Σωτηρία Κ. Βασιλείου

Ανταμοιβές των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης 1828-1844 – Σωτηρούλα Βασιλείου

Πώς πορεύτηκαν μετά την Επανάσταση του 1821 οι συντελεστές της; Πώς αντιμετώπισε το ελληνικό κράτος τους άνδρες και τις γυναίκες που συνέβαλαν στην Παλιγγενεσία; Ποιες ανταμοιβές επιφύλαξε στους κάθε λογής συντελεστές της, δηλαδή στους πολεμιστές, τους πολιτικούς, τους «εσωτερικούς πιστωτές» και τους πολεμοπαθείς, αυτόχθονες και ετερόχθονες;

Το ανά χείρας βιβλίο επικεντρώνεται στο «εργαστήρι» των πολιτικών ανταμοιβών, την πρώτη μετεπαναστατική περίοδο 1828-1844, παρουσιάζοντας διεξοδικά τα κύρια μέσα υλικής και ηθικής επιβράβευσης που προσέφερε η ελληνική πολιτεία στους αγωνιστές. Ταυτόχρονα, εξηγεί πώς εκείνες οι πολιτικές έγιναν πρόκριμα για ανταμοιβές του κράτους και σε μεταγενέστερους πολέμους του έθνους έως τον 20ό αιώνα.

Το παιχνίδι των ανταμοιβών είχε δύο πλευρές: τα αιτήματα των συντελεστών και την ιδεολογία των κρατικών πολιτικών. Ανάμεσά τους παρεμβάλλονταν ξένοι παράγοντες, προσωπικές συμπάθειες και αντιπάθειες, ιδιοτελή συμφέροντα, κοινωνικές διαφορές, εθνικές επιδιώξεις. Η πολυδαίδαλη ιστορία των ανταμοιβών αναβλύζει μέσα από πληθώρα πηγών, συνδυαστικά δοσμένων με τρόπο που αναδεικνύει τις αλληλεπιδράσεις αγωνιστών και κυβερνήσεων, ιδιωτικού και δημόσιου λόγου, δόξας και αγωνίας, αναγνώρισης και διαψεύσεων που πάντα χαρακτηρίζουν τη μετάβαση από την έξαρση των εθνικών αγώνων στους συμβιβασμούς και τον πραγματισμό της επόμενης ημέρας.

Ιστορία, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2021, 392 σελ.

Διαμαντένια γοβάκια – Σωτηρία Κ. Βασιλείου

Μία νουβέλα που μιλά με την καρδιά και την ψυχή των μικρών παιδιών για όσα εκείνα βιώνουν σε μία ανάλγητη και υποκριτική κοινωνία, σε έναν κόσμο που μαζί με τους ενόχους τιμωρεί και τους ανθρώπους τους καταδικάζοντάς τους σε έναν άλλο ιδιότυπο εγκλεισμό.

Η Σωτηρία Βασιλείου διεισδύει σε ένα ευαίσθητο θέμα, την παιδική ψυχή. Παρουσιάζει τα αδιέξοδα, τους προβληματισμούς, τον αγώνα και τις ανάγκες των παιδιών κρατουμένων που παλεύουν με τον κοινωνικό στιγματισμό και την απειλή της περιθωριακής παρανομίας.

Με γλώσσα απλή και καθημερινή ξετυλίγει το κουβάρι της ζωής της Ιάνθης η οποία προσπαθεί να επουλώσει τα παιδικά της τραύματα και παράλληλα να περιθάλψει τις αντίστοιχες πληγές της μαθήτριάς της.

Νουβέλα, E-book, ΤοΒιβλίο, 2015. 46 σελ.

Το ονομαστικόν στη Μακεδονία (1750-1900) – Σωτηρία Κ. Βασιλείου

Διαφωτισμός και ονοματοδοσία


Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη του ονομαστικού της Μακεδονίας από το 1750 έως και το 1900, με έμφαση στην αλλαγή που συντελείται υπό την επίδραση του Διαφωτισμού, στην επανεμφάνιση δηλαδή των αρχαίων ελληνικών ονομάτων. Σε πρώτο επίπεδο προβαίνουμε σε μία ιχνηλασία, με βασικό συνέκδημο τις πηγές, της επαναφοράς των αρχαίων ελληνικών ονομάτων στο πλαίσιο του Διαφωτισμού. Σε δεύτερο επίπεδο προβαίνουμε σε παρατηρήσεις επί των ονομάτων της συλλογής μας.

Το σύνολο των ονομάτων που αλιεύσαμε από τις πηγές βρίσκεται στο παράρτημα της εργασίας, σε δύο αναλυτικούς καταλόγους. Στον πρώτο καταγράφονται μόνο τα αρχαία ελληνικά ονόματα και στον δεύτερο το σύνολο των ονομάτων. Τα αρχαία ελληνικά ονόματα συνοδεύονται από την ετυμολογία τους, τη μυθολογική και την ιστορική τους διάσταση, αλλά και την παραπομπή στις επιγραφές, που πιστοποιούν την παρουσία τους στην αρχαία Ελλάδα, με έμφαση στη Μακεδονία. Σημειωτέα και η παραπομπή στην υστεροβυζαντινή παρουσία ή απουσία του ονόματος. Επεξηγηματικές πληροφορίες προσφέρουμε και για τα υπόλοιπα ονόματα, εφόσον άνευ αυτών η παρουσία και η διάδοση τους θα παρέμεναν ακατάληπτες.

