Κατίνα Βλάχου

Σκιά και Μνήμη – Κατίνα Βλάχου

30 ποιήματα, 30 χαϊκού


Λόγος πλάγιος
η μουσική των χρόνων
ως υπέρβαση

Ποίηση, Φιλύρα, 2019, 52 σελ.

Τα ελάχιστα. Ni plus ni moins – Κατίνα Βλάχου

Τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο – Ni plus nimoins – από ένα χαϊκού της Κατίνας Βλάχου και μία φωτογραφία της Bernadette Mergaerts το ένα δίπλα στο άλλο. Όταν το βλέμμα τα αγκαλιάζει μαζί, συλλαμβάνει το μυστήριο μιας συνάντησης.
Είναι ένας τόπος που απεικονίζεται σιγά σιγά με την ανάγνωση αυτής της αλληλουχίας των τριάντα χαϊκού: πέταλα που ψιθυρίζουν, φύλλα που θρυμματίζονται, πλέγμα συνάφειας ανάμεσα στο ρυθμό των εποχών και στο ρυθμό του ποιήματος. Ένας τόπος που τον διασχίζει ένα σαλιγκάρι, το φεγγάρι, μια βαρκούλα, ένα τσαμπί σταφύλι, η άμμος, ο ουρανός… Ένας τόπος όπου χορεύουν οι λέξεις ωριμότητα, μνήμη, μνήμες, μέλλον, όνειρο, σοφία.
Ένα χαϊκού και μία εικόνα στέκονται αντικριστά, ρωτούν το ένα και το άλλο, το καθένα με τον τρόπο του, το κρυμμένο, το απειροελάχιστο, εκείνο το σχεδόν ανύπαρκτο μέσα στο οποίο ελλοχεύει το άπειρο. Από τη μία σελίδα στην άλλη νιώθουμε μια διπλή δημιουργία στο έργο, και ίσως η αιτία που εκπέμπει μια αναζωογονητική αίσθηση το βιβλίο, είναι ο πανηγυρισμός για τη συνάντηση δύο διαφορετικών ευαισθησιών.
Cypris Kophides

Φωτογράφιση: Bernadette Merqaerts

Ποίηση, Εκδόσεις Λοράνδου, 2018, 72 σελ.

Οι ψίθυροι στους τοίχους – Κατίνα Βλάχου

Ο Αντρέας, ένας ανήσυχος έφηβος, με τη βοήθεια της τεχνολογίας καταφέρνει να αφουγκράζεται στους τοίχους εγγραφές και αποτυπώσεις που άφησαν οι ανθρώπινες ομιλίες σε παλιότερες εποχές.
Η έρευνά του συναντά τις αναζητήσεις του Θεόφιλου, ενός γιατρού που επιστρέφει στο νησί του ψάχνοντας να ξαναβρεί το νόημα της ύπαρξής του. Οι δυο τους μαζί ανακαλύπτουν μια ιστορία πάθους που τύλιξε στη σκιά της ολόκληρη περιοχή του νησιού και άφησε πίσω της το θρύλο της Κυρά-Βουβής. Η Ξένια, η μητέρα του Αντρέα, μοιάζει να ξαναζεί το ίδιο πάθος στον παρόντα χρόνο. Η Ναυσικά, μια μοναχική φιλόλογος, ανακαλύπτει την πραγματική ιστορία της Κυρά-Βουβής και ζει σ’ έναν όψιμο έρωτα τη συνέχεια και τη δικαίωση του μύθου της.
Ιστορίες παλιές και καινούργιες, σιωπές και πάθη ανομολόγητα, μυστικά και ψέματα μιας μικρής κοινωνίας, οδηγούν αυτά τα πρόσωπα σε μια κοινή πορεία αποδοχής του πεπρωμένου τους. Λέξεις που λείπουν και σιωπές που καταγράφονται στοιχειοθετούν το τρίπτυχο τόπος-μύθος-άνθρωπος, με καταλύτη τον ερωτικό λόγο.

Μυθιστόρημα, Φιλύρα, 2018, 220 σελ.

