Διονύσης Π. Σιμόπουλος (1943-2022)

Ο ουρανός της Ελλάδας – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Φθινόπωρο

Οδηγός για τα άστρα και τους αστερισμούς


Παρόλο που στη διάρκεια του έτους η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, εμείς δεν αισθανόμαστε την κίνηση αυτή αν και κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση απ’ αυτή που βρισκόταν την προηγούμενη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από μια διαφορετική γωνία καθώς μετακινείται καθημερινά από τη δύση προς την ανατολή. Γι’ αυτό άλλωστε βλέπουμε και διαφορετικούς αστερισμούς στις διαφορετικές εποχές.

Ο δημοφιλέστερος και πλέον έγκριτος εκλαϊκευτής αστρονομίας στην Ελλάδα μάς ξεναγεί στον ελληνικό ουρανό ανά εποχή εξηγώντας μας και αναλύοντάς μας ποιοι αστερισμοί είναι ορατοί ανάλογα με την κάθε εποχή, πώς πήρε το όνομά του ο κάθε μήνας του έτους και εισάγοντάς μας σε βασικές έννοιες της αστρονομίας.

Η έκδοση συμπληρώνεται από πλούσιο εικονογραφικό υλικό.

Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2022, 208 σελ.

Μαρτυρίες – Διονύσιος Π. Σιμόπουλος

Το αλάτι μιας ζωής

Σε συνεργασία με τον Μάκη Προβατά


Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας έχει ως θεματική βάση την εξέλιξη των Πλανηταρίων και της εκλαΐκευσης της επιστήμης στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε συνδυασμό και με τη δική μου συμμετοχή σ’ αυτήν την εξέλιξη. Πρόκειται για ένα βιβλίο με ιστορίες. Και επειδή στους ανθρώπους αρέσει να ακούνε ιστορίες, τι θα μπορούσε να είναι πιο κατάλληλο για την περιγραφή αυτής της εξέλιξης παρά οι ιστορίες της ζωής της δικής μου και των συναδέλφων μου; Παρ’ όλα αυτά το βιβλίο αυτό δεν είναι μια κλασικού τύπου αυτοβιογραφία, αν και περιλαμβάνει μερικά κομβικά σημεία της ζωής μου που συνδέονται με την εξελικτική πορεία της διάχυσης της επιστήμης.
Εξ ορισμού άλλωστε η προσπάθεια της εκλαΐκευσης και διάχυσης της επιστήμης στο ευρύ κοινό απαιτούσε ένα είδος γέφυρας που θα παρουσίαζε τα επιτεύγματα της επιστήμης με τρόπο ευχάριστο και ευκολονόητο από όλους, και όχι μόνο από ένα περιορισμένο ιερατείο ειδικών. Εξ αρχής θεώρησα πως η δουλειά μου ήταν να αποτελέσω μέρος αυτής της γέφυρας μέσα από τη διαμόρφωση ιστοριών είτε με την μορφή σεναρίων για το Πλανητάριο και την τηλεόραση, είτε με τη συγγραφή βιβλίων και άρθρων για εφημερίδες και περιοδικά, ή με τις διάφορες συζητήσεις που είχα με δημοσιογράφους στα ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ, ή και με τις διάφορες ομιλίες και διαλέξεις μου σε ολόκληρη τη χώρα. Γιατί είμαι περήφανος που με τις δραστηριότητές μου αυτές κατόρθωσα να είμαι και εγώ ένας παραμυθάς, ένας παραμυθατζής του Σύμπαντος. Γι’ αυτό άλλωστε πολλές φορές αποκαλώ τον εαυτό μου πλανηταριατζή και όχι πλανητάρχη, δάσκαλο και όχι καθηγητή.
…
Είναι χαρακτηριστικό και αυτό που μου έγραψε πρόσφατα ο φίλος και συνάδελφος Ίων Κορρές: «Ο κόσμος δεν χρειάζεται μεγάλα μαθηματικά μυαλά. Οι Κβαντικές και οι Σχετικότητες θα βρεθούν αργά ή γρήγορα όταν ωριμάσουν οι μαθηματικές συνθήκες. Ο κόσμος, όμως, χρειάζεται επικοινωνιακούς Sagans. Μόνο αυτοί κατεβάζουν την επιστήμη από τα στεγανά της Academia μέσα στις κοινωνίες “αποτρέποντας” έτσι τα πλήθη από βίαιες επιστροφές σε Μεσαίωνες». Αυτή άλλωστε είναι και η ουσία αυτού του βιβλίου και γενικότερα αυτό που εκπροσωπεί για μένα η εκλαΐκευση της επιστήμης. Ίσως πάλι το βιβλίο αυτό να μην είναι παρά απλά ένα είδος απολογισμού στον εαυτό μου για όσα έζησα. Ένας θόλος αναμνήσεων και ονείρων που κάναμε ως παιδιά για το αύριο, που ήδη έχει φτάσει, αφού όπως λέει και ο φίλος μου ο Θανάσης Κούστας, «εμείς τα παιδιά των χρόνων της μεταπολεμικής περιόδου, ζώντας μέσα σε στερήσεις, νιώθαμε πιο έντονη την ανάγκη να καταφεύγουμε στα όνειρα για να βαδίσουμε με αργά και σταθερά βήματα προς το αύριο».
Από τον πρόλογο του βιβλίου

