Πολυξένη Βελένη

Ελληνες λογοτέχνες

Η Πολυξένη Βελένη γεννήθηκε, σπούδασε και ζει στη Θεσσαλονίκη.
Αριστούχος απόφοιτος των Τμημάτων: 1) Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής (Υπότροφος Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών 1974-1979) και 2) Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1999-2002). Μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορικό δίπλωμα στην Αρχαιολογία. Σπουδές υποκριτικής τέχνης στο Κέντρο Θεατρικής Έρευνας και θεωρίας και πρακτικής του θεάτρου στο Τμήμα Θεάτρου του Πανεπιστημίου Sorbonne III στο Παρίσι (2002).
Μιλάει γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά και λίγα τούρκικα και ισπανικά.
Επαγγελματική σταδιοδρομία Επιμελήτρια αρχαιοτήτων στις Εφορείες Αρχαιοτήτων Έδεσσας και Θεσσαλονίκης (1979-2003). Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας (2003-2006). Αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Εφορεία Σπηλαιολογίας Βορείου Ελλάδας (2006), αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας (2014).
Από τον Απρίλιο του 2006 μέχρι τον Φεβρουάριο 2018 ήταν διευθύντρια στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, τον Ιούνιο 2017 έγινε αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης. Από τον Φεβρουάριο 2018, έγινε κανονική προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων πόλης Θεσσαλονίκης μέχρι τον Ιούνιο 2018, οπότε επιλέχτηκε μετά από δημόσια προκήρυξη της θέσης γενικής διευθύντριας στη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στην Αθήνα, όπου σήμερα υπηρετεί.
Μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου 2006-2008 και 2015-σήμερα.
Μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου Μουσείων (2012 έως σήμερα), μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου Νεώτερων Μνημείων. Επίσης, είναι μέλος σε πολλές επιτροπές και συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Φορέων και Ιδρυμάτων όπου ex officio συμμετέχει η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ανασκαφική/αρχαιολογική εμπειρία Ανέσκαψε σε διάφορους τόπους της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας.
Κύρια έργα της θεωρούνται: 1) η ανασκαφή της ελληνιστικής πόλης των Πετρών Φλώρινας (1982-1999), 2) η ανασκαφή στην αρχαία Απολλωνία (1992 και 2000-2002), 3) η ανασκαφή, ανάδειξη και διαμόρφωση της Αγοράς των αυτοκρατορικών χρόνων στη Θεσσαλονίκη (1989-2009), 4) Ανασκαφή 5 αγροικιών κλασικής-ρωμαϊκής εποχής στη σύγχρονη Εγνατία οδό, 5) η ανάδειξη του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης σε πυρήνα διαχρονικού πολιτισμού με πανελλήνια και διεθνή εμβέλεια (2006 έως το 2018), 6) η διάσωση, η ανασκαφή των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν σε 7 σταθμούς του Μετρό Θεσσαλονίκης και η εποπτεία (μέχρι σήμερα) των εργασιών κατασκευής των σταθμών σε συνδυασμό με την ανάδειξη των οικοδομικών φάσεων της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
Έχει δημοσιεύσει 156 αρχαιολογικά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, καταλόγους εκθέσεων και συλλογικούς τόμους και 8 βιβλία (μονογραφίες) αρχαιολογικού περιεχομένου.
Ασχολείται παράλληλα με επιμέλειες εκδόσεων βιβλίων, περιοδικών και πρακτικών συνεδρίων (έχει επιμεληθεί 80 εκδόσεις).
Εκθέσεις:
Συμμετείχε στη διοργάνωση 158 αρχαιολογικών εκθέσεων εξωτερικού και εσωτερικού. Διοργάνωση συνεδρίων/επιστημονικών συναντήσεων/ημερίδων Επικεφαλής ή ενεργό μέλος σε επιτροπές διοργάνωσης 85 πανελλήνιων και διεθνών συνεδρίων, επιστημονικών συναντήσεων και ημερίδων. Ακαδημαϊκή διδασκαλία Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια στα Πανεπιστημία του Πουατιέ (Γαλλία) και στο Παρίσι στο μεταπτυχιακό τμήμα της Ecole des Hautes Etudes (το 2005 και το 2012). Από το 2006 έως το 2014 δίδαξε ως προσκεκλημένη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, της Ζυρίχης, της Λωζάνης, της Ματέρα (Ιταλίας), του Αμμάν (Ιορδανίας), του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ (Καναδάς) και στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών στην Ουάσιγκτον (ΗΠΑ).
Είναι καθηγήτρια στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστημιο (ΕΑΠ) (2013 έως σήμερα) και επισκέπτρια καθηγήτρια στο μεταπτυχιακό Τμήμα για στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας (2014 μέχρι σήμερα). Διδάσκει ιστορία του θεάτρου και δραματολογία στο Κέντρο Θεατρικής Έρευνας Θεσσαλονίκης και στο θεατρικό εργαστήρι Averto (από το 2003 έως 2018).
Ευρωπαϊκά Προγράμματα 1996-1999: Κύρια υπεύθυνη του ευρωπαϊκού προγράμματος της O.D.E.I.A, σε τρεις θεατρικούς χώρους. Leader ήταν η Ελλάδα με το Ωδείο της Ρωμαϊκής Αγοράς της Θεσσαλονίκης και οι συμμετέχουσες χώρες ήταν η Ιταλία (με το θέατρο της Ταορμίνα) και η Βουλγαρία (με το Ωδείο του Plovdiv).
2009-2010: Συμμετοχή ως μέλος στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Φυτά και Πολιτισμός» σε συνεργασία με 10 άλλες χώρες.
2013-2015: Συμμετοχή με την Ελλάδα ως διακεκριμένο μέλος στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Μαύρη Θάλασσα, στη Ρωμαϊκή Αρχαιότητα» σε συνεργασία με άλλες 5 χώρες.
Διαλέξεις:
Έχει κάνει πάνω από πενήντα διαλέξεις για ευρύ αρχαιογνωστικό κοινό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Ιταλία, Ισπανία).
Δίδαξε σε σεμινάρια ξεναγών, στο ανοικτό πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο διατμηματικό μεταπτυχιακό της Πολυτεχνικής Σχολής Α. Π. Θ και στην Αρχαιολογική Σχολή του Λούβρου.
Πηγή: parallaximag.gr

