Αθηνά Τσάκαλου

Η κόρη και η νύχτα – Αθηνά Τσάκαλου

Και μετά όλα γίνονται όπως ήταν να γίνουν. Η αποθήκη γεμίζει με τον θόρυβο των φτερών του μύλου, οι μυλόπετρες τρίζουν βαριά και θόρυβος χαλασμού γεμίζει τον χώρο. Εκείνος χτυπάει με μανία και φαίνεται πως δεν θα σταματήσει ποτέ. Η κόρη βλέπει εκεί κοντά της, έτσι όπως είναι πεσμένη, το πιστόλι. Σέρνεται και το πιάνει. Και όταν όλα προμηνούν το σταμάτημα του μύλου, έχει κανείς μια παράξενη ηρεμία, μια αποφασιστικότητα, όλα θα γίνουν όπως πρέπει, και ελέγχει το πιστόλι και βλέπει πως είναι γεμάτο, και ξέρει να το χρησιμοποιεί γιατί όταν όλα πρέπει να γίνουν όπως ορίζει αυτός ο μύλος στην κορυφή του λόφου από παλιά, όλα οργανώνονται, εκείνος της είχε μάθει να χρησιμοποιεί το πιστόλι. Και σηκώνεται και μέσα στον θόρυβο φωνάζει, «Άφησέ την, άφησέ την», κι εκείνος ούτε που την κοιτάζει. «Άφησέ την γιατί θα σε σκοτώσω».

Η κόρη και η νύχτα, σε πρώτη ανάγνωση, είναι η ιστορία κάθε κόρης που συνειδητοποιεί αργά ή γρήγορα ότι οφείλει να διεισδύσει στην αδιαπέραστη νύχτα όπου έχει αμετάκλητα βυθιστεί η κακοποιημένη μητέρα της. Αλλά Η κόρη και η νύχτα είναι πολύ περισσότερα από αυτή την απλή διαπίστωση. Το βιβλίο αναδιφά πολλά βήματα πίσω (δηλαδή, πολύ μπροστά) τη δύσκολη σχέση που αναπτύσσεται μετά την αναγνώριση του τραύματος από τα δύο μέρη. Καθένα κάνει τους ψυχικούς λογαριασμούς του στις ανάλογες περιστάσεις και εδώ καθεμία γυναίκα διαβαίνει πολλές γέφυρες, πέρα από τα στερεότυπα της κακοποιητικής συμπεριφοράς, πέρα από τη βολή της, πέρα από αυτό που φαίνεται ηθικό και δίκαιο, πέρα από θεούς και δαίμονες, μέχρι να φτάσει στην αλήθεια του αγριεμένου, εξαντλημένου, βιασμένου, πλην κοινού, αίματος – που εδώ αφορά εξίσου μητέρα, πατέρα, κόρη.

Η κόρη και η νύχτα είναι, σε πρώτη ανάγνωση, η ιστορία κάθε κόρης που συνειδητοποιεί ότι οφείλει να διεισδύσει στην αδιαπέραστη νύχτα όπου έχει βυθιστεί η κακοποιημένη μητέρα της. Το μυθιστόρημα αναδιφά τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις δύο γυναίκες μετά την αναγνώριση του τραύματος και τις γέφυρες που πρέπει να διαβούν πέρα από αυτό που φαίνεται ηθικό και δίκαιο μέχρι να φτάσουν στην αλήθεια του αγριεμένου, πλην κοινού, αίματος – που εδώ αφορά εξίσου μητέρα, πατέρα, κόρη.

Η Αθηνά Τσάκαλου δουλεύει αυτή την, από κάθε άποψη, συνταρακτική ιστορία της με μια δυνατή γλώσσα που δανείζεται μαστορικά τη φωνή των πουλιών, το χρώμα των λουλουδιών, τη μυρωδιά του νοτισμένου δέντρου και της παγωμένης γης, κι όλο αυτό όχι με ρηχό μελοδραματισμό, αλλά με τον γειωμένο ρεαλισμό μιας αυθεντικής ποιητικής φωνής.

Η κόρη και η νύχτα είναι ένα φαντασμαγορικό μυθιστόρημα, όπου το χιόνι που καλύπτει απ’ άκρου σ’ άκρο το βιβλίο δεν αποτελεί απλώς σύμβολο της φύσης ή σκηνογραφία, αλλά τον δυναμικό πρωταγωνιστή που ως αρχαίος χορός σχολιάζει, υπογραμμίζει, αγκαλιάζει ή παρασύρει τους ήρωες στην ατέλειωτη σιωπή του.