Έρως ημίεργος – Κατίνα Βλάχου

Περίπατος στην Ολυμπία
Ένας αγώνας άνισος στην παλαίστρα. Ένας νεανικός έρωτας αβέβαιος. Ένα ανάθημα, “ημίεργον ισχυρώς διαβεβρωμένον”. Στα Ολύμπια τον 1ο μ.Χ. αιώνα.
Κατακαλόκαιρο. Σπόνδυλοι απλωμένοι στο χορτάρι. Μνήμες αρχαίες, εικόνες και αισθήσεις τωρινές. Σπαράγματα ενός περιπάτου στα ερείπια της Ολυμπίας.

Οι ψίθυροι στους τοίχους – Κατίνα Βλάχου

Πρόκειται για μια ιστορία που εκτυλίσσεται στη σημερινή Κέρκυρα, αλλά η πλοκή της είναι υφασμένη με νήματα χρόνου και θρύλου.
Οι “ψίθυροι” αυτοί είναι ανεξάλειπτες στο χρόνο εγγραφές παλιών μυστικών, με λέξεις που λείπουν και σιωπές ανεξίτηλες. Ένας έφηβος, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, τις εντοπίζει στους παλιούς τοίχους και προσπαθεί να τις αποκρυπτογραφήσει. Συναντά έναν γιατρό ο οποίος, επιστρέφοντας στη γενέτειρά του, ψάχνει να βρει το κομμένο (;) νήμα και το κρυμμένο νόημα: τη συνέχεια της ζωής.
Κι άλλοι, όμως, αναζητούν το ίδιο νήμα και νόημα: μια μοναχική φιλόλογος, που ερευνά έναν τοπικό θρύλο, προστίθεται στην ομάδα και ανακαλύπτει κρυμμένα μυστικά και ψέματα μιας μικρής κοινωνίας.
Υπάρχει και η μητέρα του εφήβου, στο πρόσωπο της οποίας αναπαράγεται ένας καταστροφικός έρωτας του παρελθόντος. Υπάρχει ακόμα κι ένα μικρό παιδί, που δρα ως καταλύτης…
Τελικά, όλοι οδηγούνται στην αναγνώριση και αποδοχή του πεπρωμένου τους, και παίρνουν συνειδητά τη θέση τους στην αδιάλειπτη συνέχεια, στον τόπο και το χρόνο.
Η Κατίνα Βλάχου αφηγείται μια απλή, αλλά πολύ ευρηματική ιστορία, που αποκαλύπτει πολλά για την ανθρώπινη ψυχή και τη μοίρα και, κυρίως, προσφέρει κάθαρση τόσο στους ήρωες όσο και στους αναγνώστες της.

Ατάκτως Ειρημένα – Κατίνα Βλάχου

Η Κατίνα Βλάχου, συγγραφέας του εξαιρετικού ενδιαφέροντος μυθιστορήματος Ψίθυροι στους τοίχους (Ροές, 2009), εξέδωσε το βιβλίο Ατάκτως Ειρημένα, ποιητική συλλογή με ενότητες διαφορετικές ως προς το θέμα, το ύφος, την ανάπτυξη και τις προθέσεις. Ωστόσο, αυτές οι ενότητες, («Του έρωτα», «Της ομορφιάς», «Της πατρίδας», «Τα πικρά», «Του θυμού», «Τα προσωπικά», «Της σοφίας», «Τα αστειευόμενα», «Τα ελάχιστα»), δένονται μεταξύ τους αρμονικά χάρη στην ικανότητα της ποιήτριας να συνταιριάξει την ποικιλία του ύφους με την ευαισθησία των στίχων. Ένα παράδειγμα από την ενότητα «Του έρωτα» είναι το εξής:
«Κορίτσι όμορφο
Καλογραμμένο
Ένοχα αθώο
Ψάχνει το βλέμμα
Σ’ απαντοχή
Στητό απέναντι
το παλικάρι
Τσιγάρο ανάβει…».

Από την ενότητα «Της πατρίδας», ξεχωρίζουν οι παρακάτω στίχοι:
«Ραγιάδες
με δάκρυα, νηστείες και προσευχές
κάλπικη σου προσφέρουν σωτηρία
Λόγια μεγάλα και μικρές ψυχές
σου τάζουν παραδείσους φυλακές…».