Αυτοβιογραφία, Μεταίχμιο, 2022, 264 σελ.

Τα μονοπάτια των άστρων – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Συζητήσεις για την Athens Voice με τον Μάκη Προβατά


«Τα μονοπάτια των άστρων» είναι ένα μαγευτικό ταξίδι με οδηγό τον αστροφυσικό και επίτιμο διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύση Π. Σιμόπουλο. Ο πλέον συναρπαστικός αφηγητής στο πεδίο της Αστρονομίας παρουσιάζει απλά και κατανοητά όλα όσα θέλουμε να μάθουμε για το πλανητικό μας σύστημα, τον Γαλαξία, τα αστέρια, για κόσμους μακρινούς και άγνωστους.
Μέσα από μια ελεύθερη κουβέντα μεταξύ δυο φίλων, του Διονύση Π. Σιμόπουλου και του Μάκη Προβατά, οι οποίοι ξεκίνησαν να συζητούν για το σύμπαν και για θέματα που έχουν σχέση με την Επιστήμη, και πιο εξειδικευμένα με την Αστροφυσική και τις διαστημικές αποστολές, ανακαλύπτουμε τα μυστικά του αινιγματικού Σύμπαντος που μας περιβάλλει.

Αστρονομία, Αστροφυσική, Athens Voice, 2022, 144 σελ.

Ο ουρανός της Ελλάδας – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Χειμώνας

Οδηγός για τα άστρα και τους αστερισμούς


Παρόλο που στη διάρκεια του έτους η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, εμείς δεν αισθανόμαστε την κίνηση αυτή αν και κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση απ’ αυτή που βρισκόταν την προηγούμενη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από μια διαφορετική γωνία καθώς μετακινείται καθημερινά από τη δύση προς την ανατολή. Γι’ αυτό άλλωστε βλέπουμε και διαφορετικούς αστερισμούς στις διαφορετικές εποχές.

Ο δημοφιλέστερος και πλέον έγκριτος εκλαϊκευτής αστρονομίας στην Ελλάδα μας ξεναγεί στον ελληνικό ουρανό ανά εποχή εξηγώντας μας και αναλύοντάς μας ποιοι αστερισμοί είναι ορατοί ανάλογα με την κάθε εποχή, πώς πήρε το όνομά του ο κάθε μήνας του έτους και εισάγοντάς μας σε βασικές έννοιες της αστρονομίας.

Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2021, 248 σελ.

Ο ουρανός της Ελλάδας – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Καλοκαίρι

Οδηγός για τα άστρα και τους αστερισμούς


Παρόλο που στη διάρκεια του έτους η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, εμείς δεν αισθανόμαστε την κίνηση αυτή αν και κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση απ’ αυτή που βρισκόταν την προηγούμενη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από μια διαφορετική γωνία καθώς μετακινείται καθημερινά από τη δύση προς την ανατολή. Γι’ αυτό άλλωστε βλέπουμε και διαφορετικούς αστερισμούς στις διαφορετικές εποχές.

Ο δημοφιλέστερος και πλέον έγκριτος εκλαϊκευτής αστρονομίας στην Ελλάδα μας ξεναγεί στον ελληνικό ουρανό ανά εποχή εξηγώντας μας και αναλύοντάς μας ποιοι αστερισμοί είναι ορατοί ανάλογα με την κάθε εποχή, πώς πήρε το όνομά του ο κάθε μήνας του έτους και εισάγοντάς μας σε βασικές έννοιες της αστρονομίας.

