Ο ανήσυχος χαρακτήρας και η συγκλονιστική Μεταπολίτευση τον οδήγησαν σε πιο πολύπλοκες επιλογές, καθώς στο Πανεπιστήμιο ήλθε σε επαφή με “την άλλη πλευρά” που μόλις είχε γυρίσει με νοσταλγία και πίκρα απ’ το Παραπέτασμα. Μια πιο σύνθετη ανάγνωση της Ιστορίας του τόπου που μοιραία ο ίδιος δεν γνώριζε, τον προβλημάτισε.
Η αναζήτηση ευρύτερων εμπειριών και βαθύτερης γνώσης τον έσπρωξαν αργότερα σε επιλογή καριέρας με απαιτήσεις αλλά και μεγάλες ηθικές ανταμοιβές. Ως διπλωμάτης γνώρισε ολόκληρο τον κόσμο κι έδωσε μάχες εθνικές. Τη μεγαλύτερη όμως μάχη που μαινόταν μέσα του σχετικά με την ταραγμένη περίοδο απ’ τη Μικρασιατική Καταστροφή ως τον Εμφύλιο και τη Δικτατορία, δεν την είχε ακόμα αντιμετωπίσει κατάματα.
Διέξοδο βρήκε μετά τους λαμπερούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας όταν οι μακρόχρονες έντονες εμπειρίες, τα πολλά ακούσματα, οι εξαντλητικές μελέτες και οι ατέλειωτες περιηγήσεις μέστωσαν στην απόφαση να βάλει σε μορφή μυθιστορηματική αυτά που τελικά έμοιαζαν με παραμύθι, αν όχι εφιάλτη.
Η αρχή έγινε με τους “Δράκους” το 2008, ακολούθησε η “Στροφή πριν το τέλος” το 2010 και το “Μέσα από παλιό καθρέφτη” το 2013, ενώ τον πιο πρόσφατο κρίκο μιας σειράς από απόπειρες ψυχικής κατάθεσης και κάθαρσης μέσα από τη μυθιστορία, αποτελεί ο τόμος “Στα βράχια”.
Οι δράκοι (2008), Κοάν
Μια στροφή πριν το τέλος (2010), Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Μέσα από παλιό καθρέφτη (2013), Δίαυλος
Στα βράχια (2016), Δίαυλος
Να εκπληρώ τιμίως… (2021), Πληθώρα
Να εκπληρώ τιμίως… – Σπύρος Λαμπρίδης
Μέσα από τη ζωή του Τηλέμαχου Ιατρίδη, του οποίου τα βήματα ακολουθεί ο συγγραφέας από την ώρα της άφιξής του στον κόσμο μέχρι το τέλος του, εκτυλίσσονται σαν κινηματογραφικές σεκάνς όλες οι «ταραγμένες» στιγμές της πολιτικής, κοινωνικής και καθημερινής ιστορίας ολόκληρου του ελληνικού τοπίου, ενός τόπου-τοπίου βαριά πληγωμένου από έναν εμφύλιο πόλεμο. Ο Σπύρος Λαμπρίδης καταφέρνει να δημιουργήσει με τον ήρωά του μια σχέση μοναδική, αληθινή και ειλικρινή, απαλλαγμένη από μελοδραματισμούς και εμπάθειες. Δεν τον ακολουθεί ούτε σαν κριτής ούτε σαν φίλος, αλλά ούτε και σαν εξομολογητής. Τον παρατηρεί μέσα από το καλειδοσκοπικό πρίσμα του αφηγητή μεταγράφοντας σε λογοτεχνία μια καθημερινότητα συχνά αβάσταχτη, αλλά απόλυτα ανθρώπινη.
