Αρης Μαραγκόπουλος

Ω! Τι υπέροχη εκδρομή! – Άρης Μαραγκόπουλος

∆εκέµβρης του 2016. ∆εκαπέντε άνθρωποι κι ένα σκυλί συγκεντρώνονται σε µια απόµερη ακτή της Βάρκιζας. Συµµετέχουν σ’ ένα ιδιότυπο «µνηµόσυνο» ύστερα από την απροσδόκητη απώλεια δύο συντρόφων, ενός πρώην ναυτικού και της µεξικανής γυναίκας του. Aυτή η παραθαλάσσια σύναξη υποχρεώνει να συγχρωτιστούν για λίγες ώρες διαφορετικοί άνθρωποι και παρόλο που, εκ πρώτης όψεως, δεν φαίνεται να συµβαίνει κάτι συνταρακτικό, τίποτε µετά από αυτό δεν είναι πλέον το ίδιο. Για κανέναν.

Το Ω! Τι υπέροχη εκδροµή! καταγράφει µε λεπτοµέρειες (και σε αντίστιξη µε µια σειρά από σηµαντικά, κατά τον συγγραφέα, συµβάντα των ετών 2012-2020) την καθηµερινότητα όλων αυτών όπως βιώνεται αγχωτικά υπό το βάρος ενός αλλόκοτου, άρρωστου νέφους που καλύπτει την επικράτεια, νέφους που βαθµιαία εξωθεί όλο και περισσότερους ανθρώπους από την άκρα ταπείνωση στην άκρα εξαγρίωση.

Το Ω! Τι υπέροχη εκδροµή! αποτελεί, τυπικά, συνέχεια του προηγούµενου µυθιστορήµατος του συγγραφέα (Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ, Τόπος 2020). Ήδη στο κλείσιµο εκείνου του τόµου σβήνουν οι γερασµένες φωνές κάποιων ηρώων. Εδώ νέες φωνές, νέοι ήρωες προβάλλουν στο προσκήνιο. ∆ιεκδικούν µια ελευθερία πέρα από κάθε γνωστή ιστορική προσδοκία, περίπου πρωτόγονη, ως µέλλον (ή τέλος) αυτού του καιρού και αυτής της χώρας.

Μυθιστόρημα, Τόπος, 2023, 472 σελ.

Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο – Άρης Μαραγκόπουλος

Τόποι και Γλώσσες
στο Ulysses
του Τζέιμς Τζόις


Με το Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο ολοκληρώνεται η μυητική τριλογία του Άρη Μαραγκόπουλου στο Ulysses του Τζέιμς Τζόις, μια προσφορά των εκδόσεων Τόπος στα εκατό χρόνια από την κυκλοφορία του εμβληματικού αυτού έργου.

Το Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο είναι ένας εικονογραφημένος πλοηγός στο, κατά γενική ομολογία, πιο επιδραστικό μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα, στο Ulysses του Τζέιμς Τζόις. Δεν είναι οδηγός περιήγησης στη σύγχρονη ιρλανδική πρωτεύουσα, ούτε καν ρομαντικός οδηγός για το όποιο περισωθέν Δουβλίνο του 1904 (αυτό που, για τουριστικούς λόγους, έχει μεταβληθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε θεματικό πάρκο Τζόις).

Το Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο αφορά τους ναυτιλλομένους στο τζοϊσικό αρχιπέλαγος της γραφής, τους εραστές του έπους μιας ομηρικής υπερ-πόλης, εκείνης που αποτελεί τον απόλυτο και μόνο πρωταγωνιστή του μυθικού αυτού κειμένου.

Διότι, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης του παρόντος πλοηγού, το τζοϊσικό, το κατά Ulysses Δουβλίνο είναι μια συμπεριληπτική πόλη, μια πόλη-ούτις, πόλη του Κανένα και του Καθένα: μια εκ διαφορετικών κειμένων σχεδιασμένη φαντασιακή πόλη που εκτείνεται σε πλήθος λογοτεχνικούς Τόπους· μια πόλη που αντλεί ζωή από την υφολογική πανσπερμία των λογοτεχνικών Γλωσσών διά των οποίων εκφράζεται.

Το Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο είναι, επομένως, ένα μυητικό βιβλίο γι’ αυτή την πολλαπλώς συμβολική πόλη. Διά των αποθησαυρισμένων τζοϊσικών εικόνων και των αντίστοιχων αντιπροσωπευτικών μεταφρασμάτων από το Ulysses που παρακολουθούν κεφάλαιο προς κεφάλαιο το πρωτότυπο, αυτό το βιβλίο πλουτίζει τον αναγνώστη που ταξιδεύει στους Τόπους και στις Γλώσσες της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ερμηνεία και κριτική, Τόπος, 2022, 312 σελ.

