Καταγόταν από εύπορη οικογένεια αυστηρών αρχών και σπούδασε μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Αργότερα τελείωσε και τη Νομική Σχολή, αλλά σύντομα τον κέρδισε η λογοτεχνία- απαρνήθηκε τον καλβινισμό της αστικής του οικογένειας και ακολούθησε τη ζωή των μποέμ. Έγραψε μυθιστορήματα, ποιήματα, δοκίμια, επιστολές ταξιδιωτικά και παιδικά βιβλία. Σ’ όλη του τη ζωή ταξίδευε -συχνά για λόγους υγείας- για να καταλήξει τελικά στους Τροπικούς, στη Σάμοα, όπου συνέχισε το συγγραφικό του έργο. Οι ιθαγενείς τον λάτρευαν και τον αποκαλούσαν Tusitala (ο παραμυθάς). “Το νησί των θησαυρών” (1883) ξεκίνησε σαν απλός χάρτης που θα μπορούσε να διασκεδάσει τα παιδιά. Άλλα γνωστά έργα του είναι: “Η παράξενη ιστορία του Δόκτορα Τζέκιλ και του κυρίου Χάιντ” (1886), “Η απαγωγή” (1886) και “Ο αφέντης του Μπάλαντρε” (1889). Πέθανε ξαφνικά στις 3 Δεκεμβρίου του 1894, στο ζενίθ της δημιουργικής του πορείας.
Το νησί των θησαυρών
Το κλασικό μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον Το νησί των θησαυρών (που αρχικά ήταν ένας απλός χάρτης για να διασκεδάζουν τα παιδιά) αφηγείται τις περιπέτειες μιας ομάδας αντρών από την Αγγλία, οι οποίοι ναύλωσαν ένα πλοίο και έφτασαν σε κάποιο άγνωστο νησί, αναζητώντας έναν κρυμμένο θησαυρό με τη βοήθεια ενός παλιού χάρτη. Μαζί τους βρίσκεται και ο γιος ενός πανδοχέα, ένα νεαρό θαρραλέο αγόρι, που αφηγείται αυτή τη συναρπαστική περιπέτεια.
Φτάνοντας όμως στο νησί, οι κυνηγοί του θησαυρού βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους άντρες που αποτελούσαν το πλήρωμα του σκάφους, οι οποίοι είχαν παρουσιαστεί σαν παλιοί ναυτικοί αλλά ήταν αδίστακτοι και σκληροί πειρατές, έχοντας σκοπό να πάρουν τον θησαυρό και να σκοτώσουν τους υπόλοιπους. Ακολούθησαν πολλές περιπέτειες, στις οποίες το αγόρι έδειξε εξαιρετικό θάρρος, που έληξαν με την εξουδετέρωση των πειρατών, την ανακάλυψη του θησαυρού και την επιστροφή στην Αγγλία.
Δόκτωρ Τζέκιλ και κύριος Χάιντ
Το αριστουργηματικό βιβλίο του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον είναι μια περιπλάνηση στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής. Η ανήσυχη φύση του γιατρού Χένρι Τζέκιλ τον οδηγεί σε πειράματα που θα ελευθερώσουν τις κακές δυνάμεις του ανθρώπινου μυαλού. Σύντομα, ο δόκτωρ Τζέκιλ ανακαλύπτει ότι ο σκοτεινός εαυτός του, ο μίστερ Χάιντ, επιδίδεται σε πράξεις βίας που ο καλόκαρδος επιστήμονας δεν μπορούσε ούτε να φανταστεί. Τώρα οι δυο αυτές προσωπικότητες μοιράζονται το ίδιο σώμα και παλεύουν να εξοντώσουν η μία την άλλη με κάθε τρόπο. Το βροχερό, ομιχλώδες Λονδίνο μεταμορφώνεται σε πεδίο μάχης και ο αναγνώστης παρακολουθεί έναν αδυσώπητο πόλεμο με κομμένη την ανάσα.
