Γιάνης Βαρουφάκης

Μιλώντας στην κόρη μου – Γιάνης Βαρουφάκης

Μια σύντομη
εξιστόρηση
του καπιταλισμού


Όποιος δεν µπορεί να εξηγήσει µε απλά λόγια δύσκολες έννοιες σε νέους ανθρώπους απλά δεν τις κατανοεί αρκετά καλά ο ίδιος. Το βιβλίο τούτο πασχίζει λοιπόν να παραθέσει µια αφήγηση για την οικονοµία που η κόρη του συγγραφέα δε θα τη βαριόταν και η οποία, παράλληλα, θα εξηγούσε δύο πράγµατα: πώς προέκυψε ο σύγχρονος κόσµος µας και γιατί οι θεωρίες των οικονοµολόγων είναι µέρος των προβληµάτων –και όχι των λύσεων– που γεννά ο κόσµος αυτός. Θέτει, και απαντά, προκλητικά ερωτήµατα, όπως:
– Πότε και πώς γεννήθηκε η πρωτοκαθεδρία του κέρδους;
– Γιατί δε θα υπήρχε ποτέ πλούτος χωρίς χρέος;
– Από πού προκύπτει η εξοργιστική εξουσία των τραπεζιτών;
– Τι κρύβεται πίσω από τις οικονοµικές κρίσεις;
– Υπάρχει ελπίδα η ανθρωπότητα να πάψει να λειτουργεί ως ανόη-τος ιός που σκοτώνει τον οργανισµό στον οποίο ζει;
– Τι είναι το χρήµα και γιατί έχει «ανάγκη» τη δηµοκρατία;
Αν και δεν εστιάζει στην ελληνική καθηµερινότητα των τελευταίων, θλιβερών ετών, το βιβλίο πραγµατεύεται τα µεγάλα ζητήµατα της κοινωνικής οικονοµίας που αγγίζουν όλους τους ανθρώπους, παντού, αλλά µε τρόπο που µπορεί κάποιος να χρησιµοποιήσει ώστε να δει µε διαφορετικό µάτι την πρόσφατη κατάρρευση της ελληνικής οικονοµίας, καθώς και τους λόγους για τους οποίους οι κρατούντες αρνούνται πεισµατικά να λάβουν τις αποφάσεις που θα έφερναν τη λύτρωση των κοινωνιών µας στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, στον κόσµο όλο.

Δοκίμιο, Οικονομική πολιτική, Εκδόσεις Πατάκη, 2021, 216 σελ.