Πορτρέτο του συγγραφέα ως κριτικού – Άρης Μαραγκόπουλος

Ανθολογία κριτικών κειμένων και εργογραφία Άρη Μαραγκόπουλου


Πρόκειται για μια επιλογή κριτικών κειμένων για τη λογοτεχνία, συνοδευόμενη από την Εργογραφία του Άρη Μαραγκόπουλου, συγγραφέα στον οποίο χρωστάμε, σε επίπεδο κριτικής, όχι μόνον τη βαθύτερη γνωριμία μας με το εμβληματικό έργο του μοντερνισμού, τον Οδυσσέα (Ulysses), αλλά και έναν κριτικό λόγο συμβατό με την πολυεπίπεδη συγγραφική του ιδιοπροσωπία. Οι εκτενείς αναγνώσεις του αφορούν, σύμφωνα με τους χαρακτηρισμούς του ίδιου, έλληνες “πρωτομοντερνιστές” (Σολωμός, Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης κ.ά.) και “μοντερνιστές” συγγραφείς (Σεφέρης, Εμπειρίκος, Αλεξάνδρου, Τσίρκας κ.ά.), ή κινήματα όπως ο ευρωπαϊκός ρομαντισμός, ή συνθήκες όπως το μεταμοντέρνο κ.λπ. Μέσα από αυτές τις καταθέσεις διαφαίνεται το προσωπικό του θεωρητικό σχήμα για την ερμηνεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, το οποίο αντλεί τη δυναμική του από τις επινοήσεις, τις τεχνικές και τις αναγνώσεις του μοντερνισμού.

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει 40 κριτικά κείμενα τα οποία εκτείνονται σε ένα μεγάλο φάσμα –χρονικό και θεματικό– του κριτικού του έργου. Κριτήριο για την επιλογή τους, πέρα από το αυτονόητο κριτήριο της πληρότητας, υπήρξε η συμβολή τους στη σκιαγράφηση του πορτρέτου του συγγραφέα ως κριτικού. Η Εργογραφία του συγγραφέα, που κλείνει τον τόμο, έχει συνταχθεί χρονολογικά, έτσι ώστε να αναδεικνύεται η συμπόρευση λογοτεχνίας και κριτικής.

Επιλογή-Επιμέλεια: Άννα Κατσιγιάννη, Κατερίνα Κωστίου

Ερμηνεία και κριτική, Τόπος, 2020, 408 σελ.

Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ – Άρης Μαραγκόπουλος

Τρεις ηλικιωμένοι φίλοι που συμβαίνει να έχουν το ίδιο όνομα, Θωμάς, κολυμπάνε δυο τρεις φορές την εβδομάδα, χειμώνα καλοκαίρι, σε μια απάνεμη παραλία της Βάρκιζας. Διανθίζουν τη μέρα τους με ρακές, μεζέδες, ανέκδοτα, τραγουδάκια και χοντροκομμένα αστεία, βιώνοντας σχεδόν ασυγκίνητοι την ανθρωπιστική καταστροφή της χώρας, αποφεύγοντας ακόμα και να σχολιάζουν τα γεγονότα που μαίνονται γύρω τους.

Αλλά τα γεγονότα τους επισκέπτονται απρόσκλητα. Τον Δεκέμβρη του 2012, εν μέσω ξαφνικής κακοκαιρίας, καταφεύγει στην παραλία τους ένα μικρό ιστιοφόρο με τρεις επιβάτες: τον λοστρόμο Νώντα, τη μεξικανή γυναίκα του Ινέθ, πρώην νοσοκόμα στους Ζαπατίστας, και έναν ακόμη χειμερινό κολυμβητή, τον δάσκαλο Φώντα, τον οποίο οι Θωμάδες αποφεύγουν επειδή μονίμως τους υπενθυμίζει την κρίση.

Μετά από αυτή τη συνάντηση μια απρόσμενη υπόσχεση απωλεσθέντος παραδείσου βαθμιαία απορρυθμίζει την ήσυχη καθημερινότητα των γερασμένων κολυμβητών. Ανάμεσα στα 2012-2016 ό,τι πολυτιμότερο έχουν ως τότε αγαπήσει, λατρέψει, πιστέψει, ζήσει οι Θωμάδες δοκιμάζεται έως θανάτου…

Το “Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ” είναι ένα μυθιστόρημα που ανιχνεύει τα όρια αντοχής μιας βιασμένης κοινωνίας.

Το “Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ” είναι, οπωσδήποτε, ένα μυθιστόρημα για την παιδική ψυχή της τρίτης ηλικίας.

Το “Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ” είναι, τέλος, ένα μυθιστόρημα για τη θανάσιμη γοητεία της θάλασσας.

Μυθιστόρημα, Τόπος, 2020, 376 σελ.

Η τριλογία του ’80 – Άρης Μαραγκόπουλος

Όλντσμπαμπιλ. Ψυχομπουρδέλο. Δεν είναι όλα σινεμά!


