Ο Ιωάννης Γρυπάρης γεννήθηκε στη Σίφνο το 1870 και πέθανε στην Αθήνα το 1942.
Μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα και εργάστηκε ως δάσκαλος σε διάφορα σχολεία της Πόλης. Το 1893 ίδρυσε με άλλους το λογοτεχνικό περιοδικό “Φιλολογική Ηχώ”, όπου και δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα με το ψευδώνυμο Γιάννης Αρτεμωνιάτης. Το 1895 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, άγνωστος ακόμα ως ποιητής. Την πρώτη φιλολογική του παρουσίαση την έκαμε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, και από τότε ο Γρυπάρης πήρε απευθείας μιά τιμητική θέση στα Γράμματά μας.
Από το 1897 ως το 1911 υπηρέτησε ως καθηγητής σε διάφορα επαρχιακά γυμνάσια. Το 1911 παντρεύτηκε την Ειρήνη Ιγγλέση. Υστερα πήγε γιά ευρύτερες σπουδές στην Ευρώπη. Το 1923 ανάλαβε την διεύθυνση Γραμμάτων και Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας. Το 1930 – 1933 διατέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.
Ο Γρυπάρης εξέδωσε μιά και μόνη ποιητική συλλογή, με τον τίτλο : “Σκαραβαίοι και Τερρακότες” το 1919. Τον ίδιο χρόνο τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων.
Υπήρξε, γενικά, ολιγογράφος και κάθε του ποίημα τον απασχολούσε τεχνικά επί πολύν καιρό, ώσπου να πετύχει μιά ιδεώδη μορφική εντέλεια. Υπήρξε παρνασσιακός στις πρώτες εμπνεύσεις του, σιγά – σιγά όμως ξέφυγε από το ψυχρό αντικειμενικό θέμα και διάχυσε στους στίχους του κάτι από τη θέρμη της προσωπικής συγκίνησης. Περισσότερο κι από την προσωπική δημιουργία – τουλάχιστον καθώς δήλωσε ο ίδιος – το μεγάλο πάθος του υπήρξαν οι αρχαίοι κλασικοί, στη μετάφραση των οποίων αφιέρωσε τις δυνάμεις του. Οι μεταφράσεις των έργων του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Πινδάρου υπήρξαν και παραμένουν υποδειγματικές.
Μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα και εργάστηκε ως δάσκαλος σε διάφορα σχολεία της Πόλης. Το 1893 ίδρυσε με άλλους το λογοτεχνικό περιοδικό “Φιλολογική Ηχώ”, όπου και δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα με το ψευδώνυμο Γιάννης Αρτεμωνιάτης. Το 1895 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, άγνωστος ακόμα ως ποιητής. Την πρώτη φιλολογική του παρουσίαση την έκαμε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, και από τότε ο Γρυπάρης πήρε απευθείας μιά τιμητική θέση στα Γράμματά μας.
Από το 1897 ως το 1911 υπηρέτησε ως καθηγητής σε διάφορα επαρχιακά γυμνάσια. Το 1911 παντρεύτηκε την Ειρήνη Ιγγλέση. Υστερα πήγε γιά ευρύτερες σπουδές στην Ευρώπη. Το 1923 ανάλαβε την διεύθυνση Γραμμάτων και Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας. Το 1930 – 1933 διατέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.
Ο Γρυπάρης εξέδωσε μιά και μόνη ποιητική συλλογή, με τον τίτλο : “Σκαραβαίοι και Τερρακότες” το 1919. Τον ίδιο χρόνο τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων.
Υπήρξε, γενικά, ολιγογράφος και κάθε του ποίημα τον απασχολούσε τεχνικά επί πολύν καιρό, ώσπου να πετύχει μιά ιδεώδη μορφική εντέλεια. Υπήρξε παρνασσιακός στις πρώτες εμπνεύσεις του, σιγά – σιγά όμως ξέφυγε από το ψυχρό αντικειμενικό θέμα και διάχυσε στους στίχους του κάτι από τη θέρμη της προσωπικής συγκίνησης. Περισσότερο κι από την προσωπική δημιουργία – τουλάχιστον καθώς δήλωσε ο ίδιος – το μεγάλο πάθος του υπήρξαν οι αρχαίοι κλασικοί, στη μετάφραση των οποίων αφιέρωσε τις δυνάμεις του. Οι μεταφράσεις των έργων του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Πινδάρου υπήρξαν και παραμένουν υποδειγματικές.
Συλλογές
Σκαραβαίοι και Τερρακότες (1911)
Μεταφράσεις
Αισχύλου Ορέστεια, Επτά επί Θήβας (1911)
Πλάτωνος Πολιτεία (1911)
Πλάτωνος Ευθύδημος (1912)
Ερρίκου Χάινε Ταξιδιωτικές εικόνες (1925)
Γκαίτε Το παραμύθι της αλεπούς (1930)
Αισχύλου Ικέτιδες, Προμηθέας Δεσμώτης (1930)
Σοφοκλή Ηλέκτρα (1936)
Σοφοκλή Οιδίπους επί Κολωνώ (1937)
Σοφοκλή Φιλοκτήτης (1937)
Σοφοκλή Αντιγόνη (1940)
Σοφοκλή Αίας (1940)
Βιβλιογραφία
Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Τα πρόσωπα και τα κείμενα
Κ.Βάρναλη, Αισθητικά – Κριτικά
Γ.Κατσίμπαλη, Βιβλιογραφία του Ι.Ν.Γρυπάρη (1942)
Πηγές πληροφοριών:
Θ.Ροδάνθης, Μαλλιάρης Παιδεία, Υδρία, Δομή και Πάπυρος Larousse Britannica