Ισμήνη Β. Καπάνταη

Το βρωμερόν ύδωρ της λήθης – Ισμήνη Καπάνταη

Η ιστορία διαδραματίζεται στην Αθήνα, πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους ύστερα από τη δολοφονία του Καποδίστρια. Έχουν προηγηθεί τα χρόνια του αγώνα ενάντια στον Τούρκο δυνάστη, οι δύο αιματηροί εμφύλιοι, καθώς και οι διάφορες μικρότερης σημασίας διενέξεις. Οι ήρωες, ελεύθεροι πλέον πολίτες κράτους, που διαθέτει ένα κατ᾽ εξαίρεση για την εποχή του δημοκρατικότατο Σύνταγμα, το Σύνταγμα της Επιδαύρου, αδυνατούν προφανώς να συνειδητοποιήσουν αυτή την κοσμογονική αλλαγή και εξακολουθούν να μάχονται με πάθος τον ίδιο τους τον εαυτό.

Μυθιστόρημα, Ίκαρος, 2020, 272 σελ.

Αστική οικία στο Χαλάνδρι – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Σάββατο πρωί και μόλις κυκλοφόρησε η είδηση, τα τηλέφωνα στην Αθήνα είχανε πάρει φωτιά. Στα περίπτερα οι εφημερίδες κρέμονταν ανοιχτές, κρατημένες με δυο μανταλάκια από τις άκρες τους, για να φαίνεται ολοκάθαρα το πρωτοσέλιδό τους με τη φωτογραφία, και από κάτω, με τεράστια γράμματα, λεζάντες του είδους που συνηθίζεται σε ανάλογες περιπτώσεις όπως, “Είπαν πως η Αστυνομία θα προχωρήσει σε συλλήψεις” και, “Λύθηκε το μυστήριο του φόνου της Αρναούτη στο Χαλάνδρι;” και ακόμα, σε κάποιες φυλλάδες, προκλητικά, η ερώτηση, “Ξέρουνε τώρα τι κάνουν ή θα μας πούνε πάλι πως έκαναν λάθος;”.

Αθήνα, στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Το χρήμα ρέει, χρήμα άφθονο που, σε αντίθεση με το παρελθόν, είναι κατά το πλείστον ουρανοκατέβατο. Μια κοινωνία που όζει στερημένη παντελώς μνήμης, μια κοινωνία που θεωρεί ότι η ιστορία εκκινεί και σχεδόν εξαντλείται στον Εμφύλιο. Μια κοινωνία που δεν προοιωνίζεται το μέλλον και παρακολουθεί τις εξελίξεις παθητικά· άνθρωποι εγκλωβισμένοι στους τέσσερις τοίχους των σπιτιών τους -μικρών ή μεγάλων, αδιάφορο, στον κόσμο τους όμως-, μέχρι την ώρα που η μοίρα αποφασίζει την “εικονική τους πραγματικότητα” να τη μετατρέψει, απαλείφοντας απλώς το “εικονική”.

Μυθιστόρημα, Ίκαρος, 2017, 304 σελ.

Σικελικός εσπερινός – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Μέσα του 13ου αιώνα: Η Κωνσταντινούπολη έχει ανακαταληφθεί από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, ο οποίος προκειμένου να αποτρέψει ενδεχόμενη νέα Σταυροφορία έρχεται σ’ επαφή με το Βατικανό και συντελείται η Ένωση των Εκκλησιών. Στο αρχοντικό του Ιωσήφ και της Αρετής, στην ενετοκρατούμενη Κρήτη, μεγαλώνει η Δέσποινα, ένα κορίτσι με σπάνια διαισθητική ικανότητα. Όταν φτάνει στο νησί ο Μάρκος, απεσταλμένος του αυτοκράτορα, η Δέσποινα τον ερωτεύεται και κάνει ό,τι μπορεί για να τον πλησιάσει. Η ευκαιρία της δίνεται όταν, λόγω του χαρίσματός της, τον συνοδεύει μεταμφιεσμένη, μέλος και η ίδια της αποστολής «πρακτόρων» του Μιχαήλ Η΄ στη Σικελία, με σκοπό να δημιουργήσουν προσκόμματα στον Κάρολο Ανδεγαυό, ο οποίος ετοιμάζει νέα εκστρατεία. Κι ενώ η ειρήνη στο Βυζάντιο απειλείται από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, και κάθε μέρα είναι πιο κρισιμη από την άλλη, τα γεγονότα κλιμακώνονται και φέρνουν τους ήρωες προ των ευθυνών τους, αντιμέτωπους με δύσκολα διλήμματα και μεγάλες αποφάσεις.