Ο τόμος “Η τριλογία του ’80” περιλαμβάνει τα τρία πρώτα βιβλία με τα οποία έκανε δυναμική είσοδο στη λογοτεχνία ο Άρης Μαραγκόπουλος στη δεκαετία του ογδόντα: “Όλντσμομπιλ” (Ιούνιος 1982), “Ψυχομπουρδέλο” (Μάιος 1983), “Δεν είναι όλα σινεμά!” (Ιούνιος 1985). Και τα τρία βιβλία χαρακτηρίζει η εμμονική πολεμική τους απέναντι στην παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα που εκείνη την εποχή διείσδυε αργά αλλά σταθερά στην Ελλάδα με όχημα τη φτηνή λάιφ στάιλ μόδα των περιοδικών τύπου Κλικ, τη νεογέννητη ιδιωτική τηλεόραση και την πολιτική της όψιμης σοσιαλδημοκρατίας που ισοπέδωνε κάθε έννοια πολιτικής διεκδίκησης. Μέσα από μια μυθοπλασία τολμηρή ως προς τη γλώσσα και τη δομή, μέσα από μικρο-ιστορίες της καθημερινής ζωής, τα βιβλία αυτά σαρκάζουν τις φοβίες, την ηθική, τις αγωνίες, τη γλώσσα, τα ιερά και τα όσια του τακτοποιημένου ανθρώπου. Και τα τρία βιβλία διαπνέονται από εμφανή αναρχική διάθεση, ποίηση της εξέγερσης, νεανική πρόκληση.

Διηγήματα, Τόπος, 2018, 400 σελ.

Πορτραίτο θλιμμένου άντρα σε τραίνο – Άρης Μαραγκόπουλος

… Στεκόταν σε κάθε εικόνα ξεχωριστά για να τη μελετήσει. Ξεχνούσε τις άλλες και συγκεντρωνόταν σ‘ αυτήν. Προσηλωνόταν, έπεφτε πάνω της με ένα περίεργο πάθος esthete, την αφρουγκραζόταν, τη μύριζε, αισθανόταν στο πετσί του και μέχρι μέσα του την ανατριχίλα, όταν τολμούσε να μπεί στον δικό της κόσμο από κάποια μισάνοιχτη – και ίσως – απαγορευμένη πόρτα. Κάθε φωτογραφία είναι μια λίμνη δίχως βυθό. Ένιωθε μιαν ηδονή όταν, έπειτα από ώρες παρατήρησης, γδυνόνταν πια, έβγαζε ό,τι είχε μάθει στη ζωή του, το πετούσε πέρα και κολυμπούσε στα κρύα άγνωστα νερά της φωτογραφημένης ζωής, χωρίς γνώση, χωρίς βιβλία, χωρίς προμελετημένη ηθική, απόλυτα ανασφαλής για τον κόσμο, και γι‘ αυτό, ευτυχισμένος ως Θεός.

Αγαπημένο βρωμοδουβλίνο – Άρης Μαραγκόπουλος

Τόποι και γλώσσες στον Οδυσσέα του Τζαίημς Τζόυς

Ulysses – Άρης Μαραγκόπουλος

Οδηγός ανάγνωσης
Ο “Οδυσσέας” (“Ulysses”) του Τζαίημς Τζόυς παραμένει αυτό που είχε προφητέψει ο Τ.Σ. Έλιοτ στις αρχές του εικοστού αιώνα: “Το βιβλίο στο οποίο όλοι χρωστάμε κι από το οποίο κανείς μας δεν μπορεί να ξεφύγει”. Το “Ulysses, Οδηγός ανάγνωσης”, του Άρη Μαραγκόπουλου, με διεισδυτικότητα και απολαυστικό τρόπο αναζωογονεί και εμπνέει την ανάγνωση αυτού του -κατά γενική ομολογία- πιο ανορθόδοξου βιβλίου στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Τα δεδομένα της ζωής μας – Άρης Μαραγκόπουλος

