Γιώργος Αναστασιάδης

Η Θεσσαλονίκη του 20ού αιώνα – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Μέσα από την γραφή των Γ. Βαφόπουλου, Γ. Ιωάννου, Μ. Αναγνωστάκη, Π. Θασίτη, Π. Ζάννα, Λ. Ζησιάδη, Αλ. Ναρ
Με τα “κομμάτια και αποσπάσματα” που έχει αντλήσει ο συγγραφέας από τον έντυπο λόγο επτά σημαντικών δημιουργών της Θεσσαλονίκης (Γ. Βαφόπουλος, Γ. Ιωάννου, Μ. Αναγνωστάκης, Π. Θασίτης, Π. Ζάννας,Λ. Ζσησιάδης και Α. Ναρ) επιχειρεί να φωτίσει πιο “άμεσα και πιο πειστικά” όψεις και στιγμές από την καθημερινή ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης. Ο φιλέρευνος αναγνώστης έχει έτσι την ευκαιρία να εξοικειωθεί όχι μόνο με την αυτογνωσία του αλλά και με βασικά στοιχεία από την ζωή και το έργο αγαπημένων συγγραφέων που διαμόρφωσαν με το ύφος τους και την ιστορική τους μνήμη, την φυσιογνωμία της τοπικής ιστορίας στον περασμένο αιώνα.

Ιστορία, Εκδόσεις Κυριακίδη ΙΚΕ, 2017, 104 σελ.

Σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

1974-1992
Προχωρήσαμε στην έκδοση αυτή με την πρόθεση να δώσουμε στους αναγνώστες μας μια συνοπτική, αλλά και όσο ήταν δυνατό πληρέστερη, εικόνα των πολιτικών γεγονότων που διαδραματίστηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία 18 χρόνια. Μας οδήγησε η διαπίστωση ότι οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις της περιόδου 1974-1992, καθοριστικές για την πορεία του τόπου, δεν είχαν καταγραφεί και παρουσιαστεί σε ένα ενιαίο έργο. Πιστεύουμε λοιπόν ότι καλύπτουμε ένα κενό στο χώρο της πληροφόρησης.
Το βιβλίο, “Σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας (1974-1992)”, χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο γίνεται η παρουσίαση και μια ερμηνευτική προσέγγιση των γεγονότων της πολιτικής μας ιστορίας από τη μεταπολίτευση του 1974 ως το καλοκαίρι του 1992. Στο δεύτερο, το Παράρτημα Κειμένων, έχουμε παραθέσει μια σειρά από κείμενα-ντοκουμέντα της περιόδου αυτής, από εκείνα που αποτελούν πρωτογενείς πηγές της ιστορίας. Ακόμη, υπάρχει μια πλούσια βιβλιογραφία, στην οποία μπορεί να ανατρέξει ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται να ενημερωθεί ειδικότερα σε κάποια θέματα.
Θα πρέπει, τέλος, να σημειώσουμε ότι το βιβλίο απευθύνεται γενικά σε όλους τους Έλληνες πολίτες. Ιδιαίτερα όμως απευθύνεται στους νέους ανθρώπους, σ’ αυτούς που θα κληθούν στο κοντινό αύριο να αναλάβουν, με τη σειρά τους, τη δική του ο καθένας αποστολή αλλά και τη δική του ευθύνη, για όσα θα συμβαίνουν στον τόπο μας.

Ανεξάντλητη πόλη Θεσσαλονίκη 1917-1974 – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