Στην έκδοση περιλαµβάνεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2021, 248 σελ.

Πες μας, παππού… Πώς γεννιούνται τ’ άστρα – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Ταξίδι στη ζωή των άστρων
Επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου


Γιατί λάμπουν τα άστρα; Πώς γεννιούνται; Υπάρχουν για πάντα;
Έχουν όλα το ίδιο χρώμα; Ποιο είναι το πιο κοντινό μας άστρο;
Τι είναι η Μαύρη Τρύπα και οι εκρήξεις σουπερνόβα;
Ανακάλυψε τα μυστικά του διαστήματος και απόλαυσε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των άστρων, όπως το αφηγείται ο αγαπημένος δάσκαλος της αστρονομίας Διονύσης Σιμόπουλος! Γνώρισε τα σημαντικότερα σύγχρονα τηλεσκόπια στην Ελλάδα και τον κόσμο και ενημερώσου για τα μελλοντικά αστεροσκοπεία.
Ταξίδεψε στα νεφελώματα (τα αστρικά βρεφοκομεία) και παρακολούθησε όλη τη διαδικασία της γέννησης των άστρων αλλά και την εξέλιξή τους μέχρι τον θάνατο.
Θαύμασε τα πολλαπλά άστρα, τα αστρικά σμήνη και μάθε για τον Ήλιο, το δικό μας αστέρι, και τον κύκλο ζωής του.
Στο Παράρτημα θα βρεις χρήσιμες πληροφορίες για τη δομή της ύλης, καθώς και ευχάριστα εκπαιδευτικά παιχνίδια!

Εικονογράφηση: Ουρανία Λυμπεροπούλου

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2021, 80 σελ.

Η μεγάλη περιπέτεια στο διάστημα – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Από τον Ίκαρο στις διαστημικές αποικίες


Οι εκδόσεις ΟΞΥ, με μεγάλη χαρά παρουσιάζουν ένα από τα σημαντικότερα βιβλία τους για το 2021 με τίτλο: Η Μεγάλη Περιπέτεια στο Διάστημα, από τον αστροφυσικό και επίτιμο διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, Διονύση Σιμόπουλο.
Το πρώτο βιβλίο της νέας σειράς Τα Μυστικά του Σύμπαντος αποτελεί μια συναρπαστική εξερεύνηση, μέσα από όλες τις αποστολές και τα βήματα του ανθρώπινου είδους, της απέραντης «θάλασσας» του διαστήματος.
Ο Διονύσης Σιμόπουλος συγκεντρώνει υλικό 50 και πλέον χρόνων, μέσα από προσωπικές του ανταποκρίσεις στον τύπο για διαστημικές αποστολές, την εκτενή του αρθρογραφία και φωτογραφίες και παρουσιάζει στο ελληνικό κοινό το magnum opus του

Τα Μυστικά του Σύμπαντος

Αστροφυσική, Οξύ – Brainfood, 2021, 288 σελ.

Πες μας, παππού… Πώς πήγαμε στο φεγγάρι – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Η ιστορία της διαστημικής περιπέτειας


Με απλό και κατανοητό τρόπο ο γνωστός Έλληνας αστροφυσικός Διονύσης Σιμόπουλος (Επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου) βοηθάει τα παιδιά να παρακολουθήσουν την προσπάθεια του ανθρώπου για την κατάκτηση του διαστήματος: την εξέλιξη των πτητικών μηχανών, τις διαστημικές αποστολές, τον πρώτο άνθρωπο στη Σελήνη, την ομορφιά του φυσικού δορυφόρου της Γης και τον μελλοντικό αποικισμό του.

Το κείμενο πλαισιώνεται από ευχάριστη εικονογράφηση και φωτογραφικό υλικό.

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Μεταίχμιο, 2020, 80 σελ.

Ο ουρανός της Ελλάδας – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Άνοιξη

Οδηγός για τα άστρα και τους αστερισμούς


Παρόλο που στη διάρκεια του έτους η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, εμείς δεν αισθανόμαστε την κίνηση αυτή αν και κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση απ’ αυτή που βρισκόταν την προηγούμενη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από μια διαφορετική γωνία καθώς μετακινείται καθημερινά από τη δύση προς την ανατολή. Γι’ αυτό άλλωστε βλέπουμε και διαφορετικούς αστερισμούς στις διαφορετικές εποχές.