Tο άλλο τώρα – Γιάνης Βαρουφάκης

Αντιμέτωποι
μ’ ένα εναλλακτικό
παρόν


Αν το 2008 είχαµε αφήσει τον καπιταλισµό να καταρρεύσει, θα µπορούσε να τον έχει αντικαταστήσει σήµερα µια αυθεντικά ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία; Με τι θα έµοιαζε; Ποιοι θα την οικοδοµούσαν;
Βρισκόµαστε στο 2025. Τέσσερα χρόνια µετά την πανδηµία, τρεις φίλοι τυχαία ανακαλύπτουν ότι το 2008 ο χωροχρόνος χωρίστηκε σε δύο τροχιές. Τη δική µας. Κι ένα Άλλο Τώρα, όπου τα γεγονότα του 2008 πήραν εντελώς διαφορετική τροπή, οδηγώντας σ’ έναν κόσµο αντίστοιχο µεν µε τον δικό µας, αλλά εντυπωσιακά εκδηµοκρατισµένο. Χωρίς αφεντικά. Χωρίς τράπεζες. Χωρίς χρηµατιστήρια. Χωρίς ψηφιακούς κολοσσούς. Χωρίς δισεκατοµµυριούχους. Χωρίς κρατικό αυταρχισµό.
Οι τρεις φίλοι –η Αµερικανίδα Εύα, νεοφιλελεύθερη οικονοµολόγος, η Αγγλίδα Άιρις, µαρξίστρια-φεµινίστρια και µονίµως αντιφρονούσα, και ο Κρητικός Κώστας, ιδιοφυΐα µηχανικός ψηφιακών τεχνολογιών που σιχαίνεται τη δύναµη της Big Tech– µελετούν µε ανοιχτό το στόµα την παγκόσµια τεχνο-εξέγερση του 2009-2013 που, στο Άλλο Τώρα, γέννησε τη διεθνή, µετακαπιταλιστική συγκυρία. Εξετάζουν µανιωδώς την παράλληλη κοινωνία όπου οι εταιρείες ανήκουν ισότιµα σ’ όλους τους εργαζόµενους, το βασικό εισόδηµα καθώς κι ένα βασικό κληροδότηµα είναι δικαιώµατα κάθε ανθρώπου, η στέγη κοινωνικοποιείται και οι αγορές είναι περισσότερο ελεύθερες τώρα που ο καπιταλισµός πέθανε. Κάπου εκεί, όµως, οι τρεις φίλοι καλούνται να πάρουν µια σκληρή απόφαση που τους φέρνει µπροστά σε αµείλικτο δίληµµα.
Ρηξικέλευθο τόσο στη µορφή όσο και στο όραµά του, Το Άλλο Τώρα συνδυάζει την επιστηµονική φαντασία και τον πλατωνικό διάλογο µε τη λογοτεχνία για να δείξει ότι υπάρχει εναλλακτική στον καπιταλισµό, ενώ ταυτόχρονα µας φέρνει αντιµέτωπους µε το µεγαλύτερο ερώτηµα: Μέχρι πού είµαστε διατεθειµένοι να φτάσουµε για να την κατακτήσουµε;

Μετάφραση: Μαρία Χρίστου
Τίτλος πρωτοτύπου: Another now: Dispatches from an alternative present

Μυθιστόρημα, Επιστημονική Φαντασία, Εκδόσεις Πατάκη, 2021, 480 σελ.

Ανίκητοι ηττημένοι – Γιάνης Βαρουφάκης

Για μια ελληνική άνοιξη μετά από ατελείωτους μνημονιακούς χειμώνες


Τι συνέβη όταν ένας μικρός λαός αποφάσισε να αποδράσει από τη μόνιμη χρεοδουλοπαροικία που ερημοποιεί τη χώρα του;

Οι “Ανίκητοι ηττημένοι” είναι όλοι εκείνοι που το 2015 ξεπέρασαν τον φόβο του βαθέoς κατεστημένου και έφεραν την “Ελληνική Άνοιξη”. Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη ρίχνει φως στη μεθοδικότητα με την οποία ηττήθηκε η “Ελληνική Άνοιξη”, με παράπλευρη απώλεια την απαξίωση και σταδιακή αποδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Brexit κτλ.). Όμως καταδεικνύει και κάτι άλλο: Πως, παρά την ήττα τους, η “Ελληνική Άνοιξη” των Ανίκητων Ηττημένων έβαλε τις βάσεις για μια “Ευρωπαϊκή Άνοιξη”, αναδεικνυόμενη έτσι σε σοφή επένδυση στο μέλλον μιας βιώσιμης Ελλάδας εντός μιας δημοκρατικής Ευρώπης, για την οποία αξίζει κανείς να μάχεται.

Αφιερωμένο σε όσους πασχίζουν για τον έντιμο, λογικό συμβιβασμό, αλλά προτιμούν να ισοπεδωθούν παρά να καταλήξουν συμβιβασμένοι, το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη έχει τουλάχιστον τρεις αναγνώσεις:

– Χρονικό των γεγονότων του 2015, όταν οι δανειστές της χώρας ρίσκαραν την ακεραιότητα της Ευρώπης για να αναπαραγάγουν την άνομη εξουσία τους, επεκτείνοντας στο διηνεκές τη γενικευμένη πτώχευση της ελληνικής κοινωνίας.