Έρωτες απαγορευμένοι, άνθρωποι κυνηγημένοι, δολοπλοκίες και μηχανορραφίες στο παρασκήνιο, προσωπικά και συλλογικά οράματα συνθέτουν την εντυπωσιακή τοιχογραφία της εποχής, που αναπαριστά ανάγλυφα μια από τις πιο συγκλονιστικές περιόδους της βυζαντινής ιστορίας.

Ιστορικό μυθιστόρημα, Ισμήνη Καπάνταη, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013, 298 σελ.

Επτά φορές το δαχτυλίδι – Ισμήνη Β. Καπάνταη

«Oι επτά νουβέλες που απαρτίζουν το «Eπτά φορές το δαχτυλίδι» είναι ένα έργο τολμηρό. Eισβάλλει ηρωϊκά, όχι όμως ως Hρωίς της Eλληνικής Eπαναστάσεως, στον χώρο της Tουρκοκρατίας, τον αλωνίζει και ξαποσταίνει με μια κορώνα ―προς Θεού! όχι μελοδραματική, απλώς ως επιστέγασμα― την ωριμότερη, την αριστοτεχνικότερη και την περισσότερο από τις επτά υποσχόμενη. Ώριμο και πλούσιο ταλέντο, που εκδηλώνεται εικονογραφικά, παίζοντας συχνά το παιχνίδι ενός ευέλικτου κινηματογραφικού φακού». (Άλκης Αγγέλου)

Απειρωτάν και Τούρκων – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Oι άνθρωποι που έζησαν σε εποχές συγκρούσεων ανάμεσα σε μεγάλες ομάδες, είτε αυτές ήταν εθνικές, είτε θρησκευτικές και ακόμα κοινωνικές ή φυλετικές είναι εκείνοι που δοκιμάστηκαν και, περισσότερο, αυτοί που βρέθηκαν μπροστά στο δίλημμα να διαλέξουν ανάμεσα σ’ αυτό που υπαγόρευε η πίστη τους στην ομάδα που ανήκαν και αυτό που ενδεχομένως τους έλεγε η λογική τους και το οποίο μπορεί να ήταν αντίθετο από αυτό που ήθελε η ομάδα. Aνάλογα με τον τρόπο που ο καθένας από αυτούς στάθηκε απέναντι στο πρόβλημά του και το έλυσε, έγιναν ήρωες ή προδότες, άτομα που έτυχαν της γενικής παραδοχής ή έγιναν κοινωνικοί παρίες.

Η ιστορία της Ιόλης – Ισμήνη Β. Καπάνταη

«Έτσι όπως οι σολομοί που ταξιδεύουν διασχίζοντας ωκεανούς και που ανεβαίνουν ποταμούς αντίθετα στο ρεύμα και σκαρφαλώνουν καταρράχτες, έτσι ολόιδια τυφλά κι επίμονα ξυπνούν κάθε πρωί και βγαίνουν από τα σπίτια τους και είναι αποφασισμένες να καούν, το επιδιώκουν να καούν… κανένα τίμημα δεν είναι αρκετά ακριβό… υπνωτισμένες βγαίνουν από τα σπίτια τους και ψάχνουνε τον έρωτα και απογοητευμένες επιστρέφουνε τα βράδια και έχουνε την αίσθηση πως τις ξεγέλασαν, όταν περάσει ακόμα μια μέρα και δεν ανέβουν στο βωμό… το θέλουν τα κορίτσια να πονέσουν…»

Πού πια καιρός – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Aνατολική Θράκη, περιφέρεια Kωνσταντινουπόλεως, στους χρόνους των Παλαιολόγων. Tο Bυζάντιο χάνεται μα ο κόσμος του, απ’ τη μια ο κόσμος του Παιδιού και των ταπεινών -αυτό το πολύχρωμο μωσαϊκό που το αποτελούσαν οι εξαθλιωμένοι πληθυσμοί των αγροτών που εγκατέλειπαν τις εστίες τους για να σωθούν και που κατέληγαν πολλές φορές ζητιάνοι, και οι γυρολόγοι και οι αγύρτες που αγωνίζονταν να επιβιώσουν και οι καλόγεροι και οι στρατιώτες- κι από την άλλη ο κόσμος των Δυνατών, αυτοί οι δύο κόσμοι ζουν τις ζωές τους, αγαπούν και πονούν, σπαράσσουν και σπαράσσονται, θριαμβεύουν ή και ηττώνται, ραδιουργούν και μηχανορραφούν μα εξαπατώνται οικτρώς γιατί “…ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα” -η Άλωσις επίκειται- άλλη καταστροφή, η φοβερότερη, ανέτοιμους σε λίγο θα τους συνεπάρει.