Το μαύρο βέλος
Σε κάποιο αγρόκτημα της φεουδαρχικής Αγγλίας, την ηρεμία ταράζει ένα σμήνος από πουλιά που σηκώνονται ξαφνικά μέσα από το δάσος. Το επόμενο κιόλας λεπτό ένα βέλος σκοτώνει τον Άπλγιαρντ. Είναι σταλμένο από τους παράνομους του Μαύρου Βέλους που ζουν στα σκοτεινά δάση του Τάνστολ, ορκισμένοι να αποδώσουν δικαιοσύνη και να εκδικηθούν τον σερ Ντάνιελ Μπράκλι. Με φόντο το πολυτάραχο σκηνικό του Πολέμου των Ρόδων ανάμεσα στους Οίκους του Γιορκ και του Λάνκαστερ, ο Στήβενσον αφηγείται την ιστορία του Ρίτσαρντ Σέλτον, ο οποίος ανακαλύπτει σιγά σιγά το μυστικό που συνδέει τον ίδιο με τον σερ Ντάνιελ Μπράκλι και με την αγαπημένη του Τζοάνα, που βρίσκεται φυλακισμένη στο κάστρο του σερ Ντάνιελ. Η δυνατή και περιπετειώδης αφήγηση σε συνδυασμό με την πλούσια αλλά και ρομαντική φαντασία του Στήβενσον δημιουργούν ένα μυθιστόρημα από εκείνα που δεν έπαψαν ποτέ να συγκινούν τις καρδιές των ανθρώπων.
Οι περιπέτειες του Ντέιβιντ Μπάλφουρ
Απαγωγή – Κατριόνα
Το βιβλίο “Οι περιπέτειες του Ντέιβιντ Μπάλφουρ” αποτελείται από δύο τόμους: την “Απαγωγή” και την “Κατριόνα” (που εκδόθηκαν το 1886 κα το 1893 αντιστοίχως) και μπορούν να διαβαστούν και ως αυτοτελή έργα.
Ο δεκαεξάχρονος Ντέιβιντ Μπάλφουρ πέφτει θύμα απαγωγής από το μοχθηρό θείο του και φορτώνεται στο αμπάρι ενός πλοίου για να πουληθεί σκλάβος στην Αμερική. Με τη βοήθεια ενός αντάρτη δραπετεύει, αλλά εμπλέκεται στον αγώνα των Σκοτσέζων χαϊλάντερ ενάντια στην αγγλική εξουσία. Κατηγορείται άδικα για μια δολοφονία. Προσπαθώντας να διαλευκάνει το έγκλημα και να απαλλαγεί από την κατηγορία ερωτεύεται την Κατριόνα και μπλέκεται σε νέες περιπέτειες.
Οι τυχοδιώκτες
Σε όλο τον νησιωτικό κόσμο του Ειρηνικού, ανεμοσκόρπιστοι άνδρες, άνθρωποι από πολλές ευρωπαϊκές ράτσες και σχεδόν κάθε κοινωνικό στρώμα, διατρίβουν και διασπείρουν ασθένειες. Μερικοί πλουτίζουν, άλλοι φυτοζωούν. Κάποιοι αναρριχήθηκαν σε θρόνους και απέκτησαν νησιά και στόλους. Άλλοι χρειάστηκε να παντρευτούν για να ζήσουν: με μια γεροδεμένη, γελαστή, σοκολατόχρωμη κυρά να τους συντηρεί στην απόλυτη τεμπελιά τους και ντυμένοι σαν ιθαγενείς, αλλά διατηρώντας ακόμα κάποιο ξενικό στοιχείο στο περπάτημα ή στους τρόπους τους, ίσως και κάποιο υπόλειμμα (όπως ένα μονόκλ) αξιώματος ή ευγενούς καταγωγής, απλώνουν την αρίδα τους σε αυλές με φοινικόδεντρα και διασκεδάζουν κάποιο νησιώτικο ακροατήριο με τις αναμνήσεις τους από τα μιούζικ-χολ. Υπάρχουν ακόμα κι άλλοι, λιγότερο ευπροσάρμοστοι, λιγότερο ικανοί, λιγότερο τυχεροί, ίσως λιγότερο φτηνοί, που εξακολουθούν, σ’ αυτά τα νησιά της αφθονίας, να στερούνται το ψωμί.