Ο συγγραφέας χτίζει με μεγάλη μαεστρία την ατμόσφαιρα τόσο της χαοτικής Ελλάδας της δικτατορίας, όσο και εκείνη της μεταπολιτευτικής ευφορίας. Μέσα στο σύνθετο αυτό κοινωνικοπολιτικό πλέγμα δημιουργεί και δίνει ζωή σ’ έναν άνθρωπο ο οποίος κάποια στιγμή συνειδητοποιεί πως για ν’ αποκτήσει εκείνα που ποθεί και να βιώσει όσα έχει ονειρευτεί θα πρέπει κάποτε να υπερβεί προσωπικά όρια και αρχές και να συγκρουστεί με την ίδια την ανθρώπινη συνθήκη.
Η επιλογή της αφήγησης σε τρίτο πρόσωπο αποδεσμεύει τον δημιουργό από το δημιούργημα, τον απαλλάσσει από την «υποψία» της αυτοαναφορικότητας και του δίνει το ελεύθερο της καθαρής ματιάς. Μεστός και ανθρώπινος –βαθύτατα ανθρώπινος–, ο συγγραφικός λόγος μας φέρνει αντιμέτωπους όχι μόνον με την πραγματικότητα της ζωής, αλλά και με εκείνη της Ιστορίας.
Μυθιστόρημα, Πληθώρα, 2021, 280 σελ.
Στα βράχια – Σπύρος Λαμπρίδης
Ποιος από εμάς δεν θα λαχταρούσε να απαλλαγεί για λίγο απ’ την καθημερινή μιζέρια και το άγχος της ατέλειωτης κρίσης που μας κατατρώει, αρπάζοντας την ευκαιρία μιας λυτρωτικής διαφυγής στην εκθαμβωτική ορεινή φύση των Τζουμέρκων και μιας αναζωογονητικής κατάβασης ράφτινγκ μέσα από την επιβλητική κοίτη του ‘Aραχθου;
Άραγε η ομάδα των αταίριαστων συνεπιβατών της φουσκωτής βάρκας θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί τι σκάρωνε πίσω από την πλάτη τους η θεά Τύχη, σε συμπαιγνία με την παντοδύναμη Φύση και την πολύπαθη πρόσφατη Ιστορία του τόπου μας ή ακόμα και τις εγγενείς ανθρώπινες αδυναμίες;
Πόσο πιθανό είναι μια τέτοια διασκεδαστική περιήγηση να μετατραπεί σε θανάσιμη περιπέτεια, εξουθενωτική αναζήτηση στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής ή να καταλήξει σε αντιπαράθεση μέχρι αλληλοεξόντωσης σ’ έναν εξωπραγματικό εφιάλτη στα έγκατα της γης;
“Καθόλου”, θα απαντούσε αυθόρμητα η κοινή λογική.
Όμως, δυστυχώς, σήμερα πλέον ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου συνήθως θριαμβεύουν το παράλογο και το απίστευτο…
Μυθιστόρημα, Δίαυλος, 2016, 302 σελ.
Μέσα από παλιό καθρέφτη – Σπύρος Λαμπρίδης
Ο Δημήτρης Βερωτής βιώνει την οδυνηρή κρίση στην Ελλάδα όπως όλοι, ή μάλλον κάπως καλύτερα. Πενηντάρης πετυχημένος δικηγόρος από καλή οικογένεια και με γερή προίκα, τον έχει τον τρόπο του. Επιπλέον κληρονομεί αναπάντεχα από κάποιο θείο ένα… παλαιοπωλείο! Άραγε, θα του αποφέρει τούτη η απρόσμενη κληρονομιά κάποια έσοδα ή μήπως αντίθετα τον μπλέξει σε περιπέτειες που θα τον συγκλονίσουν και θα ανατρέψουν άρδην τη βολεμένη του ζωή;
Το σκάλισμα στους θησαυρούς του παλαιοπωλείου αλλά και οι μαρτυρίες των φίλων του θείου-παλαιοπώλη θα οδηγήσουν τον Βερωτή σε μια επώδυνη βουτιά στο παρελθόν της οικογένειάς του και στην ταραγμένη νεότερη ιστορία του τόπου.
