Πέρσα Αποστολή

Ελληνες λογοτέχνες
Η Πέρσα Αποστολή γεννήθηκε στη Ρόδο.
Είναι απόφοιτη Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Β.Α., Ph.D.) και του King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (M.A.). Η διδακτορική της διατριβή είχε θέμα: «Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα». Από το 2003 εργάζεται ως μέλος Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας και Νεοελληνική Φιλολογία, 19ος-20ός αι.), ενώ έχει διδάξει ως Ειδική Επιστήμονας με βάση το Π.Δ. 407/80 στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έχει επίσης συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας («Μεταπολιτευτικά περιοδικά, 1974 έως σήμερα») και της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών («Η γυναικεία λογοτεχνική και εικαστική παρουσία σε περιοδικά λόγου και τέχνης, 1900-1940»). Υπήρξε μέλος της ομάδας φιλολογικής επιμέλειας του Λεξικού Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2007), ενώ το 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Περίπλους ο τόμος: Μαριέττα Γιαννοπούλου-Μινώτου, Η αυθεντική ιστορία τις πάπισσας Ιωάννας, που επιμελήθηκε φιλολογικά. Έχει λάβει μέρος σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, ενώ μελέτες της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και σύμμικτους τόμους. Ερευνητικά ενδιαφέροντα: Πεζογραφία του 19ου και του 20ού αιώνα, περιοδικός τύπος (19ος-20ός αι.), συγκριτική φιλολογία, γυναικεία συγγραφική δραστηριότητα. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής και της Διεθνούς Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας.
Δοκίμια-Μελέτες-Ερμηνεία και κριτική
Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα (2018), Εκδόσεις Άρτεμις

Συλλογικά έργα
Λόγος γυναικών (2008), Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας
Η γυναικεία εικαστική και λογοτεχνική παρουσία στα περιοδικά λόγου και τέχνης (1900 – 1940) (2008), Gutenberg-Γ. & Κ. Δαρδανός
Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα) (2011), Ευρωπαϊκή Εταρεία Νεοελληνικών Σπουδών (Ε.Ε.Ν.Σ.)

Μεταφράσεις
J. G. Farrell, Η πολιορκία του Κρίσναπουρ (1996), Νεφέλη

Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα – Πέρσα Αποστολή

Από τον “Ερμήλο” (1817) ως την “Πάπισσα Ιωάννα” (1866)


Το πικαρικό μυθιστόρημα γεννιέται στα μέσα περίπου του 16ου αιώνα, όταν ανατέλλει ο λεγόμενος “Χρυσός Αιώνας των ισπανικών Γραμμάτων”. Εποχή της Αντιμεταρρύθμισης, με ισχυροποιημένη την Ιερά Εξέταση και γενικευμένη την εμμονή με την “καθαρότητα του αίματος”, αλλά και εποχή έντονης κοινωνικής ανισότητας, έξαρσης της ληστείας και της ζητιανιάς. Μέσα σε αυτό το κλίμα ξεπηδά ο πικαρικός ήρωας, που αναγκάζεται να περιπλανηθεί σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας και να μάθει πως προκειμένου να επιβιώσει, θα πρέπει να γίνει πιο επιτήδειος από τους γύρω του στην τέχνη της εξαπάτησης. Πρωτεϊκός και αντιφατικός, με διαρκείς μεταμφιέσεις και μεταμορφώσεις, θα αποτελέσει κατεξοχήν έκφραση του ισπανικού μπαρόκ: αντανάκλαση ενός κόσμου ασταθούς και απατηλού.

Σύντομα το πικαρικό μυθιστόρημα θα ξεπεράσει τα ισπανικά σύνορα και θα συνεχίσει να “περιπλανιέται”, να “μεταμφιέζεται” και να “μεταμορφώνεται” έως τα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, σε μια πορεία που από το δυτικό άκρο της Ευρώπης θα το φέρει ανατολικότερα: μεταξύ άλλων, στην Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Ρωσία, στον ελληνικό χώρο και από εκεί ακόμα παραπέρα, στην Ανατολή.

Τους βασικούς σταθμούς αυτής της πορείας επιχειρεί να παρακολουθήσει η παρούσα εργασία, εστιάζοντας ιδίως στον ρόλο που έπαιξαν οι μεταφράσεις στην εξέλιξη και στην κριτική πρόσληψή του, στα κομβικά ειδολογικά του γνωρίσματα όπως και σε ορισμένες μέχρι πρότινος παγιωμένες παρανοήσεις. Επιχειρεί επίσης να απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήματα που αφορούν την υποδοχή του στον ελληνικό χώρο: Ποια πικαρικά κείμενα μεταφράζονται στα ελληνικά τον 19ο αιώνα; Πότε εμφανίζεται για πρώτη ίσως φορά σε ελληνικό κείμενο η λέξη “πίκαροι” και ποιες οι σημασίες που αρχικά προσλαμβάνει ο όρος; Τι σχέση μπορεί να έχουν με τον picaro τα “καθάρματα” των αρχαίων καθαρτήριων τελετών ή οι “βασιλιάδες” των μεσαιωνικών καρναβαλικών γιορτών, ο μυθολογικός Ερμής και ο Αίσωπος; Πώς συμπλέκεται η πικαρική περιπέτεια με την περιγραφή των σύγχρονων ηθών στην πολύπαθη ιστορία ενός Κωνσταντινουπολίτη (“Ο πολυπαθής”), πώς αξιοποιείται σατιρικά το θέμα της αλληγορικής μεταμόρφωσης σε ζώο (“Ερμήλος”, “Πίθηκος Ξουθ”) ή το αίνιγμα της μωρίας στην παρωδική βιογραφία ενός υποτιθέμενου σαλού αγίου (Στράτης Καλοπίχειρος) και πώς συνδέονται όλα αυτά με τον αντεστραμμένο Βίο μιας αμαρτωλής “αγίας” (“Πάπισσα Ιωάννα”);

Ιστορία και κριτική, Εκδόσεις Άρτεμις, 2018, 464 σελ.

Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Άρτεμις, Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός