφορά, τον έρωτα, την κοινωνική και την πολιτική ζωή, τη λογοτεχνία και την τέχνη. Η αφετηρία τους, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος του βιβλίου, είναι συχνά βιωματική: πρόσωπα, καταστάσεις, ιδεολογικά και πολιτικά διλήμματα με τα οποία ήρθε αντιμέτωπος ο συγγραφέας στη ζωή του. Με την έννοια αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συγκροτούν μια έμμεση αυτοβιογραφία. Ωστόσο, χάρη στην καθολικότητα των παρατηρήσεων, αποκτούν χαρακτήρα αφορισμών· η αυτογνωσία καταλήγει να γίνει ανθρωπογνωσία.
Οι αφορισμοί του Τίτου Πατρίκιου φέρουν έντονη τη σφραγίδα του διαλεκτικού τρόπου σκέψης. Δεν πρόκειται για ρήσεις γνωμολογικού περιεχομένου που αποσκοπούν στον ορθό προσανατολισμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αντιθέτως, ο συγγραφέας προσεγγίζει τα θέματά του με αντικομφορμιστική ματιά, αντιπαραθέτοντας στη νωθρότητα του κοινού νου την αέναη κίνηση της σκέψης, που θέτει διαρκώς σε κριτικό έλεγχο τις κοινώς παραδεδεγμένες αλήθειες και τις υπονομεύει με όργανο τη διαλεκτική, αναποδογυρίζοντας το νόημά τους. Έτσι, πίσω από τη γλωσσική απλότητα και την καθαρότητα της διατύπωσης, προβάλλουν εύστοχες παρατηρήσεις -που υποκρύπτουν γόνιμο πειραματισμό με τις δυνατότητες της γλώσσας και της σκέψης-, απροσδόκητοι συνδυασμοί εννοιών, λεκτικά και λογικά παράδοξα και πολύ χιούμορ.
Από τα μικρά πεζά του βιβλίου αναδύεται εντέλει ένας νέος ανθρωπισμός, που στηρίζεται στην ασεβή ελευθερία του πνεύματος αλλά και στην παραδοχή της ρευστότητας της αλήθειας, της σχετικότητας και της παροδικότητας των ανθρωπίνων πραγμάτων.

Πεζά, Κίχλη, 2015, 224 σελ.