Η Φλώρια των νερών – Ισμήνη Β. Καπάνταη

«Την Φλώρια…» μου είχε πει ο πατέρας μου, «ήταν βασιλοκόρη η Φλώρια, κόρη του βασιλιά των γύφτων και όμορφη πολύ, την ζήλεψε μια μέρα ο ποταμός και την πήρε. Άνοιξαν τα νερά του και την κατάπιαν και από τότε ζει και βασιλεύει στα υδάτινα βάθη του. Όλα τα νερά είναι δικά της, γι’ αυτό την λένε η Φλώρια των νερών. Όταν έχεις ανάγκη, όταν επιθυμείς κάτι πολύ και μοιάζει ακατόρθωτο, να πας εκεί, στην άκρη του νερού. Βάλε τα χέρια σου μέσα και κάμε την ευχή σου. Πέταξε ύστερα στα βαθιά το δώρο σου -δεν λογαριάζει αν είναι δώρο πλούσιο ή αν είναι ταπεινό- και η ευχή σου θα εκπληρωθεί». «Όλες τις εκπληρώνει τις ευχές;» τον ρώτησα. «Όχι», μου απάντησε. «Γιατί;» απόρησα. «Γιατί;» «Δεν ξέρω», μου είπε και αναστέναξε. «Λέγω μόνον πως θα υπάρχουν νόμοι ακόμη και για τα πνεύματα, αυτά τα πανίσχυρα πνεύματα που μας κυβερνούν, όπως υπάρχουν και για μας τους ανθρώπους, νόμοι αξεπέραστοι. Έτσι μονάχα εξηγούνται τα ανεξήγητα».
Η ιστορία διαδραματίζεται κάπου στην Ήπειρο, στα ταραγμένα χρόνια που ακολούθησαν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το αίτημα όμως του ανθρώπου που βρίσκεται αντιμέτωπος με την μοίρα του -αυτό το ίδιο αίτημα που μας βασανίζει και σήμερα- παραμένει αναλλοίωτο, και είναι ίδια τα ερωτήματα που μένουν τελικώς χωρίς απάντηση.

Το άλας της Γης – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Ο πόλεμος μεταξύ των δύο διεκδικητών της εξουσίας (του ανήλικου Ιωάννη Παλαιολόγου και του Ιωάννη Καντακουζηνού) έχει μετατραπεί σε “ταξική” σύγκρουση μεταξύ των μεγαλογαιοκτημόνων και των λαϊκών τάξεων. Η Θεσσαλονίκη για ένα διάστημα οκτώ περίπου χρόνων κυβερνάται από τις φτωχές λαϊκές τάξεις και τους Ζηλωτές, η αφήγηση όμως αρχίζει μετά την ήττα των Ζηλωτών και την επικράτηση του Καντακουζηνού. Χρόνος: ο δέκατος τέταρτος αιώνας. Τόπος: η Θεσσαλονίκη. Θέμα του μυθιστορήματος ωστόσο είναι ο εμφύλιος σπαραγμός και οι επιπτώσεις του στη ζωή των αφανών “ηρώων”, εν προκειμένω του Μάρκου και του Μιχαήλ, της Ευγενίας και της “τρελής”, του Νικηφόρου και της Μελανίας, αλλά και όλων εκείνων που, και τότε και αργότερα, παγιδευμένοι στους ιστορικούς τους ρόλους, δρουν, υφίστανται τις συνέπειες και, κατά κανόνα, η Ιστορία ύστερα τους “ξεχνά”. Τα γεγονότα παραποιούνται και αυτές ακόμη οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους. “Και την ειωθυίαν αξίωσιν των ονομάτων ες τα έργα αντήλλαξαν τη δικαιώσει”, έγραφε ο Θουκυδίδης, πράγμα για το οποίο ωστόσο έχουμε την ευκαιρία, δυστυχώς και στις μέρες μας, να διαπιστώσουμε πόσο οδυνηρά αληθινό παραμένει.