Στο ακρότατο σημείο της πόλης Παπεέτε, τρεις τέτοιοι άντρες ήταν καθισμένοι στην ακτή, κάτω από ένα πουράο.
Ο έμπορος ναυαγίων
… Οι συζητήσεις στις νότιες θάλασσες έχουν ένα μοναδικό μοτίβο: ο ωκεανός είναι πράγματι απέραντος, ο κόσμος όμως είναι στενόχωρος, και δε θα συζητάς για πολλή ώρα δίχως να ακούσεις το όνομα του Χέιζ του Παλικαρά, ενός ναυτικού ήρωα που οι άθλοι και η άδοξή του εξαφάνιση άφησαν την Ευρώπη ασυγκίνητη. Θα αναφερθεί το εμπόριο, η κόπρα, τα όστρακα, μπορεί και το βαμβάκι ή τα μανιτάρια, αλλά μ’ έναν απόμακρο, ερασιτεχνικό τρόπο, σαν να μην ενδιαφέρει το θέμα τους ιδιαίτερα. Μέσα σ’ όλα αυτά, τα ονόματα των καραβιών και των καπετάνιων τους θα πηγαινοέρχονται ταχιά σαν αλογόμυγες και νέα του τελευταίου ναυάγιου θα συζητιόνται και θα ανταλλάσσονται ατάραχα.
Σε έναν ξένο η συζήτηση αυτή μπορεί αρχικά να μη φαινόταν ιδιαίτερα πνευματώδης, αλλά σύντομα θα έπιανε το νόημα και, όταν θα ‘χε πια ένα χρόνο πάνω-κάτω στον κόσμο των νησιών και θα ‘χε δει αρκετές σκούνες ώσπου το όνομα κάθε καπετάνιου να έφερνε στο μυαλό μια φιγούρα με πυτζάμες ή λευκά βαμβακερά, και όταν πια θα συνήθιζε σε μια ιδιαίτερη χαλάρωση του ηθικολογικού στοιχείου που επικρατεί (όπως στη μνήμη του γερο-Χέιζ) στο λαθρεμπόριο, στο βούλιαγμα καραβιών, στη ναυταπάτη και άλλους συγγενείς κλάδους της ανθρώπινης δραστηριότητας, θα έβλεπε ότι η Πολυνησία δεν είναι λιγότερο διασκεδαστική και διδακτική από το Παλ Μαλ ή το Παρίσι…
“Εμπνευσμένο από ένα “πλοίο-φάντασμα”, το “Μαίρη Σελέστ” που βρέθηκε το 1872 στον Ατλαντικό και γραμμένο ουσιαστικά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της οικογένειας Στήβενσον προς τις Νότιες θάλασσες, ο “Έμπορος Ναυαγίων”, είναι ένα περιπετειώδες και αρκετά περιπεπλεγμένο μυθιστόρημα ουσιαστικά μαθητείας και ενηλικίωσης, που όμως πολλές φορές μπερδεύει τον αναγνώστη αφού η ιστορία δεν είναι τόσο ξεκάθαρη – σαν την περιβάλλει μια ομίχλη – ενώ σίγουρα παρουσιάζει προβλήματα δομής λόγω της συνεργασίας των δύο συγγραφέων.