– Εξιστόρηση ενός ακόμα “επεισοδίου” της ελληνικής ιστορίας όπου η διάσπαση του εσωτερικού μετώπου έφερε την ήττα.

– Καταγραφή συναρπαστικών συζητήσεων με ανθρώπους που καθορίζουν τις τύχες μας, όπως τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, την Κριστίν Λαγκάρντ, τον Μάριο Ντράγκι, τον Εμμανουέλ Μακρόν, τον Μπαράκ Ομπάμα.

Ίσως όμως η πιο ενδιαφέρουσα ανάγνωση κινείται γύρω από άλλον, εντελώς διαφορετικό, άξονα που θυμίζει περισσότερο αρχαία ή σαιξπηρική τραγωδία: Εμβάθυνση στο δράμα ανθρώπων με εξουσία μεγάλη, που όμως καταλήγουν ανήμπορα πλάσματα πιασμένα στην παγίδα που τους έστησε η θεσμική τους ισχύς.

Στις 31 Αυγούστου 2019 έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας η ταινία του Κώστα Γαβρά “Ενήλικοι στην αίθουσα”, βασισμένη στο βιβλίο.
Στον πρόλογο της νέας έκδοσης διαβάζουμε την επιστολή του σκηνοθέτη στον συγγραφέα τον Ιούλιο του 2015, όπου μεταξύ άλλων γράφει: “… κρίνω ότι βρήκα αυτό που ψάχνω για καιρό πολύ: το θέμα μιας ταινίας, ενός δράματος, για μια Ευρώπη που την κυβερνά μια ομάδα κυνικών ανθρώπων αποκομμένων από ανθρώπινες, πολιτικές και πολιτιστικές ανησυχίες. Ανθρώπων που έχουν ψύχωση με συγκεκριμένους αριθμούς, και μόνο με αυτούς. … Θέλω να τονίσω ότι, ενώ θα αφορά την Ελλάδα, η ταινία θα είναι οικουμενική”.

Μετάφραση: Πέτρος Γεωργίου
Μετάφραση: Μαρία Χρίστου
Μετάφραση: Αλέξανδρος Βαφειάδης
Τίτλος πρωτοτύπου: Adults in the Room: My Battle with Europe’s Deep Establishment
Ημερομηνία Πρώτης Έκδοσης: 2017

Πολιτική, Οικονομία, Αφηγήσεις, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, 829 σελ.

Η αρπαγή της Ευρώπης – Γιάνης Βαρουφάκης

Οι ρίζες της καταστροφικής διαχείρισης
μιας αναπόφευκτης κρίσης


Η συστηματική άρνηση των πραγματικών αιτίων της ευρωπαϊκής κρίσης γέννησε μια τιτάνια μάχη με θύματα την ακεραιότητα και την ψυχή της Ευρώπης. Στη μάχη αυτή ηττώνται καθημερινά οι δυνάμεις της λογικής και του ανθρωπισμού και θριαμβεύουν ο αυταρχισμός, η ανισότητα, μία μορφή δήθεν λιτότητας που υπονομεύει την ίδια της τη λογική. Ως αποτέλεσμα, οι φυγόκεντρες δυνάμεις που αποδομούν την Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύονται – με το Brexit να δίνει απλά πρόγευση του τι θα ακολουθήσει. Το αποτέλεσμα αυτής της τιτάνιας σύγκρουσης όχι μόνο θα κρίνει το μέλλον της ηπείρου μας, αλλά και θα αποδειχθεί κρίσιμο για την υφήλιο. Η νίκη του ορθολογισμού, της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού στην Ευρώπη είναι, άλλη μια φορά, διακύβευμα για όλον τον κόσμο.