Μακεδονία-Ιστορία, Επίκεντρο, 2012, 224 σελ.

Τα εγχειρίδια ιστορίας της ΣΤ΄ δημοτικού 1979, 1997, 2006 – Σωτηρία Βασιλείου

Παρουσίαση-ανάλυση


Βασικός σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση, η ανάλυση και η σύγκριση του περιεχομένου και των στόχων των τριών εγχειριδίων Ιστορίας για την Στ’ Δημοτικού, που εκδόθηκαν από τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) και διδάχτηκαν στα ελληνικά σχολεία από το 1979 έως και το 2007.

– Το πρώτο βιβλίο που εξετάζεται είναι η “Ελληνική Ιστορία των Νεωτέρων Χρόνων” των Α. Διαμαντόπουλου και Ν. Κυριαζόπουλου, η οποία γράφτηκε με βάση το Αναλυτικό Πρόγραμμα του 1977, εκδόθηκε το 1979 και παρέμεινε στα σχολεία έως και το 1989. Το 1990 το βιβλίο των Διαμαντόπουλου και Κυριαζόπουλου αντικαταστάθηκε από το βιβλίο “Στα Νεότερα Χρόνια”, το οποίο γράφτηκε από συγγραφική ομάδα απαρτιζόμενη από τον Δ. Ακτύπη, τον Αρ. Βελαλίδη, την Μ. Καΐλα, τον Θ. Κατσουλάκο, τον Γ. Παπαγρηγορίου και τον Κ. Χωρεάνθη. Το 1990 το εγχειρίδιο αυτό αναθεωρήθηκε από τριμελή ομάδα, αποτελούμενη από τον Θ. Κατσουλάκο, την Αν. Κυρκίνη και την Μ. Σταμοπούλου και κυκλοφόρησε το 1997. Στην εργασία μας εξετάζουμε την αναθεωρημένη αυτή έκδοση, η οποία παρουσιάζει ευάριθμες αλλά ουσιώδεις διαφορές από την πρώτη. Το τρίτο και τελευταίο εγχειρίδιο, που εξετάζεται φέρει τον τίτλο Στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια, γράφτηκε από συγγραφική ομάδα με επικεφαλής την Μ. Ρεπούση και μέλη την Χ. Ανδρεάδου, τον Αρ. Πουταχίδη και τον Αρμ. Τσιβά και διδάχτηκε στα σχολεία μόνο κατά τη σχολική περίοδο 2006-2007.

Κατά την πραγμάτευση του θέματος δεν περιοριζόμαστε στην παρουσίαση και την ανάλυση της προσέγγισης της Ιστορίας στα τρία εγχειρίδια, αλλά εξετάζουμε και τις παραμέτρους, που καθόρισαν το περιεχόμενο και τους στόχους τους. Τέτοιες παράμετροι είναι τα αντίστοιχα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, το Σύνταγμα και οι νόμοι της ελληνικής Δημοκρατίας, οι θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των οργάνων της για τη διδασκαλία της Ιστορίας, το ιστορικό πλαίσιο, οι νέες θεωρίες των επιστημών της αγωγής, ο ιδιόμορφος χαρακτήρας της σχολικής Ιστορίας και οπωσδήποτε η ιδιαίτερη λειτουργία ενός σχολικού εγχειριδίου.

Κατά την παρουσίαση του περιεχομένου των εγχειριδίων και των στόχων των συγγραφέων επισημαίνουμε κυρίως τον τρόπο προβολής του ελληνικού έθνους και των άλλων εθνών, την περιγραφή των συμφορών (Τουρκοκρατία, Κατοχή, Εμφύλιος) και των πολέμων του έθνους, τον τρόπο παρουσίασης των ιστορικών εχθρών, τη χρήση των μύθων της εθνικής μας ιστοριογραφίας, την προβολή προτύπων, το ύφος της αφήγησης, την ύπαρξη και τον τόνο του εθνικού-φρονηματιστικού λόγου και τέλος την παρουσία της δραματοποίησης και του συναισθήματος.

Όσον αφορά στα κριτήρια αξιολόγησης των βιβλίων αυτά είναι η συμμόρφωση τους με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, η στάση των συγγραφέων απέναντι στο Σύνταγμα και τους νόμους της ελληνικής Δημοκρατίας, η προσαρμογή των εγχειριδίων στα εκάστοτε πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα, η ανταπόκριση τους στις προκλήσεις της εποχής τους, η ισορροπία που διέπει την κατανομή της ύλης και οπωσδήποτε η επιστημονική αρτιότητα και την παιδαγωγική εγκυρότητα των έργων.

Εκπαίδευση, Εκδόσεις Επιφανίου, 2009, 237 σελ.