Λεωνίδας Γαλάζης

Άλλα Νοήματα και Μέσα Κόσμοι – Λεωνίδας Γαλάζης

Δοκιμές για θέματα λογοτεχνίας


Στο βιβλίο αυτό περιέχονται δοκιμές, μελέτες και βιβλιοκρισίες γύρω από θέματα της ευρύτερης νεοελληνικής και της κυπριακής λογοτεχνίας. Το ενδιαφέρον του συγγραφέα επικεντρώνεται, αφενός, στο έργο των Γιάννη Ρίτσου, Κωστή Παλαμά, Βασίλη Μιχαηλίδη, Τεύκρου Ανθία και άλλων παλαιότερων, νεότερων και σύγχρονων ποιητών και, αφετέρου, σε επισκοπήσεις της Γενιάς της Εισβολής και της Γενιάς του Ενενήντα, σε ό,τι αφορά ειδικά την κυπριακή ποίηση. Στον τομέα της πεζογραφίας ο συγγραφέας επικεντρώνεται στο έργο των Στέφανου Κωνσταντινίδη, Γεώργιου Χαριτωνίδη και άλλων, ενώ προτείνεται μια συνανάγνωση των Αδερφοφάδων του Νίκου Καζαντζάκη με τη Μάντρα του Ανδρέα Ονουφρίου. Τα θεατρολογικά μελετήματα του βιβλίου περιλαμβάνουν προσεγγίσεις στη δραματουργία της Ρήνας Κατσελλή σε συνάρτηση με τον διάλογο ιστορίας και λογοτεχνίας και με την αξιοποίηση της κυπριακής διαλέκτου στη θεατρική γραφή, καθώς και σχολιασμό μιας θεατρικής διασκευής της «Χιώτισσας» του Β. Μιχαηλίδη, του δράματος Η σκλάβα του Μιχάλη Μουστερή.
Στα περισσότερα κείμενα του τόμου δεσπόζουν, από τη μια, η διακειμενική προσέγγιση των λογοτεχνικών κειμένων και, από την άλλη, η λειτουργική ένταξη της κυπριακής λογοτεχνίας στην ευρύτερη νεοελληνική.

Ερμηνεία και κριτική, Ίαμβος, 2022, 438 σελ.

Στρώσεις του ανέφικτου – Λεωνίδας Γαλάζης

Πόσες αμυχές δεν κρύβει η ποίηση
πόσες εκδορές πόσες πτώσεις
σε χαράδρες οδύνης
πόσα πουλιά στις φωλιές τους να τρέμουν τις λέξεις
πόσων πιστών απεγνωσμένες πορείες.

Κι αν όλα σβήσουν και χαθούν
η ποίηση θα μείνει
για να πυρώνει τις καρδιές
στου λόγου το καμίνι
για να χτυπά με δύναμη
στη στάχτη τα φτερά της
να πολεμά με τη σιωπή
τους λόγους της απάτης.

Στη δέκατη ποιητική συλλογή του Λεωνίδα Γαλάζη, που τιτλοφορείται “Στρώσεις του ανέφικτου” (Αθήνα, Φαρφουλάς, 2020) περιλαμβάνονται πενήντα ποιήματα, γραμμένα κατά την περίοδο 2016-2019. Τα ποιήματα αυτά κατανέμονται σε τρεις ενότητες: Α΄ “Νερό της Γνώσης”, Β΄ “Σιωπηλά Μιλήματα” και Γ΄ “Ψωμί της Εξορίας”. Προφανώς οι τίτλοι των ενοτήτων παραπέμπουν στον Β. Κορνάρο, τον Κ. Παλαμά και στον Κ. Καρυωτάκη, αντίστοιχα. Στην ενότητα “Νερό της Γνώσης”, που περιέχει τα μισά από τα ποιήματα του βιβλίου, κυριαρχούν ο διάλογος λογοτεχνίας, μύθου και ιστορίας, καθώς και τα θέματα ποιητικής και πολιτικής ηθικής. Στην ενότητα “Σιωπηλά Μιλήματα” η ποιητική γραφή είναι περισσότερο εσωστρεφής και εμποτισμένη αφενός με μνήμες προσφιλών προσώπων και αφετέρου με την πίστη στη δύναμη του έρωτα και της ποίησης ως δυνάμεων δημιουργίας και αναγέννησης μέσα από τις στάχτες του ολέθρου. Στην τελευταία ενότητα του βιβλίου “Ψωμί της εξορίας” κυριαρχεί το ρομαντικής προελεύσεως θέμα της διάστασης του ποιητή από την κοινωνία, με επίκεντρο την κριτική προσέγγιση των μηχανισμών εξουσίας και γραφειοκρατίας, που εξουθενώνουν τόσο τους πολίτες όσο και τους ίδιους τους εντεταλμένους φορείς εξουσίας. Το εξώφυλλο της συλλογής φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Γιώργος Γαβριήλ.