Στο νέο του βιβλίο, ο Γιάνης Βαρουφάκης αφηγείται τη δημιουργία της ευρωζώνης πάνω στα ερείπια του εντυπωσιακού μεταπολεμικού οικονομικού συστήματος που έστησαν, ως επέκταση του Νιου Ντηλ, οι επίγονοι του προέδρου Ρούσβελτ. Αντίθετα με εκείνη τη νομισματική και οικονομική ένωση (το Μπρέτον Γουντς), η ευρωζώνη οικοδομήθηκε σαθρά, με τρόπο που τη μετέτρεψε γρήγορα σε πυραμιδικό σχήμα (ιδιωτικού και δημόσιου) χρέους, με χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία στον ρόλο του μονίμως αφερέγγυου δανειολήπτη.

Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη “Η αρπαγή της Ευρώπης” σκύβει προσεκτικά και μεθοδικά πάνω στην πρόσφατη ευρωπαϊκή μας ιστορία, παραθέτοντας εφικτές λύσεις και αναδεικνύοντας τη μεταμορντέρνα έκδοση της δεκαετίας του 1930 που καραδοκεί εάν κάνουμε το λάθος να πιστέψουμε πως οι μόνες μας επιλογές είναι είτε η υποταγή στις διάφορες τρόικες είτε η διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μετάφραση: Ελένη Αστερίου
Τίτλος πρωτοτύπου: And the Weak Suffer what they Must?
Περιέχει Βιβλιογραφία

Ευρωπαϊκή Ένωση, Οικονομική πολιτική, Εκδόσεις Πατάκη, 2016, 474 σελ.

Η γένεση της μνημονιακής Ελλάδας – Γιάνης Βαρουφάκης

Ένα χρονικό της κρίσης


Το 2009 το ελληνικό κράτος πτώχευσε. Ευρώπη και Αθήνα είχαν την επιλογή μεταξύ της Αλήθειας και της Άρνησης. Επέλεξαν την Άρνηση που, για να συντηρείται, απαιτούσε το μεγαλύτερο δάνειο της παγκόσμιας ιστορίας στο πιο πτωχευμένο κράτος, υπό τον όρο ότι θα συρρικνωθεί βάναυσα το εθνικό εισόδημα! Το παράλογο αυτό δάνειο μεταμφιέστηκε ως έκφραση της ευρωπαϊκής… αλληλεγγύης. Στην πραγματικότητα, στόχος του ήταν η κυνική μεταφορά αμύθητων ζημιών από τις τράπεζες στα κράτη, πριν καταλήξουν στους ώμους των πιο αδύναμων εκ των πολιτών.
Έτσι οικοδομήθηκε η Μνημονιακή Ελλάδα. Τρία ήταν τα “οικοδομικά υλικά”: τοξικά δάνεια, η πλάνη περί μονοδρόμου, και ο φόβος της σύγκρουσης με την Πτωχοτραπεζοκρατία που επιστράτευσε, διατηρώντας τα εν ζωή, τα πτωχευμένα μέσα “ενημέρωσης”. Σήμερα, το καθεστώς που οικοδόμησε τη Μνημονιακή Ελλάδα διαρρηγνύει τα ιμάτιά του ότι “το Μνημόνιο τελειώνει”. Αν ήταν έτσι, το βιβλίο τούτο, που καταγράφει τη “γένεσή” της μέσα από (ξαναδουλεμένα) κείμενα γραμμένα την περίοδο 2006-14, δεν θα είχε εκδοθεί.

Οικονομία, Πολιτική, Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, 2014, 426 σελ.

Μιλώντας στην κόρη μου για την οικονομία – Γιάνης Βαρουφάκης

Όποιος δεν µπορεί να εξηγήσει µε απλά λόγια δύσκολες έννοιες σε νέους ανθρώπους απλά δεν τις κατανοεί αρκετά καλά ο ίδιος. Αυτό ισχύει τόσο στην περίπτωση των Μαύρων Τρυπών στα πέρατα του Σύµπαντος όσο και σε εκείνη των µαύρων τρυπών του δηµόσιου χρέους και των τραπεζικών ζηµιών. Το βιβλίο τούτο πασχίζει λοιπόν να παραθέσει µια αφήγηση για την οικονοµία που η κόρη του συγγραφέα δεν θα τη βαριόταν και η οποία, παράλληλα, θα εξηγούσε δύο πράγµατα: πώς προέκυψε ο σύγχρονος κόσµος µας και γιατί οι θεωρίες των οικονοµολόγων είναι µέρος των προβληµάτων -και όχι των λύσεων- που γεννά ο κόσµος αυτός. Θέτει, και απαντά, προκλητικά ερωτήµατα, όπως:

