Ηρακλής Μήλλας

Ο οικογενειακός τάφος – Ηρακλής Μήλλας

Στο γενεαλογικό δένδρο θα δείτε είκοσι ένα άτομα. Στην ιστορία μας όμως υπάρχουν και άλλοι: η Τερψιχόρη και ο πατέρας της· η κουτσομπόλα Αρετή· η μαμζέλ Λιανοπούλου, που παρέδιδε μαθήματα πιάνου· ο Ιάσων, ο δικηγόρος του Πατριαρχείου· κάποια Άρτεμη, που ποτέ δεν παντρεύτηκε επειδή η Αγια-Σοφιά δεν έγινε πάλι εκκλησία· οι Ρώσοι Φίοντορ και Νικολάι, τα δύο αδέλφια που πολέμησαν τον Λένιν· δύο Εβραίοι από την Ισπανία που τραγουδούσαν· μια Αρμένισσα που επέζησε από τη σφαγή. Και Τούρκοι: ο Αλή, που αγαπήθηκε από τον συγγραφέα· ο Αντίλ Μπέης, που αν και το όνομά του σημαίνει “δίκαιος” δεν ήταν· η Νουριέ και ο γιος της Χασάν, δύο καλοί άνθρωποι. Και άλλοι, που είναι πολύ λιγότερο σημαντικοί για την ιστορία μας αλλά έχουν ίσα δικαιώματα με τους υπόλοιπους.

Μυθιστόρημα, Γαβριηλίδης, 2018, 208 σελ.

Κατάλογος κοινών ελληνικών και τουρκικών λέξεων, εκφράσεων και παροιμιών – Ηρακλής Μήλλας

Η πρώτη εκδοχή του “καταλόγου” των 4.660 κοινών ελληνικών και τουρκικών λέξεων ήταν έτοιμη το 1992. Αποδείχτηκε πολύ χρήσιμη όταν τότε δίδασκα ελληνικά στους τουρκόφωνους φοιτητές μου στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας στο τμήμα “Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας”. Το ίδιο όφελος παρατηρήθηκε και όταν το 1999-2003 δίδαξα τουρκικά στους ελληνόφωνους φοιτητές μου στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου στο τμήμα “Μεσογειακών Σπουδών”. Οι ενδιαφερόμενοι μέσα σε πολύ μικρό διάστημα “έμαθαν” χιλιάδες λέξεις της άλλης γλώσσας, και αυτό επειδή με μια μόνο ανάγνωση απλώς “λάμβαναν γνώση” ότι ορισμένες λέξεις είναι κοινές. Δεν χρειάζεται η αποστήθιση αλλά μια απλή ενημέρωση για να εμπεδωθούν οι λέξεις.

Οι “κοινές εκφράσεις και παροιμίες στην ελληνική και τουρκική γλώσσα” είναι μια πρώτη προσπάθεια σε αυτό το θέμα. Πρωτοεμφανίζεται εδώ. Η παροιμία είναι ένας εύληπτος συλλογισμός, θα μπορούσαμε να ορίσουμε τις εκφράσεις ως λέξεις ή φράσεις που φέρουν μεταφορική έννοια. Αυτός που “κάθεται στ’ αγκάθια” δεν είναι φακίρης αλλά απλώς κάποιος που είναι ανήσυχος. Αν και ο τουρκόφωνος εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο (diken ustunde oturuyor), τότε λέμε ότι έχουμε μια κοινή “έκφραση”. Το σύνολο αυτών των κοινών εκφράσεων και παροιμιών είναι περίπου 1300.

Η εργασία αυτή αποσκοπούσε να ανταποκριθεί σε αποκλειστικά διδακτικές ανάγκες. Μετά την αποπεράτωσή της όμως παρατηρώ ότι φέρει και πολιτιστικά μηνύματα. Στην εποχή των εθνικών κρατών και ταυτοτήτων όπου η (υποτιθέμενη) ιδιαιτερότητα μας αποτελεί θετικό σημείο αναφοράς και η (υποτιθέμενη αρνητική) διαφορετικότητα του άλλου ενισχυτικό σημείο της ταυτότητας μας, βλέπουμε ότι έχουμε κοινά σημεία με τον Άλλο. Χιλιάδες λέξεις μας υπενθυμίζουν ότι τελικά ανήκουμε σε ένα ευρύτερο χώρο όπου οι άνθρωποι ανταλλάσσουν κοινές αξίες και σήματα. Τα εθνικά στεγανά είναι σχετικά, μπορεί και πολύ σχετικά.

Λεξικό, Εκδόσεις Παπαζήση, 2008, 191 σελ.