Ποίηση, Φαρφουλάς, 2020, 88 σελ.

Κείμενα, τρόποι, σημασίες, θέματα λογοτεχνίας – Λεωνίδας Γαλάζης

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίαμβος η νέα συλλογή δοκιμίων του Λεωνίδα Γαλάζη, υπό τον τίτλο “Κείμενα, τρόποι, σημασίες” (Θέματα λογοτεχνίας) (2018). Στο βιβλίο περιέχονται δοκιμές και σημειώματα γύρω από θέματα της ευρύτερης νεοελληνικής και της κυπριακής λογοτεχνίας. Το ενδιαφέρον του συγγραφέα επικεντρώνεται στην ποίηση των Γιώργου Σεφέρη, Βασίλη Μιχαηλίδη, Κώστα Μόντη, Ντίνας Κατσούρη, Κώστα Βασιλείου, Μελίτας Τόκα Καραχάλιου, Βικτωρίας Καπλάνη, Γιώργου Καλοζώη, Γιώργου Χριστοδουλίδη, Άντη Κανάκη και άλλων. Στον τομέα της πεζογραφίας ο συγγραφέας, μεταξύ άλλων, καταθέτει τις αναγνωστικές του προσεγγίσεις για τη διηγηματογραφία των Κώστα Λυμπουρή, Γιώργου Μολέσκη και Ρένου Χριστοφόρου, ενώ στον τομέα του θεάτρου εξετάζονται όψεις και πτυχές του έργου των Τεύκρου Ανθία, Γιάννη Κατσούρη, Θεοκλή Κουγιάλη και Ρήνας Κατσελλή. Στο βιβλίο περιέχονται αναζητήσεις και προβληματισμοί γύρω από τον ρόλο και τη λειτουργία της λογοτεχνικής κριτικής σε συνάρτηση με την κριτικογραφία του Δημήτρη Ραυτόπουλου. Τέλος, εκφέρονται απόψεις για τη συνανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων στη διδακτική πράξη, για τον διάλογο ιστορίας και λογοτεχνίας και για τη χρήση της κυπριακής διαλέκτου στην κυπριακή λογοτεχνία των τελευταίων χρόνων.

Ερμηνεία και κριτική, Ίαμβος, 2018, 305 σελ.

Ληξιπρόθεσμες επαγγελίες – Λεωνίδας Γαλάζης

ΩΔΗ ΣΤΟ ΨΕΜΑ
Κλαίνε οι κάμποι κλαίνε τα βουνά
τον ήλιο που βυθίζεται στο ψέμα

τη μέρα που λικνίζεται
σαν να ‘τανε θεά

τη νύχτα που στολίζεται
μόνο για τους καθρέφτες

τις στιγμές που πέφτουν χορεύοντας
στο πηγάδι της μνήμης

(λες και θα γύριζαν ποτέ στο φως
ξανά με το σφρίγος της νιότης)

την ένοχη σιωπή που βυθίζεται
στο τέλμα των ονείρων μας

το ψέμα που φουντώνει και μας πνίγει
τη λήθη που μας διπλώνει και μας τυλίγει.