Δεκέμβριος 1999: Η κυρία Σαλταπήδα, γνωστή τηλεοπτική σταρ, αναγκάζεται από άγνωστους επιστολογράφους, να δωρίσει ως “αντίποινα” για το δημοφιλές πρόγραμμά της, μεγάλη ποσότητα από αναγκαία βιβλία σε δημοτικές βιβλιοθήκες· παρομοίως, ένας ασυνείδητος πανεπιστημιακός γιατρός που εισπράττει κανονικά τα “φακελάκια” του, απειλείται ότι, αν δεν επιστρέψει τα χρήματα στους ασθενείς του, όλο το αμφιθέατρο της Ιατρικής θ’ ακούσει μαγνητοφωνημένο ντοκουμέντο από τις παράνομες συναλλαγές του· στο μεταξύ, ένας χρηματισμένος εφοριακός βλέπει ανήμερα Χριστουγέννων ν’ αρπάζει φωτιά το σαλόνι της καινούργιας μεζονέτας του, ενώ ένας διεφθαρμένος βουλευτής του “Λοιπού Αττικής”, κάτω από την πίεση σοβαρών απειλών, υποχρεώνεται να χρηματοδοτήσει ό,τι μισεί περισσότερο: οργανώσεις που προστατεύουν άγρια ζώα.
Όλα αυτά συμβαίνουν στο “Δεδομένα της ζωής μας” επειδή κάποιοι συνταξιούχοι σε όλη την Ελλάδα, παίρνουν την περίπου τρελή απόφαση να εκφοβίζουν διεφθαρμένους πολιτικούς, πολεοδόμους, εφοριακούς, γιατρούς, σταρ των μίντια κ.ά., στέλνοντάς τους απειλητικές επιστολές με τις οποίες απαιτούν τα “δεδουλευμένα”, όπως τα αποκαλούν, πολιτών που έχουν υποφέρει απ’ αυτούς. Ένας από αυτούς τους συνταξιούχους γράφει χαρακτηριστικά σε μια επιστολή του, υποχρεώνοντας τον σύγχρονο αναγνώστη να κάνει αυτομάτως τον παραλληλισμό με το σήμερα:
Δεν ξέρω, αλλά αυτοί οι σημερινοί νεόπλουτοι είναι πολύ προκλητικοί: τσαλαβουτάνε με την ίδια άνεση στην απατεωνιά και τη δημοκρατία. Oι δεξιοί εκείνα τα χρόνια ήταν καθαροί. Στυγνοί εγκληματίες σ’ εμάς, και ραγιάδες στους ξένους, πλην ξεκάθαροι· δεν τους μπέρδευες με κάτι άλλο. Eτούτοι εδώ δουλεύουν με τη νομιμότητα, είναι σαν την αμερικάνικη μάφια που ξεπλένει τα κέρδη της σε καθόλα νόμιμες επιχειρήσεις. Γι’ αυτό θαρρώ πως βρίζουμε σ’ αυτά τα γράμματα, δεν αντέχεται αυτή η σχιζοφρένεια της νομιμότητας που σκοτώνει τη ψυχή…

Αγάπη κήποι αχαριστία – Άρης Μαραγκόπουλος

Ζούμε όλοι δύο ζωές. Την εφήμερη, της χαμέρπειας και της Αχαριστίας, και την άλλη, της άγριας, ανέφικτης αγάπης. Ανάμεσά τους απλώνεται ένας απέραντος Κήπος, αρχαίος, ακατονόμαστος, άδηλος στους πολλούς. Εκεί οι δύο ζωές συνευρίσκονται, μισούνται, χωρίζουν, και εξ ανάγκης πάλι διασταυρώνονται.
Το “Αγάπη, Κήποι, Αχαριστία” είναι ένα λαθραίο παιχνίδι πολιτικής διεκδίκησης σ’ αυτόν τον Κήπο. Αλίμονο, αφορά μόνον τους αναγνώστες που αμφισβητούν καθημερινά την ακριβή τους καθημερινότητα με την ελπίδα να διαφύγουν, έστω και για λίγο, στην άγρια ζωή της κοινοτικής Αγάπης -μόνη διέξοδο στον φωτογραφημένο πλανήτη.
Το “Αγάπη, Κήποι, Αχαριστία” είναι ένα σκληρό παιχνίδι για τις χειραφετημένες γυναίκες των μητροπόλεων που ζούνε σαν αρσενικά κτήνη, αλλά (κάνουν πως) δεν το ξέρουν. Είναι ακόμη ένα τρυφερό παιχνίδι για τα ανθρωπιστικά οράματα κάποιων (ελάχιστων) αντρών.
Το “Αγάπη, Κήποι, Αχαριστία” είναι η δοκιμασμένη κωμωδία της ανταρσίας και του έρωτα -σε πείσμα των αχάριστων καιρών που ξεπουλάνε τέτοιες ζωτικές ανάγκες στις χλιδάτες βιτρίνες του παγκόσμιου χωριού. Ίσως όμως να είναι απλώς μια κωμωδία παρεξηγήσεων -όπως στο ομόηχο σύνθημα: “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία”.

Γλυκειά επιστροφή – Άρης Μαραγκόπουλος

Στη ” Γλυκειά επιστροφή”, οι ήρωες ταξιδεύουν από τη μυθική αρχαιότητα στο άγριο 2020 μ.Χ., με την ευκολία που άλλος κάνει έναν περίπατο: ο ερωτύλος έφηβος που μεταμορφώνεται σε γοργόνα· η νεαρή Μαργαρίτα που “δραπετεύει” από τα οικογενειακά δεσμά με τον Αλβανό της· ο απλοϊκός Αρτεμίδωρος που εξαφανίζεται σ’ ένα πέλαγος θαυμάτων· ο δικέφαλος Αλιθέρσης που “χάνει το πρόσωπό του όταν αντικρύζει μια γυναίκα”· τέλος, ο κλώνος Ούλμο, που νοσταλγεί την ανθρώπινη ρίζα του· όλοι αυτοί οι πρωταγωνιστές, στους πέντε ομόκεντρους κύκλους της “Γλυκειάς επιστροφής”, ζούνε ως εξαιρέσεις τον εκάστοτε κανόνα της ζωής χάρη στην προκλητική τους πίστη σ’ ένα προσωπκό όραμα. Γι’ αυτό και όλοι τους ποθούν μια διαφορετική ζωή και σ’ αυτήν επιστρέφουν.