Διηγήματα
Είμαι η άλλη (2015), Ανάτυπο

Ποίηση
Χρονοδρόμιο (2000), University Studio Press
Το λίγο του χρόνου (2017), Ανάτυπο

Δοκίμια-Μελέτες-Αρχαιολογία
Θεσσαλονίκη νεράιδα, βασίλισσα, γοργόνα (2001), Ζήτρος
Μακεδονικοί βωμοί (2002)
Θέατρο και θέαμα στον ρωμαϊκό κόσμο (2006)
Μακεδονία – Θεσσαλονίκη (2009), Υπουργείο Πολιτισμού. Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων
Macedonia – Thessaloniki (2009), Υπουργείο Πολιτισμού. Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων
Θέατρο και θέαμα στην αρχαία Μακεδονία (2011)

Συλλογικά έργα
Μνήμη Μανόλη Ανδρόνικου (1997)
Ιστορία της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη (2004)
Ο χρυσός των Μακεδόνων (2007)
Λίθος (2008)
Μουσεία και εκπαίδευση (2010)
Κατάλογος γλυπτών του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (2011)
Εν χώρω τεχνήεσσα (2011)
Αρχαία θέατρα της Μακεδονίας (2012)
Βίαιο μετάξι. Πένθιμα πέπλα ως αντικείμενα μνήμης (2015)