“…Μέσα από την ιχνηλασία και την “ακτινογραφία” τόπων, γεγονότων, βλεμμάτων, κειμένων, θεσμών και προσώπων που προσδιόρισαν τη σύγχρονη ιστορική φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης, ο συγγραφέας καταγράφει και αναπλάθει τη συγκεκριμένη “ιστορική βαφή” της εποχής και καταθέτει έτσι τη δική του προσέγγιση για τη Θεσσαλονίκη. Καταθέτει τέλος την πρόταση να αποκτήσουν “στέγη” (σ’ ένα μικρό μουσείο-αρχείο, όπως π.χ. το Ε.Λ.Ι.Α. της Αθήνας) και να διασωθούν-αναδειχθούν έτσι τα ιστορικά-πολιτιστικά “πρόσωπα” της πόλης και ιδίως οι μνήμες που φωτίζουν τη συλλογική περιπέτεια της καθημερινής ζωής της και αποκαλύπτουν όλα τα ανεκτίμητα πολιτιστικά “κοιτάσματα-ευρήματα” της σύγχρονης ιστορίας που δεν θα πρέπει να τα αγνοήσει ή να τα υποτιμήσει η “πολιτιστική” και πολιτισμένη πρωτεύουσα-πόλη όλης της Ευρώπης στις κάθε είδους εκδηλώσεις και “ξεναγήσεις” της πριν, κατά και μετά το “σωτήριον” έτος 1997…”.

Από τον Ρήγα στον Αλ. Παπαναστασίου – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Δημοκρατία και θεσμικός λόγος στην Ελλάδα
Επτά μελέτες συγκροτούν ένα χρήσιμο “σώμα” πληροφοριών και πηγών για τους πιο σημαντικούς σταθμούς της διαδρομής του λόγου της πολιτικής ελευθερίας, του θεσμικού λόγου και του οράματος του δημοκρατικού πολιτεύματος από τον Ρήγα ως τον Αλ. Παπαναστασίου. Ένα “ταξίδι” στους πιο σημαντικούς “τόπους” του δημοκρατικού μας πολιτισμού, δηλαδή στις συνειδήσεις, τις εκφράσεις και τα πρότυπα οράματα, όπως “ζυμώθηκαν” στον “φωτισμό” και στις “σκιές” κάθε εποχής.

Πολιτική και συνταγματική ιστορία της Ελλάδας 1821-1941 – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Σ’ αυτό το βιβλίο ο Γιώργος Αναστασιάδης, καθηγητής της Πολιτικής Ιστορίας στο τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και καταξιωμένος συγγραφέας, καταγράφει και αξιολογεί τεκμηριωμένα και με προσιτή γραφή τις πιο βασικές εξελίξεις και καμπές και τα πιο σημαντικά πολιτικά και συνταγματικά κείμενα που σφραγίζουν τη διαδρομή της Πολιτικής και Συνταγματικής Ιστορίας μας: από τα Συντάγματα της Εθνεγερσίας, την απόλυτη και τη συνταγματική μοναρχία, την καθιέρωση της δημοκρατικής αρχής με το Σύνταγμα του 1864 και την πρωτοποριακή θέσπιση της καθολικής ψηφοφορίας, την εισαγωγή του κοινοβουλευτικού συστήματος (1875) και τη συνταγματική κατοχύρωση του Κράτους Δικαίου (1911) ως τον Εθνικό Διχασμό και την κρίση των κοινοβουλευτικών θεσμών, την αβασίλευτη Δημοκρατία και τη δικτατορία της « 4ης Αυγούστου» (1936-1941).
Προσφέρει έτσι στους αναγνώστες τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη γνωστή-άγνωστη Ιστορία μας και να καλλιεργήσουν μια κριτική πολιτική σκέψη, βασισμένη σε μια αναζωογονημένη και συγκροτημένη ιστορική μνήμη.

Στην ανεμόσκαλα της επίκαιρης ιστορίας – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Τα κείμενα που συγκέντρωσε στο νέο βιβλίο του ο καθηγητής της Πολιτικής Ιστορίας στο Α.Π.Θ. Γιώργος Αναστασιάδης προσφέρουν χρήσιμους προβληματισμούς και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, για να αναπλάσει ο αναγνώστης τη φυσιογνωμία και το “άρωμα” της περιόδου 2002-2004, ενώ παράλληλα επιχειρούν να διαμορφώσουν και μια άλλη οπτική του πολιτικού, του καθημερινού και της γόνιμης ιστορικής μνήμης. Τα κείμενα δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα “Μακεδονία” από τον Νοέμβριο του 2002 ως τον Ιούνιο του 2004. Το βιβλίο εντάσσεται στη σειρά “Ιστορία και Πολιτισμός” υπό τη διεύθυνση των Π. Πετρίδη και Γ. Αναστασιάδη.