Διαφθορείς, εραστές, παραβάτες – Άρης Μαραγκόπουλος

Κείμενα για την ανα-θεώρηση της νεοελληνικής πεζογραφίας
Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα σ’ ένα μοντέρνο και σ’ ένα μεταμοντέρνο μυθιστόρημα; Είναι ο μοντερνισμός “εκμαυλιστής του κόσμου”; Είναι ο σύγχρονος ρεαλισμός “διαφθορέας της πραγματικότητας”; Μπορούν να θεωρηθούν ο Βιζυηνός και ο Παπαδιαμάντης μοντερνιστές; Υπήρξε ποτέ μοντερνισμός, με την αυθεντική έννοια του όρου, στην Ελλάδα; Σε ποιον βαθμό η λεγόμενη “Γενιά του Τριάντα” υπήρξε μοντερνιστική; Με ποιον τρόπο μπορεί να συγκλίνει η νεωτερική με την αριστερή κριτική της λογοτεχνίας;
Το παρόν δοκίμιο επιχειρεί να απαντήσει σ’ αυτά και σ’ άλλα παρεμφερή ερωτήματα επιζητώντας να τεκμηριώσει την ανάγκη ανα-θεώρησης της νεοελληνικής πεζογραφίας.
Διαφθορείς του κόσμου, Εραστές της λογοτεχνίας και Παραβάτες συγγραφείς διασταυρώνονται σ’ αυτό τον τόμο που στοιχηματίζει στη διαρκή αξία χρήσης του λογοτεχνικού βιβλίου.

Η μανία με την άνοιξη – Άρης Μαραγκόπουλος

1965, Ιούλιος:
Σ’ ένα απομονωμένο νησί του Αιγαίου, που παλιότερα χρησίμευε ως τόπος εξορίας πολιτικών κρατουμένων, καταφθάνει η αισθαντική Φλώρα, ζητώντας να ξεφύγει από την εμπλοκή της με πολιτικά πρόσωπα της ταραγμένης προδικτατορικής περιόδου. Πρόκειται για τη γυναίκα που ενέπνευσε την ομώνυμη ηρωίδα στη “Χαμένη άνοιξη” του Στρατή Τσίρκα.
2000, Αύγουστος:
Μια παρέα τεσσάρων Αθηναίων έρχεται στο ίδιο νησί για διακοπές. Διαπιστώνουν ότι οι κάτοικοι ζούνε κάπως παράξενα: ο ρυθμός της καθημερινότητας είναι απελπιστικά αργός, τα καταστήματα ανοίγουν τα μεσάνυχτα, και τα τοπικά προβλήματα συζητώνται εν θερμώ σ’ ένα γυναικείο
συνεταιρισμό που, εκ πρώτης όψεως, θυμίζει… σοβιέτ.
Μια γυναίκα (με λίγους συντρόφους της) φαίνεται να ελέγχει όλο αυτό το σύστημα: η εξηντάχρονη Φλώρα.
Ανάμεσα στα μέλη της παρέας και στα πιο δραστήρια μέλη του ντόπιου πληθυσμού αναπτύσσονται σύντομα ποικίλες σχέσεις: φιλικές, ερωτικές και, το πιο περίεργο, πολιτικές -με την έννοια ότι οι Αθηναίοι φίλοι εμπλέκονται άθελα τους στις έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις των κατοίκων: εκείνων που απαιτούν “δυναμικές λύσεις” και άλλων που επιμένουν σε μια πιο ήπια πολιτική διεκδικήσεων.
Κεντρικό θέμα στο μυθιστόρημα: ο εμφύλιος θυμός που απορρέει από ένα συλλογικό αίσθημα απογοήτευσης ως προς την εθνική/πολιτική χειραφέτηση και που απαιτεί εκδίκηση. Το μυθιστόρημα ανιχνεύει τις κοινωνικές διαδικασίες που επέτρεψαν σε μια δημοκρατική χώρα της Ευρώπης την ανοχή (με τη μορφή της σιωπηρής πολιτικής “εξουσιοδότησης”) σε μια τρομοκρατία του τύπου της 17ης Νοέμβρη.