Στην ένατη ποιητική συλλογή του Λεωνίδα Γαλάζη, που τιτλοφορείται “Ληξιπρόθεσμες επαγγελίες”, γύρω από το κεντρικό θέμα του συχνά αναξιόπιστου και παραπλανητικού πολιτικού ή εξουσιαστικού λόγου συνυφαίνονται επιμέρους θέματα, όπως είναι η κρίση (οικονομική, κοινωνική, πνευματική), το υπαρξιακό δράμα του σύγχρονου ανθρώπου, ο ατομισμός ως σύμπτωμα της απομάκρυνσης από την πολιτεία και την κοινότητα. Η μορφή του Σωκράτη, που είναι εμβληματική σε ορισμένα ποιήματα της συλλογής, παραπέμπει στον ορθό λόγο, στην κριτική και στην αυτοκριτική, όπως και στην αέναη αναζήτηση της αλήθειας, ως μέσα υπέρβασης των αδιεξόδων που βιώνουμε. Επομένως, σε μεγάλο μέρος του βιβλίου δεσπόζει η σχέση του ατόμου-πολίτη με το σύστημα εξουσίας που τον περιβάλλει και προβάλλονται ποικίλες όψεις των σχέσεών του με την Πολιτεία και τους θεσμούς της. Δεν λείπουν, βέβαια, από το βιβλίο και ποιήματα του ιδιωτικού χώρου. Γύρω από τα επιμέρους θέματα κυριαρχεί η αποστροφή προς το ψεύδος σε όλες του τις μορφές και εκφάνσεις, όπως φαίνεται στο ποίημα “Ωδή στο ψέμα”.

Ποίηση, Φαρφουλάς, 2016, 64 σελ.

Δοκιμές συγκολλήσεως – Λεωνίδας Γαλάζης

Στην όγδοη ποιητική συλλογή του Λεωνίδα Γαλάζη που τιτλοφορείται “Δοκιμές συγκολλήσεως” δεσπόζει η μορφή του πατέρα. Στα ποιήματα της συλλογής, που μπορούν να αναγνωστούν και ως ένα ποίημα εν προόδω, ο ποιητής δεν περιορίζεται αποκλειστικά στη βιωματική αφορμή τους (την κοίμηση του πατέρα του), αλλά επιδιώκει επίμονα και βασανιστικά να μορφοποιήσει τα θραύσματα της μνήμης, ενάντια στον φθοροποιό χρόνο και στη λήθη.

Είναι έκδηλο ότι στη συλλογή “Δοκιμές συγκολλήσεως” συνυφαίνονται η υπαρξιακή αγωνία και η κριτική ματιά απέναντι στις όποιες “βεβαιότητες” γύρω από τα άλυτα ερωτήματα που αφορούν τη ζωή και τον θάνατο. Ωστόσο, παρά την αίσθηση της ματαιότητας και του κενού, τα ποιήματα δεν αποπνέουν μια πεσιμιστική θεώρηση των ανθρωπίνων πραγμάτων, καθότι η μορφή του πατέρα παραπέμπει σε θετικές αξίες, όπως είναι η εντιμότητα, η λιτότητα, η βιοπάλη και η αποστροφή απέναντι σε οτιδήποτε κίβδηλο, φτιασιδωμένο και ψευδές.

Όπως και στην προηγούμενη βραβευμένη ποιητική συλλογή του Λ. Γαλάζη, Λοκριγκάνα (2010), και στις Δοκιμές συγκολλήσεως είναι ευδιάκριτος ο διακειμενικός διάλογος του ποιητή (π.χ. Ηράκλειτος, Πλάτωνας, Δάντης, Μίλτων, Λεόντιος Μαχαιράς, Κ. Παλαμάς, Κ. Π. Καβάφης, Ν. Εγγονόπουλος, Αργ. Χιόνης)…

Ποίηση, Φαρφουλάς, 2013, 80 σελ.

Κειμενικές διαθλάσεις – Λεωνίδας Γαλάζης

Δοκιμές, μελέτες και σημειώματα για θέματα λογοτεχνίας


Στο βιβλίο “Κειμενικές διαθλάσεις” που -με εξαίρεση ένα κείμενο- περιέχει μελετήματα, δοκιμές και σημειώματα γύρω από θέματα της ευρύτερης νεοελληνικής και της κυπριακής λογοτεχνίας, συγκεντρώθηκαν αναγνωστικές προσεγγίσεις για την ποίηση, την πεζογραφία και το θέατρο.