Το επιχειρηματικό πνεύμα στις διαφημίσεις και τη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης (1900-1940) – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

“Το επιχειρηματικό πνεύμα στις διαφημίσεις και τη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης (1900-1940)” αποτελεί στην ουσία ένα φωτογραφικό λεύκωμα-αφιέρωμα στη διαφήμιση και την επιχειρηματικότητα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης. Στο πρώτο κεφάλαιο μέσα από τις διαφημίσεις που έχουν αντληθεί από τα φύλλα των Εφημερίδων “Το Φως”, “Μακεδονικά Νέα” κ.λ.π. προβάλλεται η αισθητική του μηνύματος και η διαφημιστική τεχνική με την οποία οι έμποροι προσπαθούν να γνωστοποιήσουν την ύπαρξη του εμπορεύματος και του καταστήματός τους και να προσεγγίσουν τον καταναλωτή της εποχής. Στο δεύτερο κεφάλαιο η σύνδεση της διαφήμισης και της επιχειρηματικότητας με την καθημερινή ζωή της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης είναι πιο άμεση μέσα από τις μνήμες και τις λογοτεχνικές αναφορές στα κείμενα των: Γ. Βαφόπουλου, Αιμ. Δημητριάδη, Λ. Ζησιάδη, Γ. Ιωάννου, Μ. Καραγάτση, Μ. Κέντρου-Αγαθοπούλου, Ν. Κοκκαλίδου-Ναχμία, Λ. Μεγάλου-Σεφεριάδη, Ν. Μπακόλα, Μ. Μπουρλά, Α. Ναρ, Γ. Πανάγου, Ν. Γ. Πεντζίκη, Θ. Περπερή, Κ. Χ. Ροδοκανάκη, Θ. Σαρίσχουλη, Γ. Σκαμπαρδώνη, Γ. Σταμπουλή, Κ. Ταχτσή, Κ. Τομανά, Ι. Χανταλί, Μ. Χαραλάμπους, Ε. Χουζούρη, Ντ. Χριστιανόπουλου.

Η Θεσσαλονίκη στις συμπληγάδες του 20ού αιώνα – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Με “όχημα” το ευαίσθητο και διεισδυτικό ιστοριογραφικό, λογοτεχνικό και δημοσιογραφικό βλέμμα, ο Γιώργος Αναστασιάδης συνθέτει μια τεκμηριωμένη πρόταση ανάγνωσης και αποκρυπτογράφησης του ιστορικού υπόβαθρου της Θεσσαλονίκης καθώς διέρχεται μέσα από τις “συμπληγάδες” του 20ού αιώνα ως “ανοχύρωτη”, “ανυπεράσπιστη”, “μοιραία” πόλη. Ο συγγραφέας αποθησαυρίζει σημαντικά κοιτάσματα ιστορίας και χαρακτηριστικά σπαράγματα μνήμης από τις περιπέτειες των ανθρώπων της πόλης στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, των προσφύγων, του εργατικού κινήματος, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της κατοχής, του χαμού των Εβραίων, του Εμφυλίου και της “θαμπής” εποχής του ’50. Διασώζει έτσι την ιστορική φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης και προσφέρει μια καινούρια ανάσα και νέα γόνιμα ερεθίσματα στη δημιουργική “επικοινωνία” Ιστορίας, πόλης και αναγνωστικού κοινού.