True Love, Στοιχεία από ένα έγκλημα – Άρης Μαραγκόπουλος

Ποτέ δεν ξέρεις πότε θα σου εμφανιστεί ο Άγγελος. Αυτά είναι τα απρόβλεπτα της ζωής. Ήμουν κουρασμένος, βυθισμένος στο κρασί και στις αέρινες κουβέντες της παρέας. Δίχως τη γυναίκα μου. Καλοκαιράκι, αργά το βράδυ. Τότε ήρθε αναπάντεχα και θρονιάστηκε δίπλα μου. Ένιωσα εκείνα τα δευτερόλεπτα του πνιγμού: που βλέπεις όλη την προηγούμενη ζωή σου φιλμάκι μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Αλλά επειδή δεν πήγαινα για πνίξιμο, δεν είδα το παρελθόν μου, είδα αντίθετα να ζωγραφίζεται πεντακάθαρο το κοντινό και το μακρινό μου μέλλον…

True Love – Άρης Μαραγκόπουλος

Στον καθένα κάτι λείπει σ’ αυτή τη ζωή. Κι αυτό που του λείπει καταντάει το φριχτό του μαρτύριο, άμα το αναλύει ξανά και ξανά, άμα του παραδίνει σημασία…
Το “True Love” είναι ένα σκληρό παιχνίδι ερωτικών σχέσεων, διασκεδαστικό για τον αναγνώστη αλλά συχνά επικίνδυνο για τους ήρωες του βιβλίου -στον απόηχο των “Επικίνδυνων σχέσεων” του Λακλό. Πρόκειται για μια σύγχρονη σάτιρα ηθών, με τους ήρωες σε υπαρξιακή κρίση. Ο συγγραφέας Μίμης, η φίλη του Σοφία, η διαφημίστρια Κική, η γραφίστας Ντίνα, ο φίλος του Μίμη, Στέλιος, η κομμώτρια Ντέζη, ο αστυνόμος Πορφύρης συγκρούονται ανελέητα μεταξύ τους, επειδή σε όλους λείπει το ίδιο πολύτιμο αγαθό – που μάταια διεκδικούν από τον πρώτο τυχόντα.
Το “True Love” είναι ο ανεκπλήρωτος έρωτας από την πλευρά των αντρών. Η επιθυμία για συντροφικότητα από την πλευρά των γυναικών. Είναι η απελπισμένη αναζήτηση του Νοήματος, μέσα κι έξω από τα δεσμά της συμβίωσης.
Το θέμα του “True Love” ταιριάζει σε ροζ ιστορία. Αλλά δεν είναι. Ο ρομαντισμός του είναι περιπαικτικός και οι γνωστές συμβάσεις του είδους μόνον ως χοντρά αστεία μπορούν να διαβαστούν.
Το “True Love” είναι στην ουσία μια μαύρη κωμωδία, που σαρκάζει όσους κάνουν το λάθος να μπερδεύουν το μυαλό με την καρδιά τους· γεγονός που αφορά κάποιους διανοούμενους οι οποίοι, αν και έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην αναζήτηση του Νοήματος, αγνοούν την πιθανότητα αυτό να βρίσκεται, στην κυριολεξία, αν όχι μέσα τους, οπωσδήποτε πολύ κοντά τους.

Το χαστουκόδεντρο – Άρης Μαραγκόπουλος

Μυθιστορία
“Το Χαστουκόδεντρο” είναι η Οδύσσεια μιας εμποδισμένης αγάπης που κατάφερε να επιβιώσει μες στην εμφύλια βαρβαρότητα μιας εποχής, ένα μυθιστόρημα-ντοκιμαντέρ για την αγωνία της μεταπολεμικής Ελλάδας να σταθεί με αξιοπρέπεια στα πόδια της στους πιο αναξιοπρεπείς καιρούς.
Πώς ζει ο “μέσος άνθρωπος” σε μια χώρα που η Ιστορία τον “χαστουκίζει” στην καθημερινότητά του με ενοχές, θλίψη, οργή, εμφύλιο μίσος, όπως συμβαίνει περίπου και σήμερα; Που η εκάστοτε Εξουσία επιμένει ότι αυτός “χρωστάει”, ότι αυτός πρέπει να πληρώσει, σε αίμα, σε ψυχή, σε οδύνη σε δυστυχία; Και που, επομένως, το πιο πολύτιμο πράγμα γι’ αυτόν καταλήγει να είναι τα λεφτά και μόνο τα λεφτά; Πώς ερωτεύεται και πώς αγαπάει κάποιος που έχει μάθει να βάζει πάνω απ’ όλα το Κόμμα; Πώς ζει κάποιος που “σκοτώνεται” για τις ιδέες του, “σκοτώνοντας” τις πραγματικές του ανάγκες μέσα στη φυλακή για δέκα, δεκαπέντε και παραπάνω χρόνια; Τι είδους αγώνας, τι είδους ζωή είναι αυτή;
“Το Χαστουκόδεντρο” αναζητά στην πρόσφατη Ιστορία απαντήσεις για τη σημερινή Ελλάδα, με αφορμή ένα γνωστό περιστατικό: το περίφημο “χαστούκι” της Μπέτι Αμπατιέλου στη Βασίλισσα Φρειδερίκη τον Απρίλιο του 1963, έξω από το ξενοδοχείο “Κλάριτζες”, στο Λονδίνο.
“Το Χαστουκόδεντρο” είναι ένα μυθιστόρημα που έχει γραφεί με ακατέργαστα υλικά της Ιστορίας – όπου αναπόφευκτα πρωταγωνιστούν γνωστά ιστορικά πρόσωπα. Πρόσωπα γνωστά κι ωστόσο απογυμνωμένα από τον γνωστό μύθο που τα συνοδεύει (από τον Ρούζβελτ και τον Τσόρτσιλ έως τον Πιουριφόι και τον Κένεντι, από τον Γ. Παπανδρέου και τον Κ. Καραμανλή έως τον Πάπας και τον Ωνάση, από τους βασιλείς της Ελλάδας έως τον Άρη, τον Σαράφη κλπ.).
“Το Χαστουκόδεντρο” είναι, ταυτόχρονα, ένα ντοκιμαντέρ για τη συλλογική πολιτική απείθεια – σε μια χώρα που ο λαός της ανέκαθεν αντιμετωπίστηκε ως πειραματόζωο από τους κυρίαρχους πολιτικούς συσχετισμούς.