Ο δημοφιλέστερος και πλέον έγκριτος εκλαϊκευτής αστρονομίας στην Ελλάδα μας ξεναγεί στον ελληνικό ουρανό ανά εποχή εξηγώντας μας και αναλύοντάς μας ποιοι αστερισμοί είναι ορατοί ανάλογα με την κάθε εποχή, πώς πήρε το όνομά του ο κάθε μήνας του έτους και εισάγοντάς μας σε βασικές έννοιες της αστρονομίας.

Στην έκδοση περιλαµβάνεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2020, 240 σελ.

Από τα Ψηλαλώνια στο φεγγάρι – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Η περιπέτεια της κατάκτησης του διαστήματος


Πώς φτάσαμε τόσο μακριά στο Διάστημα; Με αφορμή τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την πρώτη προσσελήνωση, ο κορυφαίος αστροφυσικός Διονύσης Σιμόπουλος μας αφηγείται την πορεία μας προς τα άστρα και αναθυμάται σταθμούς της προσωπικής του διαδρομής.

Καθώς ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολουθούσε από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, ο πρώτος άνθρωπος ήταν έτοιμος να κατέβει και να περπατήσει πάνω στο παράξενο έδαφος της Σελήνης. Στην Ουάσιγκτον τα ρολόγια έδειχναν 4 λεπτά πριν από τις 11 το βράδυ της 20ής Ιουλίου 1969 και στην Αθήνα σχεδόν 5:00 το πρωί της άλλης μέρας.

Εκείνο το βράδυ, πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης, αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι που έγινε το σύμβολο “ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα”.

Η στιγμή εκείνη ήταν τόσο σπουδαία και σημαδιακή, που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη στιγμή της δημιουργίας. Γιατί, όπως τόσο χαρακτηριστικά γράφτηκε τότε, “εκείνη η στιγμή ήταν ανώτερη και από την πρώτη χρήση της φωτιάς, και από την ανακάλυψη του τροχού, και από την εκμετάλλευση του αρότρου. Ήταν σπουδαιότερη από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο και του Κολόμβου, ανώτερη και από τη διάσπαση ακόμα του ατόμου”.

Γιατί έκτοτε ο κόσμος μας και η ιστορία του δεν περιορίζονται σ’ έναν μονάχα πλανήτη. Γιατί ο κόσμος μας είναι πλέον ολόκληρο το Διάστημα, και η ιστορία μας είναι τόσο μεγάλη και ανοιχτή όσο ολόκληρο το Σύμπαν.
….
Στα τέλη του ’68 από το Ελληνικό Προξενείο της Νέας Ορλεάνης με ειδοποίησαν ότι μία εφημερίδα στην Αθήνα ζητούσε κάποιον σαν κι εμένα να καλύπτει δημοσιογραφικά τις διαστημικές αποστολές, και όπως ήταν φυσικό δέχτηκα αμέσως, με μόνη αμοιβή τα έξοδά μου και την αεροπορική αποστολή της εφημερίδας, που έφτανε σε δύο ημέρες από την έκδοσή της. Στις δύο πρώτες αποστολές (Apollo 9 και 10) που κάλυψα δημοσιογραφικά περιοριζόμουν για οικονομία στο να επισκεφτώ το Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον και να στέλνω τις ανταποκρίσεις μου στην Αθήνα από εκεί. Τη νέα εκτόξευση του Apollo 11 από το Ακρωτήριο Κένεντι δεν ήμουν διατεθειμένος να τη χάσω. Στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι έφτασα την παραμονή της εκτόξευσης και προσπάθησα, για ευνόητους λόγους, να βρω κι άλλους Έλληνες δημοσιογράφους διαπιστευμένους να παρακολουθήσουν την ιστορική αυτή εκτόξευση. Δεν βρήκα όμως κανέναν επισήμως διαπιστευμένο δημοσιογράφο από τη χώρα μας εκτός εμού!

Αφηγήσεις, Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2019, 376 σελ.

Η άνοιξη του Σύμπαντος – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Τα πρώτα βήματα και η εξέλιξή του


Σήμερα το Σύμπαν βρίσκεται στις πρώτες “ώρες” της ύπαρξής του: στην άνοιξη κυριολεκτικά της ζωής του. Πρόκειται για μια άνοιξη που πλαισιώνεται από το μεγαλείο των λαμπρών γαλαζόλευκων άστρων, αλλά και άστρων σαν τον Ήλιο μας, ενώ η ενήλικη ιστορία του θ’ αρχίσει πολύ αργότερα, σε δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων χρόνια από σήμερα.