Το παλίμψηστο του αίματος – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Πολιτικές δολοφονίες και εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη (1913-1968)
Στη συλλογική μνήμη και στην ιστοριογραφία είναι ανεπαρκώς φωτισμένος ο ζοφερός “δρόμος του αίματος”. Υπάρχει ένα κενό στη συλλογική μνήμη σχετικά με τα γεγονότα που αρχίζουν με τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ (1913), συνεχίζονται, με τις εκτελέσεις του Μεσοπολέμου και τους δολοφονημένους διαδηλωτές του Μάη ’36 και γίνονται εφιαλτικά όταν φτάνουμε στα σκοτεινά και απάνθρωπα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου (1941-’49) με τον αφανισμό των 50.000 εβραίων της πόλης, με τις αθρόες εκτελέσεις στους χώρους γύρω από το Γεντί Κουλέ και το στρατόπεδο Παύλου Μελά, με τα φονικά της μισαλλοδοξίας και τις τρομοκρατικές επιθέσεις μέσα στην πόλη, όπου η πολύκροτη και ανεξιχνίαστη πολιτική δολοφονία του Αμερικάνου δημοσιογράφου Τζ. Πολκ (1948) ρίχνει ακόμη βαριά τη σκιά της.
Το ιστορικό παλίμψηστο του αίματος συμπληρώνουν στη μετεμφυλιοπολεμική περίοδο η εκτέλεση του Ν. Νικηφορίδη (1951), η δολοφονία του Στ. Βελδεμίρη (1961) οι εν ψυχρώ δολοφονίες του Χαλκίδη (1967) και του Τσαρουχά (1968) από τα όργανα της χούντας, ενώ έχει προηγηθεί η διαβόητη πολιτική δολοφονία του βουλευτή Γρ. Λαμπράκη από τους παρακρατικούς τον Μάη του 1963.
Η διαδικασία καταγραφής των ιστορικών γεγονότων στην συλλογική μνήμη είναι μια διαδικασία συνεχής, έτσι ώστε η ιστορική τους διερεύνηση μοιάζει με την ανάκτηση ενός παλίμψηστου κειμένου. Αντλώντας υλικό και μαρτυρίες από μια εκτεταμένη βιβλιογραφία, από δημοσιεύματα περιοδικών και εφημερίδων και από λογοτεχνικά κείμενα ο καθηγητής και συγγραφέας Γιώργος Αναστασιάδης προτείνει μια πολύπλευρα τεκμηριωμένη διερεύνηση, ανάγνωση και αποκρυπτογράφηση της συγκεκριμένης διαδρομής στους άγριους καιρούς.

Παντού στη Θεσσαλονίκη σε βρίσκει η ιστορία… – Γιώργος Ολ. Αναστασιάδης

Προσεγγίσεις στην πόλη της ιστοριογραφίας και της λογοτεχνίας (1912-1974)


Μνήμες, εικόνες και αναγνώσεις της ασπρόμαυρης πόλης (από το 1912 ως το 1974) προκαλούν ερεθίσματα και συνειρμούς για πρόσωπα και τόπους που σφράγισαν την ιστορική της φυσιογνωμία. Ο Γιώργος Αναστασιάδης, αντλώντας υλικό και ιδέες από βιβλία ιστορικά και λογοτεχνικά, από βιώματα και από παλιές και σύγχρονες εφημερίδες, ιχνηλατεί, διασώζει και παρουσιάζει όψεις από το πολυσήμαντο ιστορικό, πνευματικό και πολιτιστικό υπόβαθρο της γενέθλιας πόλης του.

Ο τόμος περιέχει επτά δοκιμές ιστοριογραφίας: Στην πρώτη ανιχνεύεται ο “σύντομος” 20ός αιώνας της πόλης και προτείνεται ένας οδηγός μελέτης των σημείων απ’ όπου πηγάζει η γνώση μας για την ιστορική ταυτότητα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης.

Στις άλλες δοκιμές ο Γιώργος Αναστασιάδης προσεγγίζει:
– τον Τύπο της Θεσσαλονίκης ως κιβωτό μνήμης
– τη Διεθνή Έκθεση όπως αναδύεται μέσα από τις σελίδες της Ιστορίας και της λογοτεχνίας
– τη Θεσσαλονίκη των προσφύγων με τη ματιά του Γιώργου Ιωάννου
– τους εμβληματικούς δασκάλους του πανεπιστημίου και τη δημιουργική πνοή τους
– την απελευθέρωση μιας “ζόρικης” μνήμης, με επίκεντρο τους επιζήσαντες του ολοκαυτώματος Θεσσαλονικείς Εβραίους
– τον Θερμαϊκό του ιστορικού και λογοτεχνικού βλέμματος.

Ιστορία, Κέδρος, 2014, 176 σελ.