– Γιατί εισέβαλαν οι Βρετανοί αποικιοκράτες στην Αυστραλία και όχι οι Αβορίγινες στην Αγγλία;
– Πότε και πώς γεννήθηκε η πρωτοκαθεδρία του κέρδους;
– Γιατί δεν θα υπήρχε ποτέ πλούτος χωρίς χρέος;
– Από πού προκύπτει η εξοργιστική εξουσία των τραπεζιτών;
– Τι κρύβεται πίσω από τις οικονοµικές κρίσεις;
– Υπάρχει ελπίδα η ανθρωπότητα να πάψει να λειτουργεί ως ανόητος ιός που σκοτώνει τον οργανισµό στον οποίο ζει;
– Τι είναι το χρήµα και γιατί έχει “ανάγκη” τη δηµοκρατία;

Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει: “Αν και δεν εστιάζει στην ελληνική καθημερινότητα των τελευταίων, θλιβερών ετών, το βιβλίο πραγματεύεται τα μεγάλα ζητήματα της κοινωνικής οικονομίας που αγγίζουν όλους τους ανθρώπους, παντού, αλλά με τρόπο που, όποιος αναγνώστης θέλει, μπορεί να χρησιμοποιήσει ώστε να δει με διαφορετικό μάτι την πρόσφατη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας εν μέσω μιας Ευρώπης σε κρίση, σ’ έναν κόσμο που αδυνατεί να ισορροπήσει. Ακόμα, θα διακρίνει τους λόγους που οι κρατούντες αρνούνται πεισματικά να λάβουν τις αποφάσεις που θα έφερναν τη λύτρωση των κοινωνιών μας στην Ευρώπη, στην Ελλάδα,
παγκοσμίως”.

Δοκίμιο, Οικονομία, Εκδόσεις Πατάκη, 2014, 207 σελ.

Παγκόσμιος μινώταυρος – Γιάνης Βαρουφάκης

Οι πραγματικές αιτίες της οικονομικής κρίσης


“Το βιβλίο αυτό είναι μια από εκείνες τις πολύ σπάνιες εκδόσεις για την οποία μπορεί κανείς να πει ότι είναι επείγουσα, έγκαιρη και απολύτως απαραίτητη”.
Terry Eagleton

Τι έφταιξε τελικά; Η απληστία; Οι πολιτικοί; Οι τράπεζες; Εμείς οι ίδιοι; Πολλά έφταιξαν και δύσκολα κάποιος μπορεί να πείσει ότι δεν προσέθεσε κι εκείνος το λιθαράκι του στο οικοδόμημα της Κρίσης. Όμως όλα αυτά είναι υποσημειώσεις σε ένα μεγαλοπρεπέστερο, σχεδόν μυθολογικό, δράμα. Ένα οικουμενικό έπος οι ρίζες του οποίου ξεκινούν στη Μεγάλη Ύφεση του 1929 προτού επεκταθούν στη δεκαετία του ’70. Τότε ήταν που, όπως οι Αθηναίοι είχαν αναγκαστεί να τρέφουν με απαίσιους “φόρους υποτέλειας” το έγκλειστο στο Λαβύρινθο κτήνος, έτσι κι ο υπόλοιπος κόσμος άρχισε να χρηματοδοτεί τον αδηφάγο Παγκόσμιο Μινώταυρο – τα αμερικανικά ελλείμματα. Τώρα, από τα ερημωμένα μαγαζιά στους δρόμους των ελληνικών πόλεων μέχρι τις μεγαλεπήβολες συζητήσεις στα κέντρα της αμήχανης διεθνούς εξουσίας, όπου και να κοιτάξουμε, βλέπουμε τις επιπτώσεις του θανάσιμου τραυματισμού, εν έτει 2008, του Παγκόσμιου Μινώταυρου.