Μυθιστόρημα, Τόπος, 2023, 256 σελ.

Τι χορούς να χορέψω – Αθηνά Τσάκαλου

Κι αυτή η ιστορία δεν ειπώθηκε ποτέ στο φως της μέρας. Λένε πως είναι από κείνες τις ιστορίες που έφτιαχναν οι άνθρωποι όταν οι νύχτες ήταν μεγάλες και σκοτεινές, όταν έπρεπε να δουλεύουν μέχρι τα ξημερώματα στο μικρό φως από τις λάμπες πετρελαίου στα κατώγια των σπιτιών για να προλάβουν πριν μπει ο χειμώνας να αλέσουν το καλαμπόκι. Ακόμα λένε πως ο σπόρος του καλαμποκιού έτσι λείος σαν κεχριμπάρι που κυλούσε ανάμεσα στα δάχτυλα των χεριών, έτσι που ακουμπούσε στα πόδια των γυναικών (μερικές στα κρυφά έβγαζαν τις κάλτσες τους κι έχωναν τα πόδια τους στον κεχριμπαρένιο σωρό), έφερνε τέτοια μεγάλη ηδονή που ούρλιαζε ο λύκος της καρδιάς τους…

Ο Βασίλης εξαφανίζεται επειδή καταζητείται για συμμετοχή σε παράνομη επαναστατική ομάδα. Οι γονείς του, η Ήρα και ο Μιχάλης, ξαφνιάζονται. Προσπαθώντας να τον καταλάβουν, έρχονται σε ρήξη. Η Ήρα, μόνη της, ξεκινά ένα ταξίδι αναζήτησης του γιου της που θα αποβεί ταξίδι αυτογνωσίας.

Ψάχνοντας τα ίχνη του συγχέει την πραγματικότητα με το όνειρο και με θρύλους παλιούς. Ανακαλώντας εικόνες από το παρελθόν, αναζητά σημάδια του γιου της που θα την οδηγήσουν στον δικό του κόσμο. Ένα μήνυμά του ξαναφέρνει κοντά τους δύο γονείς. Περιμένουν να τον ξαναδούν…

Μυθιστόρημα, Τόπος, 2019, 189 σελ.

Οι λεηλάτες του μεσημεριού – Αθηνά Τσάκαλου

— Τι έκανες, μάνα; Γιατί έκοψες τη μηλιά του Σταύρου;
Κρατούσε ακόμα το τσεκούρι στα χέρια της και είπε αγριεμένη.
— Δεν πρέπει να φυτεύουν δέντρα αυτοί που πάνε στον πόλεμο, αυτοί που κρατάνε όπλα στα χέρια τους. Τα δέντρα θέλουν αγάπη, περιμένουν την επιστροφή αυτωνών που τα φύτεψαν και ο Σταύρος τα ξέχασε όλα. Όλα, και τη μάνα του και τη μηλιά του.
Θύμωσα. Θύμωσα μ’ αυτή τη γυναίκα που όλα τα ήθελε με τη δική της τάξη. Θύμωσα γιατί εκείνη την ώρα πίστεψα πως κι αυτή μας είχε ξεχάσει εμένα και τον πατέρα.
— Δεν είσαι μόνο εσύ που πονάς για τον Σταύρο, είμαι κι εγώ, είναι και ο πατέρας, κι εσύ μας ξέχασες.
Κι έγειρα πάνω στο πεσμένο δέντρο κι έκλαψα ώρα πολλή…

Ένα μυθιστόρημα-εξομολόγηση, που συγκλονίζει με την πλοκή και την αφηγηματική του δύναμη.
Η μετανάστευση, η Ελλάδα από το δεκαετία του ’60 και μετά, οι σπασμένοι οικογενειακοί δεσμοί, τα προσωπικά μονοπάτια που ακολουθούν οι πρωταγωνιστές, ο θάνατος, οι ενοχές και η εξιλέωση είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο η Αθηνά Τσάκαλου, ξορκίζοντας τους προσωπικούς της δαίμονες, χτίζει ένα συναρπαστικό όσο και συγκινητικό μυθιστόρημα.

Μυθιστόρημα, Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, 2018, 256 σελ.