Τι πρέπει, τι δεν πρέπει – Ηρακλής Μήλλας

Οδηγός συμπεριφοράς για καλύτερες ελληνοτουρκικές σχέσεις


Οδηγός για όσους επιθυμούν να αποφύγουν λάθη τα οποία προκαλούν παρεξηγήσεις και επιδεινώνουν τις σχέσεις των δύο εθνών.
(Ο οδηγός αυτός μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αντίστροφα για να αυξήσει την ένταση, να ικανοποιήσει επιθετικούς χαρακτήρες, όπως και τους Έλληνες και τους Τούρκους εθνικιστές).
Ο “οδηγός” αυτός αρχικά γράφτηκε στα αγγλικά με σκοπό να εκδοθεί σε τρίτη χώρα, απλώς επειδή κάθε ελληνική ή τουρκική έκδοση συνήθως εκλαμβάνεται ως μονόπλευρη από την “άλλη” πλευρά. Τελικά επιλέχθηκε μια άλλη λύση: στην Ελλάδα κυκλοφορεί στα ελληνικά και αγγλικά και ταυτόχρονα στην Τουρκία στα τουρκικά. Σε περίπτωση αμφιβολιών ή διαφωνιών ισχύει το αγγλικό κείμενο, τα άλλα είναι μεταφράσεις.
Οι απόψεις που παρουσιάζονται εδώ είναι αποκλειστικά δικές μου και δεν δεσμεύουν κανένα άτομο, καμιά οργάνωση ή κανέναν άλλον οργανισμό. Δηλαδή, δεν τίθεται θέμα συνωμοσίας. Με την ευκαιρία θέλω επίσης να δηλώσω, και έχοντας επίγνωση των συνεπειών αυτής της δήλωσης, ότι αν και δεν ξέρω γιατί, μου αρέσει ο παστουρμάς αλλά εξίσου και το σουβλάκι!

Περιέχει Βιβλιογραφία

Σχέσεις, Εκδόσεις Παπαζήση, 2002, 149 σελ.

Do’s and Don’ts – Hercules Millas

For Better Greek – Turkish Relations


A guide for those who want to avoid mistakes which create misunderstandings and aggravate interethnic rapprochement.
(The quide may also be used conversely to create tension, to satisfy aggressive personalities and Greek and Turkish nationalists).
This guide was originally written in English with the purpose to be published in a third country, simply because each Greek or Turkish publication is perceived by the “other” side as biased. Eventually another solution was found: the text circulates in Greece in English and in Greek and simultaneously in Turkey in Turkish. In case of doubt or disagreement the English text precedes; the others are translations.
All the views expressed here are my own and they do not commit any other person, group or organization. In other words, there is no conspiracy. I also take this opportunity to declare, being fully aware of the consequences of this declaration, that though I do not know why, I like pasturma as well as souvlaki!

Περιέχει Βιβλιογραφία

Σχέσεις, Εκδόσεις Παπαζήση, 2002, 135 σελ.

Εικόνες Ελλήνων και Τούρκων – Ηρακλής Μήλλας

Σχολικά βιβλία, ιστοριογραφία, λογοτεχνία και εθνικά στερεότυπα


Πώς μας βλέπουν οι Τούρκοι; Πώς εκλαμβάνουν τον Έλληνα, την ελληνική πραγματικότητα, το παρελθόν και το παρόν των σχέσεών μας; Υπάρχουν πολλές μελέτες που αναφέρονται στον “Άλλο”, έλειπε όμως μια μελέτη για τον Έλληνα και τον Τούρκο και για την σχέση τους στο επίπεδο των παραστάσεων και των στερεοτύπων. Αυτή η εργασία έρχεται να καλύψει το κενό, εξετάζοντας αποκλειστικά τουρκικά πρωτότυπα κείμενα. Μελετήθηκαν πάνω από εξακόσια έργα -σχολικά εγχειρίδια, βιβλία ιστορίας και ιδίως μυθιστορήματα- πάντα με γνώμονα την εικόνα του Έλληνα. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται έτσι ανάγλυφα η “τουρκική σκέψη” σχετικά με την εθνική ταυτότητα και την ελληνική παρουσία, όπως εκφράσθηκε τα τελευταία 130 χρόνια, μέσα από έντονες ιδεολογικές αναζητήσεις και διαφορετικές πολιτικές τάσεις. Εξετάζονται επίσης, πιο συνοπτικά, οι ελληνικές παραστάσεις σχετικά με τον “Τούρκο”, για να γίνει πιο κατανοητή η δυναμική των διμερών σχέσεων.
Ο συγγραφέας δεν αναφέρεται βέβαια στις πολιτικές σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας και στην ιστορία τους. Πιστεύει όμως ότι πολιτική και ιστορία διέπονται από τέτοια στερεότυπα. Η παιδεία, η ιστοριογραφία και η λογοτεχνία έπαιξαν εκατέρωθεν, και συνεχίζουν να παίζουν, σημαντικό ρόλο στις “γνώσεις” και τις κρίσεις των δύο λαών και βέβαια στις αποφάσεις των δημόσιων λειτουργών τους. Με αυτή την έννοια, η εργασία αυτή είναι μια παρέμβαση στον δημόσιο και πολιτικό βίο, που αγγίζει τη ρίζα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Περιέχει Βιβλιογραφία
Κοινωνία και Πολιτισμός
Βραβείο “Διδώ Σωτηρίου” Εταιρείας Συγγραφέων 2003

Σχέσεις, Αλεξάνδρεια, 2001, 395 σελ.