Ο “Παγκόσμιος Μινώταυρος” αφηγείται τα πραγματικά αίτια που επέβαλαν την Κρίση σε ολόκληρο τον πλανήτη και τα οποία, αν παραμείνουν κρυφά, ελαχιστοποιούν τις δυνατότητές μας ως Έλληνες, ως Ευρωπαίοι, να πάρουμε τις τύχες του τόπου στα χέρια μας. Το βιβλίο μας καλεί να σκεφτόμαστε οικουμενικά ώστε να μπορούμε να κρίνουμε τα της πολιτείας μας, να δρούμε τοπικά, να βελτιώνουμε ό,τι μπορούμε γύρω μας.

Μετάφραση: Γιάνης Βαρουφάκης
Μετάφραση: Άγγελος Φιλιππάτος
Τίτλος πρωτοτύπου: The Global Minotaur
Περιέχει Βιβλιογραφία

Οικονομική πολιτική, Παγκοσμιοποίηση, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2012, 468 σελ.

Κρίσης Λεξιλόγιο – Γιάνης Βαρουφάκης

Οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν


“Δεν υπάρχει μεγαλύτερος σύμμαχος στην μελαγχολία από την απραξία. Και καμία γιατρειά καλύτερη από την πράξη”. Τάδε έφη το 1621 ο Robert Burton στο κλασσικό του βιβλίο “Η ανατομία της μελαγχολίας”. Ήταν το βιβλίο που διάβαζε κάθε πρωί, για να βρει το κουράγιο να σηκωθεί από το κρεββάτι του, ο μελαγχολικός Dr. Johnson. Και ποια “πράξη” επέλεξε ο Dr. Johnson ώστε να αποδράσει από την μελαγχολία που τον καταδυνάστευε; Την λεξικογραφία. Την καταγραφή και απόδοση των όρων που συνιστούσαν τον καθημερινό αγώνα να εκφράζουμε, και να διαμορφώνουμε, τις σκέψεις μας. Έτσι, εν έτει 1755, προέκυψε ίσως το γνωστό, και ακόμα απολαυστικό, λεξικό του Dr. Johnson.
Με αυτό καταπολέμησε την μελαγχολία του αλλά και άσκησε κριτική. Παραδείγματος χάριν, ορίζει τον αντίστοιχο ΦΠΑ της εποχής του ως εξής: “Ένας μισητός φόρος επί αγαθών ο οποίος επιλέγεται όχι από δίκαιους κριτές των αξιών αλλά από φουκαράδες στην δούλεψη εκείνων που κερδίζουν από την είσπραξή του.” Σήμερα, εδώ στην Ελλάδα της Κρίσης, η μελαγχολία ξεπέρασε τα όρια του ατομικού και κινδυνεύει να μολύνει το σώμα της κοινωνίας ολόκληρης. Η πράξη, όπως έλεγε ο Burton, είναι η καλύτερη γιατρειά. Συλλογικά και ατομικά.

Το λεξικό τούτο αποτελεί μία από αυτές τις μικρές, ατομικές πράξεις. Από την μία, εξηγεί τους όρους που αιωρούνται παντού (CDS, spreads κλπ) ενώ από την άλλη, στον δρόμο που χάραξε ο Dr. Johnson, η λεξικογραφική προσπάθεια που κρατάτε στα χέρια σας ελπίζει να διαταράξει την κοινή μας μελαγχολία θέτοντας τους όρους της Κρίσης στο φως της κριτικής.

Οικονομική πολιτική, Χρηματοοικονομική, Λεξικό, Ποταμός, 2011, 175 σελ.