Στοιχεία πλοκής για το Χαστουκόδεντρο:
“Το Χαστουκόδεντρο” χωρίζεται σε δύο διακριτά “βιβλία” (Ι. Τόνι, ΙΙ. Μπέτι) και περιλαμβάνει συνολικά 30 κεφάλαια. Το βιβλίο αρχίζει σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης, το “Πλάζα”, και τελειώνει σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο του Λονδίνου, το “Κλάριτζες”. Αυτό όμως τυπικά, επειδή στην ουσία το βιβλίο αρχίζει δύο φορές και τελειώνει δύο φορές – με την έννοια ότι ένας ιδιόρρυθμος “Πρόλογος” και ένας αντίστοιχος “Επίλογος” διαφοροποιούν την αρχή και το τέλος του.
Χριστούγεννα του 1941: Μια παράξενη συνάντηση στο ξενοδοχείο “Πλάζα”, στη Νέα Υόρκη. Ο νεαρός ναυτικός Αντώνης (Τόνι) Αμπατιέλος συναντιέται με τον μεγαλέμπορο Τομ Πάπας και τους εφοπλιστές Ωνάση και Λιβανό.
Ιούνης του 1942: Ο Τόνι γνωρίζεται με την Ουαλή δασκάλα Μπέτι Μπάρτλετ στο λιμάνι του Κάρντιφ. Αυτός είκοσι οκτώ, εκείνη είκοσι τεσσάρων. Μέσα στη φρίκη του πολέμου τούς φέρνει κοντά η πίστη τους στο μέλλον. Είναι κομμουνιστές. Ο Τόνι, με έδρα το Κάρντιφ, ιδρύει ένα από τα ισχυρότερα συνδικάτα ναυτεργατών παγκοσμίως: Την ΟΕΝΟ, εκ μέρους της οποίας υπογράφει προνομιακή σύμβαση για τα πληρώματα των ελληνικών πλοίων. Παντρεύονται με την Μπέτι και, με τη λήξη του πολέμου, έρχονται στην Ελλάδα.
Χριστούγεννα του 1947: Ο Τόνι, στιγματισμένος εχθρός των Ελλήνων εφοπλιστών, κλείνεται στη φυλακή, πρώτα ως θανατοποινίτης, μετά ως ισοβίτης. Είναι τριάντα τριών χρονών. Η Μπέτι κάνει τα πάντα για να ακυρώσει την καταδίκη του.
Απρίλης του 1963: Έξω από το ξενοδοχείο “Κλάριτζες”, στο Λονδίνο, η Μπέτι προβαίνει σ’ ένα προκλητικό διάβημα διαμαρτυρίας με στόχο τη βασίλισσα Φρειδερίκη, που προκαλεί τεράστιο πολιτικό αντίκτυπο. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης δολοφονείται τον Μάιο, ο Κ. Καραμανλής παραιτείται από πρωθυπουργός τον Ιούνιο.
Απρίλης του 1964: Ο Tόνι βγαίνει από τη φυλακή και ενώνεται ξανά με τη γυναίκα του. Είναι πια πενήντα χρονών. Το κυριότερο: Ανάμεσα στο ’47 και στο ’64 έχουν συμβεί πάρα πολλά πράγματα, που η Μπέτι έζησε από τη μία μεριά της φυλακής και ο Τόνι από την άλλη…
Αύγουστος του 1968: Στα απόνερα του γαλλικού Μάη ο Τόνι συναντιέται σ’ ένα καφέ στο Παρίσι με τον Αντώνη Μπόγα, τον Βενιαμίν Σανιδόπουλο (τους ήρωες της “Μανίας με την Άνοιξη”) και τον Θόδωρο Κάγκαλο…
Το μυθιστόρημα συνοδεύει εκτενές Επίμετρο [υπό τον τίτλο “(Μυθ)ιστορίας τεκμήρια”] με αναφορές σε γεγονότα, πρόσωπα και πράγματα, ώστε οι νεότεροι αναγνώστες ή όσοι δεν κατέχουν τις συγκεκριμένες ιστορικές πληροφορίες που διατρέχουν ως κορμός την πλοκή του, να διευκολύνονται στην ανάγνωση αυτής της πυκνής, όσο και συγκεχυμένης, ιστορικής περιόδου.