Εμείς έχουμε εμάς – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Τις μεγάλες ανακατατάξεις στο χάρτη ύστερα από πολέμους τις ακολουθούν Περίοδοι Καταπιεσμένης ηρεμίας και ελάσσονες συγκρούσεις, που έχουν ωστόσο σαν επακόλουθο να χάνεται εντελώς όποιο αίσθημα ασφάλειας υπήρχε στην κοινωνία. Έρχεται τότε η ώρα των αρπακτικών, των τσακαλόλυκων, η ώρα όπου το μόνο που μετράει είναι το “έχω”.
Δέκατος έκτος αιώνας. Βαλκάνια. Ήπειρος. Η Αγνή, στα δεκαπέντε της, παντρεύεται έναν Φράγκο
ευγενή από τα Επτάνησα και ξεκινά την πορεία της στη ζωή με τις καλύτερες προθέσεις
αποφασισμένη να πετύχει. Κινείται με θαυμαστή μαεστρία μέσα σε μια κοινωνία πολύ πιο σύνθετη
απ’ ό,τι είχε ως τότε γνωρίσει, διαφεντεύει επάξια το φέουδο του άντρα της σαν άντρας, ταξιδεύει
στην Ιταλία αψηφώντας κουρσάρους και φουρτουνιασμένες θάλασσες, συναλλάσσεται
με τραπεζίτες προκειμένου να σώσει την οικογενειακή περιουσία, γυρεύει να εξασφαλιστεί
και είναι σίγουρη, κάθε φορά, πως οι αποφάσεις που παίρνει είναι οι σωστές.
Είναι σίγουρη…

Κυνική ιστορία – Ισμήνη Β. Καπάνταη

Υπό ανωνύμου του ελληνοφώνου
Ορισμένοι από τους ήρωες το βιβλίου έχουν τέσσερα πόδια, ενώ κάποιοι άλλοι δύο. Οι λόγοι για
τους οποίους το μυθιστόρημα πήρε το όνομα Κυνική ιστορία είναι πολλοί και θα το αντιληφθούν καλύτερα όσοι θα το διαβάσουν. Προς το παρόν αρκεί να πούμε ότι, αφού ζυγίσαμε τα δεδομένα,
καταλήξαμε πως κι εδώ ισχύει το γνωστό τοις πάσι αξίωμα πως “όταν κάποιος έχει περισσότερα από κάποιον άλλον είναι ανώτερός του”. Όπως, παραδείγματος χάριν, είναι “ανώτερος” αυτός που έχει
τέσσερα εκατομμύρια ευρώ από εκείνον που έχει μόνον δύο (!), κατά τον ίδιο τρόπο οι έχοντες τέσσερα πόδια είναι σε καλύτερη θέση -ένα σκαλί πιο πάνω κοινωνικά-, από τους έχοντες δύο.
Ηλίου φαεινότερον. Γι’ αυτό: “Κυνική ιστορία”.
Οι ήρωες κατά σειράν είναι: Ευμένης, fox terrier, αρσενικό, Ιππολύτη, fox terrier, θηλυκό, Κίτσος -ή μάλλον το φάντασμα του Κίτσου-, κόπρος, αρσενικό, κυρία Κασσάνδρα, Homo sapiens, θηλυκό, και πλήθος δευτεραγωνιστών. Όλοι τους σε ένα βιβλίο που εγγυάται την “καλή σας διασκέδαση”.

Με θέα τη ζωή – Ισμήνη Β. Καπάνταη

H Σοφία είναι ένα “διαφορετικό” αλλά και ευλογημένο πλάσμα. Ζει τη ζωή της φορτωμένη με ενοχές και υπομένει στωικά τη μοίρα της, έχοντας επιλέξει για τον εαυτό της τον ρόλο του θεατή. Λίγοι της δίνουν σημασία, αλλά και αυτή συγκρατεί λιγότερα, γιατί έχει μάθει να επιλέγει, και να θυμάται ό,τι επέλεξε. Έτσι αντιστέκεται στη θύελλα του 20ού αιώνα, στη μοναξιά, στον έρωτα και στη ματαίωση, γράφοντας η ίδια την ιστορία της από την αρχή: την ιστορία μιας οικογένειας που έζησε την άνοδο και την πτώση της, την αίγλη αλλά και την παρακμή μιας ολόκληρης εποχής.
Το βιβλίο αυτό είναι η φωνή της, και στις σελίδες του φυλάσσονται όσα βίωσε πίσω από το γυάλινο τείχος που ύψωσε από μικρή. Όμως, ταυτόχρονα είναι, κατά κάποιον τρόπο, και η εξόφληση ενός χρέους απέναντι σ’ εκείνους που ξενιτεύτηκαν μέσα στον ίδιο τους τον τόπο και δεν ανήκουν πλέον πουθενά.