Η ιστορία όμως είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, η δράση σε καθηλώνει και οι χαρακτήρες των ηρώων, ο Ντοντ και ο Πίνκερτον, τόσο ζωντανοί και ανθρώπινοι, σε συνδιασμό με την φινέτσα της αφήγησης που παραβλέπεις τα πολλά ερωτηματικά που δημιουργούνται μετά την αποκάλυψη (;) του μυστηρίου και το κάπως απίθανο τέλος. Μπορεί να μη φτάνει στο ύψος των μεγάλων αριστουργημάτων του Στήβενσον (Δρ Τζέκυλ & Κος Χάϊντ, Η Νήσος των θησαυρών, Κατριόνα και άλλα) αλλά δεν παύει να είναι ένα εξαιρετικό δείγμα γραφής του μεγάλου αυτού συγγραφέα και μια ανάσα ποιότητας που υπερβαίνει εποχές και πρόσκαιρες λογοτεχνικές μόδες και best-sellers.”
Ολάγια
Μια βαμπιρική νουβέλα
“Το πρόσωπο της, που ήταν τέλεια σχηματισμένο, ήταν στιγματισμένο από μια σκοτεινή έκφραση σκληρότητας και αισθησιασμού”.
Νέες Αραβικές Νύχτες: Η Λέσχη της Αυτοκτονίας
Οι Νέες Χίλιες και Μία Νύχτες μας προσφέρουν, όπως δείχνει ο τίτλος, το θαυμαστό στην πιο ειλικρινή και εξαιρετικά απολαυστική του μορφή. Εν μέρει εξωφρενικές, και εν μέρει ιδιαίτερα λογικοφανείς, είναι η απόρροια μιας πολύ επιτυχημένης ιδέας: της τοποθέτησης μιας σειράς περιπετειών, και μάλιστα καθαρών περιπετειών, στο σκηνικό της σύγχρονης αγγλικής ζωής [1882], και της αφήγησής τους με τον γαλήνιο ανεπιτήδευτο τόνο της Σεχραζάντ.[…] Προς αυτή την κατεύθυνση, Η Λέσχη της Αυτοκτονίας είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του Κου Stevenson, κι οι δύο πρώτες σελίδες -για να μην αναφέρω άλλες- επιζούν στη μνήμη. Για λόγους που γνωρίζω ότι δεν μπορώ να παρουσιάσω ως επαρκείς, βρίσκω κάτι ανεξάλειπτα εντυπωσιακό -κάτι που πραγματικά στοιχειώνει μέσα σου- στο επεισόδιο του Πρίγκιπα Φλόριζελ και του υπασπιστή του Συνταγματάρχη Τζέραλντιν που, “ένα βράδυ του Μαρτίου με ξαφνικό χιονόνερο, μπήκαν σ’ ένα μπαρ με θαλασσινά πολύ κοντά στο Leicester Square” και εκεί τους δόθηκε η ευκαιρία να παρατηρήσουν την είσοδο ενός νεαρού που τον συνόδευαν δύο αχθοφόροι που καθένας τους κρατούσε έναν μεγάλο δίσκο με τάρτες, ενός νεαρού που “προσέφερε με υπερβολική ευγένεια τα γλυκά σε κάθε πελάτη”. Εδώ δεν υπάρχει καμιά προσπάθεια για την κατασκευή εικόνας, αλλ’ η φαντασία φτιάχνει μια από το φωτισμένο εσωτερικό, το χιονόνερο του Λονδίνου έξω, την παρέα που μαντεύουμε, δεδομένου και του χώρου, και την παράξενη ευγένεια του νεαρού που οδηγεί σε ακόμη πιο παράξενες καταστάσεις. Αυτό είναι που μπορεί να ονομαστεί “βάζω κάποιον στο κλίμα της ιστορίας”. (Henry James)
Κι άλλες Νέες Αραβικές Νύχτες: Ο δυναμιτιστής
Ο Δυναμιτιστής, όπου συναντάμε τον πανέξυπνο Φλόριζελ, πρίγκιπα εκ καταγωγής, καπνοπώλη για λόγους επιβίωσης, ντετέκτιβ ενίοτε και δύο φορές τσιγγάνο… Σαν άλλος Χαρούν-αλ-Ρασίντ, χρησιμοποιεί επικερδώς τις νύχτες του εξερευνώντας τις σκοτεινές γωνιές της μεγάλης πόλης -που δεν είναι η Βαγδάτη αλλά το Λονδίνο- και επιχειρώντας κάποιες αποδημίες που δεν είναι λιγότερο εξωτικές. Από το βάθος του καπνιστηρίου του, όπου, μέσα σε σύννεφα καπνού, δέχεται τις εμπιστευτικές εξομολογήσεις των πονεμένων ψυχών, αφουγκράζεται τον ψίθυρο του εγκλήματος, της ανεκπλήρωτης επιθυμίας, της διαψευσμένης ελπίδας, και παραβιάζει την κλειδαριά της βαριάς κασέλας, όπου επιμένουμε να κρύβουμε τα δύστυχα μυστικά μας.