Βραβεία-Διακρίσεις
1986: Επίτιμη δημότης Πετρών Αμυνταίου Φλώρινας (όπου ανέσκαψε την ελληνιστική πόλη 1982-1999)
1998: Δεύτερο βραβείο σε πανελλήνιο μαθητικό θεατρικό διαγωνισμό για το θεατρικό έργο «Η επανάσταση των αγαλμάτων», μια θεατρική παράσταση για εφήβους.
1999: Δεύτερο τιμητικό βραβείο ποίησης σε Πανελλήνιο διαγωνισμό για την ποιητική συλλογή «Χρονοδρόμιο», Θεσσαλονίκη 2000.
2000: Χάλκινο μετάλλιο για τη συμβολή στην αρχαιολογική επιστήμη της Γαλλικής Ακαδημίας.
2003: Πρώτο βραβείο διηγήματος σε πανελλήνιο διαγωνισμό (“Το απωθημένο”).
2004: Πρώτο βραβείο διηγήματος σε πανελλήνιο διαγωνισμό (“Η μικρή”).
2005: Πρώτο βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης για τους στίχους του soundrack της ταινίας «Νοσταλγός» με το τραγούδι του Ν. Παπάζογλου “Στιγμές”.
2007: Μετάλλιο για τη συμβολή στην αρχαιολογική επιστήμη της Ένωσης Συντακτών-Εκδοτών Μακεδονίας.
2008: Τιμητική διάκριση για τη συμμετοχή στο Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Μουσειολογία» του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
2009: Απονομή της διάκρισης «Ιππότης της Αλληλεγγύης» από την Ιταλική Δημοκρατία, για την προώθηση των ελληνοϊταλικών σχέσεων Μετάλλιο του Ιππότη Αλληλεγγύης της Ιταλικής Δημοκρατίας.
2012: Απονομή τιμητικής πλακέτας για την προσφορά στην προβολή και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού από την Έδρα UNESCO Διαπολιτισμικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και το Σωματείο Φίλων του Λυκείου Ελληνίδων Θεσσαλονίκης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία.
2012: Απονομή του βραβείου Γραμμάτων και Επιστημών της Αμφικτυονίας Ελληνισμού για την συμμετοχή της ως εισηγήτριας στο Β΄ Παγκόσμιο Συνέδριο Αμφικτυόνων με θέμα «Οικουμενικότητα και διαχρονικότητα του Ελληνικού Πολιτισμού».
2013: Απονομή παρασήμου του Ιππότη του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλίας.
2017: Βραβείο για τη συμβολή στον πολιτισμό από την Πολιτιστική Εταιρεία “Εξάλειπτρον”.
2019: Αναγορεύεται επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης.
Πηγή: parallaximag.gr

Το λίγο του χρόνου – Πολυξένη Βελένη

Το βιβλίο βασίστηκε σε τρεις ανέκδοτες ποιητικές συλλογές με τίτλους: “Κλεψίτυπον” (2002-5), “Αναρρίχηση στο ποτέ” (2007-10) και “Καιροσκόπιο”. (2011-2016)
Οι πίνακες προέρχονται από την πρώτη ατομική έκθεση στο κτήριο της Αυστροελληνικής στο Κιλκίς με τίτλο Ουτοπία, 4 εποχές, τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο 2016.

Zωγραφική: Πολυξένη Βελένη

Ποίηση, Ζωγραφική, Ανάτυπο, 2017, 124 σελ.

Είμαι η άλλη – Πολυξένη Βελένη

Ανεκπλήρωτες επιθυμίες, ματαιωμένες προσδοκίες, φρούδα όνειρα, αλλεπάλληλες διαψεύσεις, χαμένες ευκαιρίες, αδιόρατες φοβίες, βασανιστικά συμπλέγματα, πληκτικές συνήθειες μιας γρήγορα εξελισσόμενης καθημερινότητας με αναπάντεχες ανατροπές, αγωνία του αναπότρεπτου, ωδίνη της απώλειας, παρελαύνουν μέσα από δεκατέσσερα διηγήματα το καθένα με τη δική του θεματική, επιφυλάσσοντας μία τελική έκπληξη.
Ιστορίες κάποιων που άλλαξαν πατρίδες για μια ζωή άλλη και άλλων που ανέτρεψαν τον εαυτό τους στον τόπο τους. Ιστορίες ανθρώπων, κοινότοπα επαναλαμβανόμενες, μα και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους. Ιστορίες που μπορούν να συμβούν στον καθένα μας.

Διηγήματα, Ανάτυπο, 2015, 120 σελ.

Macedonia-Thessaloniki – Polyxeni Adam Veleni

From the Exhibits of the Archaeological Museum

Contents:
The History of the Archaeological Museum
1. Prehistoric Macedonia
– Paleolithic – Neolithic eras
– The Bronze Age

2. The Transition to the Historical Period in Macedonia
The Iron Age (1100-600 Bc)

3. The Historical Period in Macedonia (7th C. Bc-4th C. Ad)
– Geographical and historical framework
– The rise and fall of the Kingdom of Macedonia
– Roman rule in Macedonia (168 BC-4th c. AD)
– Dating Macedonian inscriptions
– Population, society, and institutions
– The weaponry of the Macedonian army
– Education
– Rural life
– Workshops
– Travel and trade
– Private life and the household
– Beliefs about the afterlife
– Cults and myths
– Arts and letters

4. Thessaloniki
The Historical Context: The settlements around the Thermaic Gulf before the founding of Thessaloniki, The founding of Thessaloniki, Thessaloniki under Roman rule, The period of the Tetrarchy
– Private and public life
– The cemeteries
Monumental Building Complexes: The archaeological site in Kyprion Agoniston Square, The Hellenistic baths in the later Roman Imperial agora (forum), The agora during the Imperial age, The “Incantadas”, The Galerian palace complex
– Festivals, spectacles and their venues
– Cults
– The Sanctuary of the Egyptian Gods
– The Ionic temple transported to Thessaloniki

5. The Gold of Macedon
– Goldworking techniques
– Precious funerary offerings in Macedonian cemeteries
– The Derveni krater
Mετάφραση: Deborah Kazazis

Αρχαιότητες, Υπουργείο Πολιτισμού. Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, 2009, 95 σελ.