Πολιτική οικονομία – Γιάνης Βαρουφάκης

Η οικονομική θεωρία στο φως της κριτικής


Κάποτε τα οικονομικά ήταν το επιστημονικό πεδίο στο οποίο διεξάγονταν οι πιο παθιασμένες συγκρούσεις μεταξύ αντιπάλων ιδεολογικών στρατών. Η ύψιστη μορφή πολιτικής αντιπαράθεσης. Οι εξισώσεις των οικονομολόγων αποτύπωναν εναλλακτικές απόψεις περί της καλής καγαθής κοινωνίας. Τα μαθηματικά τους ήταν παθιασμένα. Η γεωμετρία τους έσταζε ιδεολογικό ενθουσιασμό.

Σήμερα, τίποτα δεν θυμίζει εκείνη την εποχή. Σήμερα τα οικονομικά απλώς κουράζουν. Τα εγχειρίδιά μας θυμίζουν οδηγίες χρήσης κάποιου λογισμικού πακέτου. Στους «αρχάριους» λέμε: εμείς μπορεί να διαφωνούμε μεταξύ μας, αλλά εσείς δεν είστε αρκετά ώριμοι για να μας ακούτε να τσακωνόμαστε. Μάθετε τα εγχειρίδιά σας «νεράκι», και μετά ελάτε να συζητήσουμε. Δυστυχώς, λίγοι περιμένουν. Μας εγκαταλείπουν καθημερινά και μαζικά, στρεφόμενοι σε ψευτο-επιστήμες όπως το μάρκετινγκ, η διαφήμιση κλπ.

Η “Πολιτική οικονομία” του Γιάνη Βαρουφάκη σκοπεύει να εμφυσήσει νέα πνοή στην διδαχή των οικονομικών. Να αναμοχλεύσει τα πάθη εξάπτοντας την λογική. Να διδάξει την οικονομική θεωρία θέτοντάς την, από την πρώτη σελίδα, στο φως της κριτικής. Να ξεναγήσει τους αρχάριους στις άγριες ομορφιές του κόσμου των οικονομικών ιδεών. Να τους προστατεύσει από τα “αποστειρωμένα” εγχειρίδια που, αγχωμένα, προσποιούνται ότι τα οικονομικά είναι μια σειρά λυμένων προβλημάτων. Να χαράξει ένα μέσο δρόμο μεταξύ των τεχνικών δεξιοτήτων και της φιλοσοφικής προδιάθεσης· της ψυχρής γεωμετρικής λογικής και του πολιτικού πάθους· της μαθηματικής αποτύπωσης των θεωρημάτων και της συνεχούς αμφισβήτησης των αξιωμάτων τους· της προσήλωσης στην εξήγηση των εμπειρικών «δεδομένων» και της αμφιβολίας για το τι είναι “δεδομένο”. Το βιβλίο:

-Συνοψίζει την ουσία τού κάθε κλάδου της οικονομικής επιστήμης
-Μελετά τις επεκτάσεις αυτών των βασικών εννοιών στην θεωρία διεθνούς εμπορίου, παγκοσμιοποίησης, νομισματικής πολιτικής κλπ.
-Αναρωτιέται: Ποια είναι, τελικά, η σημασία της οικονομικής θεωρίας σήμερα; Γιατί η οικονομική επιστήμη περνάει τόσο μεγάλη κρίση;

Επιμέλεια: Γιάνης Βαρουφάκης
Επιμέλεια: Μάνος Κουντούρης
Μετάφραση αγγλικών κειμένων: Βαγγέλης Κοντογιάννης, Αιμιλία Μαρσέλλου, Δημήτρης Μπίμπας, Μόνα Παπαδάκου, Λυδία Σταμέλου, Λευτέρης Τσερκέζης
Περιέχει Βιβλιογραφία

Οικονομία, Φιλοσοφία και θεωρία, Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, 2007, 567 σελ.