Και κυνηγάμε μαζί του, σε σοκάκια παραδομένα στην ομίχλη, αυτόν τον Δυναμιτιστή που ονειρεύεται ν’ ανατινάξει τον κόσμο και τους στενοκέφαλους κατοίκους του, και τρέμουμε και γελάμε -αφού η ανθρώπινη παντομίμα ταλαντεύεται πάντα ανάμεσα στην τραγωδία και στην κωμωδία-, ενώ, με το νήμα των περιπετειών που μας εξιστορούνται, με μια μέθοδο που θυμίζει τις ρώσικες κούκλες καθώς η μια ιστορία ξεπηδάει μέσα απ’ την άλλη, η μαύρη πόλη πλέκει τις μαγγανείες της και υφαίνει το παραμύθι της νέας μας εποχής.
Δημοσιευμένος το 1885, ο τελευταίος αυτός τόμος του Νέες Χίλιες και Μία Νύχτες -μιας από τις πιο φημισμένες συλλογές θαυμαστών διηγήσεων της αγγλικής λογοτεχνίας- πρωτοπαρουσιάζεται στη χώρα μας, μετά τη Λέσχη της Αυτοκτονίας (Άγρα, 1985).
Μυθιστορήματα
Το νησί των θησαυρών – Treasure Island (1883)
Δόκτωρ Τζέκιλ και Κύριος Χάιντ – The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde (1886)
Η απαγωγή ή Το κλεμμένο παιδί – Kidnapped (1886)
Το μαύρο βέλος: Μια ιστορία των δύο Ρόδων – The Black Arrow: A Tale of the Two Roses (1888)
Ο Άρχοντας του Μπαλαντρέ – The Master of Ballantrae (1889)
Ο έμπορος ναυαγίων – The wrecker (1892) με τον Lloyd Osbourne
Κατριόνα [Ντέιβιντ Μπάλφουρ] – Catriona [David Balfour] (1893)
Οι τυχοδιώκτες ή Η άμπωτη – The Ebb-Tide (1894)
Διηγήματα
Νέες Αραβικές Νύχτες: Η Λέσχη της Αυτοκτονίας – New Arabian Nights: The Suicide Club (1882)
Νέες Αραβικές Νύχτες: Το διαμάντι του μαχαραγιά – New Arabian Nights: The diamond of Rahja (1882)
Κι άλλες Νέες Αραβικές Νύχτες: Ο δυναμιτιστής – More New Arabian Nights: The Dynamiter (1885)
Το πνεύμα της μποτίλιας, Μάρκχάιμ – Ο τυμβωρύχος – The Bottle Imp, Markheim, The Body Snatcher (1893)
The Supernatural Short Stories: Olalla, Body snatchers (1976)
Πηγές: BIBLIONET, Wikipedia, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, Νεφέλη, Κέδρος, Περίπλους, Εκδόσεις Καστανιώτη, Μίνωας, Πατάκη, Άγκυρα, Σαββάλας, Καλοκάθη, Σύγχρονοι Ορίζοντες, Anubis, Susaeta, Ars Nocturna