Σαν αποτέλεσμα, θα αναδυθεί εφιαλτικά ένα δράμα που αντικατοπτρίζει την τραγωδία του ευρύτερου εθνικού μας “παλαιοπωλείου”, του οποίου αποτελούμε ασήμαντα εκθέματα προς πώληση ή ακόμα και προς εξαφάνιση, μέσα από τη ραγδαία καθημερινή απαξίωση των πάντων.
Αλήθεια, ποιος είναι τελικά ο Δημήτρης Βερωτής και ποιοι όλοι εμείς;
Μυθιστόρημα, Δίαυλος, 2013, 411 σελ.
Μια στροφή πριν το τέλος – Σπύρος Λαμπρίδης
Κι αν, υποθετικά, μια μέρα όλα αυτά που θεωρούμε δεδομένα στην πολιτική, την οικονομία, την ασφάλεια, το περιβάλλον και την κοινωνική μας συνοχή μέσα στην “παγκοσμιοποιημένη” διεθνή σκηνή άρχιζαν να ανατρέπονται με αφορμή ένα τυχαίο τραγικό γεγονός; Πόσο δύσκολο είναι άραγε ο συνδυασμός κάποιας έντονης αναταραχής οπουδήποτε στην Ευρώπη, με την ταυτόχρονη διασπορά συνταρακτικών εικόνων και τρομακτικών ειδήσεων από τα μέσα ενημέρωσης να αποτελέσει αύριο κιόλας την απαρχή ενός ντόμινο πανικού;
Αν, λοιπόν, υποθέσουμε πως το απευκταίο κάποτε συνέβαινε, ποιοι “υπεύθυνοι” παράγοντες και ποιες “αυτόματες” διαδικασίες θα απέτρεπαν την άμεση διάχυση της αναταραχής και θα έβαζαν αποφασιστικά φραγμό στο παράλογο ολοκαύτωμα; Ποιοι αρχηγοί κρατών, ποιοι οργανισμοί θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο καταλυτικό και να δώσουν στον κόσμο αισιοδοξία και πίστη για το μέλλον;
Μυθιστόρημα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2010, 399 σελ.
Οι δράκοι – Σπύρος Λαμπρίδης
Ελλάδα: Μέσα σχεδόν του εικοστού αιώνα. Η γενιά του Πολέμου, της Κατοχής και του Εμφύλιου βιώνει το απόλυτο δράμα.
Δεύτερο μισό του αιώνα και η συνέχεια πάλι δύσκολη, καθώς η επόμενη γενιά που παίρνει τη σκυτάλη στα μισά, βγαίνει λαβωμένη από μια μακρόχρονη και πολύπλευρη υπανάπτυξη, αλλά και σκιαγμένη απ’ τη δικτατορία που ακολούθησε από κοντά τον Εμφύλιο.
Μεταπολίτευση! Ελπίδες για κάθαρση και δικαίωση σε όλα τα επίπεδα. Κι όμως, νέες πληγές μας έρχονται απ’ την Κύπρο, νέα προβλήματα συσσωρεύονται στην κοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα κατορθώνει και μπαίνει στην ευρωπαϊκή οικογένεια… για να κολυμπήσει στα βαθιά!
Πλησιάζει, και επιτέλους ανατέλλει, ο εικοστός πρώτος αιώνας. Η Ελλάδα, με τις δυο αυτές γενιές να συνυπάρχουν οριακά, φτάνει θριαμβευτικά και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας!
Να ‘μαστε λοιπόν εδώ! Από τη γενιά του εμείς… στη γενιά του εγώ. Οι δυο γενιές βιώνουν στο μακρύ διάβα τους αναμφίβολα διαφορετικές, ίσως και αντιφατικές εμπειρίες. Αντλούν όμως διαχρονικά και κατά περίπτωση τα χρήσιμα διδάγματα που βγαίνουν απ’ τις πολλές, διαδοχικές, σκληρές περιπέτειες της φυλής… Ή ίσως πάλι όχι;
Μυθιστόρημα, Κοάν, 2008, 519 σελ.
Πηγές: Biblionet, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Δίαυλος, Κοάν, Πληθώρα