Ακόμα όμως και τότε, θα πρόκειται για ένα πανέμορφο Σύμπαν, για εκείνα τα “όντα” που θα το κατοικούν, αν και θα φωτίζεται αμυδρά μόνο από τα κοκκινωπά, υπέρυθρα άστρα που σήμερα είναι αόρατα στα μάτια μας. Θα πρόκειται, φυσικά, για όντα με υπερβολικές δυνάμεις στη διάθεσή τους. Δυνάμεις που το μυαλό μας είναι αδύνατον ακόμα και να φανταστεί. Παρ’ όλα αυτά, κοιτάζοντας πίσω στη λαμπερή δική μας εποχή, θα μας ζηλεύουν, γιατί εμείς γνωρίσαμε το Σύμπαν όταν το Σύμπαν ήταν ακόμη μωρό. Θα μας ζηλεύουν γιατί εμείς σήμερα ζούμε όντως στην Άνοιξη του Σύμπαντος!

Στο βιβλίο περιλαμβάνεται και σχετικό φωτογραφικό υλικό.

Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2018, 283 σελ.

Είμαστε αστρόσκονη – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Σύμπαν, μια ιστορία χωρίς τέλος


Το άγνωστο συχνά τρομάζει τον κόσμο. Πολλούς τους κάνει να αισθάνονται χαμένοι. Μόνοι. Ανασφαλείς. Σε άλλους το άγνωστο κεντρίζει την περιέργεια. Τους κάνει ανυπόμονους. Περήφανους. Να αισθάνονται μέρος από κάτι μεγαλύτερο απ’ αυτούς. Και η απόκτηση νέων γνώσεων για το άγνωστο, ειδικά γνώσεων που προκαλούν αλλαγές στις φιλοσοφικές ιδέες του ανθρώπου σχετικά με τον εαυτό του και τη σχέση του με τη φύση, θα αντιμετωπίζεται πάντα με επαίνους και με εχθρότητα μαζί.

Στο Σύμπαν υπάρχουν περίπου ένα τρισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άστρα. Όσοι είναι και οι κόκκοι της άμμου όλων των ωκεανών της Γης. Και από την άλλη, στην ύλη που περιέχεται μέσα σε μία μόνο δαχτυλήθρα βρίσκουμε ένα δισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άτομα. Πού βρίσκεται λοιπόν τώρα το κέντρο του Σύμπαντος; Βρίσκεται άραγε ο άνθρωπος πραγματικά πολύ μακριά απ’ αυτό; Ή μήπως το απροσδιόριστο αυτό κέντρο δεν είναι πραγματικά παρά θέμα προοπτικής και σχετικότητας;

Από τη γέννηση των άστρων ως τις μαύρες τρύπες, από τα στοιχειώδη σωματίδια ως τα βαρυτικά κύματα, από τους πιο μακρινούς γαλαξίες ως το ανθρώπινο είδος, αυτό το βιβλίο περιγράφει το αέναο ταξίδι της υλοενέργειας που απαρτίζει το Σύμπαν.

Είμαστε όλοι μας αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα. Κάποια μέρα θα υπάρξουν άλλοι κόσμοι, γεμάτοι με άλλα όντα, αστράνθρωποι σαν εμάς, που θα γεννηθούν από τις στάχτες ενός, κάποιου άλλου, πεθαμένου άστρου. Ενός άστρου που σήμερα το λέμε Ήλιο.

Αστρονομία, Μεταίχμιο, 2017, 192 σελ.

Η βιογραφία του σύμπαντος – Διονύσης Π. Σιμόπουλος

Πώς γεννήθηκε το Σύμπαν; Τι συνέβη τα πρώτα δευτερόλεπτα μετά τη Μεγάλη Έκρηξη; Τι είναι ο χωροχρόνος; Ποιο είναι το μέλλον του Σύμπαντος; Αυτές και δεκάδες άλλες ερωτήσεις για τη δημιουργία και την εξέλιξη του Σύμπαντος βρίσκουν την απάντησή τους στις σελίδες και τις δεκάδες πολύχρωμες φωτογραφίες και ζωγραφικές απεικονίσεις.

Τα Μυστικά του Σύμπαντος

Παιδική λογοτεχνία, Αστρονομία, Ερευνητές, 2008, 112 σελ.