Θεωρία Παιγνίων – Γιάνης Βαρουφάκης

Η θεωρία που φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κοινωνικές επιστήμες


Η Θεωρία Παιγνίων, αφού καταξιώθηκε ως η σύγχρονη θεμελίωση της οικονομικής, φιλοδοξεί πλέον να ενοποιήσει όλες τις κοινωνικές επιστήμες. Από τα μικρά προβλήματα της κοινωνίας (π.χ. το σχεδιασμό δημοπρασιών) μέχρι τα μεγάλα φιλοσοφικά μας αινίγματα (π.χ. περί Ηθικής και του ρόλου του Κράτους), η Θεωρία Παιγνίων έχει άποψη. Εντάσσει τον εαυτό της στα φαινόμενα που καλείται η ίδια να εξηγήσει. Αντίθετα με τις άλλες προσεγγίσεις στην κοινωνική επιστήμη, η Θεωρία Παιγνίων υποθέτει ότι κανείς δεν κάνει πράγματα που δεν θα έκανε αν τη γνώριζε! Οι κοινοί άνθρωποι εμφανίζονται σ’ αυτήν ως θεωρητικοί και οι θεωρητικοί ως κοινοί άνθρωποι. Πρωτότυπο. Όμορφο. Ανθρωπιστικό. Μήπως όμως και αυθάδες;

Το πρόβλημα με τη Θεωρία Παιγνίων είναι ότι η μαθηματική της γλώσσα αποκλείει πολλούς από συζητήσεις από τις οποίες δεν θα έπρεπε να λείπει κανείς. Εκείνοι που ενδιαφέρονται περισσότερο για την κοινωνική σημασία της Θεωρίας Παιγνίων, συνήθως απωθούνται από τα μαθηματικά της. Κι εκείνοι που κατέχουν τις απαιτούμενες τεχνικές, συχνά δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική και φιλοσοφική τους σημασία.

Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη απευθύνεται σε όλους: Στους μη κατέχοντες τις τεχνικές, παρουσιάζει όλες τις σημαντικές έννοιες χρησιμοποιώντας απλή αριθμητική. Στους υπόλοιπους, αποκαλύπτει την κοινωνική σημασία των τεχνικών. Στους οικονομολόγους παρουσιάζει την αρτιότερη μέθοδο ανάλυσης του αντικειμένου τους, αλλά και μια ευκαιρία επαναπροσέγγισης με τη φιλοσοφία, την ψυχολογία, και την πολιτική επιστήμη. Στους κοινωνικούς επιστήμονες προσφέρει εφόδια χρήσιμα στην κριτική αξιολόγηση της Θεωρίας Παιγνίων. Στο ευρύ κοινό, αποκαλύπτει τις αδυναμίες όλων των ερμηνειών περί καλής κ’ αγαθής κοινωνίας που βασίζονται αποκλειστικά στον φιλελεύθερο ατομικισμό.

Το βιβλίο δεν προσηλυτίζει. Αντίθετα, διατηρεί σε κάθε του σελίδα μια έντονα κριτική στάση. Συνδυάζει την πληρότητα άρτιου εγχειριδίου με την κριτική στάση ανατρεπτικού κειμένου:
– Εξηγεί λεπτομερειακά όλες τις βασικές έννοιες της Θεωρίας Παιγνίων (π.χ. τις ισορροπίες Nash, τη λύση του διαπραγματευτικού προβλήματος) και τις φιλοσοφικές παραδοχές της (π.χ. περί ορθολογισμού).
– Περιέχει Κεφάλαια για τα τελευταία επιτεύγματα της θεωρίας, π.χ. εξελικτικά, ψυχολογικά και πειραματικά παίγνια
– Στο τέλος κάθε Κεφαλαίου προσφέρει πρωτότυπα προβλήματα και ασκήσεις με εκτενέστατες λύσεις και σχόλια.

Περιέχει Βιβλιογραφία

Θεωρία παιγνίων, Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, 2007, 820 σελ.