Πεδία μάχης αφύλακτα – Άρης Μαραγκόπουλος

Θέσεις για την κουλτούρα και τον πολιτισμό
Το δοκιμιακό βιβλίο του Άρη Μαραγκόπουλου “Πεδία Μάχης Αφύλακτα: Θέσεις για την κουλτούρα και τον πολιτισμό” επιχειρεί να απαντήσει σε ζωτικά για την Ελλάδα ερωτήματα κουλτούρας και πολιτισμού, ερωτήματα στα οποία ο συγγραφέας επανέρχεται τακτικά τα τελευταία δεκαπέντε-είκοσι χρόνια με παρεμβάσεις του στον ημερήσιο, περιοδικό και ηλεκτρονικό Τύπο. Το βιβλίο επίσης παρεμβαίνει στον διάλογο για την κατάσταση της κοινωνικής και πολιτισμικής παρακμής στην Ελλάδα από τη μεταπολίτευση έως σήμερα. Κεντρικά θέματα: οι ιδιόμορφοι όροι συγκρότησης της νεοελληνικής κουλτούρας στα τέλη του 20ού αιώνα και η διαλεκτική σχέση της με την κρίση· η ισχνή παρέμβαση του αριστερού Λόγου στην αντιμετώπιση της παρακμής· η λειτουργία του διαδικτύου (αλλά και των γκραφίτι) στην εν προόδω ανάπτυξη ενός παγκοσμιοποιημένου “λαϊκότροπου” πολιτισμού καθώς και η λειτουργία των δημοσίων βιβλιοθηκών ως αναχωμάτων απέναντι στη βαρβαρότητα των καιρών· τέλος, ο ρόλος, η ευθύνη και οι δυνατότητες των διανοουμένων πριν και μετά την κρίση.

Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού – Άρης Μαραγκόπουλος

O Πολ και η Λόρα, πρωταγωνιστές αυτού του μυθιστορήματος, γνωρίζονται στο Λονδίνο λίγο μετά τη δημιουργία της Α΄ Διεθνούς και πέντε χρόνια πριν την Κομμούνα. Η περιπετειώδης ζωή τους εμπλέκεται με όλα τα μικρά και μεγάλα γεγονότα στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά: αυτός, επαναστάτης φοιτητής, διωγμένος απ’ όλα τα πανεπιστήμια της Γαλλίας επειδή «κηλίδωσε» την εθνική σημαία, εκείνη κόρη του Καρλ Μαρξ. Για σαράντα πέντε χρόνια μοιράζονται κοινές ιδέες και κοινή συντροφική ζωή.
Μοιράζονται κι ένα κοινό τέλος: αυτό που αρνείται τη ζωή για να υπογράψει το δικαίωμα στην Ουτοπία κατά τον τρόπο του Κάτωνα του νεότερου.
Το “Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού” είναι η εποχή των υφαντουργείων, του σιδηροδρόμου, του ηλεκτρισμού, της φωτογραφίας.
Η εποχή του Μαρξ, του Ένγκελς, του Προυντόν, του Μπακούνιν.
Η εποχή του Μανέ και του Κουρμπέ, του Ιγκό, του Φλομπέρ, του Ρεμπό και του Ζολά.
Η εποχή των στρατευμένων διανοουμένων, των δοκιμασμένων επαναστατών και των κοινωνικών ουτοπιών.
Ο Πολ Λαφάργκ και η Λόρα Μαρξ, ως δραματικοί ήρωες αυτού του πυκνού μυθιστορήματος, είναι το κάτοπτρο όπου αυτή η εποχή απεικονίζεται, κατά κάποιον τρόπο, εκ του φυσικού. Με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει σε μια κρίσιμη για την Ευρώπη περίοδο όπου η αληθοφάνεια υποκαθιστά την αλήθεια στην πολιτική, ενώ παράλληλα εκπίπτει ως θεμελιώδης αξία στις τέχνες.
Τo μυθιστόρημα συνοδεύει εκτενές Επίμετρο με πληροφορίες για την περίοδο, τα πρόσωπα και τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα ανάμεσα στο 1864 και το 1911.