Το ενδιαφέρον του συγγραφέα επικεντρώνεται στην ποίηση των Γλαύκου Αλιθέρση, Μανόλη Αναγνωστάκη, Νάσου Βαγενά, Νίκου Εγγονόπουλου, Λορέντζου Μαβίλη, Βασίλη Μιχαηλίδη, Κώστα Μόντη και άλλων, όπως και στις γενικές τάσεις και αναζητήσεις στην κυπριακή ποίηση της δεκαετίας του 1990. Εξάλλου, άλλα κείμενα του παρόντος τόμου αναφέρονται στην πεζογραφία των Φραντς Κάφκα, Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη και σύγχρονων κυπρίων συγγραφέων. Στο πεδίο της θεατρικής γραφής εξετάζονται όψεις και πτυχές του κυπριακού θεάτρου των πρώτων δεκαετιών της αγγλοκρατίας, όπως είναι το κωμειδύλλιο “Ο φαρμακοποιός και ο χωριάτης”, η θεατρικότητα στην “9η Ιουλίου 1821” και οι απηχήσεις της σε νεότερα θεατρικά κείμενα. Ακόμη παρουσιάζονται άλλα δράματα που ήλθαν στο φως στο πλαίσιο της ερευνητικής δραστηριότητας του Λεωνίδα Γαλάζη.

Ερμηνεία και κριτική, Ιωλκός, 2012, 415 σελ.

Λοκριγκάνα – Λεωνίδας Γαλάζης

ΠΑΡΟΡΑΜΑΤΑ
Στα χαρακώματα των προτάσεων
στις γαλαρίες των παροραμάτων
οι αγαθές προθέσεις, τα προσχέδια
των αδυσώπητων ποιημάτων

οι φωτεινές επιγραφές
οι εκπνοές εν μέση οδώ.
Οι δημόσιες ανακρίσεις
οι σκοτεινοί διάδρομοι των υπουργείων.

Τα νοήματα των υπόδικων ρημάτων
εν μέσω πλήθους νοσταλγών της βασιλείας
εν μέσω πλήθους επιθέτων.

Κύριε σκηνοθέτα, είδαμε τα κεφάλια
των παροραμάτων.
ακούσαμε τις εκκλήσεις τους.

Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2010, 60 σελ.

Η προσωποποίηση στο ποιητικό έργο του Κώστα Μόντη – Λεωνίδας Γαλάζης

Διαπιστώνοντας πως η ποίηση του “μάστορα των στιγμών” δίκαια έχει πάρει τη θέση που της αξίζει, τόσο στη συνείδηση των αναγνωστών όσο και ανάμεσα στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, καταθέτω τη δική μου μελέτη όχι ως μια οριστική αντιμετώπιση του ζητήματος της μοντικής προσωποποίησης αλλά ως μία από τις ποικίλες προσεγγίσεις τον θέματος που θα μπορούσαν να γίνουν. Άλλωστε, τα ερωτήματα που τίθενται προς διερεύνηση σε μελλοντικές μελέτες είναι εδώ πολύ περισσότερα από τις απαντήσεις που δίνονται.
Η ποίηση του Μόντη με γοήτευε από τα εφηβικά μου χρόνια. Έβρισκα σε αυτήν αποτυπωμένη τη γλυκόπικρη γεύση της ζωής, το διαλεκτικό παιχνίδι των αντιθέτων, που δεν οδηγεί πάντα στην ευτυχή σύνθεση, την περηφάνια, τον καημό αλλά και το πείσμα του Έλληνα της περιφερείας. Το ενδιαφέρον μου για την ποίηση του Κ. Μόντη αναζωπυρώθηκε κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών μου στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου (2000-2002), γι’ αυτό και επέλεξα ως θέμα της διπλωματικής μου εργασίας την προσωποποίηση στον Μόντη.
… (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Ερμηνεία και κριτική, Γαβριηλίδης, 2008, 188 σελ.