Από την ενότητα «Τα προσωπικά» εκπέμπει ρίγη συγκίνησης το ποίημα «Μάνα μου»:
«Παιδί ακόμα
δεν πρόλαβα καλά να σε γνωρίσω
και παιδί πάντα, μάνα
σ’ έχω ανάγκη
Πού πας τώρα, πού φεύγεις
Γύρνα πίσω
λύνει τους κάβους η ζωή σου
πας γι’ αλλού
όμως εγώ
δεν έλυσα τους κόμπους μου μαζί σου…».

Από την ενότητα «Της σοφίας» αξίζει να αναφερθούν οι στίχοι:
«Δικά σου -γλυκύς πόνος- ο λόγος του έρωτα
του θανάτου το θα αναπότρεπτο
απροσδόκητα θρέφουν σου πάθη
Ζήσε τόσα και όσα σου πρέπουνε
Μη φοβάσαι, καρδιά μου, τα λάθη…»

Μολονότι στα ποιήματα δεν ανιχνεύονται αρκετοί πολιτικοί ή κοινωνικοί στίχοι, ο προσεκτικός αναγνώστης μπορεί να επισημάνει παρόμοιου είδους νοήματα, σκόρπια εδώ κι εκεί. Ωστόσο, τις σκέψεις της η ποιήτρια για την πολιτική, την κοινωνική και την εν γένει κατάσταση στην Ελλάδα, τις εκφράζει στο σαρκαστικό ποίημα «Θέλει αρετήν και τόλμην» από την ενότητα «Τα αστειευόμενα»:
«Στις εκλογές βρήκε τρόπο να κερδίζει
Το χρήμα, είπ’ ο Αυγουστίνος, δεν μυρίζει
Βρέθηκαν και τον ψήφισαν πολλοί
με την ελπίδα να πιάσουν την καλή
Ανέβηκε σε θώκους και αξιώματα
Στης κοινωνίας τα ψηλά τα δώματα
Έμαθε πώς να κυβερνά τον κόσμο
καθήκον που απαιτούσε πολύ κόπο
Έταζε, διόριζε, μοίραζε επιδόματα
Χαμόγελα, υποσχέσεις και λαδώματα…
Ήρθαν όμως καιροί με δυσκολίες
Άδειασαν τα ταμεία και οι κοιλίες…
Τώρα θα μάθουμε τι είναι σκοτάδι
Που αφεθήκαμε να γίνουμε κοπάδι…
Θέλει αρετήν και τόλμην η ελπίδα
αφού μας έδωσ’ η ιστορία μικρή πατρίδα».

Νήματα – Κατίνα Βλάχου

Η Άλμα είναι πρόσφυγας και είναι ό,τι πιο μοντέρνο υπάρχει στην εποχή μας. Περνώντας από σύνορο σε σύνορο σαν μορφή-σύμβολο συνδέει με τα νήματα των επιστολών της τις παράλληλες ζωές πέντε ανθρώπων με διαφορετική προέλευση και ιστορία.
Ο Περικλής, ο Ντέτλεφ, η Δήμητρα, ο Άγγελος, ο Χρήστος και η Ελπίδα αναζητούν την ουσιαστική επικοινωνία, καταργώντας τα προσωπικά τους σύνορα. Όταν η ζωή τους γίνεται τέχνη, ανακαλύπτουν -και μας αποκαλύπτουν- ότι όλοι οι άνθρωποι μπορεί να είμαστε προσωρινοί και πρόσφυγες, αλλά μερικές φορές δεν είμαστε μόνοι.

Η λιτάνευση του ιχθύος – Κατίνα Βλάχου

Στιγμιαίες εικόνες που μαγεύουν την αντίληψη, μνήμες παιδικές που αξιολογούνται στην ωριμότητα, ταξιδιωτικές φυγές που πυροδοτούν τη φαντασία, τοπία και έθιμα που προκαλούν τις αισθήσεις. Κρυφός έρωτας για τη γλώσσα και τη γραφή, διαχείριση πένθους για τους απολεσθέντες αγαπημένους, γλυκόπικρη γεύση από την πορεία του κόσμου, σαρκασμός και τρυφερότητα για τους συμβιβασμούς, τόπος και άνθρωποι σε κρίσιμη αναζήτηση.
Ένα αχνό χαμόγελο και ένα ίχνος δάκρυ πίσω από τις λέξεις αφού η ζωή είναι και για γέλια και για κλάματα. Δώδεκα διηγήματα μικρά και μεγάλα αφού ο κόσμος μας είναι και μικρός και μέγας.