Μακεδονία-Θεσσαλονίκη – Πολυξένη Αδάμ Βελένη

Μέσα από τις εκθέσεις του Αρχαιολογικού Μουσείου

Περιεχόμενα:
Η ιστορία του Αρχαιολογικού Μουσείου

1. Η προϊστορία στη Μακεδονία
– Παλαιολιθική – Νεολιθική εποχή
– Η εποχή του Χαλκού

2. Η μετάβαση στους ιστοριικούς χρόνους στη Μακεδονία
– Η εποχή του Σιδήρου (1100-600 π.Χ.)

3. Οι ιστορικοί χρόνοι στη Μακεδονία (7ος αι. π.Χ.-4ος αι. μ.Χ.)
– Γεωγραφικό και ιστορικό πλαίσιο
– Η άνοδος και η πτώση του βασιλείου της Μακεδονίας
– Η ρωμαιοκρατία (168 π.Χ.-4ος αι. μ.Χ.)
– Η χρονολόγηση στις μακεδόνικες επιγραφές
– Πληθυσμός, κοινωνία, θεσμοί
– Τα όπλα του μακεδόνικου στρατού
– Η εκπαίδευση των νέων
– Η αγροτική ζωή
– Τα εργαστήρια
– Ταξίδια και εμπόριο
– Ιδιωτική ζωή και νοικοκυριό
– Οι δοξασίες για τη μετά θάνατον ζωή
– Λατρείες και μύθοι
– Γράμματα και τέχνες

4. Θεσσαλονίκη
Ιστορικό πλαίσιο: Οι οικισμοί γύρω από τον Θερμαϊκό κόλπο πριν από την ίδρυση της Θεσσαλονίκης, Η ίδρυση της Θεσσαλονίκης, Η Θεσσαλονίκη κατά τη ρωμαιοκρατία, Η περίοδος της Τετραρχίας
– Η ιδιωτική και η δημόσια ζωή
– Τα νεκροταφεία
Τα μνημειακά συγκροτήματα της Θεσσαλονίκης: Ο αρχαιολογικός χώρος της πλατείας Κυπρίων Αγωνιστών, Το ελληνιστικό βαλανείο στη μετέπειτα αγορά των αυτοκρατορικών χρόνων, Η αγορά των αυτοκρατορικών χρόνων, Οι «Μαγεμένες», Το ανακτορικό συγκρότημα του Γαλερίου
– Γιορτές, θεάματα και κτήρια θεαμάτων
– Οι λατρείες
– Το ιερό των Αιγυπτίιον θεών
– Ο μεταφερμένος ιωνικός ναός

5. Ο χρυσός των Μακεδόνων
– Τεχνικές του χρυσού
– Τα πολύτιμα κτερίσματα στα νεκροταφεία της Μακεδονίας
– Ο κρατήρας του Δερβενίου

Αρχαιότητες, Υπουργείο Πολιτισμού. Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, 2009, 95 σελ.

Θεσσαλονίκη νεράιδα, βασίλισσα, γοργόνα

Αρχαιολογική περιδιάβαση από την προϊστορία έως την ύστερη αρχαιότητα
Ακολουθώντας τον μίτο της Αριάδνης στον λαβύρινθο των αιώνων, επιδιώκεται η ανάπλαση, με τα μέχρι τώρα στοιχεία, της ιστορίας της Θεσσαλονίκης και του Θερμαϊκού κόλπου. Μύθοι, παραδόσεις, γραμματειακές πηγές, αρχαιολογικά δεδομένα, όλα μαζί συμβάλλουν στην ανασύνθεση της μικροϊστορίας του τόπου αυτού. …
Κορμό του βιβλίου αποτελεί η σειρά εκπομπών που έκανε η Πολυξένη Αδάμ-Βελένη στον ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 FM της Θεσσαλονίκης (ΕΤ3), με γενικό τίτλο “Ο μίτος της Αριάδνης”.